T C ANTALYA VALL L MLL ETM MDRL

T. C. ANTALYA VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ RİSKLER VE BAŞETME BECERİLERİ OKUL PROJESİ VELİ OTURUMU ANTALYA - 2015 1

RİSKLER VE BAŞETME BECERİLER OKUL PROJESİ İLKOKUL 4. SINIF ETKİNLİKLERİ HAFTA OTURUM ETKİNLİK KAZANIMLARI 1 Kendini Tanıma Sınıf Kuralları Oluşturma Kendine uygun kararlar alabilmesi. Sınırlarının farkına varır. 2 Duyguları Tanıma Duyguları İfade Etme Duygularını tanır ve ifade eder. Başkalarının duygularını fark eder, ifade eder. 1 İstendik/İstenmedik Davranışlar İnsan ilişkilerini geliştirici davranışları tanır. 2 Hayır Diyebilme Becerisi Uygun reddetme davranışlarını öğrenir. 1 Alay Etme Alay etme ile baş etme becerilerini öğrenir. 2 Çocuk Hakları İstismar Haklarını öğrenir. Öğrenciler istismar durumlarında kendilerini koruyabilir. 1 Teknoloji Kullanımı Teknolojiyi doğru kullanır. 2 Sağlıklı Büyüme Resim Etkinliği Sağlıklı büyüme ve gelişme yollarını öğrenir. Öğrenciler sağlıklı büyümek ve gelişmek için neler yapabileceklerinin resmini çizer. 1 2 3 4 2

RİSKLER VE BAŞETME BECERİLER OKUL PROJESİ ORTAOKUL 6. SINIF ETKİNLİKLERİ HAFTA OTURUM Arkadaşlarını ve kendini tanır. Sınıf Kuralları Oluşturma Sınırlarının farkına varır. 2 Zamanı Etkili Kullanma Zamanı etkin kullanmayı öğrenir. 1 Sorun Çözme Karşılaştığı sorunlarla baş edebilme becerisi kazanır. 2 Uzlaşma Görüşmesi Uzlaşmayı ve uzlaşmanın faydalarını öğrenir. 1 Hayır Diyebilme Uygun reddetme davranışını öğrenir. 2 Çocuk Haklarını öğrenir. 1 Teknoloji Kullanımı Teknolojiyi doğru kullanır. 2 Sağlıklı Büyüme Slogan / Afiş Etkinliği Sağlıklı büyüme ve gelişme yollarını öğrenir. Öğrenciler sağlıklı büyümek ve gelişmek için neler yapabileceklerinin resmini çizer. 1 3 KAZANIMLARI Tanışma 1 2 ETKİNLİK 4 3

RİSKLER VE BAŞETME BECERİLER OKUL PROJESİ 9. SINIF ETKİNLİKLERİ HAFTA OTURUM Arkadaşlarını ve kendini tanır, arkadaşlarının özelliklerini bilir. Sınıf Kuralları Oluşturmak Sınırlarının farkına varır. Riskler Özgüven Yaşamdaki risklerin farkına varır. Öğrenciler güçlü yanlarını fark etmelerini sağlar. Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Sigara, alkol ve madde kullanımının yaşamına etkisinin farkına varır. Bağımlılık Yapıcı Diğer Maddeler Bağımlılık yapıcı diğer maddeleri öğrenir. 2 Teknoloji Bağımlılığı Teknoloji bağımlılığının yaşantısına olan etkisini kavrar. 1 Grup Psikolojisi Grup psikolojisinin yaşantısına olan etkisini kavrar. 2 Medyanın Etkisi Medyanın olumlu ve olumsuz etkisini kavrar 1 Kurallar - Madde Kültürü ve İnanışlar Madde kullanım kültürü ve yanlış inanışların farkına varır. Hayır Diyebilme Gerekli durumlarda hayır diyebilme becerisini kullanır. Kapanış Etkinliği Övgü becerisi kazanır. 1 2 3 KAZANIMLARI Tanışma 1 2 ETKİNLİK 1 4 2 4

