SUNUM 1 gencdiyetisyenler com Stj Diyetisyen enol YILDIZ

  • Slides: 102
Download presentation
 SUNUM 1

SUNUM 1

gencdiyetisyenler. com Stj. Diyetisyen Şenol YILDIZ Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik

gencdiyetisyenler. com Stj. Diyetisyen Şenol YILDIZ Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

www. gencdiyetisyenler. com 3

www. gencdiyetisyenler. com 3

 • Su Ürünleri • Deniz Mahsulleri 4

• Su Ürünleri • Deniz Mahsulleri 4

Bu Sunumda… 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Su Ürünlerine Genel Bakış Balıklar

Bu Sunumda… 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Su Ürünlerine Genel Bakış Balıklar Kabuklu Su Ürünleri Yenilebilen Yumuşakçalar Deniz Bitkileri Osmanlı Deniz Mutfağımız Su Ürünleri Tüketimi & Öneriler 5

Su Ürünleri Deniz (karasu) veya tatlı sulardan elde edilen her türlü besin maddesine verilen

Su Ürünleri Deniz (karasu) veya tatlı sulardan elde edilen her türlü besin maddesine verilen ortak bir isim. 6

 Deniz ya da tatlı sularda, kendi doğal ortamlarında veya çiftliklerde bulunabilirler. 7

Deniz ya da tatlı sularda, kendi doğal ortamlarında veya çiftliklerde bulunabilirler. 7

 alabalık çiftliğinden bir kare 8

alabalık çiftliğinden bir kare 8

Türkiye’de… • Su ürünlerinden balık dışındaki tüm grupların tüketimi çok az’dır. • Balık tüketimi

Türkiye’de… • Su ürünlerinden balık dışındaki tüm grupların tüketimi çok az’dır. • Balık tüketimi 3 kg/ kişi/ yıl • % 65 taze • % 35 konserve, tuzlanmış, kurutulmuş 9

 10

10

30. 11 FAO Su Ürünleri ve Yetiştiricilik İstatistikleri, 2010

30. 11 FAO Su Ürünleri ve Yetiştiricilik İstatistikleri, 2010

 • Su ürünleri, suyun bulunduğu hemen her yerden elde edilebilir. • Özellikle ılıman

• Su ürünleri, suyun bulunduğu hemen her yerden elde edilebilir. • Özellikle ılıman iklimin egemen olduğu bölgelerde, bu ürünlerdeki çeşitlilik daha da artmaktadır. 12

Su Ürünleri Halk arasında, omega 3 kaynağı olarak bilinirler. 13

Su Ürünleri Halk arasında, omega 3 kaynağı olarak bilinirler. 13

n 3 Yağ Asitleri • n-3 pozisyonunda çift bağ içeren UFA. • Vücut için

n 3 Yağ Asitleri • n-3 pozisyonunda çift bağ içeren UFA. • Vücut için gerekli olup, insan vücudunda üretilemediğinden besinlerden elde edilir. • Beslenmede yer alan önemli n 3 bağı ihtiva eden yağ asitleri: – α - linolenik asit – Eikosa pentaenoik asit (EPA) – Dokosa heksaenoik asit (DHA) 14

 Vücudun n 3 yağ asidine ihtiyacı daha anne karnında başlar, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik

Vücudun n 3 yağ asidine ihtiyacı daha anne karnında başlar, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık boyunca bu ihtiyaç devam eder. 15

 Deniz Ürünleri Deniz Btkileri Kabuklu Su Ürünleri Balıklar Yenilebilen Yumuşakçalar Tatlı Sularda Yaşayan

Deniz Ürünleri Deniz Btkileri Kabuklu Su Ürünleri Balıklar Yenilebilen Yumuşakçalar Tatlı Sularda Yaşayan Denizlerde Yaşayan Istakoz Karides Midye İstiridye Yengeç Tarak Langust (Böcek) Karasu Kereviti Ahtapot Kalamar Mürekk ep Balığı Deniz Minaresi Deniz Kulağı Deniz Salyang ozu Tatlı Su Kereviti 16 Deniz Tarağı

Su Ürünleri… • • Kaliteli protein B, A, K vitaminleri I 2, P, Zn,

Su Ürünleri… • • Kaliteli protein B, A, K vitaminleri I 2, P, Zn, (Ca)* Enerji değerleri, bileşimlerinde bulunan lipit miktarıyla değişir. 17

