T C BARTIN NVERSTES Hukuk Mavirlii DLEKE HAKKI
T. C. BARTIN ÜNİVERSİTESİ Hukuk Müşavirliği DİLEKÇE HAKKI
DİLEKÇE HAKKININ MEVZUATTAKİ YERİ AY. m. 74 3071 DHKDK İç Tüzük TCK m. 121 CB 2018/13 BB 2004/12
Dilekçe Nedir? Dilekler-Talepler Şikayetler
Kimler Dilekçe Hakkına Sahip? Türk Vatandaşları Yabancılar
Yabancıların Dilekçe Hakkı İçin Özel Koşullar İkametgah Karşılıklılık İlkesi Türkçe
Dilekçelerimizin Muhatabı Kimdir? TBMM Yetkili Makamlar
Dilekçelerin Zorunlu Unsurları Nelerdir? Ad-Soyad Adres İmza
Dilekçelerin Formatı Nasıldır?
İncelemeye Alınmayan Dilekçeler Hangileridir? Belli Konuyu İçermemek Ad-Soyad-Adres İmza Eksikliği Yargısal İşler
Yanlış Makama Verilen Dilekçelerde Usul Nasıldır? Yetkili Makama Dilekçenin Gönderilmesi Dilekçe Sahibine Bilgi Verilmesi
Dilekçelere Cevap Verme Süreci Nasıldır? Gerekçeli Safahat Sonuç
TBMM Başvurularda Muhatap? Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı Genel Kurul
TBMM Başvurularda Ön Şartlar? İncelemeye Alınmayan Dilekçeler Hangileridir? Belli Konuyu İçermemek Yargısal İşler veya Kararlar Ad-Soyad-Adres İmza Eksikliği Kesin Cevap Yeni Kanun veya Değişiklik
TBMM Başvurularda Usul Nasıldır? Dilekçe Komisyonu Kurum veya Kuruluşlarından Bilgi ve Belge Talebi Sonuç
İTİRAZ SÜRECİ Dilekçe Komisyonu Genel Kurulu Milletvekili/lerin itirazı Rapor Dağıtım
Dilekçe Hakkının Engellenmesi Suçu? TCK m. 121 6 Ay’a Kadar HAPİS Cezası
Dilekçe Hakkının Engellenmesi İçtihat-1 «Suç tarihinde …. Kaymakamı olarak görev yapan sanığın, katılanın 2010 yılı Ocak ayında …. Kaymakamlığı Yazı İşleri Müdürü. . . tarafından mesai saatleri içerisinde büroda darp edilmesi olayı ile ilgili bu şahıs hakkında şikayeti içeren ve katılan tarafından getirilen dilekçeyi, adli soruşturmanın sonucunu bekleyeceğini ileri sürerek işleme koymadığı ve darp olayından haberdar olmasına rağmen disiplin soruşturması da başlatmayarak ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işlediği iddia edilen somut olayda; adı geçen hakkında disiplin soruşturması yapılıp yapılmadığının ilgili yerlerden sorulması ve yapılmamış ise zamanaşımına uğrayıp uğramadığı da araştırıldıktan sonra neticesine göre eyleminin TCK'nın 121. maddesinde düzenlenen dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunu oluşturup oluşturmayacağı da karar yerinde tartışılmak suretiyle hukuki durumunun takdir ve tayin edilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik araştırma ve yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde beraatine karar verilmesi Kanuna aykırı olup BOZULMASINA 15/10/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi. » (Y 5 CD. 15. 10. 2019 T. 2018/9242 E. ve 2019/9702 K. )
Dilekçe Hakkının Engellenmesi İçtihat-2 Ø « 01/12/2008 günü müşteki avukatın …. İcra Müdürlüğü’ne gelerek vekili olduğu Türk Telekomünikasyon A. Ş. ’nin alacaklı olduğu icra takip dosyalarından bir kısmının suretlerinin kendisine verilmesini talep ettiği, icra müdürü olarak görev yapmakta olan sanığın müştekinin dilekçesini inceleyerek HERHANGİ BİR HAVALE YA DA İŞLEM YAPMADAN DİLEKÇEYİ MÜŞTEKİYE İADE ETTİĞİ iddia edilmiş ve sevk maddesi olarak TCK'nın 257/2. maddesi gösterilmiş ise de, niteleme ve anlatımın dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçuna ait olduğu…» (Y 5 CD. 22. 