SYMOTLA 209 Klinik Kimya Laboratuvar Kalite Gvencesi Dr
SYMO-TLA 209 Klinik Kimya Laboratuvarı Kalite Güvencesi Dr. Diler ASLAN 11 Kasım 2008, Denizli
Amaç • Laboratuvarımızda Kalite Güvence
Hedefler İç Kalite Kontrol • Kalite Kontrol Dış Kalite Kontrol • Kalite Güvencesi • Toplam Kalite Kontrol
Kalite Yönetimi: Gelişimi Hastane TKY Toplam Kalite K. Sürekli Kalite İ. Kalitede Güvence İstatistiksel Kalite K. Özdeğerlendirme ve Kıyaslama Dış Kalite Değerlendirme İç Kalite Kontrol Kanıtadayalı
Kritik süreçler: Laboratuvarlar (%85 -90) Hasta Birey Tanı, tedavi, izleme, koruma Kayıt Klinisyen Hazırlık K. K. ve Karar Hasta örneği Analiz sonucu Analiz örneği Analiz Laboratuvar Test İstek Değerlendirme-Hasta test sonucu
PREANALİTİK Laboratuvar öncesi Klinisyenin testi istemesi Laboratuvara istek raporunun ulaşması Hastadan analiz örneğinin alınması ANALİTİK POSTANALİTİK Laboratuvarda Örneğin saklanması Analiz örneğinin hazırlanması Analiz örneğinin analiz öncesi işlenmesi Analiz örneğinin laboratuvara ulaşması Analizin yapılması Sonuçların elde edilmesi Kalite kontrol ve Güvence Sonuçların klinisyene ulaşması Analizör bakım ve onarımı Sürekli eğitim Emniyet Şekil 1. Klinik laboratuvarların iş alanı ve iş akış şeması
Şekil 5. Klinik laboratuvarlarda her hasta için değerlendirmeye alınabilecek basamaklar ve karar verme akış şeması
Kalite Değerlendirme • İç Kalite Kontrol • Dış Kalite Kontrol
İç Kalite Kontrol Materyalleri Eleman Ölçüm İşlemi Tekrarlanabilirlik Doğruluk? ?
Ölçüm İşlemi Ölçüm yöntemi Ölçüm prosedürü Reaktifler Cihaz Eleman Kalibrasyon
Kontrol Prosedürü Ölçüm işleminin geçerliliği Kontrol ölçüm sayısı Kontrol Kuralları Hata saptama olasılığı (Ped) Yanlış red olasılığı (Pfr)
Hatalar Kaç çeşit hata? Sistematik Rastgele
P P Çıktı Girdi P P SÜREÇLER / P R O S E S / LER ANALİTİK SÜREÇ/PROSES GİRDİ/LER Hasta örneği Test istek belgesi Analiz örneği Analiz reaktifleri Kalite kontrol çözeltisi Araç, gereç Cihazlar Şekil 2. Analitik Süreç/proses ÇIKTI/LAR Ölçme işlemi Kalite Kontrol KARAR ÇIKTI Test sonuçları Analitik geçerlilik Kalite kontrol sonuçları Klinik geçerlilik Hasta sonuç raporu
Hangi araçlar? Klinik Laboratuvarlarda Kontrol Grafikleri • Levey-Jennings Kontrol Grafiği (Lab. Çıktısı) Kumülatif Toplama (Cusum) Grafiği İkiz-Tip (Youden-Plot) Kontrol Grafikleri yaygın kullanılan kontrol grafikleridir.
Levey – Jennings çizelgesinin hazırlanması: . Kontrol çözeltisi hazırlanır. Ardarda 20 ölçüm yapılır (10 gün veya 20 gün). Aritmetik ortalama hesaplanır. Standart sapma hesaplanır. Kontrol sınırları hesaplanır
-3 s -2 s -1 s X %68. 12 %95. 44 %99. 72 +1 s +2 s +3 s
-3 s -2 s -1 s X +1 s +2 s +3 s Mg/d. L +2 s 15 +1 s 2 2 10 X 2 05 -1 s -2 s -3 s 2 00 1 95 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 …. 20……… 28 Analiz grubu sırası veya saat veya tarih
Kontrol Değeri (mg/d. L) (xi) 205 200 196 205 198 195 197 202 195 186 198 207 199 194 191 209 197 200 196 202 190 204 196 207 200 209 197
-2 s -1 s +1 s Ort. +3 s +1 s +2 s -3 s -2 s +3 s -1 s Ort.
Gün Kontrol 1 Değeri Kontrol 2 Değeri 12 s kuralının bozulması 13 s Kuralının bozulması K 1 K 2 Kabul (K) Uyarı (U) Red (R) Düşünceler 15 110 247 1 100 243 16 98 258 2 108 246 17 96 254 3 95 255 18 99 247 4 87 239 19 97 258 5 102 254 20 98 257 6 110 267 7 112 248 21 97 230 8 99 266 22 95 254 9 98 254 23 98 239 10 104 238 24 100 236 11 89 262 25 90 256 12 86 254 26 97 239 13 109 224 27 89 254 14 101 219 28 100 258
Gün Kontrol 1 Değeri Kontrol 2 Değeri 12 s kuralının bozulması 13 s Kuralının bozulması K 1 K 2 Kabul (K) Uyarı (U) Red (R) K 2 1 100 243 2 108 246 3 95 255 4 87 239 5 102 254 6 110 267 7 112 248 8 99 266 9 98 254 10 104 238 11 89 262 12 86 254 13 109 224 x R 14 101 219 x R 15 110 247 x x Düşünceler R x x x 16 98 258 17 96 254 18 99 247 19 97 258 20 98 257 21 97 230 22 95 254 23 98 239 24 100 236 25 90 256 26 97 239 x
Dış Kalite Kontrol Materyalleri Ölçüm İşlemi Doğruluk Tekrarüretilebilirlik
- Slides: 32