System zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy wedug projektu
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy według projektu normy ISO/DIS 45001 dr inż. Zofia Pawłowska
Plan prezentacji: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wprowadzenie Zapewnienie zgodności z wymaganiami prawa w systemie zarządzania BHP Przywództwo i współudział pracowników jako elementy decydujące o skuteczności systemu zarządzania BHP Zarządzanie oparte na ocenie ryzyka i szans Monitorowanie i ocena procesów i wyników Dokumentowanie Podsumowanie
1. Wprowadzenie
2013 r. - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) podjęła decyzję o opracowaniu normy ISO 45001 określającej wymagania do systemów zarządzania BHP Podstawowym celem normy ISO 45001 jest wspomaganie organizacji w działaniach skierowanych na: Ø ograniczanie ryzyka zawodowego wszystkich osób wykonujących pracę na rzecz organizacji; Ø ciągłą poprawę wyników osiąganych w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Ø integrowanie bezpieczeństwa i higieny pracy z ogólnym zarządzaniem organizacją.
Aktualny stan prac nad normą ISO 45001 Ø Prace normalizacyjne na poziomie międzynarodowym prowadzi komitet ISO/PC 283 Ø W Polsce uwagi do ISO 45001 są opracowywane przez działający w strukturze PKN komitet KT 276 Ø Maj 2017 r. – opublikowanie projektu ISO/DIS 45001. 2 Ø Lipiec 2017 r. – zgłaszanie uwag od członków ISO i głosowanie - projekt przyjęto do dalszych prac Ø Obecnie – przygotowano projekt normy ISO/FDIS 45001: 2017(E) Nowa norma ISO 45001 ma być opublikowana w roku 2018
Norma PN-ISO 45001: Ø jest opracowywana z myślą o wszelkiego rodzaju organizacjach, niezależnie od wielkości oraz rodzaju działalności, Ø odnosi się do ryzyk, na których ograniczanie organizacja ma wpływ, uwzględniając otoczenie zewnętrzne i wewnętrzne, a w szczególności potrzeby i oczekiwania pracowników i innych zainteresowanych stron.
Struktura projektu normy ISO 45001 odpowiada wymaganiom ISO dla norm odnoszących się do systemów zarządzania (wg Dyrektywy ISO/IEC, Część 1, Skonsolidowany Suplement ISO - Załącznik SL ISO/IEC) 1. Zakres normy 2. Powołania normatywne 3. Terminy i definicje 4. Kontekst organizacji: Zrozumienie organizacji i jej kontekstu, 5. 6. 7. zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron, określenie zakresu systemu zarządzania Przywództwo i współudział pracowników: Przywództwo i zaangażowanie, polityka, rola, odpowiedzialność i uprawnienia, konsultacje i współudział Planowanie: Działania w celu określenia ryzyka i szans, cele i planowanie ich osiągnięcia Wsparcie: Zasoby, kompetencje, świadomość, komunikacja, udokumentowane informacje Działania operacyjne: Planowanie operacyjne i nadzorowanie 8. 9. Ocena efektów działalności: Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena, audit wewnętrzny, przegląd zarządzania 10. Doskonalenie: Niezgodności i działania korygujące, ciągłe doskonalenie
Kwestie zewnętrzne i wewnętrzne Kontekst organizacji Potrzeby i oczekiwania zainteresowanych stron Zakres systemu zarządzania BHP Planowanie Doskonalenie Przywództwo i współudział pracowników Ocena wyników Oczekiwane wyjścia Wsparcie i funkcjonowanie
W celu zwiększenia skuteczności systemu zarządzania BHP w normie ISO 45001 zwrócono szczególną uwagę na: Ø zgodność z wymaganiami prawa i wspieranie jej osiągania; Ø dostosowywanie systemu zarządzania BHP do zmieniającego się otoczenia, przez identyfikację czynników zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na osiąganie oczekiwanych wyników oraz ocenę związanych z nimi ryzyk i szans; Ø rozwój przywództwa i współudziału pracowników w zarządzaniu BHP; Ø monitorowanie i ocenę procesów zarządzania oraz osiąganych wyników.
2. Zapewnienie zgodności z wymaganiami prawa w systemie zarządzania BHP
Doskonalenie systemu zarządzania BHP w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa (według ISO 45 001) W celu zwiększenia skuteczności systemu zarządzania BHP jako narzędzia wspomagającego osiąganie zgodności z wymaganiami prawa należy: Ø ustanowić politykę BHP, zawierającą zobowiązanie do spełnienia wymagań przepisów prawa i innych wymagań, do spełnienia których organizacja się zobowiązała; Ø identyfikować obowiązujące organizację wymagania oraz zapewnić do nich dostęp; Ø przekazywać informacje o tych wymaganiach;
Doskonalenie systemu zarządzania BHP w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa (według ISO 45 001) W celu zwiększenia skuteczności systemu zarządzania BHP jako narzędzia wspomagającego osiąganie zgodności z wymaganiami prawa należy: Ø określać, przy współudziale pracowników, w jaki sposób obowiązujące organizację wymagania prawa mają być spełniane; Ø uwzględniać wymagania prawa we wszystkich procesach zarządzania, a w szczególności przy analizach ryzyk i szans, ocenie ryzyka zawodowego i jego ograniczaniu, planowaniu działań, komunikowaniu się oraz dokumentowaniu.