12. 2015 T. 2013/15104 E. ve 2015/17621 K. ) Ø «Belediye Yazı İşleri Müdürü olarak görev yapan sanığın, katılanın vermiş olduğu 25/04/2011 tarihli ruhsat talebine ilişkin dilekçesini hukuki bir neden olmaksızın kabul etmeyerek işleme koymadığı, bu suretle dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunu işlediği…» (Y 5 CD. 29. 02. 2016 T. 2014/682 E. ve 2016/2199 K. )
Dilekçe Hakkının Engellenmesi İçtihat-3 «Davacı tarafça Genelge ile yapılan düzenlemenin kaldırılması istemiyle Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'ne ulaştırılmak üzere … Defterdarlığına verilen dilekçenin 3071 sayılı "Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun" hükümleri uyarınca muhatabına ulaştırılması, aksi değerlendirme halinde ise 3071 sayılı Kanun'un "Gönderilen makamda hata" başlıklı 5. maddesinde yer alan "Dilekçe, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, bu makam tarafından yetkili idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verilir. " hükmü çerçevesinde işlem yapılması gerekirken, davacının başvurusunun hatalı bir şekilde 5018 sayılı Kanun kapsamında bir başvuru olarak değerlendirilmek suretiyle dilekçesinin işleme konulmaması yolunda tesis edilen 21/08/2008 günlü, 2496 sayılı … Defterdarlığı Muhasebe Müdürlüğü işleminde de hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı; davanın tazminat istemine ilişkin kısmına gelince, öncelikle maddi tazminatın talep edilebilmesi için davacı tarafça idarece tesis edilen işlem nedeniyle malvarlığında oluşan eksilmenin hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde belgelendirmesi gerektiği…» (DİDDK. 18. 06. 2015 T. 2012/226 E. ve 2015/2849 K. )
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler Süresinde Dilekçeyi Yetkili Makama Gönderiyoruz. Dilekçeyi İşleme Alıyoruz.
T. C. BARTIN ÜNİVERSİTESİ Hukuk Müşavirliği BİLGİ EDİNME HAKKI
BİLGİ EDİNME HAKKININ MEVZUATTAKİ YERİ TCK-DMK AY. m. 74 4982 BEHK CB 2018/13 BB 2004/12 BEHKUİUEHY
Bilgi Edinme Hakkının Kapsamı? Bilgi Belge Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Kayıtlı Her Türlü VERİ Dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, mektup, program, talimat, kroki, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik veri taşıyıcılarını.
Kimler Bilgi Edinme Hakkına Sahip? Gerçek Kişiler Tüzel Kişiler
Bilgi Edinme Hakkımızın Muhatabı Kimdir? Kamu Kurum-Kuruluşları Kamu Meslek Kuruluşları
Bilgi Edinmede Başvuru Usulü Ad & Soyad Adres İmza Konu Yazılı & Elektronik
Bilgi Edinme Hakkının Sınırı-1 Yargısal Konular Ticari Sırlar Devlet Sırları Özel Hayat Ekonomik Çıkar Tavsiye & Mütalaa
Bilgi Edinme Hakkının Sınırı-2 FSEK İstihbarat Adli Soruşturma Kurum İçi İdari Soruşturma Haberleşme Gizliliği
CEVAP SÜRECİ Kurum-Kuruluş Mevcut Bilgi-Belge Hak ve Yetki Sahibi Gerekçe Yayımlanma & İlan
İTİRAZ SÜRECİ Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Başkan & Üyeler Sekreterya Rapor Huzur Hakkı
İTİRAZ SÜRECİ Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu İdari Yargı Süresi Durdu.