 • Kırmızı et yerine su ürünleri tüketen toplumlarda KKH daha az görülür. 18

• Kırmızı et yerine su ürünleri tüketen toplumlarda KKH daha az görülür. 18

BALIKLAR 19

BALIKLAR 19

Balık Çoğunlukla suda yaşayan Solungaçlarıyla solunum yapan Soğukkanlı Yürekleri çift gözlü Genelde vücudu pullu

Balık Çoğunlukla suda yaşayan Solungaçlarıyla solunum yapan Soğukkanlı Yürekleri çift gözlü Genelde vücudu pullu Çoğunlukla yumurtlayarak üreyen • Omurgalı hayvanlardır. • • • 20

Derya kuzusu 21

Derya kuzusu 21

Balık • Balıklar, insan beslenmesinde oldukça önemlidir. • Yeterli ve dengeli beslenme planının vazgeçilmez

Balık • Balıklar, insan beslenmesinde oldukça önemlidir. • Yeterli ve dengeli beslenme planının vazgeçilmez bir unsurudur. • Et, kuruyemiş ve yağlı tohumların da içinde bulunduğu et grubunda yer alır. 22

Dünyada büyük, balık ticareti yapılan yerler Kıyı kesimler Upwelling 23

Dünyada büyük, balık ticareti yapılan yerler Kıyı kesimler Upwelling 23

Upwelling ÖTROFİKASYON Büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin

Upwelling ÖTROFİKASYON Büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda çoğalması sonucu bitki varlığının aşırı şekilde artması. • Okyanus ve denizlerdeki suyun yukarı yönlü hareketidir. • Esansiyel nutrientleri (nitrat, fosfat gibi) ötrofik zona taşır. • Bu bölgelerde balıkçılık oldukça gelişmiştir. 24

 Yağlı Balıklar • Etleri % 5'in üstünde yağ içeren balıklar literatürde • •

Yağlı Balıklar • Etleri % 5'in üstünde yağ içeren balıklar literatürde • • • yağlı balıklar olarak geçer. Günümüzde artık zararlı olmak bir yana, yararlı oldukları, anlaşılmıştır. Somon Tonbalığı Uskumru Alabalık 25

Yağlı Balıklar • Gerçekten de, bu balıkların bazı türlerinin % 15'e yakın SFA içerdikleri,

Yağlı Balıklar • Gerçekten de, bu balıkların bazı türlerinin % 15'e yakın SFA içerdikleri, bu • • asitlerin de plazma TG oranının düşmesine yardımcı oldukları ortaya konmuştur. Üstelik söz konusu yağ asitlerinin, KVH’a karşı doğal birer koruyucu oldukları ileri sürülmektedir. Yağlı balıkların içerdikleri yağlar, ızgarada ya da fırında pişirilmelerini kolaylaştırır. Sıkı etli olan türlerinse, kızartılmaları ya da haşlanmaları daha uygun olur. Pişirme süresi gereğinden uzun tutulursa, kururlar. 26

Yağlı Balıklar • Bu balıkların bazılarının kokuları biraz ağır olabilmektedir, bu yüzden limon ya

Yağlı Balıklar • Bu balıkların bazılarının kokuları biraz ağır olabilmektedir, bu yüzden limon ya da suyuyla bu koku hafifletilebilir. • Ayrıca sarımsak, çeşitli kokulu otlar ve baharatlarla hazırlandıklarında, doğal kokularının bir bölümünü de korurlar. • Bu tür balıklara sirke, limon suyu ve sarımsaktan oluşan bir marinatta bekletilerek ızgara edilmeleri, yanlarında marinat, balık suyu, kekik ve tereyağıyla hazırlanmış birer sosla servis yapılmaları önerilir. • Yağlı balıklar genellikle, yağ içeriklerinin en yüksek olduğu dönemde avlanıp, tüketilirler. 27

Yağlı Balıklar Alabalık • • • Soğuk, durgun sularda yaşar. Turuncu etli ve lezzetli

Yağlı Balıklar Alabalık • • • Soğuk, durgun sularda yaşar. Turuncu etli ve lezzetli bir balıktır. Balık çiftliklerinde sofra balığı olarak üretilmektedir. Tavası yapılır. Yaşadığı yere göre: – göl alası – deniz alası – dağ alası gibi cinsleri vardır. 28

 Alabalık 29

Alabalık 29

Yağlı Balıklar Uskumru • • Göçmen Eti kırmızımsı renkli Ülkemizde bolca tüketilir. Ekonomik değeri

