T C EGE NVERSTES FEN FAKLTES KMYA BLM

T. C. EGE ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ KİMYA BÖLÜMÜ MİKRODALGA, UV VE HOT PLATE İLE BOZUNDURULMUŞ SİRKE ÖRNEKLERİNDE KADMİYUM, KURŞUN VE BAKIR İÇERİĞİNİN POTANSİYOMETRİK SIYIRMA ANALİZİ İLE İNCELENMESİ Danışman: Doç. Dr. H. İsmet GÖKÇEL Hazırlayan: Ebru TOSCALI , M. Hilmi EREN PSA Analizi İZMİR Haziran, 2004 1

ÖZET Sirke örneklerinde iz düzeyde bulunan Kadmiyum, Kurşun ve Bakırın Potansiyometrik Sıyırma Analizi ile eş zamanlı olarak analizi yapılmıştır. Mikrodalga, UV ve Hot Plate bozundurma sonucunun analiz üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Potansiyometrik Sıyırma Analizi sonucuna etki eden parametreler incelenmiştir. Aynı örnekler (ICP) analizlenerek elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. PSA Analizi 2

İÇİNDEKİLER Bölüm I GİRİŞ 1. 1. İz Metal Analizi 1. 1. 1. Ağır Metaller ve Etkileri 1. 1. 2. Kadmiyum 1. 1. 3. Kurşun 1. 1. 4. Bakır 1. 1. 5. Sirkede Kadmiyum, Kurşun ve Bakır 1. 2. Örnek Hazırlama Teknikleri 1. 2. 1. UV Bozundurma 1. 2. 2. Mikrodalga Bozundurma 1. 2. 2. 1. Tarihi Gelişimi 1. 2. 2. 2. Kuramsal Bilgi 1. 2. 2. 3. Bozundurmada Kullanılan Asitler ve Matriks Etkileri PSA Analizi 3

İÇİNDEKİLER 1. 3. Voltammetri 1. 3. 1. Voltammetri ve Elektrokimyasal Olaylar 1. 3. 1. 1. Elektriksel Çift Tabaka ve Polarlanma Olayları 1. 3. 1. 2. Kütle Taşınması ve İyonik Mobilite 1. 3. 2. Voltammetride Kullanılan Elektrotlar 1. 3. 3. Potansiyometrik Sıyırma Analizi 1. 4. İndüktif Eşleşmiş Plazma Emsiyon Spektroskopisi 1. 5. Çalışmanın Kaynakçadaki Yeri ve Amacı Bölüm II DENEYSEL KESİM 2. 1. Reaktifler ve Çözeltiler 2. 2. Cihazlar 2. 3. İşlem PSA Analizi 4

Bölüm III BULGULAR ve TARTIŞMA 3. 1. Mikrodalga İle Bozundurulmuş Sirke Örneklerinin Analizleri 3. 1. 1. ICP Ölçümleri 3. 1. 2. PSA Ölçümleri 3. 2. UV İle Bozundurulmuş Sirke Örneklerinin Analizleri 3. 2. 1. ICP Ölçümleri 3. 2. 2. PSA Ölçümleri 3. 3. Hot Plate Yöntemi İle Bozundurulmuş Sirke Örneklerinin Analizi 3. 4. Bozundurma İşlemi Uygulanmamış Sirke Örneklerinin Analizleri 3. 4. 1. ICP Ölçümleri 3. 4. 2. PSA Ölçümleri Bölüm IV SONUÇ PSA Analizi KAYNAKLAR EKLER 5

1. 1. İz Metal Analizi Metallerin bulunduğu ortamlarda birikme miktarı farklı olduğu için homojen örnek alımı ve alınan örneğin hazırlanması büyük önem taşımaktadır. Önderiştirme işlemlerinde; şelat oluşumu ile ekstraksiyon, iyon değiştirme, soğuk buhar tekniği, birlikte çökeltme ve kristallendirme, yüzdürme, kristallendirme ve elektrolitik indirgeme yöntemleri kullanılmaktadır. PSA Analizi 6

