Szpital to jedna z najwaniejszych jednostek organizacyjnych w

� Szpital to jedna z najważniejszych jednostek organizacyjnych w systemie opieki zdrowotnej zwanym służbą zdrowia. W szpitalu udziela się świadczeń zdrowotnych w warunkach zamkniętych. Najważniejszym zadaniem szpitali jest leczenie pacjentów, ale oprócz tego zajmują się opieką zdrowotną ludzi zdrowych, np. szpitale położnicze. Przy szpitalu często ulokowane są także przychodnie ambulatoryjne i zakłady diagnostyczne. W szpitalu pacjent otrzymuje całodobową opiekę lekarską oraz pielęgniarską. Niektóre szpitale, szczególnie szpitale akademickie, zajmują się prowadzeniem dydaktyki przed- i podyplomowej.

� Niektórzy autorzy początków szpitalnictwa doszukują się w starożytności, w egipskich, greckich i rzymskich świątyniach bogów opiekujących się medycyną, gdzie kształcono kapłanów - lekarzy. Za wczesną formę szpitala uznaje się też valetudinaria - obiekty organizowane w obozowiskach rzymskich legionów. Pierwsze pewne wiadomości o miejscu, w którym leczono chorych znajdujemy w Sebaście (Azja Mniejsza) - 356 r. Także w Małej Azji biskup Bazyli Wielki założył w 369 r. na przedmieściach Cezarei Kapadockiej „Miasto Miłosierdzia”. Ponadto nakazał organizowanie podobnych ośrodków w innych miejscowościach. Ośrodek założony przez bpa Bazylego nosił nazwę xenodochium (hospicjum) i był przeznaczony dla potrzebujących wszelkiego rodzaju, a więc bezdomnych, chorych i wędrowców. Od nazwy swego pomysłodawcy ośrodki te nazywano także „bazylejami”.

� W średniowieczu i w czasach nowożytnych terminem hospitale, xenodochium, rzadziej nosoconium określano miejsce schronienia dla wszystkich tych ludzi, którzy potrzebowali pomocy – ubogich i chorych, podróżnych, starców, sierot, dzieci – podrzutków, żebraków. W niewielkim stopniu przypominały one szpitale we współczesnym tego słowa znaczeniu. Tylko w nielicznych zajmowano się leczeniem, większość funkcjonowała jako przytułek dla najbardziej potrzebujących, gdzie znajdowali oni dach nad głową, posiłek, czasami podstawową pomoc medyczną ograniczającą się do zachowania higieny, odpowiedniej diety, zapewnienie choremu odpoczynku i w najlepszym wypadku leków na bazie ziół. Jednym z najważniejszych obowiązków duchownych, opiekujących się szpitalem, była katechizacja.

� Dopiero w II poł. XIX w. rozwój medycyny i wzrost liczby lekarzy spowodował, że szpitale przestały być placówkami opieki społecznej, a powoli stały się placówkami opieki leczniczej. W większości szpitali prowadzone były praktyki dla studentów medycyny oraz przeprowadzano egzaminy dla lekarzy. Duży wpływ na zmianę funkcjonowania szpitali miała ich sekularyzacja i objęcie zarządu przez władze świeckie. Rozróżniano szpitale prowadzone przez zakony i duchowieństwo świeckie. Te ostatnie dzieliły się na: szpitale parafialne oraz prepozytury szpitalne, czyli samodzielne instytucje z własnymi beneficjami tworzonymi na podstawie kanonicznej erekcji, a także z własną obsługą duchową, patronatem i zarządem. Na ogół szpitale miały bardzo ogólny charakter, jednak zdarzały się także placówki specjalistyczne. Tworzono szpitale dla trędowatych (leprozoria), dla zadżumionych oraz dla obłąkanych, które miały na celu przede wszystkim odizolować chorych od reszty społeczeństwa. Istniały też odrębne przytułki dla szlachty, mieszczan, chłopów, pewnych grup zawodowych, np. górników, żołnierzy.

