SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAAKW RATOWNIKW OSP TEMAT 30 Postpowanie

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP TEMAT 30: Postępowanie ratownicze w czasie innych akcji komunikacyjnych

str. 2 MATERIAŁ NAUCZANIA �Specyfika wypadków w komunikacji kolejowej, lotniczej. Czas: 2 T

str. 3 Cele szczegółowe: W wyniku realizacji tematu słuchacz powinien umieć: • scharakteryzować zagrożenia występujące podczas katastrof szynowych; • omówić budowę pojazdów trakcyjnych i sieci trakcyjnej; • odczytać i zastosować umowne znaki bezpieczeństwa stosowane w kolejnictwie dotyczące występującego zagrożenia; • dostosować techniki prowadzenia działań w utrudnionych warunkach np. na nasypach, w tunelach i na wiaduktach; • omówić metody dotarcia do poszkodowanych, wykonania dostępu i ewakuację z pojazdów szynowych i samolotów; • omówić zasady i współdziałać ze służbami lotniczymi.

str. 4 Zagrożenia występujące podczas wypadków w komunikacji kolejowej Zagrożenia bezpośrednie: • Wykolejenie się całego lub części pociągu; • Uwięzienie pasażerów i obsługi w wagonach oraz lokomotywie; • Uszkodzenie cystern związane z ich rozszczelnieniem i wyciekanie przewożonej substancji; • Wybuchy i pożary; • Uszkodzenie sieci trakcyjnej i torów; Zdjęcie 1

str. 5 Zagrożenia występujące podczas wypadków w komunikacji kolejowej Zagrożenia pośrednie: • Zablokowanie sąsiednich torów; • Możliwość rozprzestrzeniania się pożaru na otoczenie; • Eksplozja nieuszkodzonych cystern; • Skażenie toksyczne ziemi, wody, powietrza; • Dezorganizacja ruchu.

Ratownictwo kolejowe - podstawowe definicje str. 6 Pociągiem - nazywamy skład (zestaw wagonów) sprzęgniętych z pojazdem trakcyjnym. Najczęściej spotykamy: lokomotywy, wagony pasażerskie, wagony towarowe.

Pojazdem trakcyjnym (lokomotywą) - nazywamy pojazd z własnym napędem, przystosowany do jazdy po szynach i ciągnięcia wagonów. str. 7

str. 8 Wagon kolejowy - to pojazd bez własnego źródła napędu, służący do przewozu osób lub ładunków i przystosowany do poruszania się po szynach. Wagon osobowy

str. 9 Czteroosiowy wagon towarowy serii Roos typ 436 Z, do przewozu drewna i materiałów dłużycowych

str. 10 Wagon towarowy typu 206 Se do przewozu zboża luzem

str. 11 Cysterna kolejowa do transportu paliw

str. 12 Autobus szynowy

str. 13 Zespół trakcyjny (jednostka elektryczna) przeznaczony do przewozu pasażerskich na trasach podmiejskich

str. 14 Budowa pojazdu trakcyjnego Zdjęcie 1

Tramwaj zbudowany jest z: pudła, wózków trakcyjnych. str. 15

Tramwaj str. 16 Tramwaj do hamowania używa trzech rodzajów systemów hamulcowych: elektrodynamiczne silników elektrycznych – zasadniczy układ hamulcowy wykorzystywany do zwalniania podczas normalnej jazdy, szynowy (elektromagnes) – pomocniczy układ hamulcowy wykorzystywany do wspomagania zasadniczego układu hamulcowego, postojowy – utrzymuje wagon na wniesieniach i postoju, włącza się automatycznie poniżej 5 km/h.

Dźwignia w wózku trakcyjnym zwalniająca hamulec postojowy str. 17

str. 18 Odbiornik prądu (pantograf) - umieszczony na dachu pojazdu szynowego przekazuje napięcie 600 V prądu stałego od sieci trakcyjnej do zespołu napędowego. Opuszczany jest ręczenie za pomocą linki lub siłownika sterowanego z kabiny motorniczego.

