T C ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII DENETM

T. C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI Cengiz ULUTAŞ İç Denetim Birimi Başkanı Nisan 2010 1

SUNUM PLANI • • • • GİRİŞ TANIM İÇ DENETİMİN ÖZELLİKLERİ KAMUDA İÇ DENETİM KADRO DURUMUMUZ İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU ÜST YÖNETİCİ İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI İÇ DENETÇİLERİN ATANMASI GÖREVDEN ALINMASI GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK İÇ DENETİM VE TEFTİŞİN FARKLILIKLARI İÇ DENETÇİLERİN YAPACAKLARI DENETİMLER SONUÇ 2

GİRİŞ • 1927 yılından bu yana uygulanan 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununu yürürlükten kaldırıldı, • 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yürürlüğe girdi. • Kanun Tarihi : 10/12/2003 • R. Gazete Tarihi Sayı : 24/12/2003 25326 3

TANIM İÇ DENETİM, Kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. 4

İÇ DENETİMİN ÖZELLİKLERİ İç denetim, • Sertifikalı iç denetçiler tarafından, • Kurulunun koordinasyon ve rehberliğinde, • Kurul tarafından belirlenen genel kabul görmüş standartlara Ve • İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanan, • Üst yönetici tarafından onaylanan, • Risk odaklı denetim plan ve programlarına, göre yapılır. • İç denetim sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla gerçekleştirilir. • İç denetim faaliyeti fonksiyonel bağımsızlık ilkesine uygun olarak yürütülür. • İç denetim, mali ve mali olmayan tüm işlemleri kapsar. 5

KAMUDA İÇ DENETİM 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 63, 64, 65, 66, 67 ve geçici 5’inci maddelerinde; ve. “İç Denetçilerin Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik” de • İç • İç denetim, denetçinin görevleri, denetçinin nitelikleri ve atanması, Denetim Koordinasyon Kurulu Denetçilerin atanmaları, düzenlenmiştir. 6

İÇ DENETÇİ KADROLARI Bakanlar Kurulunun 2006/10809 sayılı kararı ile 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye bağlı cetvellerin ilgili bölümlerine iç denetçi kadrolarının eklenmesi sağlanmıştır. Bakanlığımızın İç Denetçi Kadroları İç denetçi Derecesi Serbest kadro adedi 1 4 2 1 1 boş 3 2 1 boş 5 3 - Toplam 10 (8 dolu 2 boş) 7

İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU Yedi üyeden oluşur. Üyelerden biri Başbakanın, biri Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın, biri Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın, biri İçişleri Bakanının, başkanı dahil üçü Maliye Bakanının önerisi üzerine beş yıl süre ile 8 Bakanlar Kurulu tarafından atanır.

KURULUN GÖREVLERİ • • • Düzenleme Yapmak, Eğitim, işbirliği, İç Denetim Sistemini izlemek, Yönlendirme ve Koordinasyon, İç Denetim Kaynaklarının Yönetimi, 9

ÜST YÖNETİCİ Üst yönetici, Bakanlıklarda Müsteşar, Milli Savunma Bakanlığında Bakan, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde Vali, belediyelerde ise Belediye Başkanıdır. Üst yöneticiler, iç denetçilerin görevlerini bağımsız bir şekilde yerine getirmeleri ve gerekli bilgi ve belgelere kolayca ulaşmaları için gereken önlemleri alır; iç denetçilerin raporlarında belirtilen önerilerini değerlendirir, iç kontrol sürecinden elde ettiği bilgilerle iç denetimden elde ettiği bilgileri karşılaştırarak kaynakların verimli kullanımına ilişkin tedbirleri alır; iç denetçiler tarafından düzenlenen raporlarda belirtilen önlemlerin alınıp alınmadığını izlerler. 10

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı, üst yöneticiye doğrudan bağlıdır. İç Denetim Birimi Başkanı, iç denetim faaliyetinin, bağımsız ve tarafsız olarak, mevzuata, standartlara ve rehberlere uygun bir şekilde yürütülmesinden sorumlu olup, iç denetçi ile üst yönetici arasındaki çözülemeyen görüş ayrılıklarını Kurula bildirir. 11