RİSKLER VE BAŞETME BECERİLERİ OKUL PROJESİ AİLE OTURUMU Madde bağımlılığı nedir? Bağımlılık yapıcı maddeler nelerdir? Bağımlılık Süreci Bağımlılık Yapan Maddelerin Yarattığı Olumsuz Etkiler Gençlerin Madde Kullandığını Nasıl Anlayabiliriz? Koruyucu önleme faaliyetleri Maddeye başlama nedenleri Teknoloji Bağımlılığı Risk grubundaki ergenlerin ortak özellikleri Anne-Baba Çocuğun Bağımlılık Yapan Madde Kullandığından Şüpheleniyorsa Koruyucu önleme faaliyetlerinde ailenin rolü Hukuki durum Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 5

Madde Bağımlılığı 1. Video Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 6

Bir gün çocuğunuzun odasına girdiniz ve odayı temizlerken bilmediğiniz bazı renkli haplarla karşılaştınız. • Ne düşünürsünüz ? • Ne hissedersiniz ? • Ne yaparsınız ? • Sizce sizin çocuğunuzun madde kullanma ihtimali var mıdır ? Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 7

HABER : 17 yaşındaki lise öğrencisi ölü bulundu. Öğrencinin ölümüne çakmak gazının neden olduğu tahmin ediliyor. TEMEL SORU: BİR GENÇ, BİR ÖĞRENCİ NEDEN MADDE KULLANMAYA YÖNELİR? TEMEL AMAÇ: BU NEDENLERİ BULUP YOK ETMEYE ÇALIŞMAK. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 8

MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR? Ø Sahte bir iyi oluş hali ortaya çıkaran maddelerin alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara karşın madde alımının devam etmesidir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 BAĞIMLILIK RİSKİ HERKES İÇİN EŞİTTİR 9

MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR? Madde kavramı sadece esrar, eroin gibi uyuşturucuları kapsamaz. Bunların yanında sigara ve alkolü de kapsar. Hatta sigara ve alkol esrar ve eroin gibi uyuşturuculara geçişi sağladığı için bağımlılık sürecinde mücadele edilmesi gereken en önemli maddelerdir. Sigara ve alkol kullanmayanların diğer maddeleri kullanma ihtimalleri çok düşüktür. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 10

BAĞIMLILIK YAPICI MADDELER NELERDİR? Ø Ø Ø Tütün, Alkol, Kafein, Uçucu maddeler, Kontrollü kullanımı olan ilaçlar Ø Ø Ø Ø Ø Esrar, Bonzai, Eroin, Kokain, Crack, Ecstasy, Captagon, Metamfetamin, Lsd… Çocuklarımızın doktor tavsiyesi dışında bir ilaç almamasına dikkat edelim. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 11

BAĞIMLILIK SÜRECİ-1 Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 12

BAĞIMLILIK SÜRECİ-2 Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 13

BAĞIMLILIK SÜRECİ-3 Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 14

BAĞIMLILIK SÜRECİ “Belki kullanabilirim. ” “Korku ve merak. ” “Bir kereden bir şey olmaz. ” “Bıraktım, bir daha başlamam. ” “Bir daha asla!” “Artık bırakacağım. ” “Ben bağımlı olmam. ” “Bırakmak zorundayım. ” “İstersem bırakırım. ” “Bu meret bırakılmaz ki!” Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 15

HÜCRESEL ÖĞRENME SONUÇ VE ÇIKARIMLAR • Hücre yapısı ve işlevi, insan türü için özdeştir. • Kişinin eğitimi, toplumsal konumu, gelir düzeyi vb. etmenlerin bu özdeşlik üzerinde belirleyici bir etkisi yoktur. • Madde kullanan herkes için bağımlı hale gelme riski eşittir. • Kullanımı emniyetli bir bağımlılık maddesi yoktur. • Hücresel öğrenme süreci herkes için eşdeğer bir seyir özelliği taşır. • Madde kullanımının sıklığı ve miktarı artabilir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 16

BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİN YARATTIĞI OLUMSUZ ETKİLER Yüksek Tansiyon Kalp krizi geçirme riski Kalp ritim bozukluğu Beyin kanaması Epileptik Nöbetler Halüsinasyon Paranoya Solunum Bozuklukları Nevrotik ve Psikotik Bozukluklar Kanser Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 17

Madde Bağımlılığının Etkileri Filmi Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 18

GENÇLERİN MADDE KULLANDIĞINI NASIL ANLAYABİLİRİZ? SOSYAL DEĞİŞİM • Arkadaş çevresi değişir. • Arkadaşlarını ailesiyle tanıştırmaktan kaçınır. • İlaç ve parfüm kullanma davranışı artabilir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 19