� Wraz z nadejściem Oświecenia zwiększa się troska państwa o zdrowie swoich obywateli. W 1817 r. w Królestwie Kongresowym została powołana Rada Lekarska jako najwyższa władza sanitarna w kraju, na której czele stał główny inspektor służby zdrowia. W latach 1817 – 1842 przeprowadzono sekularyzację szpitali. Kres reformom przyniósł rok 1868, kiedy to w ramach represji po powstaniu styczniowym zlikwidowano urząd inspektora, a opiekę nad zdrowiem publicznym powierzono rosyjskim inspektorom gubernialnych urzędów lekarskich.

� W XIX w. pojawiają się coraz częstsze postulaty nawołujące do zmniejszenia liczby chorych w pokojach, stworzenia oddzielnej sali przeznaczonej do operacji chirurgicznych, uporządkowania i zagospodarowania terenu przyszpitalnego. Uposażenie szpitala stanowiła częściowo ziemia i sumy kapitałowe lokowane na czynsze. Z procentów tej sumy wypłacano pensje podopiecznym i wynagrodzenie dla pracowników. Tradycyjną formą dofinansowania szpitali były: jałmużna zbierana przez mieszkańców przytułku, ofiary pieniężne i dary w naturze składane przez miejscową ludność, zapisy na rzecz szpitali w testamentach. Przytułki korzystały również z przywileju jus spolii, który zezwalał na przejmowanie rzeczy po zmarłych w danej placówce.

� W dokumentach fundacyjnych nadawano szpitalom liczne immunitety. W 1820 r. szpital bolimowski domagał się prawa darmowego mielenia zboża w młynach bolimowskich, a także rocznej daniny żyta i pszenicy, powołując się na dawne przywileje. Mimo wielu źródeł finansowania szpitale najczęściej borykały się z dużymi kłopotami finansowymi. Poza kwestiami finansowymi osoby starające się o przyjęcie do szpitala musiały niekiedy wykazać się prawowitością religijną, a nawet przedstawić odpowiednie świadectwo moralności. W czasie przebywania w przytułku jego mieszkańcy zobowiązani byli do pomocy, najczęściej do ich obowiązków należały prace na rzecz kleru i samego szpitala. W zamian otrzymywano miejsce do spania i wyżywienie. W dni powszednie najczęściej podawano chleb żytni, piwo, kasze, mięso (wołowe i wieprzowe), masło i śledzie. Monotonię przerywały okresy świąteczne, w czasie których posiłki składały się m. in. z białego chleba, jaj, ciast.

� Największą chyba postacią XIX-wiecznej medycyny i biologii był Ludwik Pasteur, francuski biolog i chemik. Jego odkrycia naukowe wywarły ogromny wpływ na stan wiedzy ówczesnej nauki w tych dziedzinach. Spośród wielu jego naukowych osiągnięć najbardziej znanym i słynnym jest teoria chorób zakaźnych oraz szczepienia ochronne, których był współwynalazcą. Pasteur posiadał chemiczne wykształcenie. Zarówno wykształcenie, jak i to jego praktyczne doświadczenie okazało się niezwykle przydatne i doprowadziło go do fundamentalnych odkryć, z których do dzisiaj słynie. Umiał używać mikroskopu do prowadzenia praktycznych badań, kiedy zajmował się problemami browarników, winiarzy i mleczarzy. Kiedy przy użyciu mikroskopu badał zepsute już wino zauważył, że - poza drożdżami - znajdują się w nim organizmy żywe, które powodują jego fermentację. Doszedł wtedy do przekonania, że owe bakterie są odpowiedzialne za rozkład oraz stanowią przyczynę infekcji zwierząt i ludzi. Dzięki temu odkryciu Pasteur mógł opracować proces pasteryzacji. Polegał on na ogrzewaniu przez długi czas płynów, by zniszczyć znajdujące się w nich bakterie, które są przyczyną infekcji.