Yağlı Balıklar Uskumru • • Göçmen Eti kırmızımsı renkli Ülkemizde bolca tüketilir. Ekonomik değeri yüksek bir pelajik balıktır. PELAJİK Deniz veya göllerde. zemine veya yüzeye bağlı olmaksızın suda asılı olarak kalan veya aktif olarak hareket edebilen canlı. 30

 Miktar enerji protein 31

Miktar enerji protein 31

Yağlı Balıklar Somon • Som balığı olarak da bilinir. • Etleri çok sevildiği ve

Yağlı Balıklar Somon • Som balığı olarak da bilinir. • Etleri çok sevildiği ve havyarı yapıldığı için somon balıklarının yüksek ticari değerleri vardır. 32

Somon balığının besin değeri Su 67. 2 100 gram içinde Enerji 180 100 gram

Somon balığının besin değeri Su 67. 2 100 gram içinde Enerji 180 100 gram içinde Protein 18. 4 100 gram içinde Total Yağ 11 100 gram içinde n 3 2. 8 100 gram içinde Vitamin A 22 pg/100 gram Vitamin D 8 pg/100 gram Vitamin E 0. 6 – 4 mg / 100 gram Vitamin B 12 4 mg / 100 gram Vitamin B 1 0. 21 mg / 100 gram Vitamin B 2 0. 14 mg / 100 gram Kolestrol 66 mg / 100 gram 33

Tonbalığı Orkinos Yağlı Balıklar Tuna Balığı * Balıkçılık açısından tüm ton balıklarının beslenmemizde önemli

Tonbalığı Orkinos Yağlı Balıklar Tuna Balığı * Balıkçılık açısından tüm ton balıklarının beslenmemizde önemli bir yeri olmasının yanında ton balıkları konserve balık üretiminde kullanılan balık türlerinin en başında yer almaktadır. * Orkinos türleri, yağlı balıklar grubuna girer. * Pelajik balıklardır, devamlı hareket halindedirler. * Sardalya, hamsi, uskumru gibi küçük balık sürülerini kovalar ve onlarla beslenirler. 34

* Çok hızlı yüzerler, boyları yaklaşık 5 - 6 metreye kadar uzar ve etleri

* Çok hızlı yüzerler, boyları yaklaşık 5 - 6 metreye kadar uzar ve etleri lezzetlidir. * Ekonomik değeri yüksek türleri vardır ve bu türlerden Japonların geleneksel yemekleri suşi ve saşimi yapılmaktadır. 35

 • ton balığı (kızartılmış. yenilen kısım) • ton balığı konservesi (yağda) • ton

• ton balığı (kızartılmış. yenilen kısım) • ton balığı konservesi (yağda) • ton balığı konservesi (az yağlı) miktar 100 g enerji 252, 9 kcal 347, 3 kcal 174, 2 kcal protein 24, 6 g 17, 3 g 36

 37

37

Ülkemizde En Çok Tüketilen Balık Türleri 38

Ülkemizde En Çok Tüketilen Balık Türleri 38

Hamsi • Karadeniz insanıyla özdeşlen balıktır. 39

Hamsi • Karadeniz insanıyla özdeşlen balıktır. 39

Hamsi • Marmara’da da bulunur. • Sürü halinde yaşarlar. • Boyları 20 cm'e kadar

Hamsi • Marmara’da da bulunur. • Sürü halinde yaşarlar. • Boyları 20 cm'e kadar büyür. • Ocak – Mart arasında beslenmek için sahillere yaklaşır ve bol av verir. 40

41

41

 42

42

Hamsi • Küçük, lezzetli, pulsuz bir balıktır. • Buğulaması, tavası yapılır; yağda kızartılır. •

Hamsi • Küçük, lezzetli, pulsuz bir balıktır. • Buğulaması, tavası yapılır; yağda kızartılır. • Kış aylarında daha lezzetlidir. • Tuzlanmış, dondurulmuş ve konserve olarak da tüketilir. • Unu ve yağı sanayide değerlendirilir. 43

Lüfer • Büyüklüğüne göre isim alır: – – – Defne yaprağı, Çinekop Sarıkanat Lüfer

Lüfer • Büyüklüğüne göre isim alır: – – – Defne yaprağı, Çinekop Sarıkanat Lüfer Kofana (en büyüğü) • Pullu bir göçmen balıktır. • Eylül – Ocak döneminde bol yağlı ve lezzetlidir. 44