Bilgi Edinme Hakkında Yaptırım 5237 TCK Hapis&Adli Para Cezaları 657 DMK Disiplin Cezaları
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu-1 Ø «Adalet Bakanlıklarında istihdam edilen personelin (Emniyet personeli, savcı ve hakimler) hal ve sicillerinin başvuru sahiplerine verilmesi gerektiğinin» (05. 04. 2004 T. 2004/11 K. ) Ø «Dilekçe sahibinin talep ettiği soruşturma evrakının, varsa üçüncü kişilere ait bilgiler çıkarıldıktan sonra adı geçene verilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı'na yazılmasının» (05. 07. 2004 T. 2004/15 K. ) Ø «Başvurusuna cevap vermeyen kurum yetkilileri hakkında cezai işlem yapılması için söz konusu Başkanlığın en üst amirine ya da kurumun ilgili kuruluşu olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na yazılı şikayette bulunmasının H. Ö. ’e tavsiye edilmesinin; Başvuruya olumsuz da olsa cevap vermeyen Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı’na yazılarak söz konusu Kanunun 29 uncu maddesi uyarınca ilgililer hakkında işlem yapılması yönünde uyarılmasının» (19. 07. 2004 T. 2004/32 K. ) Ø «Talep edilen Doktor Raporu, Reçete v. b. evrakın bir suretinin başvuru sahibine verilmesi için İnebolu M tipi Cezaevi Müdürlüğüne yazılmasının» (19. 07. 2004 T. 2004/33 K. )
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu-2 Ø «Adı geçen ile ilgili olarak Kurulumuza gönderilen evrakların kişi hakkında yapılan bir işleme (örneğin atama işlemine) dayanak teşkil etmiş ise kişiye verilmesi, dayanak teşkil etmemiş ise verilmemesi gerektiğinin anılan Bakanlığa yazılmasına» (25. 10. 2004 T. 2004/152 K. ) Ø « 4982 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin (d) bendi kapsamına giren ve gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya soruşturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini güçleştirecek bilgi ve belgeler ayıklanarak, geriye kalan bilgi ve belgelerin onaylı birer suretinin başvuru sahibinin erişimine açılması gerektiği» (10. 01. 2005 T. 2005/6 K. ) Ø «Söz konusu soruşturmadan etkilendiği açık olan başvuru sahibine talep ettiği bilginin verilmemesine bu madde hükmünü gerekçe göstermek mümkün değildir. Zikredilen hususlar doğrultusunda başvuru sahibine talep ettiği bilgi ve belgelerin verilmesi gerektiğinin Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığı’na bildirilmesinin» (10. 01. 2005 T. 2005/23 K. ) Ø «“Devlet Sırları Kanun Tasarısının yasalaşması halinde uygulamada yaşanan polemiklerin ortadan kalkacağı” cevabının 4982 sayılı Kanun çerçevesinde “mütalaa talebi” niteliğinde olup 4982 sayılı Kanunun 27 nci maddesi uyarınca bilgi edinme hakkı kapsamı dışında olduğundan, itirazın reddine» (11. 02. 2005 T. 2005/87 K. )
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu-3 Ø «Adı geçenin … Belediye Başkanlığı’na başvurarak, “…. Belediyesi’nde vatandaşlardan bağış kabul edilmekte midir? Eğer kabul edilmekte ise 15 Ağustos 2002 -30 Haziran 2004 tarihleri arasında kimlerden ve ne kadar bağış kabul edilmiştir? Bu bağışlar nerelerde kullanılmıştır? ” soruları ile bilgi talep etmesine karşılık, anılan Belediye Başkanlığı tarafından “Kurumumuz tarafından bağış yapmak isteyen vatandaşlarımızın talepleri kabul edilmektedir” denilerek birinci sorunun cevabı olan bilginin verildiği görülmekle beraber, yazının devamında “ 4982 sayılı Kanunun 7 nci ve 9 uncu maddelerine göre şahsınıza bildirilmesini talep ettiğiniz bilgileri göndermemiz mümkün olmamaktadır. ” denilerek diğer iki sorunun karşılığı olan bilgilerin verilmesi reddedildiği, ancak bu olumsuz cevabın 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun ruhuna uygun düşmediğinin, şeffaflık ve demokratiklikten de bahsedilerek, anılan Belediye Başkanlığına bildirilmesinin» (20. 09. 2004 T. 2004/109 K. ) Ø «Adı geçenin, çalışma hayatını ve mesleki onuru ile üst kademe yöneticiliğe atanmasını engelleyecek şekilde Bakanlık kayıtlarına ve sicil dosyasına intikal etmiş askeri veya sivil istihbarat birimlerince düzenlenmiş bilgi veya belgelerin birer suretini talep eden başvurusuna karşılık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın yapılan incelemede adı geçenin sicil dosyasında böyle bir bilgi veya belgenin bulunmadığı yolundaki cevabının yeterli bulunduğunun itiraz sahibine bildirilmesinin, yazılmasına» (20. 09. 2004 T. 2004/110 K. )