1. 1. 1. Ağır Metaller ve Etkileri Ağır metallerin ekolojik sistemde yayınımları dikkate alındığında doğal çevrimlerden daha çok insanın neden olduğu etkiler nedeniyle çevreye yayınımı söz konusu olduğu görülmektedir. Temel endüstrilerden atılan metal türleri her endüstride farklı türde ve miktarda olmaktadır. PSA Analizi 7

Ağır metaller biyolojik proseslere katılma derecelerine göre yaşamsal ve yaşamsal olmayan olarak sınıflandırılırlar. PSA Analizi 8

Ağır metallerin etkisi canlı türüne ve metal iyonunun yapısına da bağlıdır. (çözünürlük değeri, kimyasal yapısı, redoks ve kompleks oluşturma yeteneği, vücuda alınış şekli, çevrede bulunma sıklığı, lokal p. H değeri vb. ). Bu nedenle içme sularının ve yiyeceklerin içerebileceği maksimum konsantrasyon sınır değerleri sınırlandırılmıştır ve yasal kuruluşlar tarafından düzenli olarak kontrol edilmesi zorunludur. PSA Analizi 9

1. 1. 2. Kadmiyum Günümüzde kadmiyum endüstriyel olarak geniş kullanım alanı vardır Kadmiyum diğer ağır metallerle içinde suda çözünme özelliği en yüksek olan elementtir. Bu nedenle doğada yayınım hızı yüksektir. İnsan vücudundaki Cd seviyesi ilerleyen yaşla beraber artış gösterir Yeni doğmuş bebeklerde hiç kadmiyum bulunmaz. PSA Analizi 10

Kadmiyum, akciğer rahatsızlıkları ve böbrek yetmezliğine ve kemiklerde önemli problemlere neden olurlar. Kadmiyum zehirlenmesine bağlı olarak kemik erimesi ve buna bağlı hastalıklarda görülür. Diğer taraftan kansızlık, dişlerin dökülmesi ve koku duyumunun yitirilmesi de önemli etkilerdir. PSA Analizi 11

1. 1. 3. Kurşun 1920 yıllarında kurşun bileşiklerinin benzine ilave edilmesiyle ekolojik olarak insan ve çevre sağlığına etki eden kurşun miktarı artmıştır. Çevremizde insan bünyesine geçebilecek oldukça fazla kurşun kaynakları vardır. Günümüz insanı kemiklerinde, atalarımızdakinin 500 -1000 katı kadar fazla kurşun bulunduğunu göstermektedir. Kurşun bir nevi nörotoksindir ve anormal beyin ve sinir sistemi fonksiyonlarına sebep olmaktadır. Çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda kanda kurşun miktarı arttıkça IQ seviyesinin düştüğü tespit edilmiştir. PSA Analizi 12

1. 1. 4. Bakır çevremizde en çok kullanılan metallerden biridir. Vücuttaki miktarı kontrol edilemediğinde değişik hastalıklar neden olmaktadır. Bakır vücuttan atılmadığı zaman Wilson hastalığına neden olmaktadır. Bu hastalık bir çok organda ve dokuda özelliklede karaciğerde beyinde ve gözde toksik seviyelerde bakır depolanması ile karakterizedir. Hastalık, akut hepatit, kronik hepatit ve siroz ile sonuçlanabilmektedir. PSA Analizi 13

1. 1. 5. Sirkede Kadmiyum, Kurşun ve Bakır Sirkede bulunan bu metaller üretim aşamasında kullanılan sirke tanklarından ve borulardan olabileceği gibi üretimde kullanılan üzümden de kaynaklanabilmektedir. Fermantasyon sirkeleri ve asetik asitten yapılmış sirkelerin içerdiği ağır metal miktarları da farklı olmaktadır. Asetik asitle üretilen sirkelerde daha çok üretim donanımlarından kaynaklanan kurşun çıkmaktadır. TSE’ ye göre sirkede bulunmasına izin verilen bakır ve çinko toplamı 10 mg/kg , kurşun ise 1 mg/kg olarak belirlenmiştir. PSA Analizi 14

