T C BABAKANLIK AFET VE ACL DURUM YNETM

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI AFET YÖNETİMİNDE YENİ YAKLAŞIM (AFET EĞİTİMİ, ZARAR AZALTMA ÇALIŞMALARI VE İLGİLİ KAVRAMLAR) Dr. Nehir VAROL Planlama ve Zarar Azaltma Daire Başkanlığı Eğitim Hizmetleri ve AR-GE Grup Başkanı AFEM MÜDÜRÜ

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI AFET (DİSASTER): İnsanlar için fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen, etkilenen topluluğun yerel imkân ve kaynaklarını kullanarak baş edemeyeceği doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların sonuçlarına afet denilmektedir. AFET YÖNETİMİ (DİSASTER MANAGEMENT), afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılabilmesi için afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında yapılması gereken idari yasal ve teknik çalışmaları belirleyen ve uygulamaya aktaran, bir olayla karşılaşıldığında ise bir uygulama yapabilmeyi sağlayan ve her olaydan elde edilen derslerin ışığında mevcut sistemi geliştiren bir yönetim biçimi veya uzmanlık alanı olarak tanımlanabilir (Özey, 2006).

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI ACİL DURUM • Olumsuz etkilerini en aza indirmek için acil önlemler alınmasını gerektiren beklenmedik ve ani gelişen olay. • Acil müdahale gerektiren ve yerel kapasitenin olayları belirleme ve yönetmede yetersiz kaldığı durumlarda afetler sonrası oluşan acil durum. • Acil durumlar; ölümler, yaralanmalar, insanların yerlerini terketmeleri, hastalık, sakatlık, gıda güvensizliği, altyapının hasar görmesi ya da kaybedilmesi, zayıflamış ya da zarar görmüş kamu yönetimi ve azalmış kamu emniyeti ve güvenliği durumlarını içerebilir. Afetten etkilenen ülkelerde, bu durumlar çoğu kez aynı anda ortaya çıkar, yerel kapasiteyi zorlar ve ekonomik ve sosyal faaliyetleri aksatır. (UNOCHA)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI AFET YÖNETİMİNDE TARİHSEL DEĞİŞİM • • Sivil Savunma Sivil Koruma Acil Durum Yönetimi Afet ve Risk Yönetimi Afet Zararlarını Azaltma

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI TEHLİKE • Can kaybına veya yaralanmalara, maddi zararlara, sosyal ve ekonomik hayatın kesintiye uğramasına veya çevresel bozulmalara neden olabilecek, zarar verme ihtimali olan, fiziki olay, veya insan aktiviteleridir. RİSK • Belirli bir tehlikeden dolayı hasarın meydana gelmesi olasılığı ve boyutu (Loat/Meier 2003) • Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelmesi durumunda cana, mala veya çevreye gelebilecek hasarların tahmini olasılığı (TESEC-EUR-OPA 2001)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI • RİSK YÖNETİMİ • Doğal tehlikelerin ve ilgili çevresel ve teknolojik afetlerin etkilerini azaltmak amacıyla, idari kararların, kuruluşların işlevsel yeteneklerinin ve uygulama politika, strateji ve toplumun başa çıkabilme kapasitelerinin kullanıldığı sistematik bir süreçtir. Bu süreç, tehlikelerin olumsuz etkilerinden kaçınmak (önleme) ya da bu etkileri sınırlamak (zarar azaltma ve hazırlıklı olma) için yapısal ve yapısal olmayan önlemler dahil her türlü faaliyetleri kapsar. (UNOCHA) • Tehlike ve riskin belirlenmesi ve analizi ile imkan, kaynak ve önceliklerin dikkate alınarak idare edilen süreci ifade eder. Afet senaryolarının hazırlanması, uygulama önceliklerinin belirlenmesi ve riskin azaltılabilmesi için genel politika ve stratejik planlarla, uygulama planlarının hazırlanması ve hayata geçirilmesi bu süreç kapsamındadır. (AZATİ)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI AFET ZARARLARININ AZALTILMASI-DRR • Afet ve acil durumlardan kaçınmak ya da riskleri ve zarar görebilirlikleri en aza indirmek için yapılan eylemlerin bir bütünüdür. Mevcut bir riski azaltmak için alınan önlemler • • • Eğitim ve bilinçlendirme Erken uyarı sistemleri Önlem yapıları Risk ve tehlike haritaları Afete duyarlı arazi planları Vs.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI RİSK