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu-4 Ø «Somut bir bilgi veya belge talebi olmadığından itirazın reddinin ilgiliye bildirilmesinin» (19. 04. 2004 T. 2004/34 K. ) Ø « 12/05/2004 tarihinde alınan ifadesinin bir suretinin adı geçene verilmesini teminen İnebolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazılmasına» (19. 04. 2004 T. 2004/34 K. ) Ø «Somut bir bilgi ve belge talebi olmayıp, şikayet mahiyetinde olduğundan itirazın reddedildiğinin adı geçene bildirilmesinin» (19. 07. 2004 T. 2004/36 K. ) Ø « 7 Mart 1988 tarihinde girdiği staj sınavının “Jüri Kararının bir sureti”nin adı geçene verilmesini teminen TRT Genel Müdürlüğü’ne yazılmasının» (19. 07. 2004 T. 2004/39 K. ) Ø «Cezaevi Müdürlüğü telefonunu kullanarak yaptığı görüşmeler ile cezaevi kapalı görüş kabininde yaptığı görüşmelerin canlı olarak dinleniyor ise, hangi görevli ya da görevlilerce dinlenildiğine ilişkin bilgi talebinin, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun 25 inci maddesi çerçevesinde kurum içi düzenleme olduğundan Kanun kapsamı dışında değerlendirilerek bu hususa ilişkin talebinin reddedildiğinin itiraz sahibine bildirilmesinin» (31. 08. 2004 T. 2004/48 K. )
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu-5 Ø «Başvuruya anılan Kanun çerçevesinde süresi içinde cevap verilmemesinde ihmali, kusuru veya kastı bulunanlar hakkında anılan Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında cezai işlem yapılması» (31. 08. 2004 T. 2004/54 K. ) Ø «Adı geçenin, …. Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünden, …. Üniversitesinde çalışan ve düzenli aylık döner sermaye ödenen akademik ve idari personele ait 2004 yılı Mayıs ve Haziran ayları Ücret Bordrosundan birer kopyasının kendisine verilmesi talebi ile 01/10/1984 yılından bu yana olan sicil dosyalarını görmek talebinin yerine getirilmesinin…. . Üniversitesi Rektörlüğü’ne bildirilmesinin» (10. 09. 2004 T. 2004/64 K. ) Ø «Kamu Personeli Seçme Sınavı’nın (KPSS) soruları ve cevap anahtarının birer suretinin başvuru sahibine verilmesini teminen ÖSYM’ye yazılmasına» (20. 09. 2004 T. 2004/76 K. ) Ø «Özlük dosyaları ve sicil raporlarının üçüncü kişilere karşı yine gizlilik prensibi içinde muhafazası ve fakat ilgili kamu görevlisine karşı 4982 sayılı Kanun çerçevesinde açık olması, talep edilen sicil raporlarının birer suretinin adı geçene verilmesine» (20. 09. 2004 T. 2004/102 K. )
Bilgi Edinme Hakkı İçtihat-1 Ø «İ… Belediyesi Yapı Kontrol Müdürlüğü’nde kaçak yapı birim sorumlusu olarak görevli şüpheli Abdurrahman hakkında, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında yapılan başvuruyu yasal 15 günlük sürede cevaplandırmayarak görevini ihmal ettiği iddiasıyla soruşturma yapılıp kamu davası açılmıştır. …» (Y 4 CD. 03. 05. 2012 T. 2012/5915 E. ve 2012/10384 K. ) Ø «Devlet sırrı kavramı ve gizlenmesi gerekli bilgi kavramları, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununun 16. ve 18. maddeleridir. Sanıklarda ele geçirilen bilgi ve belgelerin soruşturma evresinde 17. 12. 2008 tarihinde alınan bilirkişi raporunda belirtildiği üzere, bir kısmının yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı, bazısının da niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgi ve belgeler türünde olduğu, ayrıca bu raporu teyit eden 01. 02. 