SUNU GNDEM Birlik Bakan Sayn Suat YALKINn toplanty

SUNUŞ

• • • GÜNDEM Birlik Başkanı Sayın Suat YALKIN’ın toplantıyı açış konuşması Eğitim Psikolojisi ve Ergenlikte Öğrenme konulu sunum(Eğitim Müdürü Metin İÇTEM tarafından) Kurul üyelerinin yapmaları gereken çalışmalar hakkında açıklamalar Sunum ve çalışmalar hakkında kurul üyelerinin görüşlerinin alınması Soru ve cevaplar Kapanış

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ VE ERGENLİKTE ÖĞRENME

GİRİŞ Meslek öğrenmenin temel amacı, o mesleği meydana getiren bilgi ve becerileri başkalarına öğretmektir. Mesleğine gerçekten vakıf olan bir kişinin başkalarını o meslekte yetiştirebilmesi için, önce öğretmesi gereken hususları tespit etmesi gerekir. Ancak sadece bunu tespit etmek yeterli değildir. Çünkü neler öğretileceğini bilmekten başka, en iyi şekilde nasıl öğretileceğini de bilmek gerekir. EĞİTİCİ USTA ÖNCE ÇIRAĞIN NASIL ÖĞRENDİĞİNİ BİLMELİDİR.

ÖĞRENME NEDİR? Öğrenme “yeni bir davranış kazanma veya mevcut davranışları değiştirme” olarak tanımlayabiliriz. Öğrenme, bir davranış değişikliğidir. İnsanlar hayatları boyunca yaşadıkları olaylar sonucunda pek çok şey öğrenirler. Tecrübe sonucu davranışlarında büyük değişiklik olur. Mesela; bebek ateşe elini uzatıp parmağını yakınca elini çeker. İşte bu bir tecrübedir. Bebek bir daha elini ateşe uzatmaz. Çünkü ateşin yakıcı olduğunu öğrenmiş, yani davranış değiştirmiştir. Biz buna “deneme-yanılma” yolu ile öğrenme adını veriyoruz.

ÖĞRENMENİN TEMEL İLKELERİ 1. En iyi öğrenme yaparak, yaşayarak öğrenmedir. İnsanlar bir şeyi en iyi yaparak öğrenirler yani konuya aktif olarak katılan kişi daha iyi öğrenir. Mesela; bir tornavidanın kullanılması en iyi, tornavidayı kullanmakla öğrenilebilir. Çırağın öğrenme faaliyetine katılması ne kadar çok ise öğrenmesi de o kadar çok olur. 2. Öğrenme, tecrübelerden faydalanma yoluyla daha etkin hale gelir. Yani yeni bilgiler eski bilgilerin hatırlanmasına yol açar. 3. Öğrenme, basitten zora doğru ve sıra ile olur. Önce basit işlemler tek ve sıra ile öğretilmelidir. 4. Tekrar, unutmayı azaltır. Eğitimin başlangıcında tekrara fazla önem verilmedir.

3. Öğretme konuyu çok iyi bilen usta öğretici tarafından verilmelidir. Çok bilmek öğretmek için yeterli değildir. Usta öğreticinin aynı zamanda öğretme tekniklerini de bilmesi gerekir. 4. Usta öğretici çırakların iyice öğrendiklerinden emin olana kadar sabırla gerekli açıklamaları yapmalı ve çıraklara nezaret etmelidir. 5. Öğrenmeye istekli olmak öğrenmeyi kolaylaştırır. Eğitici usta çırakta öğrenme isteği yaratmalıdır.

BÖYLECE • Öğrenme sonucunda davranışta değişme olur • Öğrenme çırağın bizzat işe katılması ile oluşur • Çırağın yaptıklarına bakarak öğrenip öğrenmediği anlaşılır • Öğrenme olmuşsa edinilen bilgiler başka işlemlerde de rahatlıkla kullanılabilir.

ÖĞRENMEYİ NELER ENGELLER? • Çırakta öğretilecek konuya istek yaratılmamışsa • Çırakların kişisel özellik farkları • Öğretilecek iş için ayrılan sürenin yetersiz oluşu • İşlemin ihtiyaca cevap vermemesi • Yeterli pratiğin yapılmaması • Öğrenme ortamının yetersizliği • Eğitici ustanın yetersizliği sayılabilir.

İYİ BİR ÖĞRENME NASIL OLUR? • İlgi Çırağın öğrenmeyi istemesi ve öğrenmeye ihtiyaç duyması • Amacın bilinmesi Çırak yeni bilgi ve becerilerini nerede kullanacağını bilmelidir • Uygulama ve tekrar Etkili bir öğrenme için sık ve sürekli tekrar gereklidir. Çırağın gelişmesini sağlamayacak tekrarlar yapılmamalıdır.

GENÇ ÇIRAĞIN PSİKOLOJİSİ Ergenlik çağındaki çıraklar ayrı bir takım özelliklere sahiptir. 1. Aktiftiler Uzun süre pasif kalamazlar. Öğrendikleri şeyleri hemen denemek isterler. Bunun için öğretilecek konular kısa olmalı (30 dk. fazla olmamalı) ve öğrendiklerin uygulama fırsatı verilmelidir. 2. Kişiliklerini ispat etmek çabasındadırlar. Ustalarının yaptığı işleri yapabileceklerini göstermek isterler. Bu fırsat onlara verilmelidir. 3. Kolay etkilenirler Çok duygusaldırlar

4. Gururlarına çok düşkündürler Başkalarının yanında azarlanmak, başaramadıklarında aşağılanmaktan son derece rahatsız olurlar.

