SZCK TRLER n n n Btn szck trler
SÖZCÜK TÜRLERİ
n n n Bütün sözcük türler, iki gruba ayrılarak değerlendirilir. A)Ad Soylu Sözcükler: 1)Ad (İsim) 2)Sıfat (Önad) 3)Zamir (Adıl) 4)Zarf (Belirteç) 5)Edat (İlgeç) 6)Bağlaç 7)Ünlem B)FİİLLER (Eylemler)
(EYLEMLER) 8. FİİLLER
n n n İş, oluş, hareket, durum ya da kılışı kişi ve zamana bağlı olarak bildiren sözcüklere denir. Fiiller mastarlarıyla isimlendirilir. Mastarlar fiil kök ve gövdelerine “–mek, -mak” ekleri getirilerek yapılır. Gelmek, yüzmek, oturmak, atmak. *Sonuna –mek, -mak ekleri getirilebilen bütün sözcükler fiildir. Yaz-mak, gör-mek, getir-mek, kır-mak. . .
n Fiiller anlamlarına göre üçe ayrılır: n Kılış Fiilleri n n Öznenin yaptığı hareketin bir nesneye yöneldiği fiillerdir. Bu eylemler nesne alırlar. Yani “neyi, kimi” sorularına cevap verirler. Kırmak, kazmak, vermek, atmak, tutmak, taşımak, vurmak, getirmek. . .
n n Durum Fiilleri Öznenin içinde bulunduğu durumu anlatan fiillerdir. Nesne almazlar. Oturmak, kalkmak, uyumak, gülmek, ağlamak, üzülmek, susmak, durmak.
n n n n Oluş Fiilleri Öznenin geçirdiği değişimleri anlatan fiillerdir. Bu eylemler de nesne almazlar. Kızarmak, sararmak, büyümek, gelişmek, doymak, bayatlamak, uzamak, kararmak, solmak, morarmak, çürümek. . . Bu eylemler “değişerek yeni bir görünüm kazanma” anlamı verir. *Elleri, ayakları kabarmıştı. *Denize gidince epey bronzlaşmış. Not: Durum fiilleri de oluş fiilleri de geçişsiz fiillerdir.
n n n n FİİLLERDE ZAMAN Fiiller, iş, oluş, kılış, durum ve hareketi zamanla belirtirler. Fiillerin belirttikleri süreçlere fiilin zamanı denir. Fiillerde üç temel zaman vardır: 1�Geçmiş zaman 2�Şimdiki zaman 3�Gelecek zaman Bir de bu üç zamanı içine alan geniş zaman vardır.
n n n n FİİLLERDE KİŞİ Fiilin bildirdiği iş, oluş, ya da hareketi yapan varlık fiilin kişisidir. Fiile kim sorusu yöneltildiğinde cevap fiilin kişisidir. Fiillerde üç temel şahıs vardır. 1 Kişi: Söz söyleyen 2 Kişi: Kendisine söz söylenen 3 Kişi: Kendisinden söz edilen Kişiler tekil olabileceği gibi çoğul da olabilir.
n n n n Kişi ekleri 1�Tekil Kişi –m, -im Bildi-m 2�Tekil Kişi –n, -in Bildi-n 3�Tekil Kişi Ø Bildi 1�Çoğul Kişi –k, -iz Bildi-k 2�Çoğul Kişi -siniz Bildi-niz 3. Çoğul Kişi –ler Bildi-ler *Şahıs ekleri kip eklerinden sonra gelir.
HAZIRLAYAN
- Slides: 12