Doskonalenie systemu zarządzania BHP w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa (według ISO 45 001) W celu zwiększenia skuteczności systemu zarządzania BHP należy jako narzędzia wspomagającego osiąganie zgodności z wymaganiami prawa należy: Ø przeprowadzać okresowe oceny zgodności z wymaganiami prawa, Ø zapewnić, że w razie wystąpienia niezgodności będą podejmowane odpowiednie działania korygujące, Ø zapewnić, że są dostępne aktualne informacje o stanie zgodności z wymaganiami prawa.
3. Przywództwo i współudział pracowników jako elementy decydujące o skuteczności systemu zarządzania BHP
Ø Identyfikacja zagrożeń, ograniczanie ryzyka i koncentrowanie się na osiąganiu zgodności z wymaganiami samo w sobie nie stworzy skutecznego systemu zarządzania BHP Ø Kluczowe znaczenie dla sukcesu systemu zarządzania BHP mają: § zaangażowanie, świadomość, reagowanie i aktywne wsparcie najwyższego kierownictwa § współudział pracowników i ich przedstawicieli.
Przywództwo i zaangażowanie Najwyższe kierownictwo ponosi odpowiedzialność za ochronę bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w pracy. Najwyższe kierownictwo powinno wykazywać widoczne przywództwo przez: • integrowanie procesów zarządzania BHP z procesami biznesowymi, • zapewnianie potrzebnych zasobów, • zapewnianie aktywnego współudziału pracowników i ich przedstawicieli w działaniach na rzecz BHP, • zapewnianie, że ustalane cele BHP są osiągane; • kierowanie i udzielanie wsparcia w celu zwiększenia skuteczności systemu zarządzania BHP; • rozwijanie i promowanie kultury wspierającej system zarządzania BHP.
Współudział pracowników Organizacja powinna: Ø zapewnić mechanizmy, czas, szkolenie i zasoby niezbędne do współudziału pracowników; Ø zapewnić dostęp do czytelnych, zrozumiałych i odpowiednich informacji o systemie zarządzania BHP; Ø identyfikować i eliminować przeszkody lub bariery współudziału oraz minimalizować te, które nie mogą być wyeliminowane.
Współudział pracowników Szczególną uwagę należy zwrócić na udział szeregowych pracowników w następujących działaniach: Ø określanie mechanizmów współudziału i konsultacji; Ø identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego; Ø ograniczanie ryzyka zawodowego; Ø identyfikacja potrzebnych kompetencji i szkoleń oraz ocena szkoleń; Ø określanie zakresu informacji przekazywanych w ramach komunikowania się w SZ BHP i metod ich komunikowania; Ø badania incydentów i niezgodności oraz określanie działań korygujących.
Incydent: Zdarzenie wynikające z wykonywanej pracy lub mające miejsce podczas wykonywania pracy, które może skutkować lub skutkuje urazem lub zachorowaniem Uwagi: Ø Incydent, którego skutkiem jest uraz lub zachorowanie może by nazywany wypadkiem. Ø Incydent, którego skutkiem nie jest, lecz mógł być uraz lub zachorowanie może być nazywany np. “near‐miss”, “near‐hit” lub “close call”. Ø Incydent może powstać w wyniku występujących niezgodności ale również wówczas, gdy niezgodności nie występują.
4. Zarządzanie oparte na ocenie ryzyka i szans
Dostosowywanie systemu zarządzania BHP do zmieniającego się otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego (według ISO 45 001) W systemie zarządzania BHP należy: Ø identyfikować czynniki, wpływające na zdolność do osiągnięcia zamierzonych wyników (w tym potrzeby i oczekiwania pracowników oraz zainteresowanych stron zewnętrznych), Ø oceniać ryzyka i szanse związane ze zidentyfikowanymi czynnikami. Czynniki polityczne Czynniki w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym Czynniki techniczne Pracownicy System zarządzania BHP Zainteresowane strony zewnętrzne Czynniki ekonomiczne Wypadki przy pracy Choroby Warunki pracy Czynniki społeczne
Organizacja powinna oceniać ryzyka i identyfikować szanse, które mogą wpływać na osiągnięcie zamierzonych rezultatów, uwzględniając: Ø zagrożenia, związane z nimi ryzyko zawodowe oraz szanse w zakresie BHP; Ø wymagania prawne i inne, Ø ryzyka i szanse odnoszące się do wyników systemu zarządzania BHP. Organizacja powinna utrzymywać udokumentowane informacje dotyczące: Ø ryzyk i szans w zakresie BHP, które należy brać pod uwagę, Ø procesów odnoszących się do ryzyk i szans, w zakresie niezbędnym do wykazania, że są one uwzględniane zgodnie z planami.