Fermantasyon sirkeleri ile asetik asitten üretilmiş sirkelerin renkleri farklı olmaktadır. PSA Analizi 15

1. 2. Örnek Hazırlama Teknikleri Örnek hazırlama analitik kimyada en çok zaman harcanan ve en çok hata kaynağı olan etmendir. Yapılan istatistikler analizlerde örnek hazırlamanın % 60, 6’lık oranla en önemli konu olduğunu göstermektedir. (Şekil 1. 3. ) Analizde harcanan zaman yönünden % 61, 0 (Şekil 1. 4. ), ve yapılan hata olarak da % 30, 0’lık orana sahiptir. Yeni geliştirilen örnek hazırlama tekniklerinin oldukça yavaş olan eski tekniklere göre bir çok avantajları bulunmaktadır. PSA Analizi 16

Örnek Hazırlamanın Önemi Hakkında Görüşler PSA Analizi 17

Analizde Harcanan Sürenin Dağılımı PSA Analizi 18

Analizde Yapılan Hataların Dağılımı PSA Analizi 19

Örnek hazırlama teknolojilerinin bugünkü ve gelecek yıllardaki durumu uluslararası boyutta araştırıldığında aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Örnek hazırlama tekniklerinin öneminin yeterince anlaşılmadığı ve üniversitelerde bu konuda fazla araştırma yapılmadığı görüşleri ortaya atılmıştır. Endüstrinin yeni örnek hazırlama tekniklerine hemen geçip benimsediği ancak üniversitelerin bu konuda eski tekniklere devam ettiğini ve yeni teknolojileri kullanmada atak olamadığı tespit edilen konular arasında. . PSA Analizi 20

1. 2. 1. UV Bozundurma UV bozundurma ile; spektroskopi, iyon kromotografisi ve voltammetrik analizler için örnek hazırlama işlemi yapılabilmektedir. UV ışınlar ile örnekte bulunan organik maddeler parçalanabilir. Kuartz tüplerle çalışılır. Işın kaynağı olarak civa lambaları kullanılır. Kimyasal sarfiyatı azdır. Kör değerleri sıfıra yakındır. Sıcaklık kontrol edilebilir ve kayıplar önlenebilir. UV PSA Analizi bozundurma cihazları az yer kaplar ve ekonomiktir. 21

1. 2. 2. Mikrodalga Bozundurma Mikrodalga bozundurmada örnek 100 -500 psi basınç ve 50 -180° C sıcaklıkta nitrik asit veya hidroklorik asitle bozundurulur. Mikrodalga bozundurma AAS de veya ICP de iz metal analizi için sık kullanılır. Mikrodalga bozundurmada özel yapılmış kaplarda asitlendirilmiş örnek belirli bir basınç ve sıcaklıkta kontrollü olarak bozundurulur. Kapalı veya açık sistem bozundurma yöntemleri uygulanabilmektedir. PSA Analizi 22

1. 2. 2. 1. Tarihi Gelişimi 1975’ de hızlı ısıtma kaynağı olarak açık sistem-yaş bozundurma için kullanıldı. 1980 de reaksiyonun hızını arttırmak ve zaman kazanmak için 1985’de ilk mikrodalga fırın tanıtıldı. Güvenlik özellikleri eklenerek ev kullanımı için geliştirildi. 1986’ da tamamen laboratuar kullanımı için tasarlanmış mikrodalga sistem tanıtıldı. Kaplar kuartz veya teflondan yapılmıştı. Ticari amaçlı olarak 1989’da basınç kontrollü, 1992’de sıcaklık kontrollü mikrodalga fırınlara örnek hazırlama için izin verildi. PSA Analizi 23