2013 tarihli Genelkurmay Başkanlığı Adli Müşavirliği tarafından hazırlanan dava konusu belgelerin gizliliğinin dayandığı mevzuata ilişkin mütalaada da; belgelerin Devletin güvenliği veya iç ya da dış siyasal yararları bakımından niteliği itibariyle gizli kalması gereken bilgilerden olduğunun bildirilmesi ve bu görüşlerinde belge içeriklerine uygun düşmesi karşısında; eylemin TCK'nın 334/1. maddesinde tanımlanan “Yasaklanan bilgilerin temin edilmesi” suçunu değil; TCK'nın 327/1. maddesinde tanımlanan “Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme” suçunu oluşturacağı…» (Y 16 CD. 03. 10. 2016 T. 2012/5915 E. ve 2012/10384 K. )
Bilgi Edinme Hakkı İçtihat-2 «Davacı dilekçesinde; davalının Lisede Müdür olduğunu, kendisinin de aynı lisede hizmetli olarak çalıştığını; 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca son üç yıla ait sicil raporlarını istediğinde, 2007 yılına ait raporda, davalı tarafından el yazısı ile "Gayretli değil, çalışmayı sevmez, itibarı zayıf" ifadesinin yazılı olduğunu gördüğünü; davalının, kendisini küçük düşüren ve rencide eden haksız tutumu sonucu; içine düştüğü sıkıntı ve üzüntü nedeniyle, 3. 000, 00 TL manevi tazminatın işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. » (Y 3 HD. 21. 06. 2011 T. 2011/8994 E. ve 2011/10669 K. )
Bilgi Edinme Hakkı İçtihat-3 Ø «Dava konusu olayda, davacı vekili tarafından 26/8/2011 tarihinde idareye başvurularak, hakkında tamamlanan soruşturmaya ilişkin kararın ve dosyadaki tüm evrakların bir örneğinin 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 2. maddesi kapsamında tarafına verilmesinin istendiği, davalı idarece soruşturma sonucunu gösterir kararın davacı vekiline verildiği, ancak soruşturma raporuna ilişkin bilgi ve belgelerin 4982 sayılı Yasanın 19. maddesi uyarınca verilemeyeceğinin bildirildiği görülmektedir. Davacı vekili tarafından başvurunun 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 2. maddesi kapsamında yapıldığı, bu nedenle Mahkemece başvurunun 1136 sayılı Avukatlık Kanunu kapsamında değerlendirilmesi gerekirken, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında değerlendirilerek karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır. » (D 10 DD. 15. 01. 2016 T. 2012/6939 E. ve 2016/186 K. ) Ø «Disiplin soruşturmasına ilişkin raporun ve tüm eklerinin tarafına verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin, … Üniversitesi Rektörlüğünün 20/12/2010 tarih ve 040 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda 4982 sayılı Yasanın 19. maddesinde idari soruşturmalarda istenilecek bilgi ve belgelerin hangi hallerde verilmeyeceği hususu tek sayılmak suretiyle tahdidi olarak belirtilmiş olup, davacının 4982 sayılı Yasa uyarınca istediği bilgi ve belgeler belirtilen kısıtlayıcı hükümlerden hiçbirisine girmediğinden davacının talebinin reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemin iptali…» (D 10 DD. 15. 01. 2016 T. 2012/4587 E. ve 2016/184 K. )
Bilgi Edinme Hakkı İçtihat-4 «Disiplin soruşturmasına ilişkin raporun ve tüm eklerinin tarafına verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin, F 1 Üniversitesi Rektörlüğünün 20/12/2010 tarih ve 040 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, Denizli İdare Mahkemesince; 4982 sayılı Yasanın 19. maddesinde ve Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmeliğin 30. maddesinde idari soruşturmalarda istenilecek bilgi ve belgelerin hangi hallerde verilmeyeceği hususu tek sayılmak suretiyle tahdidi olarak belirtilmiş olup, davacının 4982 sayılı Yasa uyarınca istediği bilgi ve belgeler belirtilen kısıtlayıcı hükümlerden hiçbirisine girmediğinden davacının talebinin reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali» (D 10 DD. 15. 01. 2016 T. 2012/6939 E. ve 2016/186 K. )
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler İstisnai Durumlar Süreler
Adem GÜVEZ Hukuk Müşaviri V.
- Slides: 43