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI ARTIK RİSK • Risk azaltma önlemleri alındıktan sonra kalan risk (ASR MULTH) Risklerden tamamen kaçınılamaz ve bu nedenle artık (önlenemez) bir risk mevcuttur. • Tahmin edilebilir tehlikeleri azaltmak için sarf edilen bütün çabalardan sonra geriye kalan, insanlara, mala veya çevreye zarar verme potansiyeli (EIONET)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI • Tahmin Gelecekteki bir olayın ortaya çıkışının kesin olarak bildirilmesi ya da istatistikî olarak kestirilmesi (ISDR) • Uyarı Belirli, olması yakın bir tehlikeye karşı uyarı yapılması için tasarlanmış bir cihazlar bütünü (EUD)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI ÖNLEM Tehlikelerin olumsuz etkilerinden bütün olarak kaçınılmasını sağlamaya yönelik faaliyetler ve bu tehlikelerle ilgili çevresel, teknolojik veya biyolojik riskleri en aza indirgemeye yönelik araçlardır. Sosyal ve teknik uygulanabilirliğe ve maliyet / fayda değerlendirmelerine bağlı olarak gerçekleştirilmelidir. Afet zararlarının azaltılması ile ilgili toplumsal farkındalık ve eğitim bağlamında, değişen tutumlar ve davranışlar bir “önlem kültürü” geliştirmeye katkıda bulunmaktadır. (ISDR) + EĞİTİM

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI AFET YÖNETİMİ AFET VE OLAY ODAKLIDIR TEK OLAY BAZLI SENARYOLAR ANA AMAÇ OLAYA MÜDALAHE SABİT BELİRLENMİŞ LOKAL YAKLAŞIM SORUMLU TEK OTORİTE MERKEZİ KONTROL MERKEZİ YÖNLENDİRME BELİRLENMİŞ HİYERARŞİK İLİŞKİLER Afet Zararlarını Azaltma ZARAR GÖREBİLİRLİLİK VE RİSK ODAKLIDIR DİNAMİK, ÇOKLU RİSK YAKLAŞIMI VE GELİŞMİŞ SENARYOLAR DEĞERLENDİRME, İZLEME VE GELİŞTİRME GENİŞ, DEĞİŞEBİLİR, PAYLAŞIMCI, BÖLGESEL YAKLAŞIM SORUMLU YEREL YÖNETİMLER VE PAYDAŞLAR OLAYA ÖZEL YAKLAŞIM, ESNEK YAKLAŞIM FARKLI BİRİMLERLE ORTAKLAŞA HAREKET

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI ZARAR GÖREBİLİRLİLİK VE KAPASİTE Zarar Görebilirlilik -Vulnerability Dışarıdan gelen zararlı etkilere karşı bir sistemin (yapı, veya tesis, fabrika, ülke veya devlet, şirket gibi) duyarlılığı. Zarar görebilirlik, sosyal, ekonomik, fiziksel ve çevresel faktörlerden kaynaklanan bir dizi etkileşimli durum ve süreçlerden oluşmaktadır. Başa Çıkabilme Kapasitesi -Capacity Sıradışı, anormal ve olumsuz koşullar yaratan bir afet olayı veya sürecinde, kişilerin ve kurum ve kuruluşların, çeşitli yararlı sonuçlar alabilmek amacıyla mevcut kaynakları kullanım şekilleridir. (RDR)

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Risk =Tehlike+ Zarar Görebilirlilik Kapasite