Günümüzde günlerce sürebilecek bozundurma işlemleri sadece 20 -25 dak gibi kısa sürede yapılabilir hale gelmiştir. AAS, ICP-MS ve diğer yöntemlerle yapılacak analizlerde mikrodalga fırınlarda hazırlanan örneklerle, hızlı, doğruluğu ve tekrarlanabilirliği iyi sonuçlar alınabilmektedir. Yeni sistemlerde basınca dayanıklı 36 kap kullanılabilmekte, 300 -600 W arası güç uygulanabilmekte, sıcaklık 300°C ‘ ye kadar, basınç ise 1500 psi ye kadar ulaşabilmektedir. PSA Analizi 24

Mikrodalga Örnek Bozundurma Fırını PSA Analizi 25

Florida topraklarının farklı mikrodalga koşullarında hazırlanarak yapılmış analizi PSA Analizi 26

9 m. L HNO 3 ve 4 m. L HF kullanılarak basınç ve sıcaklık kontrollü mikrodalga bozundurulmuş Buffalo nehri çökeltisindeki toprak analizi, PSA Analizi 27

Buffalo Nehri Çökeltisinin Mikrodalga Bozundurma Grafiği PSA Analizi 28

1. 2. 2. 2. Kuramsal Bilgi Elektromanyetik ışın boş uzayda bir dalga şeklinde yayılan değişken elektriksel ve manyetik alandır. Elektromanyetik alanın yüklü tanecikler üzerine etkiyen elektriksel alanı ve sadece hareketli yüklü tanecikler üzerine etkiyen manyetik alanı olmak üzere iki bileşeni vardır. PSA Analizi 29

PSA Analizi 30

Elektromanyetik ışın dalgaboyuna göre farklılık gösterir. Her ışının enerjisi, etkisi ve kullanım yeri farklıdır. PSA Analizi 31

Mikrodalga enerjisinin absorbsiyonu birçok etmene bağlıdır. Bunlar moleküler rotasyon, iyon taşınımı, ısıtma sistemi, saydam maddeler, seçici maddeler, absortif maddeler, ışın gücü ve fırın geometrisi, tanδ açısı, çözücü, molekül ve frekans. Absorbsiyon aşağıdaki formülle ifade edilebilir. PSA Analizi 32

1. 2. 2. 3. Bozundurmada Kullanılan Asitler ve Matriks Etkileri Nitrik Asit: Nitrik asit birçok metali metal nitratları halinde yükseltgeyebilen bir asittir. Hidroklorik Asit: Yükseltgeyici değildir. Altın, kadmiyum, demir ve kalay gibi bazı metaller hidroklorik asitle çözülebilir. Hidroflorik Asit: HF silikatları çözebilen birkaç asitten biri olduğu için daha çok inorganik örnekleri çözmede kullanılır. Sülfrik Asit: Derişik halde bazı bileşikleri çözebilmektedir. Perklorikasit ve hidrojen peroksit ile birlikte kullanılır. PSA Analizi 33

Perklorik Asit: % 60 -72’lik perklorik asit ise sadece sıcakta yükseltgeyicidir. Bazı organik matrikslerle hızlı reaksiyon verir, hatta patlayıcı olabilir. Hidrojen Peroksit: Genelde %30’luk hidrojen peroksit bozundurma için yeterlidir. Hidrojen peroksit bozundurma işlemlerinde en çok tercih edilen asittir. PSA Analizi 34

Asit Seçimi ve Matriks Etkiler: Asidin katalitik etkisi, metalin uçuculuğu, asidin mikrodalga ışınları absorbalama kapasitesi, metalin çözünürlüğü, element ile asit arasındaki reaksiyonlar, çökelmeler, kompleksleşmeler önemli matriks etkilerdendir. Bir asit saf metal için etkili olmayabilir fakat alaşımı için etkili olabilir. Klorid ve floridler kompleksleşme vasıtasıyla bozundurmada matriks etkilere ve bozundurma sonrası elementin kararlılığının değişmesine yol açar. PSA Analizi 35