 Lüfer 45

Lüfer 45

Lüfer • Eylül – Ocak devresi içinde ızgarası tavsiye edilir. • Çinekopun da ızgarası

Lüfer • Eylül – Ocak devresi içinde ızgarası tavsiye edilir. • Çinekopun da ızgarası tercih edilebilir ancak; mevsimi lüfere göre kısadır. • Kasım sonundan itibaren azalmaya başlar. • Büyüklüğüne göre pilakisi, buğulaması, kağıt kebabı ve tavası olur. 46

Lüfer İlkbaharda son derece yağsız olduklarından tava, pilaki ve buğulaması tercih edilmelidir. 47

Lüfer İlkbaharda son derece yağsız olduklarından tava, pilaki ve buğulaması tercih edilmelidir. 47

Lüfer Pişirme biçimi Çinekop: Buğlama, haşlama, ızgara, tava, kağıt Çinekop: kebabı, tuzlama Lüfer :

Lüfer Pişirme biçimi Çinekop: Buğlama, haşlama, ızgara, tava, kağıt Çinekop: kebabı, tuzlama Lüfer : Izgara (şiş, fileto), kağıt kebabı, tuzlama Kofana : Izgara (şiş, fileto), balık köftesi, salata 48

Palamut miktar enerji protein • palamut balığı (p) 100 g 252, 9 kcal 24,

Palamut miktar enerji protein • palamut balığı (p) 100 g 252, 9 kcal 24, 6 g • palamut balığı (ızgara) 100 g 253, 3 kcal 25, 1 g 49

İstavrit • Oldukça lezzetli ve çokça pullu bir balıktır. • Her mevsimde avlanır. •

İstavrit • Oldukça lezzetli ve çokça pullu bir balıktır. • Her mevsimde avlanır. • Büyüklerine karagöz istavriti denir. • Genellikle tavası yapılır. • Donmuş, tuzlanmış, yağ içinde konserve edilmiş ve tütsülenmiş olarak da değerlendirilir. • 100 g’ı: 131, 0 kcal, 20, 1 g protein 50

İzmarit Balığı • Dip balığıdır. • Eti beyaz ve lezzetlidir. • Tavası sıkça tercih

İzmarit Balığı • Dip balığıdır. • Eti beyaz ve lezzetlidir. • Tavası sıkça tercih edilir. • Sonbahar ve kış aylarında ızgarası dahi yapılır. • İzmaritler ızgara yapılırken ayıklanmaz. Olduğu gibi pişirilip bilahare derisi, bağırsakları ve kılçıkları ayıklanır. • Üzerine limon ve zeytinyağı ile kıyılmış maydanoz eklenerek hazırlanır. • Pulları kazındıktan sonra derisi tulum çıkarılarak 51 yapılan tavası da çokça tercih edilir.

Kalkan • Yuvarlak ve yassı vücutludur. • Üzerinde pul yerine düzme adı verilen küçük

Kalkan • Yuvarlak ve yassı vücutludur. • Üzerinde pul yerine düzme adı verilen küçük kemiksi yumrular bulunur. • Mevsimi Mart – Haziran aylarıdır. • Tüketiciler tarafından, erkek kalkanın etinin daha lezzetli olduğu söylenmektedir. • Tavası yapılır veya haşlanabilir. • Yenilebilen 100 g’lık kısmı, 97, 5 kcal enerji verir ve 19, 5 g protein içeir. 52

Kılıç Balığı • • Karnivor beslenir. Ülkemizde sayısı oldukça az’dır. Defne yapraklı balık şiş’te

Kılıç Balığı • • Karnivor beslenir. Ülkemizde sayısı oldukça az’dır. Defne yapraklı balık şiş’te kılıç balığı kullanılır. Izgarası ve kağıt kebabı da yapılır. 53

Kefal • Beyaz etinin lezzeti ve mumlanarak pazarlanan havyar yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir.