İÇ DENETÇİLERİN ATANMASI, GÖREVDEN ALINMASI VE GÖREVLENDİRİLMELİRİ İç denetçiler, bakanlıklar ve bağlı idarelerde üst yöneticinin teklifi üzerine Bakan, diğer idarelerde doğrudan üst yönetici tarafından, atanır. İç denetçilik görevi, iç denetçinin kendi isteği ile ayrılması, başka bir göreve atanması veya seçilmesi ve iç denetçilik mesleği ile bağdaşmayan hareketlerde bulunduğuna ilişkin rapor üzerine Kurul tarafından sertifikasının iptal edilmesi hallerinde sona erer. İç denetçiler, iç denetim faaliyetinin yerine getirilmesinde bağımsızdırlar. İç denetçilere mevzuatta belirtilen görevleri dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz, istekleri dışında başka görevlere atanamazlar. 12

İÇ DENETÇİNİN GÖREVLERİ İç denetçiler, Nesnel risk analizlerine dayanarak ; -Kamu idarelerinin yönetim ve kontrol yapılarını, -Kaynakların verimli, etkin ve ekonomik kullanılıp kullanılmadığını, değerlendirir, -Harcama sonrası yasal uygunluk denetimi yapar, -idarenin mali işlemlere ilişkin tasarruflarının plan, program ve politikalara uygunluğunu denetler, -İyileştirmelere yönelik önerilerde bulunur, -Soruşturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastladığında İç Denetim Birimi Başkanlığı aracılığıyla üst yöneticiye bilgi verir. 13

İÇ DENETÇİLERİN YETKİLERİ İç Denetçiler, • Denetim konusuyla ilgili her türlü bilgi ve belge ile nakit, kıymetli evrak ve diğer varlıkların ibrazını talep etmek, • Denetlenen personelden yazılı ve sözlü bilgi istemek, • Denetimin gerektirdiği araç, gereç ve diğer imkanlardan yararlanmak, • Denetimi engelleyici tutum, davranış ve hareketleri üst yöneticiye bildirmek. Yetkilerine sahiptir. 14

SORUMLULUKLARI İç Denetçiler; • Mevzuata, denetim standartlarına ve mesleki ahlak kurallarına uygun hareket etmek, • Mesleki bilgi becerilerini sürekli olarak geliştirmek, • İç denetim faaliyetlerinde yetki ve ehliyetini aşan durumlarda İç Denetim Birimi Başkanını haberdar etmek, • Verilen görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan durumların bulunması halinde durumu İç Denetim Birimi Başkanına bildirmek, • Denetim raporlarını kanıtlara dayandırmak, • Değerlendirmelerinde objektif olmak, • Denetim esnasında elde ettiği bilgilerin gizliliğini korumak. sorumluluğundadırlar. 15

ÖNCELİKLİ ÇALIŞMALARIMIZ - İç Denetim Birimi Başkanlığı 23. 01. 2008 tarihli Bakan oluru ile Bakanlığımızda kurularak faaliyete geçmiştir. - İç Denetim Birimi Başkanlığı İşlem yönergesi ve Rehberi oluşturulmuştur. - İç Kontrol Sisteminin kurulması aşamasında Bakanlığımızda İç Kontrol Sisteminin Kurulmasına İlişkin Yol Haritası Raporu düzenlenmiştir. 16

İç Denetim ve Teftiş Kavramlarının Farkları - 1 İÇ DENETİM Yönetimin bir parçası Geleceğe odaklı Kurum içine ve dışına güven sağlayıcı Risk odaklı denetim metodolojisi İyi uygulama örnekleri tekniği Uluslararası standartlar var Danışmanlık görevi yapar TEFTİŞ Yönetime bağlılık anlayışı zayıf Geçmişe odaklı Kurum içine güven sağlayıcı Periyodik denetim Hata örnekleri tekniği Geçmişe dayalı birikimler var Öneride bulunur 17