1. 3. Voltammetri cihazları kompakt bir yapıda olup aynı zamanda da üstün analiz kabiliyetine sahiptirler. Düşük çalıştırma maliyetleri voltammetri için önemli bir avantajdır. Oldukça düşük analiz limitlerine sahiptir. Tür belirleme için idealdir, otomasyonu kolaydır. PSA Analizi 36

Bazı voltammetrik analizlere ait belirtme alt sınırı değerleri PSA Analizi 37

1. 3. 1. Voltammetri ve Elektrokimyasal Olaylar Voltammetri elektrot potansiyelinin değiştirilerek akımın kaydedildiği elektroanalitik bir yöntemdir. Çözeltideki iyonların türünün belirlenmesinde ve derişimlerinin saptanmasında kullanılır. Kullanılan çalışma elektrodu ve uygulanan akım-potansiyel türü ve ölçüm biçimi değiştirilerek farklı voltammetrik yöntemler türetilmiştir. Voltammetride en önemli olaylar elektrot ile çözelti arasındaki arayüzde meydana geldiği için öncelikli olarak bu olayları irdelemek gerekir. İkinci önemli konu ise çözelti içindeki iyonların elektroda taşınmasıdır. PSA Analizi Film Gösterimi (Yerel) Film Gösterimi (İnternet Üzerinden) 38

1. 3. 1. 1. Elektriksel Çift Tabaka ve Polarlanma Elektriksel çift tabakanın yapısı ile ilgili farklı modeller önerilmiştir Gouy -Chapman ve Helmholtz modeli 1 Gouy-Chapman modeli 2 Helmholtz modeli PSA Analizi 39

Elektriksel çift tabakanın yapısı ile ilgili modeller PSA Analizi 40

Elektriksel Çift Tabakadaki Potansiyel Pozitif bir yük elektrottan çok uzakta ise uzaklık ile ters orantılı bir kulombik çekim kuvvetinin etkisinde kalır. PSA Analizi 41

Derişim Polarizasyonu 1 Derişim polarizasyonu 2 Polarizasyon aşırı potansiyeli 3 Nernsrt diffüzyon tabakası PSA Analizi 42

Nernst Diffüzyon tabakası karıştırma hızına çok bağlıdır PSA Analizi 43

1. 3. 1. 1. Elektroda Kütle Taşınması ve İyonik Mobilite Elektroda kütle taşınması üç yolla olur. 1 Migrasyon 2 Konveksiyon 3 Diffüzyon PSA Analizi 44

İyonların elektriksel alan içindeki hızlarında derişimin etkisi de oldukça önemlidir. PSA Analizi 45

D diffüzyon katsayısı diffüzlenen maddeye, çözgene, ortamın özelliklerine ve sıcaklığa bağlıdır. PSA Analizi 46

1. 3. 2. Voltammetride Kullanılan Elektrotlar Voltammetride çalışılan yönteme göre iki veya üç tane elektrot kullanılır. Bunlar çalışma elektrodu, yardımcı elektrot ve karşılaştırma (referans) elektrodu olarak adlandırılır. 1 Cıva Film Elektrotlar 2 Camımsı Karbon Eletrotlar 3 Kalomel ve Ag/Ag. Cl, KCl Elektrodu 4 Platin Elektrotlar PSA Analizi 47

Kalomel ve Ag/Ag. Cl, KCl elektrotlardan akım geçtiğinde potansiyelleri değişmez PSA Analizi 48

Kalomel ve Ag/Ag. Cl, KCl elektrotların potansiyelleri sıcaklıkla değişir PSA Analizi 49

1. 3. 3. Potansiyometrik Sıyırma Analizinin (PSA) temel prensibi Kullanılan Eletrotlar Ölçümün Yapılması PSA Analizi Elde Edilen Eğriler 50

Potansiyometrik Sıyırma Analizinde Elde Edilen Pikler PSA Analizi 51

Potansiyometrik Sıyırma Analizinde standart katma yöntemi ile yapılan analiz sonucunda oluşacak pikler(çizim) PSA Analizi 52