str. 19 Punkty, w których można bezpiecznie podnosić pojazd szynowy

str. 20 Dźwignia awaryjnego otwierania drzwi od wewnątrz

str. 21 Budowa sieci trakcyjnej Sieć trakcyjna jest to linia energetyczna przeznaczona do zasilania pojazdów trakcyjnych w energię elektryczną Składa się z następujących elementów: • Przewody zasilające – prowadzą prąd od podstacji trakcyjnych do punktów zasilających na sieci jezdnej • Sieć jezdna – złożona z przewodów trakcyjnych, które zawieszone są nad torem i doprowadzają prąd do pojazdów trakcyjnych • Sieć szynowa • Przewody powrotne – odprowadzają prąd od punktów powrotnych na sieci szynowej do podstacji trakcyjnej

str. 22 Sieć trakcyjna Przewody sieci trakcyjnej umieszczone są na wysokości od 4, 9 m pod wiaduktami, kładkami nawet do 6, 1 m. W elektrowozowni: wysokość normalna to 5, 25 metra od główki szyny. Napięcie panujące w sieci ma wartość 3000 V; jest to prąd stały.

Sieć trakcyjna str. 23 UWAGA: Przewody sieci trakcyjnej i wysięgniki, na których są one zamocowane należy traktować jako urządzenia pod wysokim napięciem.

str. 24 Budowa sieci trakcyjnej inne ujęcie 1 - Konstrukcja wsporcza 2 – Wysięgnik 3 – Lina nośna 4 – Wieszak 5 – Przewód jezdny 6 – Uszynienie 7 – Szyny 8 – Łącznik szynowy 9 – Łącznik międzytokowy

str. 25 Techniki prowadzenia działań w utrudnionych warunkach Zdarzenia na wiaduktach: q. Ryzyko osunięcia konstrukcji q. Zagrożenie dla elementów znajdujących się poniżej q. Utrudnione dotarcie do poszkodowanych q. Dojście z dwóch stron Pobrano 18. 02. 20016 z www. os-psp. olsztyn. pl

str. 26 Techniki prowadzenia działań w utrudnionych warunkach Zdarzenia w tunelach: q. Bardzo trudne warunki pracy q. Często niesprawna wentylacja q. Ciemno i brak łączności (oświetlenie, łączność przewodowa) q. Konieczność dojścia z obydwu stron tunelu q. Używanie aparatów oddechowych q. Urządzenia spalinowe sytuować na zewnątrz q. Dym, substancje toksyczne utrudniają akcje Pobrano 18. 02. 20016 z www. os-psp. olsztyn. pl

str. 27 Metody dotarcia do osób poszkodowanych Ewakuacja pasażerów z pojazdów szynowych: � Drzwi � Okna � Podłogi � Sufity � Cięcie konstrukcji, wykonywanie otworów ratowniczych Pobrano 18. 02. 20016 z www. os-psp. olsztyn. pl

str. 28 Metody dotarcia do osób poszkodowanych � Przeszukiwanie „wagon po wagonie” � Pasażerowie mogą znajdować się w różnych miejscach i bardzo różnych pozycjach � Użycie sprzętu ratowniczego � Rannym zapewnić kwalifikowaną pierwszą pomoc � Zabezpieczyć poszkodowanych przed wpływem warunków zewnętrznych, zapewnić ochronę (wagony, autobusy, szkoły, inne. . . ) Pobrano 18. 02. 20016 z www. os-psp. olsztyn. pl

Zasady BHP podczas przebywania na szlaku kolejowym str. 29 przed wejściem na tor należy zatrzymać się i rozejrzeć na obydwie strony, przechodzić wolno dopiero po stwierdzeniu, że nie grozi nam niebezpieczeństwo, tory kolejowe przechodzić pod kątem prostym, jednocześnie obserwując czy nie nadjeżdża pociąg, podczas przechodzenia przez rozjazdy i zwrotnice nie stawiać stóp na główkach szyn oraz miedzy iglicami i opornicami,

Zasady BHP podczas przebywania na szlaku kolejowym str. 30 nie wolno chodzić środkiem szyn, należy iść po zewnętrznej stronie toru, w razie zbliżającego się pociągu odsunąć się od toru na odległość ok. 1, 5 m, zdwojoną uwagę zachować podczas mgły i opadów śniegu.

str. 31 Zasady BHP podczas przebywania na szlaku kolejowym Do czasu uszynienia sieci trakcyjnej nie wolno: używać prądu wody, zbliżać się do sieci trakcyjnej na odległość mniejszą niż 2 m. Zerwana sieć trakcyjna jest szczególnie niebezpieczna, gdyż pod tak dużym napięciem przemieszcza się w sposób niekontrolowany. Do zwisającego nad torem lub leżącego przewodu nie wolno się zbliżyć na odległość mniejszą niż 10 m.