GENÇLERİN MADDE KULLANDIĞINI NASIL ANLAYABİLİRİZ? DAVRANIŞSAL DEĞİŞİM • Yetişkinlerden uzak kalma davranışları artabilir. • Okul problemleri artabilir. • Para harcama davranışları değişebilir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 20

GENÇLERİN MADDE KULLANDIĞINI NASIL ANLAYABİLİRİZ? FİZİKSEL DEĞİŞİM Fiziksel belirtiler madde kullanımının ileri aşamalarında gözlenebildiği için sosyal ve davranışsal değişimlere odaklanmanın daha doğru olduğu söylenebilir. • Ani kilo kaybı, • Bitkinlik veya aşırı hareketlilik, • Gözlerde sürekli kanlanma • Gözbebeğinde ani daralma olarak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 sayılabilir. 21

Temel amaç: Bireyin madde kullanmasını ve bağımlı hale gelmesini önlemek. Çünkü tedavi süreci çok pahalı ve büyük oranda başarısızlıkla sonuçlanan bir süreçtir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 22

Önlemek gerekir çünkü; bağımlılık, sadece madde kullanan kişiye zarar vermez. Antalya İlinde hakkında uyuşturucu kullanmak ve bulundurmaktan işlem yapılan 1658 kişinin 781’inin aynı zamanda diğer suçlardan da kaydı olduğu tespit edilmiştir. Hırsızlık 600 % 76, 8 Gasp/Yağma 40 % 5, 1 Fuhuş 7 % 0, 8 Hırsızlık - Gasp/Yağma 119 % 15, 2 Hırsızlık - Fuhuş 14 % 1, 7 Gasp/Yağma - Fuhuş 2 % 0, 2 Hırsızlık - Gasp/Yağma Fuhuş 3 % 0, 3 23

ÖNLEMENİN BİÇİMLERİ • ARZI AZALTMAK: – Hedef yasal olmayan maddelerin elde edilebilirliğini zorlaştırmak, kişilerin buna ulaşmasını engellemek, maddenin üretilmesini durdurmaktır. – Daha çok güvenlik kuvvetlerinin işi olarak görülebilir. • TALEBİ AZALTMAK: – Bu tür maddelere olan talebin azalması, arzın da kaybolmasına yol açacak ve böylece sorun yok olacaktır. – Talebi azaltmak için eğitim programları en önemli yeri işgal etmektedir. Ailelerin ve okulların önleme kapsamındaki görevleri de bu noktada başlamaktadır. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 24

ÖNLEME AŞAMALARI BİRİNCİL ÖNLEME: Burada amaç henüz hiç madde kullanmamış kişilerin madde kullanımını engellemektir. İKİNCİL ÖNLEME : Alkol veya madde kullanan ancak bağımlı hale gelmemiş kişileri erken tanımak, tedavi ve önerilerde bulunmak, bağımlı olmasını önlemektir. ÜÇÜNCÜL ÖNLEME : Bu aşamada amaç madde kullanan kişilerin madde kullanmayı bırakması ve bıraktıktan sonra tekrar bu maddeleri kullanmaya başlanmasının önlenmesidir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 25

Önleyebilmek için öncelikle gençlerin maddeye başlama nedenlerini ve risk grubunda yer alan ergenlerin ortak özelliklerini bilmek gerekir. Gençlerin Madde Kullanmaya Başlamasının En Önemli Nedenleri ARKADAŞ ve MERAKTIR. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 26

GENÇLERİN MADDE KULLANMAYA BAŞLAMA NEDENLERİ Özellikle arkadaş etkeni çok önemlidir. Bir maddeyi tanıtan, özendiren ve teklif eden hemen her zaman yakın arkadaştır. Özellikle esrar ve eroin gibi maddeleri teklif edenler gençlerin yakın çevresinde yer alan kişilerdir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 27

GENÇLERİN MADDE KULLANMAYA BAŞLAMASININ DİĞER NEDENLERİ; • Aile içi sorunlardan kaçmak • Farklı görünmek • Önem verdiği bir kişiyi model almak • Sorun ve sıkıntıları aşmak • Dikkat çekmek • Yalnızlık ve boşluk duygusunu bastırmak • Cesaretini ve delikanlılığını ispat etmek… Bir gencin hangi nedenle maddeye yöneldiğini belirleyebilirsek, nasıl önleyebileceğimizi de belirlemiş oluruz. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 28