Potansiyometrik Sıyırma Analizinde etkili olan önemli parametreler 1 Civa Film Kalınlığı 2 Önderiştirme Potansiyeli 3 Önderiştirme Süreleri 4 Çözeltiyi Karıştırma Hızı 5 Sıyırma Süresi 6 Hücre İçi Metal Derişimi PSA Analizi 53

Cıva film kalınlığı en uygun olacak şeklide ayarlanmalıdır PSA Analizi 54

Önderiştirme potansiyelinin belirlenmesi PSA Analizi 55

Potansiyomerik Sıyırma Analizinde intermetalik bileşiklerin girişimi PSA Analizi 56

1. 4. İndüktif Eşleşmiş Plazma Spektroskopisi Temel Prensibi ICP’ de plazmanın çıplak gözle PSA Analizi görünümü 57

İndüktif Eşleşmiş Plazma Spektroskopisi Cihazının Temel Bileşenleri ve ölçümün yapılması PSA Analizi 58

ICP’de plazma oluşum aşamaları PSA Analizi 59

ICP’de plazmasında sıcaklık değişimi ve analitik bölge PSA Analizi 60

ICP’de Belirtme Alt Sınırları PSA Analizi 61

1. 5. Çalışmanın Kaynakçadaki Yeri ve Amacı Analizler ve örnek hazırlama Sirke analizi Daha önce yapılan çalışmalar PSA yönteminin geliştirilmesi PSA Analizi 62

2. 1. Reaktifler ve Çözeltiler Standart Çözeltiler 256 ppb Pb 2+ ve Cd 2+ , 128 ppb Cu 2+ Cıva(II) Çözeltisi 2 x 10 - 4 M PSA Analizi 63

2. 2. Cihazlar Metrohm 693 VA Processor 694 VA Stand PSA Analizi 64

2. 2. Cihazlar UV Bozundurmanın Yapıldığı Cihaz PSA Analizi 65

2. 3. İşlem Örnek Hazırlama Mikrodalga Bozundurma UV Bozundurna Hot Plate Bozundurma PSA Yöntemi İle Analizin Yapılması PSA Analizi Elektrotlar Hücre 66

Bulgular ve Tartışma Standart Ölçümleri PSA Analizi 67

Mikrodalga İle Bozundurulmuş A ve B Sirkelerinin Analizleri ICP Ölçümleri MD ile bozundurulmuş A ve B sirkesi için ICP ölçüm sonuçları PSA Analizi 68

PSA Ölçümleri MD ile bozundurulmuş A sirkesi için PSA pikleri PSA Analizi 69

MD ile bozundurulmuş B sirkesi için PSA pikleri PSA Analizi 70

MD ile bozundurulmuş A ve B sirkesi için PSA Sonuçları PSA Analizi 71

UV İle Bozundurulmuş A ve B Sirkelerinin Analizleri ICP Ölçümleri UV İle bozundurulmuş B sirkesi için ICP Sonuçları PSA Analizi 72

PSA Ölçümleri UV İle bozundurulmuş A sirkesi için PSA Pikleri PSA Analizi 73

UV İle bozundurulmuş B sirkesi için PSA Pikleri PSA Analizi 74

UV İle bozundurulmuş A sirkesi için Kalibrasyon Grafikleri PSA Analizi 75

UV İle bozundurulmuş A ve B sirkesi için PSA analizi sonuçları PSA Analizi 76

Hot Plate İle Bozundurulmuş A ve B Sirkelerinin Analizi PSA Ölçümleri Hot Plate İle bozundurulmuş A sirkesi için PSA analizi pikleri PSA Analizi 77

Hot Plate İle bozundurulmuş B sirkesi için PSA analizi pikleri PSA Analizi 78

Hot Plate İle bozundurulmuş A ve B sirkesi için PSA Analizi Sonuçları PSA Analizi 79

