SZCK TRLERI SETENAY KAYA HAZIRLIKD153 b Edat lge

SÖZCÜK TÜRLERI SETENAY KAYA HAZIRLIK-D/153

(b) Edat/ İlgeç Soylu Sözcükler Kullanıldıkları sözcüklerin, sözcük gruplarının ve tümcelerin kullanışlarına ve anlatım yeteneklerine yardım eden, onlar arasında çeşitli anlam ilgileri kuran sözcüklerdir. Bir bakıma yardımcı sözcüklerdir. Üç gruba ayrılır:

BAĞLAÇLAR/ BAĞLAMA EDATLARI

BAĞLAÇLAR/ BAĞLAMA EDATLARI Eş görevli ya da birbiriyle ilgili sözcüklerin, sözcük öbeklerini özellikle tümceleri bağlar.

BAĞLAÇLAR/ BAĞLAMA EDATLARI Bağlaçlar tümce ya da sözcük/sözcük öbekleri arasındaki ilişkileri sıra, denklik, karşılaştırma, karşıtlık vb. bakımdan belirtir.

BAĞLAÇLAR/ BAĞLAMA EDATLARI Sıralama Bağlacı Denkleştirme Karşılaştırma Tümce Bağlacı Başı Bağlacı Sona Gelen Bağlaç • ve • ilâ • ya • veya • yahut • veyahut • değil • dahi • da • bile • ise • ya • da. . . da • ya. . . ya • hem. . . hem • fakat • lâkin • gel gör ki • yalnız • ama • keşke • yeterki • sanki • hatta • çünkü

Sıralama Edatları/ Bağlaçları Arka arkaya gelen ögeleri, sözcük gruplarını ve tümceleri ‘ ve’ anlamı ile birbirine bağlar.

Denkleştirme Edatları/ Bağlaçları Denk olan, birbirinin yerini tutabilecek olan iki ögeyi bağlar, birbiriyle karşılaştırır.

Karşılaştırma Edatları/ Bağlaçları Karşılaştırılan iki veya daha çok ögeyi birbirine bağlar.

Tümce Başı Edatları/ Bağlaçları Tümceleri anlam bakımından birbirine bağlar.

Sona Gelen Edatlar/ Bağlaçlar Dil birliklerinin, sözcüklerin, sözcük gruplarının, tümcelerin sonuna gelerek, onları önceki ve sonraki ögelere, sözcüklere sözcük gruplarına ve tümcelere bağlar.

EDATLAR/İLGEÇLER

EDATLAR/ İLGEÇLER Tek başlarına hiçbir şeyi karşılamayan; ancak adlar ve eylemlerle kullanılırken bir anlam kazanan sözcüklerdir.

Edatların anlamları ancak kullanış sırasında sezilir. Dolayısıyla görev soylu sözcüklerdir.

Kendi başlarına anlmalı olan sözcüklere, tamlamalara, söz öbeklerine ulanarak kullanılır.

Sözcükler arasında anlam ilgileri kurar.

Durum ya da çekim eki almazlar; ama kendilerinden önceki sözcüğün belli bir durum ya da çekim eki almasını gerektirir.

EDATLAR Adlara eksiz olarak birleşenler Ad ve zamirin ilgi durumuyla birleşenler Ad ve zamirin yaklaşma durumuyla birleşenler Ad ve zamirin çıkma durumuyla birleşenler • ile • için • gibi • kadar • karşı • doğru • dek • nazaran • göre • rağmen • karşı • beri • yana • önce • evvel • başka • sonra • dolayı

ÜNLEMLER/ ÜNLEM EDATLARI

Doğadaki sesleri taklit etmeye ya da duyguları, heyecanları anlatmaya yarayan sözcüklerdir

• Ünlemler, doğa seslerinin taklidini ve ‘aşırı’ duyguları anlatmanın yanı sıra seslenme, sorma, gösterme ya da cevap ifade eder.

Ünlemler Seslenme Edatları Sorma Edatları Gösterme Edatları Cevap Edatları Duygu ve Hitaba ve Soru heyecanları seslenmeye zarfları anlatır. yarar. içinde değerlendir ilebilir. Bir şeyi Onay veya göstermek ret ifade veya bir eder. şeye işaret etmek için kulllanılır. • ah • vah • tüh • öf • çat • hop • haydi • işte • daha • ey • hey • yahu • arkadaşlar! • hani • niçin • acaba • evet • hayır • yok • elbette

(c) Eylemler ( Fiiller) v. Kılış, kılınış bildiren ve zamanı belirleyen sözcüklerdir. vÇekimlerde, ‘kip, görünüş, kişi’ kategorilerinde belirlenir.

v. Başlıca eylem oluş zamanları; o Geniş Zaman o Şimdiki Zaman o Gelecek Zaman o Geçmiş Zaman

Ø Kip; eylemle dile getirilen hareket, olay, oluş, kılınışla ilgili anlatım biç imleridir. • Türkçe basit ve birleşik eylem çekimlerinde emir; dilek-şart ve istek kiplerinin şart çekimi yoktur. Doğal olarak, emir çekiminde de birinci kişi bulunmaz.

TESEKKÜRLER