İç Denetim ve Teftiş Kavramlarının Farkları - 2 İÇ DENETİM TEFTİŞ Denetim bulguları ilgili birimle paylaşılır Gizlilik esastır Taslak rapor denetlenen birimle tartışılır Böyle bir yöntem yoktur Denetim sonuçlarını izleme sınırlıdır Denetim sonuçları takvime bağlı olarak izlenir Olması gerekene odaklanır Daha ziyade olanla yetinir Öncelikli amaç idareyi geliştirmektir Öncelikli amaç mevzuata uygunluktur Sistem, performans, uygunluk, mali, IT denetimi Yalnızca hukuka uygunluk denetimi Sistem ve süreç odaklı Şikâyet, birey, olay ve işlem odaklı Haberli denetim esastır Baskın denetim kuraldır 18

19

İÇ DENETİM RİSK ESASLI PLAN VE PROGRAMI ÇERÇEVESİNDE TÜM ÇALIŞANLARIN DENETİM ve DANIŞMANLIK SÜRECİNE KATILDIĞI SORUN ORTAYA ÇIKMADAN SEBEBİNİ ARAŞTIRAN YAPTIRIMI OLAN FAKAT BUNU EN SON ÇARE OLARAK KULLANAN YAKLAŞIMI 20

DENETİM TÜRLERİ - 1 • Uygunluk Denetimi: Denetlenen birimin faaliyet ve işlemlerin Kanun, Tüzük ve diğer mevzuata uygunluğunun denetlenmesi, • Performans Denetimi: Denetlenen birimin faaliyet ve işlemlerinin planlama, uygulanma ve kontrol aşamalarında etkililik, verimlilik ve ekonomikliliğin denetlenmesi, 21

DENETİM TÜRLERİ - 2 • Mali Denetim: Gelir, gider ve yükümlülüklerin hesaplarının, mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin denetlenmesi, • Bilgi Teknolojisi Denetimi: Denetlenen birimin elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenirliliğinin denetlenmesi, • Sistem Denetimi: İç kontrol sisteminin analiz edilmesi, eksikliklerinin tespit edilmesi, kalite ve uygunluğunun araştırılması suretiyle denetlenmesi. 22

DENETİM ELMANLARININ GÖREV ALANLARI Müfettiş (Bakanlıkta) Kontrolör Denetmen (İl Müdürlüğünde) (Müsteşarlık ve Genel Müdürlükte) e diğer g v e m le e c n İ a Soruşturm örevler Uygunluk Denetimi (İdari, Mali) İç Denetçi Sistem, Performans, Bilgi İşlem (Bakanlık ve diğer idarelerde) 23

Mevcut Denetim Yapısı BAKAN Müfettiş Müsteşar İç Denetçi Genel Müdür İl Müdürü (Taşra) Denetmen veya Müfettiş Kontrolör 24

UYGUNLUK DENETİMİNDE YARARLANILACAK BAZI BİLGİ BELGELER VE DÖKÜMANLAR • Kalkınma planı, yıllık programlar, stratejik plan ve performans programı, • Yönetim tarafından belirlenen yönergeler, • Yönetim tarafından belirlenen veya kabul edilen iş ve işlem prosedürleri, • Yönetim tarafından alınan kararlar, • İdarenin giriştiği sözleşme ve taahhütlere ilişkin hükümler. 25

SİSTEM DENETİMİNDE YARARLANILACAK BAZI BİLGİ BELGELER VE SÜREÇLERE İLİŞKİN DÖKÜMANLAR • • Yürütülen Hizmetlere ilişkin süreçler Alt Süreçlerin Çıktıları Süreçlere ilişkin Doküman ve Raporlar Risk Kriterleri ve Kontrol Önlemleri Perfonmas kriterleri ve raporları Stratejik Hedefler ve bu hedeflere ilişkin gerçekleşme ölçütleri 26

SONUÇ 5018 sayılı Kanununda amaç: Kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda; kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik, malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir. (5018 – 7, 8, 9, 10. Maddeler) İç Denetim Sisteminin başarıya ulaşması halinde, bu amacın gerçekleşmesine katkı sağlanacaktır. 27

• Malî saydamlık , • Hesap verebilirlik, • Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme, • Kamuoyunun bilgilendirilmesi, • Mali kaynakların etkin kullanımı ve gözetimi, • Kaynakların kayıp ve kötüye kullanılmasının önlenmesi, • Denetim sisteminin uluslar arası standartlara ulaşması, • AB mevzuatına uyum, • Bakanlığın faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliğinin artırılması, Sağlanacaktır. 28

TEŞEKKÜR EDERİM 29