Kefal • Beyaz etinin lezzeti ve mumlanarak pazarlanan havyar yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir. • Yaz ayları dışında lezzetli olan pullu ve göçmen olmayan bir balıktır. • Bütün denizlerimizde yetişir. • Kefalin buğulaması ve pilakisi tercih edilir. • Ayrıca likorinoz denilen tütsülüsü de bulunmaktadır. 54

 55

55

 • Bir kefal türü olan haskefalin kurutulmuş yumurtaları çok aranan bir deniz ürünü

• Bir kefal türü olan haskefalin kurutulmuş yumurtaları çok aranan bir deniz ürünü ve bir mezedir. • Sarı kulak kefalin tavası ve fileto ızgarası da yapılır. • Kefal alırken çok dikkat etmek, tercihen tanıdık balıkçıdan almak gerekir. • Çünkü kefal kirli ve bulanık suları çok sever ve buralarda diğer balıklar yaşamazken o yaşar. • Örneğin İzmir Körfezi’nde diğer balıklar yaşamazken kefal bol miktarda bulunmaktadır. Bu gibi sularda yakalanmış kefal insan sağlığı için büyük tehlike arz eder. 56

Levrek • Vücudu iri ve kalın pullarla kaplı bu gösterişli balığın sırtı koyu kurşuni

Levrek • Vücudu iri ve kalın pullarla kaplı bu gösterişli balığın sırtı koyu kurşuni renktedir. • Sırt rengi yanlara doğru inildikçe açık kül rengini alır ve karın bölgesinde tamamen parlak gümüş rengine dönüşür. • Zaman zaman 10 – 12 kg olanları yakalansa da genelde 1 – 2 Kg olanları yaygındır. 57

 • Makbul olan ağırlıkları 2 – 6 kg’dır. 1 kg’dan daha hafif olanlarına

• Makbul olan ağırlıkları 2 – 6 kg’dır. 1 kg’dan daha hafif olanlarına ispendek denir. • Temiz beyaz etlidir. • Yaz aylarından sonbahara kadar yumurtlar. Mevsimi Eylül –Ekim aylarıdır. • Haşlaması yapılır. Büyük levreklerden çıkarı – lan filetolar ızgara, tava olarak pişirilir. • Tatlı sularda yaşayan cinsleri de vardır. 58

Mezgit • Tavuk gibi beyaz eti vardır. • Bu yüzden tavuk balığı da denir.

Mezgit • Tavuk gibi beyaz eti vardır. • Bu yüzden tavuk balığı da denir. • Ülkemizde taze olarak tüketilir. • Avrupa’da daha çok konserve tüketimi yaygındır. • 100 g miktarında, 75, 3 kcal enerji verir ve 17, 0 g protein içerir. 59

Gümüş Balığı • Kıyılarda yaşarlar. • Siyah etlidir. • Az yağlı ve parlak gümüş

Gümüş Balığı • Kıyılarda yaşarlar. • Siyah etlidir. • Az yağlı ve parlak gümüş pullu bir balık türüdür. • Hamsi boyundadır. • Dayanıksız olmasına karşın, lezzetli bir eti vardır. • En çok Marmara’da bulunur 60

Gümüş Balığı • Taze yenmesi ve hemen tüketilmesi gereken bir balık türüdür. • Neslini

Gümüş Balığı • Taze yenmesi ve hemen tüketilmesi gereken bir balık türüdür. • Neslini sürdürebilmesi için 9 cm’in altında olanlar satın alınmamalıdır. • Hiç ayıklamadan unlanıp, kızartılır. • Pişirince pulları derisinden kolayca ayrılır. • Yalnızca kızartması yapılır. 61

Aynalı Sazan • Yurdumuzda her türlü iklim koşulunda yaşayan pek çok çeşidi vardır. •

Aynalı Sazan • Yurdumuzda her türlü iklim koşulunda yaşayan pek çok çeşidi vardır. • Bağ bozumuna kadar bereketli av verir. • Özellikle iri boylarının yakalanması için gece avı tercih edilmektedir. • Tatlı su balıkçılığının ilk serüvenleri genellikle sazan avı ile başlar. Hemen her tatlı su balık avcısının sazanla ilgili bir anısı vardır. 62

 63

63

Sardalya • Sardalye olarak da söylenir. • Vücudu hemen dökülebilen pullarla kaplıdır. • Solungaç

Sardalya • Sardalye olarak da söylenir. • Vücudu hemen dökülebilen pullarla kaplıdır. • Solungaç kapakçıklarının kiremitvari dalgalı gümüşlü olması ve vücudunun yanlarında sıra halinde siyah noktaların bulunması karakteristik özelliğidir. • Kurutularak, tuzlanarak hatta, balık yağı ve balık unu elde etmede kullanılır. • miktar enerji protein 64

Çipura • Çoğunlukla çupra olarak telaffuz edilir. • Ege ve Akdeniz’de bol; Marmara’da seyrek