Bozundurma İşlemi Uygulanmamış A ve B Sirkelerinin Analizi ICP Ölçümleri Bozundurulmamış A ve B sirkesi için ICP analiz sonuçları PSA Analizi 80

UV ile Bozundurulmuş ve Bozundurma İşlemi Yapılmamış A sirkesi Analiz Sonuçlarının Karşılaştırılması PSA Analizi 81

PSA Ölçümleri Bozundurulmamış A sirkesi için PSA analizi pikleri PSA Analizi 82

Bozundurulmamış A sirkesi için PSA analizi sonuçları PSA Analizi 83

A Sirkesindeki Kurşun Analizine Bozundurma Yöntemlerinin Etkisi PSA Analizi 84

Sonuç Bozundurma Yöntemlerinin Karşılaştırılması Sirke Örneklerinin Ağır Metal İçeriği ve Limitler PSA İle Analiz İçin Belirlenen En Uygun Koşullar Çinko Girişimi ve Platin PSA Analizi 85

KAYNAKLAR PSA Analizi [1] http: //www. atsdr. cdc. gov/toxprofiles/phs 5. html [2] http: //www. epa. gov/epaoswer/hazwaste/minimize/cadmium. pdf [3] http: //www. sampleprep. duq. edu/ [4] http: //www. metrohm. com [5] Skoog, D. A. , &West, D. M. , &Holler, F. J. (1996). Fundamentals of Analytical Chemsitry. Sounders Collage Publishing. Philadelphia, New York. [6] Kingston, H. M. (1998). Overview of Microwave Assisted Sample Preparation. Duquesne University. Pittsburgh. [7] http: //www. cem. com [8] Atkins, P. W, (1998). Physical Chemistry. Oxford University Pres. Oxford. [9] Morrison, G. H. (1965). Trace Analysis Physical Methods. İnterscience Publishers. New York, London, Sydney. [10] Levie, R. de, Principles of Quantitative Chemical Analysis. The Mc Graw Hill Companies Inc. New York, San Francisco, London, Madrid, Tokyo. [11] Winefordner, J. D. (1996). Modern Techniques in Electroanalysis. A wiley İnterscience Publication. New York, Singapore, Toronto. [12] Gaygısız, H. (2003). E. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. [13] http: //www. icp-oes. com/ [14] http: //www. perkinelmer. com [15] Guerrero, M. I. ve ark (1997) Talanta 45, 379 -386. Tural, H. & Gökçel, H. İ. & Ertaş, F. N. (2003) Enstrümantel Analiz I Elektroanalitik Yöntemler, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, NO: 186, İzmir. Henden, E. & Toscalı, D. (2004) Enstrümental Analiz II Ders Notları, Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, İzmir. Yıldıran, H. (2004) Elektrokimya Ders Notları, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü, İzmir. 86

TEŞEKKÜR Potansiyometrik Sıyırma Analizinin doğal örneklere uygulanması ile ilgili bu çalışmamızda bizi bilgileri, önerileri ve yakın ilgileri ile sürekli destekleyen, çalışma ve araştırma gücümüzü arttıran, bilimsel çalışmayı bize sevdiren danışmanımız Doç. Dr. H. İsmet GÖKÇEL’e teşekkür ediyoruz. Yorumları ve çözümleriyle katkıda bulunan Doç. Dr. F. Nil ERTAŞ’a, çalışmamıza olan büyük desteklerinden dolayı Eksper Laboratuar Endüstriyel ve Kimyasal Ürünler Şirketinden Kaan KARAMANOĞLU’na, Tariş AR-GE biriminden Birgül (KESEBİR) ŞAKİROĞLU’na, araştırmamız boyunca bizim yanımızda olan ve çalışmamıza büyük katkısı olan Yüksek Lisans Öğrencisi Didem GİRAY’a ve bizi her zaman destekleyen ailelerimize teşekkür ediyoruz. 2004, Bornova Ebru TOSCALI & M. Hilmi EREN PSA Analizi 87

SON PSA Analizi İNTERNETADRESİ : www. psaanalizi. cjb. net 88