� Dużą wartość miało inne odkrycie Pasteura. Francuski biolog stworzył metodę hodowli bakterii wąglika w jej osłabionej i specjalnej odmianie. Bakterię tą wstrzykiwał bydłu, wywołując u zwierząt chorobę, która jednak miała znacznie łagodniejszy i niegroźny przebieg. W ten sposób zwierzęta stawały się odporne na zwykłą odmianę tej choroby. Kiedy Pasteur publicznie zaprezentował swoją metodę, chcąc zademonstrować jej skuteczność, wywołało to wielkie zaciekawienie i poruszenie. Stało się jasne, że opracowana przez niego metoda znajdzie zastosowanie w zapobieganiu i zwalczaniu wielu chorób zakaźnych. Jedną z nich była trapiąca ptactwo domowe cholera drobiu. Do najważniejszych odkryć Pasteura należy wynalezienie szczepionki przeciwko wściekliźnie. Poza wspomnianymi już osiągnięciami Pasteur był odkrywcą zjawiska anaerobiozy. Odkrył istnienie mikroorganizmów, które żyją, nie mając dostępu do powietrza bądź tlenu. Ważne znaczenie, zwłaszcza dla gospodarki, miały też badania Pasteura nad chorobą jedwabników. Ogólnie rzecz biorąc działalność badawcza Pasteura i jego odkrycia dały początek dynamicznemu rozwojowi medycyny, a nawet wywołały w tej dziedzinie rewolucję.

� Od wynalazków Pasteura niedługa droga wiodła do odkrycia antybiotyków, które zwalczały mikroorganizmy będące źródłem chorób (m. in. grypy). Teoria ta znalazła zastosowanie w chirurgii za sprawą profesora chirurgii w Glasgow i Edynburgu, Josepha Listera. Dzięki antyseptykom zmniejszył on znacznie zagrożenie powstania zakażenia w wyniku operacji.

� Obok Pasteura duży wkład w rozwój wiedzy medycznej mieli tacy uczeni jak William Roentgen (odkrył promienie X, co umożliwiło rozwój diagnostyki oraz chirurgii), Paul Erlich (dał początek chemoterapii), James Simpson (wynalazł środki znieczulające) oraz inni badacze.

� Postęp dokonał się również w organizacji publicznej ochrony zdrowia. Zaczęto zwracać uwagę na higienę życia i pracy, szczególnie w miastach. Zapewnieniu dostatecznej higieny miały służyć tworzone systemy sanitarne, kanalizacja, systemy odprowadzania ścieków oraz odprowadzania i doprowadzania wody. Zasługi w tych zmianach mieli inżynierowie i społeczni reformatorzy. Zmiana stosunku do higieny i większa dbałość o jej zachowanie wpłynęła w sposób pozytywny na bezpieczeństwo i komfort życia Europejczyków. Zastosowanie nowych rozwiązań medycznych przyczyniło się do redukcji zachorowań na groźne do tej pory choroby, jak dur brzuszny, koklusz, szkarlatyna, dyfteryt oraz inne. Wysoka umieralność wśród dzieci była najczęściej spowodowana występowaniem tych właśnie chorób. Świadectwem, iż medycyna lepiej radziła sobie z chorobami były postępy w zwalczaniu cholery. O ile w ciągu lat 1830 -1850 choroba ta pustoszyła ludność Europy, o tyle u schyłku XIX w. zniknęła ona niemal zupełnie z krajobrazu wielkich przemysłowych miast. Wszystko to przyczyniło się w naturalny sposób do zwiększenia się przeciętnej długości ludzkiego życia. Długość ta wzrosła niemal dwa razy. Miało to ogromne znaczenie dla życia ówczesnych społeczeństw oraz dla społeczeństw dzisiejszych. Rozwój XIX-wiecznej medycyny i nauki sprawił, że ludzie otrzymali jakby drugie życie.

Adrianna Bedekier Dominika Sobierajczyk Alicja Syta Kl. 2 i