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Zarar Görebilirliği Etkileyen Faktörler Fiziksel Faktörler • Binaların alt yapıların teknik özellikleri ve kalitesi • Nüfus artışı ve yoğunluğu Ekonomik Faktörler • • Sosyo ekonomik statü Yoksulluk ve açlık Kredi ve hibelere erişim Ekonomik yapı Kaynak ve hizmetlere ulaşım Rezervler ve finansal fırsatlar Önlem için yaptırımlar Araştırma ve Geliştirme Sosyolojik Faktörler Çevresel Faktörler • • • Kullanılabilir toprak ve su Ziraat, biyo çeşitlilik, orman Ekosistemin duraylılığı Doğal kaynak tüketimi Zehirli ve zararlı atıklar • • Geleneksel bilgiler Risk algısı Eğitim seviyesi İnsan hakları Sosyal organizasyonlar Hukuki yapı ve kanunlar Cinsiyet ve azınlık yaklaşımları Bilgiye erişim

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Can ve Mal Kaybı Azaltılabilir… § Doğal olaylar her zaman afete dönüşmezler. § Bizlerin yaptıkları yada yapmadıkları eylemler afet veya acil durumu meydana getirir. § Basit önlemlerle afetlere karşı güvende olabiliriz. § Potansiyel senaryolara göre önlemlerimizi gözden geçirir ve yenilersek her türlü riske karşı hazırlıklı oluruz.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Can ve Mal Kaybı Azaltılabilir… § Konsept Afet Risk Yönetimi olmalıdır. § Afet Risk Analizine dayanmalıdır. § Erken Uyarı Sistemleri kurulmalı ve geliştirilmelidir. § Afet içerikli örgün eğitim ve halk eğitimi, yaygınlaştırılmalıdır. § Kurumsal, yasal ve ekonomik kapasite geliştirilmelidir.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Can ve Mal Kaybı Azaltılabilir… § Tüm seviyelerde koordinasyon sağlanmalıdır. § Kapasite analizleri yapılmalıdır. § Bilgi sistemleri ve haberleşme güçlendirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır. § Sakınım planları yapılmalıdır. § Acil durum servisleri geliştirilmeli ve etkinleştirilmelidir. § Erken iyileştirmenin sağlanması amacı ile hazırlık planları yapılmalıdır.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Afetlere karşı bilinçli toplumların oluşturulması sürdürülebilir kalkınma için de anahtar rol üstlenmektedir. Eğitim olmaksızın afet zararlarını azaltma çalışmalarının başarılı olması mümkün değildir.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI ÜLKEMİZDE AFETLERE KARŞI BİLİNÇLENDİRME ÇALIŞMALARI • özellikle 1999 depremlerinden sonra ilgili alanda çalışmalar yapan tüm kurum ve kuruluşlar, afet eğitimi konusuna büyük önem vererek, bu yönde çalışmalar gerçekleştirmeye başlamışlardır. • Avrupa Doğal Afetler Eğitim Merkezi (AFEM), Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Türk Kızılayı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Valiliği, diğer belediye ve valilikler gibi pek çok kurum yanında üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları da, toplumun bilinçlendirilmesi kapsamında oldukça önemli eğitim programları ortaya koymuşlardır.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı. Madde 8 – (1) Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır: a) Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum müdahale, risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını yapmak veya yaptırmak. b) Muhtemel afet ve acil durum bölgelerini tespit etmek ve önleyici tedbirleri ilan etmek. c) Zarara uğraması muhtemel yerlerin plan, proje ve imar esaslarını belirlemek. ç) Ayni, nakdi ve insani yardım esaslarını belirlemek. d) Afet ve acil durumlar hakkında halkı bilgilendirme, bilinçlendirme ve eğitim çalışmaları yapmak. e) Yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgileri toplamak ve değerlendirmek. f) Afet ve acil durum yönetim merkezlerinin, ortak haberleşme ve bilgi sistemlerinin standardını belirlemek ve denetlemek. g) Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezinin iş ve işlemlerini yürütmek. ğ) Afet ve acil durumlara ilişkin; 1) Yönetim stratejilerini belirlemek. 2) Her türlü bilgi, haberleşme, tahmin ve erken uyarı sistemlerini kurmak ve işletmek. 3) Kamu yatırımları ile personel ihtiyacı konusunda ilgili kurumlara öneride bulunmak. 4) Eğitim faaliyetleri ve tatbikatları yapmak veya yaptırmak. 5) Sigorta hizmetlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını sağlamak. 6) Hizmet standartlarını ve akreditasyon esaslarını belirlemek ve denetlemek. h) Başkan tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI • • • EĞİTİM HİZMETLERİ VE AR-GE ÇALIŞMA GRUBUNUN GÖREVLERİ EUR-OPA anlaşması neticesinde kurulmuş olan Avrupa Doğal Afetler Eğitim Merkezi-AFEM’in çalışmalarını yürütmek Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezinin Eğitim Planlarını yapmak Her türlü riske ve tehlikeye karşı hazırlık, müdahale ve normale dönüş süreçlerinde; halkın bilinçlendirilmesi konusunda eğitim standartlarını belirlemek, MEB ve Üniversiteler ile ortak çalışmak ve programlar hazırlamak, Kamu kurumları, uluslar arası kurumlar ve STK ile ortak çalışmalar yürütmek. Risklere karşı kamu oyu oluşturmak (radyo, TV, yazılı basın ve internet) Eğitim Merkezlerinin standart ve akreditasyon çalışma ve içeriklerini hazırlamak, İllerin riskine göre eğitim programları yapmak, Tatbikat senaryoları üretmek ve uygulamak, Afete Eğitiminde geçici ve sürdürülebilir sertifikalandırma, Afetlerle ilgili bilginin paylaşılması konusunda basın-yayın organlarının takibi, BM, AB, NATO, OCHA, KEİ, DPPI, EUROMED, Avrupa Konseyi (EUR-OPA) gibi kuruluşlarla online haberleşme ve bu kuruluşların bizimle ilgili birimlerine üyelik işlemleri kurum ile ilgili ulusal politikalar üretmek ve diğer ulusal kurumlarla bilgileri paylaşmak ve verilecek benzeri görevleri yapmak