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR? • İnternet, sosyal medya kullanımına sınırlama getirememe, • Sosyal ve akademik zararlarına rağmen kullanmaya devam etme, • Ulaşım kısıtlandığında yoğun kaygı duyma, • Diğer teknolojilerden farklı olarak internet, sınırsız online materyalin aktif olarak kullanma. • Bir tuşla, aranılan içeriğe (pornografi, e-posta) hızlı bir şekilde ulaşmadır. (uyaran-yanıt ilişkisi). • Bu uyaran yanıt ilişkisi öngörülemeyen, cezbedici, değişkendir (kumar oynamadaki ‘değişken aralıklı pekiştireç’ benzeri). Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 29

İNTERNETİN ZARARLARI NELERDİR? • İnternetin içeriğine bağlı olarak ortaya çıkan zararlar • İnternet başında geçirilen vaktin kaybına bağlı olarak ortaya çıkan zararlar • İnternet ortamına ulaşma sürecinde ortaya çıkan sorunlar Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 30

İÇERİĞE BAĞLI ZARARLAR • OYUNLAR: Şiddet ağırlıklı oyunlar • SOHBET SİTELERİ İLE İLGİLİ: Olumsuz arkadaşlar edinme, yaşına, gelişim düzeyine uygun olmayan iletişimler kurma • GİRDİKLERİ SİTELERLE İLGİLİ: Şiddet ve cinsellikle ilgili yaş ve gelişim düzeylerine uygun olmayan site ziyaretleri Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 31

HARCANAN ZAMANA BAĞLI ZARARLAR • Çocuk ve genç internet başında zamanının önemli bir bölümünü geçirir. • Bu süreçte yapabileceği, sosyal, sportif ve sanatsal etkinliklerden mahrum kalır. • Bu etkinliklerle kazanabileceği yeti, arkadaşlık ve bilgileri kaybeder. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 32

ULAŞIM SÜRECİNDEKİ ZORLUKLAR • İnternete ulaşımda ekonomik sorunlar ve bunları çözmek için uygun olmayan yollara başvurma söz konusu olabilir. • İnternete bağlanılan ortam, çocuk ve gencin içinde bulunmasına uygun olmayan özelliklere sahip olabilir. • Çocuk ve genç, madde kullanımı ve suça yönelik davranışlar açısından riskli ortamlara girebilir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2013 33

RİSK GRUBUNDA YER ALAN ERGENLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ • Ani tepkiler verme • Saldırgan davranışlar gösterme • Her şeyi reddetme • Aykırı davranışlar gösterme • Çabuk heyecanlanma • İçedönüklük • Fazla itaatkarlık • Yaşıtlarından aşırı etkilenme Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 34

ANNE BABA ÇOCUĞUN BAĞIMLILIK YAPICI BİR MADDE KULLANDIĞINDAN ŞÜPHELENİYORSA ØÖncelikle şüphelenilen konuyla ilgili bilgi sahibi olunmalı, ØDikkatini çekmeden çocuk ve sosyal çevresi izlenmeli, ØBağımlılık yapıcı maddeler hakkında bilgi edinilmelidir. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 35

ANNE BABA ÇOCUĞUN BAĞIMLILIK YAPICI BİR MADDE KULLANDIĞINDAN ŞÜPHELENİYORSA ØYargılamadan, eleştirmeden, suçlamadan dinlenilmeli, ØDuyguların ifade edilmesine yönelik ben dili kullanmaya özen gösterilmeli, ØYardım almaya isteklendirilmeli ve yardım alması sağlanmalı, ØÇocuğun bir günde madde bağımlısı olmadığı gibi bir günde de normale dönmeyeceği unutulmamalıdır. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 36

ANNE BABA ÇOCUĞUN BAĞIMLILIK YAPICI BİR MADDE KULLANDIĞINDAN ŞÜPHELENİYORSA ØÇocuk bu durumu reddettiğinde, izlemeye devam edilmeli, sonrasında tekrar konuşmak denenmeli, ØTekrar izlemeye devam edilmeli ve sonrasında yeniden konuşma denenmeli, ØYine ret etme söz konusu olursa profesyonel destek alınmalıdır. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 37

