SZCKLERDE ANLAM OLAYLARI BETL COAR 2 AD AKTARMASI

SÖZCÜKLERDE ANLAM OLAYLARI BETÜL COŞAR

2 AD AKTARMASI (Mecaz-ı Mürsel) �Bir sözün benzetme amacı güdülmeden başka bir sözcük yerine kullanılmasıdır. İlgi yoluyla kurulur. �Örnek: Dalgalan ey şanlı Hilal! ( Parça-Bütün ilişkisi )(bayrak) �Tüp patladı. ( İç-Dış ilişkisi )(gaz) �Orhan Veli’yi okudum. ( Sanatçı-Eser ilişkisi)(kitap) �Mahalle ayağa kalktı. ( Yer-İnsan İlişkisi )(insanlar) �Bereket yağıyor. ( Neden-Sonuç ilişkisi )(yağmur) 13. 01. 2013

3 DEYİM AKTARMASI ( Eğretileme-İstiare ) �Bir sözcüğün dile getirdiği kavramla bir başka kavram arasında kurulan benzetme yoluyla sözcüğün o kavrama aktarılmasıdır. Benzetmenin temel öğelerinden biriyle yapılan benzetmedir. A) İnsandan Doğaya Aktarma: Organ adları ya da giysi parçalarının doğaya aktarımı şeklinde olursa yan anlamlı kelime, kişileştirme şeklinde olursa mecaz anlamlı kelime ortaya çıkar. �Örnek: Bir diş sarımsak ( Yan Anlam ) 13. 01. 2013

4 DEYİM AKTARMASI b)Doğadan İnsana Aktarma: İstiare sanatına karşılık gelir. Örnek: O ne tilkidir bilmezsin sen. (Açık İstiare) c)Doğadan Doğaya Aktarma: Örnek: Yüce dağ başında siyah tül vardır. ( sis ) d)Duyu Aktarması: Tatlıses e)Somutlaştırma: Soyut, anlatılması güç düşünce, duygu ve kavramların somut kavramlarla anlatılmasıdır. 13. 01. 2013

5 DOLAYLAMA �Anlatımı etkili kılmak amacıyla tek sözcükle anlatılabilecek bir kavramın, onun bir özelliğini kullanarak birden çok sözcükle anlatılmasıdır. Hasrete kavuşturan Beyaz altın Evin direği 13. 01. 2013 Kara elmas

6 KİNAYE (Değinmece) �Bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanılmasıdır. Asıl söylenmek istenen sözün mecaz anlamıdır. Örnek: Yumdu dünyaya ele gözlerini. TARİZ (Dokundurma) : Söze güzellik ve nükte katmak amacıyla bir sözün karşıt anlamını kast ederek kullanmaktadır Örnek : Aferin sınavda bir soru bile çözememişsin. Çok zekidir benim oğlum on yaşında okumayı söktü. 13. 01. 2013

7 ANLAM DEĞİŞMESİ �Bir sözcüğün anlattığı kavramlardan uzaklaşması, onunla ilgisi bulunan ya da hiçbir ilgisi bulunamayan kavramları yansıtır duruma gelmesine anlam değişmesi denir. �Örnekler: �Sakınmak: düşünmek, üzerinde durmak yaslanmak, kederlenmek (Eski Türkçe) �Sakınmak: esirgemek, korumak (Günümüzde �Yufka: ince, dayanıksız (Eski Türkçede) �Yufka: ince açılmış hamur (Günümüzde) 13. 01. 2013

8 ANLAM DARALMASI �Bir sözcüğün zamanla kapsadığı anlamların bir bölümünü yitirmesine denir. �Örnekler: �Oğul: kız ve erkek çocuk (Eski Türkçe) Oğul: erkek evlat (Günümüzde) �Koyun: her türlü mal ve mülk(Eski Türkçe) Koyun: küçükbaş hayvan (Günümüzde) 13. 01. 2013

9 Konu Özeti Bu dersimizde sözcükte anlam olaylarının ; q. Ad aktarması, q. Deyim aktarması, q. Dolaylama, q. Kinaye q. Anlam Değişmesi q. Anlam Daralması gibi konulardan oluştuğunu gördük. 13. 01. 2013

10 Kaynakça § http: //www. turkceedebiyat. com/sozcukte-anlam-f 5/sozcuklerde-anlam olaylari-t 16. html § Türk Dili Ders Kitabı(Süer Eker) § http: //www. google. com. tr/imgres? q=k%C 3%B 6 m%C 3%BCr&hl=tr&tbo=d&rlz =1 G 1 TEUA_TRTR 519&biw=1366&bih=667&tbm=isch&tbnid=cb 2 l. Tup. IAw. V 9 M: &imgrefurl=http: //www. marbleport. com/madencilikkulturu/84/komur&docid=D 5 SI 512 DZZWZM&imgurl=http: //www. marbleport. com/culture/1255346559. jpg&w=500&h=3 42&ei=Lfbx. UL 3 a. Koe. Ch. Qe 7 yo. Hg. Dg&zoom=1&iact=hc&dur=547&sig=11709940 5812248749443&page=1&tbnh=148&tbnw=222&start=0&ndsp=20&ved=1 t: 429, r: 1, s: 0, i: 145&tx=128&ty=97&vpx=257&vpy=182&hovh=163&hovw=241 § Google görseller(baba, tren , kömür ve pamuk resimleri) 13. 01. 2013

11 13. 01. 2013