Ocena ryzyk i szans dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz systemu zarządzania BHP Organizacja powinna ustanowić, wdrożyć i utrzymywać procesy w celu: Ø oceny ryzyka zawiązanego ze zidentyfikowanymi zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa; Ø identyfikacji i oceny ryzyk odnoszących się do wdrożenia, funkcjonowania, utrzymywania systemu zarządzania BHP oraz potrzeb i oczekiwań pracowników i innych zainteresowanych stron. Metody i kryteria oceny ryzyk powinny być udokumentowane.
Ocena ryzyk i szans dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz systemu zarządzania BHP Potencjalne źródła ryzyka dla systemu zarządzania BHP (przykłady): Ø niewłaściwa lub nieaktualna analiza kontekstu organizacji, Ø brak zasobów, Ø niewłaściwy program auditu, Ø brak kompetentnych osób do pełnienia kluczowych ról w systemie zarządzania BHP, Ø brak zaangażowania najwyższego kierownictwa, Ø nieuwzględnienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron, Ø złe funkcjonowanie w obszarze BHP, prowadzące do utraty reputacji.
Ocena ryzyk i szans dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz systemu zarządzania BHP Szanse poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy (przykłady): Ø eliminowanie zagrożeń i ograniczanie ryzyka u źródła, już na etapie projektowania, Ø ograniczanie pracy monotonnej lub w wymuszonym tempie, Ø stosowanie nowych technologii, Ø kształtowanie wysokiej kultury bezpieczeństwa.
Ocena ryzyk i szans dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz systemu zarządzania BHP Szanse doskonalenia systemu zarządzania BHP (przykłady): Ø zwiększenie widocznego wsparcia najwyższego kierownictwa dla systemu zarządzania BHP, Ø doskonalenie procesów badania incydentów, Ø doskonalenie procesów partycypacji; Ø benchmarking; Ø współpraca w ramach forów koncentrujących się na problemach BHP.
5. Monitorowanie i ocena procesów i wyników
Monitorowanie i ocena realizacji procesów zarządzania BHP oraz osiąganych wyników W systemie zarządzania BHP określić należy: Ø co powinno być monitorowane; Ø jakie będą kryteria oceny osiąganych wyników; Ø jakie będą metody monitorowania, pomiaru, analizy i oceny wyników; Ø kiedy wykonywane będą pomiary, analizy i oceny wyników oraz Ø kiedy i komu wyniki monitorowania będą komunikowane. Szczególną uwagę należy zwrócić na ocenę zgodności z wymaganiami prawa i innymi wymaganiami, do spełnienia których organizacja się zobowiązała.
Ogólne zasady pomiaru i oceny w systemie zarządzania BHP WARUNKI WEJŚCIOWE Warunki pracy PROCESY WYJŚCIA Działania skierowane na ograniczanie ryzyka Zmniejszenie liczby wypadków przy pracy oraz chorób związanych z pracą Wskaźniki wiodące Wskaźniki wynikowe
Procent przedsiębiorstw wykorzystujących różne wskaźniki wynikowe i wiodące w monitorowaniu BHP*) *) Badania przeprowadzono w programie wieloletnim „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”, w ramach projektu VI. B. 02: Ocena funkcjonowania przedsiębiorstwa w obszarze BHP z wykorzystaniem wskaźników wynikowych i wiodących
Przykład narzędzia komputerowego wspierającego przedsiębiorstwa w pomiarze i monitorowaniu skuteczności systemów zarządzania BHP KPI-OSH Tool § Pomiar i monitorowanie skuteczności SZ BHP z wykorzystaniem 26 Kluczowych Wskaźników Efektywności (KPIs) przypisanych do poszczególnych procesów SZ BHP § Łatwe w obsłudze i instalacji (aplikacja MS Excel) § Umożliwia użytkownikom zdefiniowanie własnego zestawu wskaźników efektywności dostosowanych do specyficznych warunków przedsiębiorstwa § Dostępne bezpłatnie do pobrania na stronie www. oshkpitool. eu Narzędzie opracowane przez CIOP-PIB w ramach projektu międzynarodowego we współpracy z FIOH (Finlandia) oraz TECNALIA (Hiszpania).
7. Dokumentowanie
Udokumentowane informacje Informacje wymagane przez normę + Informacje określone przez organizacje jako niezbędne dla zapewnienia skuteczności systemu zarządzania • • • • Zakres systemu zarządzania BHP Polityka Role, odpowiedzialności i uprawnienia Ryzyka i możliwości, procesy Metodologia i kryteria oceny ryzyk BHP i systemu Wymagania prawne i inne Cele i plany BHP Kompetencje Informacje potwierdzające, że procesy przebiegają zgodnie z planami Procesy i plany reagowania w sytuacjach awaryjnych Wyniki monitorowania i pomiarów oraz analizy i oceny ich wyników Wyniki oceny zgodności z wymaganiami prawa i innymi Informacje poświadczające wdrożenie programu auditów Wyniki przeglądów zarządzania Incydenty lub niezgodności, działania korygujące i ich wyniki Wyniki doskonalenia
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Zespół Koordynacyjny, 20
- Slides: 34