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI EĞİTİM HİZMETLERİ VE AR-GE ÇALIŞMA GRUBUNUN GÖREVLERİ • • Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının belirlediği hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmak üzere ulusal ve uluslararası araştırma programlarını belirlemek ve bu doğrultuda araştırma projelerinin alınmasını, yürütülmesini ve sonuçlandırılmasını sağlamak, AR-GE çalışmaları ve projeleri koordine etmek, Yeni proje başvurularını Başkanlığa iletmek, Başkanlık bünyesinde yürütülmesi gereken projelerin koordinasyonunu sağlamak ve ilgili konularda komisyonlar oluşturmasını sağlamak Başkanlık içi ve Başkanlık dışı kuruluşlarla gerekli koordinasyon ve iş birliğini sağlamak, uluslararası kuruluşlar ile iş birliğine yardımcı olmak, araştırma faaliyetleri ile ilgili olarak gerekli görülecek dış kaynak sağlama konusunda çalışmalar hakkında başkanlık personelini bilgilendirmek, Başkanlık ve il müdürlükleri tarafından yürütülen araştırma faaliyetlerini izlemek ve bilgileri toplamak, Yürütülen araştırma program ve proje faaliyetlerinin çıktı ve sonuçlarını değerlendirmek, sonuçların uygulamaya aktarılmasına yönelik seminer, konferans, ve benzeri faaliyetlerin düzenlenmesini ve araştırma sonuç raporlarının ve diğer yayınların yayınlanmasını sağlamak,

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI • AFEM –AVRUPA DOĞAL AFETLER EĞİTİM MERKEZİ • ULUSLARARASI AFET EĞİTİMİ VE PROJELER

T. C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI Dr. Nehir VAROL Planlama ve Zarar Azaltma Daire Başkanlığı Eğitim Hizmetleri ve AR-GE Grup Başkanı AFEM MÜDÜRÜ Adres: Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Eskişehir Yolu, 10. km Lodumlu -Ankara Tel : (312) 285 52 71 Faks : (312) 285 98 45 e-mail: nehir. varol@gmail. com