Zdarzenia z udziałem samolotów i śmigłowców str. 32 Jedna jednostka może sobie poradzić tylko ze zdarzeniem małego kilkuosobowego samolotu (ultralekkiego lub tzw. taksówki powietrznej), ze względu na wyposażenie i posiadane siły. Podczas rozpoznania musimy ustalić: jaki statek powietrzny uległ katastrofie (samolot pasażerski, ultralekki, szybowiec, śmigłowiec, samolot lub śmigłowiec bojowy), czy są w nim pasażerowie lub załoga.

Zdarzenia z udziałem samolotów i śmigłowców str. 33 Przeszkodą w dotarciu do poszkodowanych jest kadłub samolotu lub śmigłowca. Jeżeli podczas katastrofy rozpadł się na części to wchodzimy przez powstałe uszkodzenia. Gdy wylądował awaryjnie w całości to musimy sforsować drzwi lub kadłub samolotu. Do jego budowy użyto aluminium i stopów aluminium, a w kadłubie umieszczone kilometry przewodów hydraulicznych i elektrycznych niebezpiecznych dla ratowników i pasażerów.

str. 34 Specyfika wypadków w komunikacji lotniczej �dojazd do miejsca katastrofy musi następować możliwie najkrótszym czasie, w �podczas zbliżania się do miejsca wypadku należy utrzymywać należytą obserwację pasażerów oddalających się od samolotu, �działania gaśnicze prowadzić w dużym tempie z zapewnieniem wysokiej intensywności podawania środków gaśniczych, �działania gaśnicze prowadzić od strony nawietrznej lub prostopadle do kierunku wiejącego wiatru, �unieruchomione silniki turbinowe należy 30 min. , a silniki tłokowe chłodzić przez ok. 10 min

str. 35 Specyfika wypadków w komunikacji lotniczej �rozmieszczenie pojazdów powinno zapewniać skuteczne manewrowanie nimi, �nie wolno umieszczać sprzętu w pozycji stwarzającej niebezpieczeństwo ze strony rozlanego paliwa - pochylenie terenu, �w pierwszej fazie działania należy skoncentrować podawanie piany na kadłub samolotu i drogi ewakuacyjne, �należy zachować bezpieczną odległość od pracujących silników (dla silników turbinowych od wlotu przynajmniej 7, 5 m i 45 m od tylnej części),

Zdarzenia z udziałem samolotów i śmigłowców str. 36 Drzwi samolotów i śmigłowców można otworzyć z zewnątrz dźwigniami oznaczone napisami „RESCUE”. Miejsca, które można ciąć w kadłubie oznaczone są jako kwadrat, którego narożniki lub cały obwód namalowany jest żółtą lub pomarańczową farbą.

str. 37 Samoloty ultralekkie

str. 38 Samolot 6 osobowy, tzw. „taksówka powietrzna”

str. 39 Samolot bojowy

str. 40 Śmigłowiec bojowy

Samolot lub śmigłowiec bojowy str. 41 Czynności ratownicze w przypadku samolotów lub śmigłowców bojowych podejmujemy tylko wtedy, gdy mamy pewność, że w środku znajduje się załoga. W sytuacji, gdy podczas rozpoznania ustaliliśmy, że nie ma załogi to wyłącznie zabezpieczamy teren wokół zdarzenia, by nie dopuścić osób postronnych w jego pobliże. Czekamy na przyjazd powiadomionych służb wojskowych, które dezaktywują zagrożenia wynikające z uzbrojenia statku powietrznego.

str. 42 Wykorzystano: Zdjęcia: www. samoloty. pl www. holmatro. com www. tabor. com. pl

str. 43 BIBLIOGRAFIA „Taktyka działań ratowniczych - ratownictwo kolejowe”, Krzysztof T. Kociołek q Zdjęcie 1: Pobrano 09. 04. 2016 z http: //www. transportszynowy. pl/smrozruch. php q Pobrano 18. 02. 20016 z www. os-psp. olsztyn. pl

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