SZCZEPIENIA OCHRONNE lek Iwona KielanGumna Klinika Pneumonologii i

SZCZEPIENIA OCHRONNE lek. Iwona Kielan-Gumna Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego AM w Warszawie ul. Działdowska 1

Szczepienie- uodpornienie czynne, sztuczne, polegające na wprowadzaniu do organizmu szczepionki tj. preparatu biologicznego zawierającego antygeny drobnoustrojów chorobotwórczych, które pobudzają go wytworzenia swoistej odporności komórkowej lub humoralnej

Rodzaje szczepionek: 1. Wirusowe v bakteryjne 2. Żywe v zabite 3. Toksyny

Rodzaje szczepionek: * zabite (inaktywowane)- zawierają całe unieczynnione drobnoustroje, ich fragmenty lub ich metabolity (anatoksyny, toksoidy), które w części są znacznie oczyszczone. Celem wzmocnienia reakcji immunologicznej często dodaje się wodorotlenek glinu - szczepionka przeciwko WZW B - szczepionka przeciwko grypie - szczepionka przeciwko DTP

* żywe- zawierają zdolne do rozmnażania drobnoustroje o zmniejszonej zjadliwości lub niezjadliwe. Imitują naturalną infekcję i dlatego prowadzą do dłużej trwającej immunizacji. - BCG - szczepionka przeciwko odrze, śwince, różyczce - szczepionka przeciwko ospie - szczepionka przeciwko poliomyelitis (IPV)

Odstępy między szczepieniami Nie można skracać odstępów, wydłużać wolno żywa zabita żywa 6 tyg. 4 tyg. zabita 4 tyg.

Rodzaje szczepionek * monowalentne- zawierają antygeny jednego rodzaju drobnoustroju, uodparniają przeciwko jednej chorobie * poliwalentne- zawierają antygeny kilku typów lub szczepów jednego gatunku, uodparniają przeciwko jednej chorobie * skojarzone- zawierają antygeny drobnoustrojów różnych gatunków, uodparniają przeciwko kilku chorobom

Istnieje wiele nieuzasadnionych, a tylko kilka rzeczywistych przeciwwskazań do wykonania szczepień

Rzeczywiste przeciwwskazania: * przebyte niepożądane reakcje * alergie natychmiastowe (typ I) przeciwko składnikom szczepionek (np. białko kurze (grypa), neomycyna (odra)) * pierwotne i wtórne defekty immunologiczne * ostre zakażenia z gorączką >38 st. C * ciąża <3 m. * sterydoterapia

Nie jest przeciwwskazaniem: * łagodna infekcja dróg oddechowych * antybiotykoterapia * stany podgorączkowe * poszczepienne odczyny miejscowe * nie postępujące choroby OUN * nowotwory w remisji, HIV * przebyte reakcje, gdy korzyści>ryzyko

Zalecenia ogólne: 1. U każdego zdrowego dziecka powinno się przeprowadzić szczepienie zgodnie z kalendarzem szczepień 2. Przed każdym szczepieniem lekarz jest zobowiązany udzielić pacjentowi informacji dotyczących: choroby, korzyści wynikających ze szczepienia ochronnego, rodzaju szczepionki, czasu trwania odporności poszczepiennej, konieczności podania dawek przypominających , możliwych działań ubocznych i powikłań poszczepiennych

3. Każde dziecko przed szczepieniem musi być dokładnie zbadane 4. Jeśli to możliwe, należy stosować szczepionki łączone 5. W każdym przypadku należy sprawdzić datę ważności na opakowaniu szczepionki i sposób przechowywania 6. Należy się starać, aby igła przed iniekcją była sucha 7. Miejsca szczepień u niemowląt: - m. vastus lateralis - m. deltoideus

8. Należy starać się wbić igłę szybko, energicznie i pionowo; jeżeli po aspiracji pojawi się krew powinno wybrać się nowe miejsce 9. Przeprowadzone szczepienie należy udokumentować zapisując numery serii 10. Powinno się polecić rodzicom staranną obserwację zaszczepionego dziecka przez 3 kolejne dni 11. O komplikacjach poszczepiennych lub działaniu ubocznym należy niezwłocznie zawiadomić Wydział Zdrowia, Komisje Farmaceutyczną i/lub kompetentne władze

Szczepienia Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 06. 07. 1998 r. Dz. U. nr 94 poz. 600 i z 2000 r nr 55 poz. 6 18. 12. 2002. - obowiązkowe - zalecane - narażeni

Kalendarz szczepień wiek 1 doba życia 2 m. ż. szczepienie szczepionka WZW B (i. m. )-udo Euvax v Engerix BCG (śródskórnie) WZW B (i. m. )-udo Euvax v Engerix DTPwc (s. c. ) DTPac (i. m. ) Hib (i. m. )-udo 3/4 m. ż. DTPwc (s. c. ) DTPac (i. m. ) Polio (IPV)(i. m. ) Infanrix-IPV Hib (i. m. )-udo