Çipura • Çoğunlukla çupra olarak telaffuz edilir. • Ege ve Akdeniz’de bol; Marmara’da seyrek çıkar. • Karnivordur; kuvvetli çenesi ve güçlü dişleriyle, diğer deniz hayvanlarını tüketir. • Ekim – aralık aylarında ürer. • Pahalıdır. 65

Mersin Balıkları • • • Müren Morina Merina olarak da bilinir. Ürktüğünde, saldırganlaşır ve

Mersin Balıkları • • • Müren Morina Merina olarak da bilinir. Ürktüğünde, saldırganlaşır ve çevresindeki insanlar için tehlike oluşturur. Denizlerimizin hemen tüm kuytu kısımlarında bulunur. 66

Barbunya • Barbun olarak da bilinir. • Sıcak – ılık denizlerde yaşar. • 10

Barbunya • Barbun olarak da bilinir. • Sıcak – ılık denizlerde yaşar. • 10 yaşına kadar hayat sürebilir. • Etinin lezzetine ve bol avlanılmasına göre ekonomik değeri değişir. 67

Tekir Balığı • Barbuna çok benzer. • Burnu nispeten daha sivridir. • Karadeniz'de çok

Tekir Balığı • Barbuna çok benzer. • Burnu nispeten daha sivridir. • Karadeniz'de çok bulunmaz, barbunyalar arasında rastlanır. • Batı Karadeniz'de yanlışlıkla barbunyaya tekir denilmektedir. 68

Camgöz Köpekbalığı • Sürü halindeki küçük balıkları ve ahtapot yiyerek beslenir. • Boyları 4

Camgöz Köpekbalığı • Sürü halindeki küçük balıkları ve ahtapot yiyerek beslenir. • Boyları 4 – 15 m kadardır. • Diğer ülkelerde tüketilmesine rağmen, ülkemizde doğrudan tüketilmez. • Balık unu üretiminde kullanılır. 69

Dülger • Diğer isimleri: – Peygamber balığı – Dikenli peygamber • Gezgin bir balıktır,

Dülger • Diğer isimleri: – Peygamber balığı – Dikenli peygamber • Gezgin bir balıktır, aylara göre değişik kıyılara geçer. • Karnivor beslenir. 70

Orfoz • Ege ve Akdeniz balığıdır. • Karnivor beslenir. • 70 cm ve 40

Orfoz • Ege ve Akdeniz balığıdır. • Karnivor beslenir. • 70 cm ve 40 kg’a kadar çıkabilir. 71

Eşkina • Diğer İsimleri: – Taş balığı – Kaya levreği – Mayruşgil • Sıcak

Eşkina • Diğer İsimleri: – Taş balığı – Kaya levreği – Mayruşgil • Sıcak – ılıman bölgelerde, • Taşlık ve kayalık denizlerde bulunur. • Tüm denizlerde bulunur. • Gezgin değildir. • Yazın ürer ve 600 g ağırlığa kadar çıkabilir. 72

 • Eşkina Balığı denizlerimizde çok sık bulunmayan ve amatör balıkçılar tarafından özellikle de

• Eşkina Balığı denizlerimizde çok sık bulunmayan ve amatör balıkçılar tarafından özellikle de kafasındaki değerli taşlar nedeniyle avlanan ve avlanması da belirli kurallara bağlı olan bir balıktır. • Eşkina Balığının kafasının iki yanında seramik benzeri 2 adet taş bulunmaktadır. • Bazı yöntemlerle balık taşının eritilerek içilmesiyle böbrek taşı ve kumu, ağrısız ve yan etkisiz bir şekilde erimekte veya ağrısız bir şekilde düştüğüne inanılmaktadır. 73

Dil Balığı • Migrasyonu sevmeyen, uzun • • • süre hareketsiz kalabilen bir balıktır.

Dil Balığı • Migrasyonu sevmeyen, uzun • • • süre hareketsiz kalabilen bir balıktır. Deniz dibindeki böceklerle beslenir. Siyah derisi soyulduktan sonra tavada kızartılır. Her mevsim bulunabilen, pahalı bir balıktır. 74

Güneş Balığı • Denizde güneş gibi parlayarak, denize akvaryum güzelliği katar. • Boyları ortalama

Güneş Balığı • Denizde güneş gibi parlayarak, denize akvaryum güzelliği katar. • Boyları ortalama 20 cm’dir. 75

Papağan Balığı • Iskaroz balığı olarak da bilinir. • Doğu Akdeniz’in sığ kıyılarında bulunur.