• Yaş 25 • Konya • İlkokul Mezunu • Çiftçi • SEBEP: Arkadaşlar içerken merak ettim. Meraktan… • TAVSİYENİZ: HİÇ KİMSENİN UYUŞTURUCU MADDESİNİ İÇMESİNİ TAVSİYE ETMİYORUM. BANA VERDİĞİ ZARAR MİLLET TOPLUM DIŞLIYOR BİR DE AİLE ORTAMI GİT GİDE BOZULUYOR. ANNE BABA DEĞERİ KAÇIYOR. İNSANLIĞI UNUTUYORUM 38

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Doğru Örnek Olmak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 39

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Farklı Uğraş Alanları Oluşturmasını Desteklemek Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 40

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Ona Yerine Getirebileceği Sorumluluklar Vermek Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 41

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Çocuğa Zaman Ayırmak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 42

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Çocuk ve Gençlerin İletişim Kurarken Farklı Davranışları ve Yolları Tercih Ettiklerinin Farkına Varmak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 43

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Aşırı Kontrol ve Baskıdan Kaçınmak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 44

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Sevildiğini Hissettirmek Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 45

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Çocuğun/Gencin Arkadaşlarını Tanımak Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 46

KORUYUCU ÖNLEME FAALİYETLERİNDE AİLENİN ROLÜ Baskı Altındayken Davranışları Kontrol Etmek Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 47

HUKUKİ DURUM T. C. ANAYASASI • GENÇLİĞİN KORUNMASI- Madde 58 TÜRK CEZA KANUNU • Madde 191 -192 Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 48

ORTAÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ KINAMA CEZASINI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR • Madde 164, 1/ç; Tütün ve tütün mamullerini bulundurmak veya kullanmak, • Madde 164, 1/n Öğretmenin bilgisi ve kontrolü dışında bilişim araçları ile meşgul olmak ve dersin akışını bozmak. ” Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2013 49

ORTAÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ § § § OKULDAN KISA SÜRELİ UZAKLAŞTIRMA CEZASINI GEREKTİREN FİİL VE DAVRANIŞLAR Madde 164 2/a Kişilere, arkadaşlarına ve okul çalışanlarına sözle, davranışla veya sosyal medya üzerinden hakaret etmek, paylaşmak, yaymak veya başkalarını bu davranışa kışkırtmak. Madde 164 2/ğ Bilişim araçları veya sosyal medya yoluyla eğitim ve öğretim faaliyetlerine ve kişilere zarar vermek. Madde 164 2/k; Sarhoşluk veren zararlı maddeleri bulundurmak veya kullanmak. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2013 50

ORTAÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ § § § OKUL DEĞİŞTİRME CEZASINI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR Madde 164, 3/i; Bağımlılık yapan zararlı maddeleri bulundurmak veya kullanmak, Madde 164 3/m Bilişim araçları veya sosyal medya yoluyla eğitim ve öğretimi engellemek, kişilere ağır derecede maddi ve manevi zarar vermek. Madde 164 3/r Kişilere, arkadaşlarına ve okul çalışanlarına; söz ve davranışlarla sarkıntılık yapmak, iftira etmek, başkalarını bu davranışlara kışkırtmak veya zorlamak, yapılan bu fiilleri sosyal medya yoluyla paylaşmak ve yaymak, Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2013 51

ORTAÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ ÖRGÜN EĞİTİM DIŞINA ÇIKARMA CEZASINI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR; § Madde 164, 4/d; Bağımlılık yapan zararlı maddelerin ticaretini yapmak, § Madde 164, 4/l Bilişim araçları veya sosyal medya yoluyla; bölücü, yıkıcı, ahlak dışı ve şiddeti özendiren sesli, sözlü, yazılı ve görüntülü içerikler oluşturmak, bunları çoğaltmak, yaymak ve ticaretini yapmak. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2013 52

İLKÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ KINAMA YAPTIRIMI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR § Madde 109, b bendi, 6. fıkra; Okulda ya da okul dışında sigara içmek. OKUL DEĞİŞTİRME YAPTIRIMINI GEREKTİREN DAVRANIŞLAR § Madde 109, c bendi, 16. fıkra; Başkalarını, alkol veya bağımlılık yapan maddeleri kullanmaya teşvik etmek. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 53

Madde Filmi Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 54

TEŞEKKÜR EDERİZ. Riskler ve Başetme Becerileri Okul Projesi ANTALYA - 2015 55