DTP (błonica, tężec, krztusiec) D-błonica: - inaktywowana w toksyna C. diphteriae z zachowaną antygenowością (toksoid), adsorbowana na Al(OH)2 - DTP (30 j. m. toksoidu błonicy) - d (2 j. m. ) - Td (2 lub 5 j. m. ) - czas trwania odporności około 10 lat - po przechorowaniu- trwała odporność

T- tężec - adsorbowany toksoid Clostridium tetani - przechorowanie tężca- nie pozostawia trwałej odporności P-krztusiec - Pwc (whole cell)- całe pałeczki krztuśca - Pa (acelularna)- zawierają 1 -3 -5 komponenty tj. toksynę krztuścową, hemaglutyninę, pertaktynę i antygeny fimbrii - odporność poszczepienna 3 -12 lat - p/wskazania: metaboliczne lub zapalne ch. OUN - nie jest p/wskazaniem: padaczka, drgawki

Poliomyelitis - ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręg. - zawiera żywe lub zabite 3 typy wirusa: 1, 2, 3 OPV (p. o. )- „żywa” szczepionka IPV (s. c. )- „zabita” szczepionka odporność poszczepienna- około 10 lat po szczepieniu doustnym przez 4 -6 tyg. z kałem są wydalane żywe wirusy Hib- Haemophilus influenzae - typ otoczkowy bakterii - szczepionka zawiera polisacharydową otoczkę - bardzo ważne szczepienie dla dzieci do 5 r. ż. !!!

Kalendarz szczepień- c. d. 5 m. ż. DTPwc (s. c. ) IPV (i. m. ) 6/7 m. ż. WZW B (i. m. ) 12 m. ż. BCG (blizna<3 mm) DTPac (i. m. ) Hib (i. m. ) Infanrix-IPV-Hiberix Euvax v Engerix

Kalendarz szczepień- c. d. 13 -14 m. ż. Odra, świnka, Różyczka-s. c. 16 -18 m. ż. DTPwc (i. m. ) IPV 6 r. ż. 7 r. ż. DTPac (i. m. ) OPV (p. o. ) Odra BCG (bez OT) Ospa wietrzna (Varilix)-(i. m. ) DTPac-IPV-Hib Grypax 2 HAVx 2 (>6 m. ż. ) IPV (i. m. )

Kalendarz szczepień- c. d. 12 r. ż. BCG, gdy OT (-) 13 r. ż. Różyczka(s. c. /i. m. ) Priorix -tylko dziewczęta 14 r. ż. WZW B (i. m. ), WZWA (Twinrix)- schemat 0 -1 -6 (wzw. A+wzw. B) Engerix B Havrix 720 Junior Td 19 r. ż. (s. c. /i. m. ) Td (s. c. /i. m. )

Szczepienia zalecane: - HBV grypa HAV (>2 r. ż. I <50 r. ż. ) Str. pneumoniae (>65 r. ż. , po splenektomii; 1 x/5 lat) - Neisseria meningitidis - VHZ (>10 r. ż. ) - MMR - d. T (co 10 lat) - KZM

Grypa - szczepionka inaktywowana, trójskładnikowa, zawierająca 2 podtypy wirusa A i wirus B - zawierają: * cały wirus * rozszczepiony wirus tzw. split * podjednostki wirusa tzw. subunit (hamaglutynina i neuraminidaza) - wskazania kliniczne i epidemiologiczne

WZW B - szczepionka zawiera powierzchniowe antygeny wirusa (HBs. Ag) - 0, 1, 6 - 0, 7, 21, 12 m (tylko dorośli) WZW A - epidemia wyrównawcza - szczepionka inaktywowana, immunogenna, dobrze tolerowana - dwie dawki szczepionki- chronią na około 10 lat

Szczepionka przeciwko S. pneumoniae - zawiera wielocukry otoczkowe 23 najczęściej występujących serotypów - Pneumo 23 lub Pneumovax - nie są skuteczne u dzieci poniżej 2 r. ż. - Prevenar (tylko dla niemowląt)- zawiera polisacharydy 7 serotypów

Szczepionka przeciwko N. meningitidis - meningokoki grupy A, B, C, Y, W 135 - w Polsce dominuje grupa B - obecna szczepionka polisacharydowa przeciwko meningokokom grupy C (Nies. Vac-C) - od 2 m. ż. - 3 dawki

VHZ - szczepionka (Varilrix) zawiera szczep Oka - od 9 m. ż. -12 r. ż. (1 dawka) - po 12 r. ż. !! (2 dawki) KZM - wczesnoletnie zap. mózgu i opon m. -rdz. - od 2 r. ż. 3 dawki (0, 1 -3, 9 -12) schemat skrócony ( 0, 14 dni, 12 m) dawka przypominająca po 3 -5 latach nie chroni przed boreliozą!!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