Papağan Balığı • Iskaroz balığı olarak da bilinir. • Doğu Akdeniz’in sığ kıyılarında bulunur. • Deniz yosunlarıyla beslenir. 76

Akya • Diğer İsimleri: – – Leka Kuzu Balığı Çıplak Balık İskender Balığı •

Akya • Diğer İsimleri: – – Leka Kuzu Balığı Çıplak Balık İskender Balığı • Diğer deniz canlılarını canavar gibi yer. Neslinin tükenme tehlikesi vardır. • • Şişi ve tavası yapılır. 77

Karagöz Balığı • Kuyruğu şerit şeklinde lekeli olanı ispari olarak bilinir. • Denizlerimizde bol

Karagöz Balığı • Kuyruğu şerit şeklinde lekeli olanı ispari olarak bilinir. • Denizlerimizde bol bulunan ve sevilen bir balık türüdür. • 1 kg ve üzerinde fırında pişirme tercih edilmelidir. 78

Horozbina • Metamorfoz geçirir. • Böcek, kurt ya da balık yumurtalarıyla beslenirler. • Eti

Horozbina • Metamorfoz geçirir. • Böcek, kurt ya da balık yumurtalarıyla beslenirler. • Eti sert ve kılçıklıdır. • Ekonomik değeri düşüktür. 79

Kırlangıç Balığı • Ege ve Akdeniz’de yaşayan, renkli balıklardır. • Karaya yaklaşarak, su yüzeyinden

Kırlangıç Balığı • Ege ve Akdeniz’de yaşayan, renkli balıklardır. • Karaya yaklaşarak, su yüzeyinden havaya atlayışlar yaparak denizi süsler. • Dilimlenmiş fileto ile tavada, fırında sebzeli pilakisi, şişi, buğulama, çorbası, yahnisi yapılır. • Domates, biber ve defne yaprağı eşliğinde şişe dizilerek hafif zeytinyağı ile yağladıktan sonra ızgarası restoranlarda sıkça tercih edilir. 80

Yazılı Hani • Boyu 25 cm’i geçmez. • Sürü halinde değil; yalnız olarak yaşarlar.

Yazılı Hani • Boyu 25 cm’i geçmez. • Sürü halinde değil; yalnız olarak yaşarlar. 81

Kolyoz • Acısu – tatlı sular arasında göçler yapar. • Planktonlar, sinek larvaları ve

Kolyoz • Acısu – tatlı sular arasında göçler yapar. • Planktonlar, sinek larvaları ve küçük canlılarla beslenir. • Yıllar önce, Chalealburnus Chalcoides İstanbulensis türü Haliç’te Kağıthane Deresi’nde yaşamıştır. • Bölgesel değeri olan bir balıktır. • Kolyoz tüm dünyada bilinen amatör profesyonel avcılığının yanında Japonya’da balık çiftliklerinde üretilip tüm dünyaya pazarlanan ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. • Konserve, kurutulmuş, taze, tuzlanmış, tütsülenmiş olarak pazarlanır, bu şekilde de tüketilir. 82

Kolyoz Balığı 83

Kolyoz Balığı 83

 84

84

85

85

86

86

 • Küçük boylara % 5 izin verilebilmektedir. 87

• Küçük boylara % 5 izin verilebilmektedir. 87

 88

88

KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ 89

KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ 89

Kabuklu Deniz Ürünleri • • Istakoz Karides Yengeç Midye İstiridye Langust Deniz Kereviti 90

Kabuklu Deniz Ürünleri • • Istakoz Karides Yengeç Midye İstiridye Langust Deniz Kereviti 90

 Istakoz 91

Istakoz 91

ISTAKOZ Yeşil Istakoz – Kayalık Istakozu • Çok uzun bir anteni vardır • Rengi

ISTAKOZ Yeşil Istakoz – Kayalık Istakozu • Çok uzun bir anteni vardır • Rengi mavi – yeşildir • Batı Afrika kıyılarında bulunur. • 2 uzun anteni vardır; kıskaçları bulunmaz. • Çok çeşitli ıstakoz türleri vardır kalitesine göre aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: Yaygın Kırmızı Istakoz: • Beyaz noktalı kırmızımsı kahverengidir ve üçgen bölümleri vardır. • 20 -150 m derinliğindeki Atlantik ve Akdeniz sularında bulunur. • 50 cm’ye kadar büyür. Portekiz Istakozu - Pembe dikenli Istakoz : • Derin kayalık yerlerde yaşar. • Karın ve göğüs kısmında daha açık renkli olmasıyla tanınır. Pişmiş ıstakoz Palinurid Dikenli Istakoz • Eti lezzetsiz ve daha yumuşaktır. • Genellikle kuyruk kısmı dondurulmuş olarak satılır. • Küba‘da yakalanır. Küba