SONUÇ • Eğitici ustadan etkili ve pratik değeri olan bir mesleki eğitim vermesi beklenir. • Çırağın ihtiyaç duyduğu becerileri vermeleri istenir • Çırağı tanımalı, öğretmeyi bilmelidir. • Kendisi ileri bilgi ve beceriye sahip olmalıdır.

ÖĞRETME YÖNTEMLERİ

İŞ BAŞI EĞİTİM YÖNTEMİ Bir işyerinde işe yeni alınan birinin veya daha önce yapmadığı bir işi yapmak durumunda olan bir çırağın veya kalfanın, bu işi nasıl yapılacağının öğretilmesi için çeşitli yollar denenebilir. Bu yollardan biri işin nasıl yapılacağını anlatmak, bir diğeri de işi yaparak göstermek ve işi yaptırmaktır. Bütün bu yöntemler geçerli olmakla beraber etkili değildir. Bir işin nasıl yapılacağını geçerli öğretme metodu DÖRT SAFHALI İŞBAŞI EĞİTİMİ METODUDUR. Bu öğretme yönteminin basamakları şunlardır. a) Çırağı hazırlayın, b) İşi kendiniz yapın, c) İşi çırağa yaptırın, d) Çırak işi yaparken onu uzaktan kontrol edin. Şimdi bu safhaları sırasıyla açıklayacağız.

1. ÇIRAĞI HAZIRLAYIN Bu hazırlıktan maksat, işin ne için yapılacağını, yapılacak işin önemini, kullanacağı yeri, dikkat ettiği takdirde, kendisinin de başarı ile işi yapabileceği, işle ilgili olup olmadığını, bilgisi varsa, bu işle daha önce yapılmış olan işler arasındaki farkları ve benzerlikleri açıklamak ve araştırmak ve siz işi yaparken çırağın bunu en iyi şekilde görebileceği yerde durmasını sağlamaktır. Böylece çırak işle ilgili, işin önemi ile ilgili bilgileri elde ederek işe karşı içten ilgi duyar. İnsanlar kendileri için anlamı olmayan bilgileri almak istemezler, kendileri için hiçbir değer ifade etmeyen becerileri kazanmaktan hoşlanmazlar. Bu bakımdan çırağı işe hazırlarken bunun önemini vurgulamayı unutmamak gerekir.

2. İŞİ KENDİNİZ YAPIN İşi yapmak, işi yaparken ve yapmadan önce dikkat edilecek noktaları belirtmek, işlem sırasına göre işi yapmak ve bu sırayı ağızdan da tekrarlamak meslek eğitiminde ustanın veya işi iyi bilen birinin başta gelen vazifesidir. Bazı işler çok karmaşık olur. Bu durumda önce sadece işin nasıl yapıldığını göstermek, sonra anlatarak işin nasıl yapıldığını yeniden göstermek ve mümkün olduğu takdirde bu gösterileri tekrarlamak gerekir.

3. İŞİ ÇIRAĞA YAPTIRIN Siz işi yaparken bunu çırağa iyice gösterin ve işlemleri sırasıyla saydırın. Artık işi çırağın kendisinin yapabileceğini iyice kanaat getirdikten sonra, işi bir defa da ona yaptırın. İşin yapılmasının gerektirdiği becerileri çırağın iyiden iyiye kazanabilmesi için tekrarda yarar vardır. Ne kadar çok tekrar yapılırsa, çırak becerileri o kadar iyi kazanır.

4. ÇIRAK İŞİ YAPARKEN ONU UZAKTAN KONTROL EDİN Çırağın işi kendine, kazasız belasız yapabileceğine kanaat getirdikten sonra, onu kendi haline bırakın, ama ihtiyaç duyacağı zaman sizi nerede bulabileceğini de söyleyin. Ayrıca kendiliğinden yanlış bir şey yapmamasını tembih edin. Bundan sonra çırağın ne yaptığını ve nasıl yaptığını ona belli etmeden uzaktan izleyin. En basit işten en zor işe kadar işi iş başında öğretmek öğretme metodundan yararlanın. Bu öğretme metodundan yararlandığınız takdirde, çırağın mesleğin gerektirdiği temel bilgi ve becerileri kısa sürede öğrendiğini, kavradığını anlamak ve gözlemek imkânını bulursunuz.

EĞİTİCİ USTANIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR İş başında eğitim yöntemini başarı ile kullanabilmesi için eğitici ustanın aşağıda belirtilen hususları daima göz önünde bulundurması gerekir: İşlem sırasını, bazı önemli noktaları bir kâğıda not etmeli, Söyledikleri yaptıklarına uymalı, İşlem sırasında ve önemli noktaların açıklanmasında hata yapmamalı,

Güvenlik kurallarına uygun şekilde çalışmalı, kazaların çoğu aşırı güven duygusu ve gerekli önlemleri almanın acemiler için olduğu kanısından doğduğu için ben ustayım, ama sen çıraksın, sen de usta olunca, benim gibi güvenlik önlemleri almadan iş yapabilirsin gibi ifadeler kullanmaktan kaçınmalı, İş basit bile olsa, acele edilmemeli ve işe gereken önem verilmeli, Çırak herhangi bir yanlışlık yaparsa, onun moralini bozmadan, onu küçük düşürmeden ve asıl önemlisi onunla alay etmeden bu yanlışlık düzeltilmeli, böyle yanlışları mesleğe yeni girenlerin yapabilecekleri daima göz önünde bulundurulmalı, Eğitici usta soğukkanlı ve rahat olmalı, kesinlikle paniğe kapılmamalıdır.

TEŞEKKÜR EDERİZ. EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