KARİDES � Küçük kıvrık bir yapısı vardır pişirildiğinde rengi kırmızı - turuncu olur. �

KARİDES � Küçük kıvrık bir yapısı vardır pişirildiğinde rengi kırmızı - turuncu olur. � İri Karides � Jumbo Karides � Dev Kırmızı Karides

Karides 94

Karides 94

MANTİS KARİDESİ Bıçak gibi katlanabilen iki bölümü vardır. Genellikle Akdeniz’de avlanılır. Genelde pirinç yemeklerinde

MANTİS KARİDESİ Bıçak gibi katlanabilen iki bölümü vardır. Genellikle Akdeniz’de avlanılır. Genelde pirinç yemeklerinde kullanılır daha çok tüketilir. ve kışın

YENGEÇLER • Kabuklarını kaplayan bir zırhla vücutları yassı bir şekil almıştır. • Kafa ve

YENGEÇLER • Kabuklarını kaplayan bir zırhla vücutları yassı bir şekil almıştır. • Kafa ve karın kısımları çok ayırt edilemez ve bu bölgelerde fazla et bulunmaz.

Yengeç çorbası Mavi yengeç salatası 97

Yengeç çorbası Mavi yengeç salatası 97

Langust (Böcek) 98

Langust (Böcek) 98

Langust • Kabukluların on ayaklılar takımından, böcek de denilen bir deniz canlısı. 30 -40

Langust • Kabukluların on ayaklılar takımından, böcek de denilen bir deniz canlısı. 30 -40 cm boyundadır. • • Üstü sık dikenler ve ince tüylerle kaplıdır. Kıskaçları yoktur. • • Kısa antenlerini birbirine sürterek ses çıkarır. Deniz salyangozu, midye ve istiridye gibi hayvanlarla beslenir. 99

Langust • Karadeniz dışında, Türkiye denizlerinde de yaşar. • Kıyılara yakın, oldukça sığ sularda

Langust • Karadeniz dışında, Türkiye denizlerinde de yaşar. • Kıyılara yakın, oldukça sığ sularda toplu hâlde bulunur. • Taze olarak yendiği gibi, konservesi de yapılır. 100

 • Besin Ögesi Miktar • Su 77, 4 g • Prot. 18, 9

• Besin Ögesi Miktar • Su 77, 4 g • Prot. 18, 9 g (82%) • Yağ 1, 5 g (14%) • Karb. h. 0, 8 g (3%) • Lif 0, 0 g • PUFA 0, 5 g • Kolesterol • Vit. A 1, 0 µg • Karoten 0, 0 mg • Vit. E (eşd. ) • Vit. B 1 0, 0 mg • Vit. B 2 0, 0 mg • Vit. B 6 0, 1 mg • Folat 5, 0 µg • Vit. C 1, 2 mg • Sodyum 146, 0 mg • Potasyum 265, 0 mg • Kalsiyum 91, 0 mg • Magnezyum 67, 0 mg • Fosfor 223, 0 mg • Demir 1, 8 mg • Çinko 2, 2 mg 1934, 1 kcal 5 % 57, 1 g(12 %) 33 % 65, 6 g(30 %) 2 % 276, 1 g(58 %) 30, 0 g 0 % 10, 0 g 145, 0 mg 801, 0 µg 0 % 3, 8 mg 12, 0 mg 1, 0 mg 4 % 1, 2 mg 2 % 1, 2 mg 8 % 400, 0 µg 1 % 100, 1 mg 1 % 2001, 0 mg 7 % 3500, 0 mg 8 % 1001, 0 mg 9 % 310, 0 mg 701, 0 mg 32 % 15, 0 mg 12 % 7, 0 mg 0 % - 100 g pişmiş kabuklu deniz ürününün enerji değeri: 31 % 93, 2 kcal’dir. Besin ögesi içeriği yandadır. 101

 Stj. Diyetisyen Şenol YILDIZ Devamı için diğer sunuma geçiniz: www. gencdiyetisyenler. com/index. php/categor

Stj. Diyetisyen Şenol YILDIZ Devamı için diğer sunuma geçiniz: www. gencdiyetisyenler. com/index. php/categor y/dosyalar/sunumlar/ 102