SUMP Eitimi SUMPa yol gvenliinin entegre edilmesi 18

SUMP Eğitimi SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 18 Eylül 2020

Güvenli yollar, sürdürülebilir olanlardır 2

Vizyon Sıfır –Güçlü yol güvenliği yaklaşımının temel kavramı, karayolunda gerçekleşen ölümleri genel olarak azaltmayı ve ciddi yaralanmaları “sıfıra” indirmeyi hedefleyen “vizyon sıfır” kavramıdır. – 2011– 2020 Avrupa Yol Güvenliği Programı ile bu on yıllık süre içinde karayollarında gerçekleşen ölümlerin yarıya azaltılması hedeflenmektedir –Üçüncü Hareketlilik Paketi ile bu hedefler 2020– 2030 dönemi için güncellenmiştir: • AB’nin bu uzun vadeli hedefi, karayolunda gerçekleşen ölümler mümkün olduğunca sıfıra yakınlaşacak ve karayolu taşımacılığında ciddi yaralanmalar 2050 yılı öncesinde sıfıra indirilecek (“Vizyon Sıfır”) şekilde değişmeye devam edecektir. • 2020 ila 2030 yılları arasında karayolunda gerçekleşen ölümlerin ve ciddi yaralanmaların sayısını %50 azaltmaya yönelik yeni ara hedefler –Karar alıcılar ve paydaşlar SUMP planlama döngüsünün her aşamasına yol güvenliği konusunu entegre etmelidir; bu şekilde bir SUMP geliştirilirken ve uygulanırken yol güvenliği gündemin üst sıralarında tutulacak olup, SUMP’un genel anlamda başarılı olması için planlamacılar yol güvenliğinin önemi konusunda tam olarak bilgi sahibi olmalıdır –Vizyon Sıfır güvenli bir sistem yaklaşımının başlangıç noktasıdır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 3

Yol güvenliği ve model seçimi –Eurobarometer tarafından yapılan bir araştırma, vatandaşların %73’ünün yol güvenliğini kentlerde karşılan ciddi bir sorun olduğunu düşündüğünü göstermektedir –Dokuz Avrupa kentinde yapılan bir başka araştırmaya göre, trafik güvenliği bisiklete binmenin önündeki temel engel olarak tespit edilmiştir –Gerçek ve algılanan güvenlik, en sürdürülebilir seyahat biçimleri bakımından ulaşım biçiminin seçimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir • yürüyüş, bisiklete binme ve • toplu taşımaya erişim –Yolu kullanan kesimler güvenli olmayan yolları kullanmaktan vazgeçerse, daha az sürdürülebilir başka taşıma yollarını kullanmaya başlayabilirler SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 4

Yol güvenliği ve planlama –Yol güvenliği, yerel, bölgesel, ulusal ya da Avrupa seviyesinde, özellikle de meskun mahallerde ilgili idari otoriteler için yeni bir konu değil –Bununla beraber, yol güvenliği ile ilgili çok daha entegre bir yaklaşım benimsenmesine de ihtiyaç vardır, bu yaklaşımın odağında şu husus yatmaktadır: • yalnızca farklı tedbir türlerinin bir kombinasyonu değil, • aynı zamanda daha geniş bir güvenlik faaliyeti çerçevesinde farklı aktörlerin de sürece dahil edilmesi. –SUMP, Güvenli sistem yaklaşımına uygun olarak, • farklı unsurları ele alarak • ve alınan tedbirler ile çözümleri etkin bir şekilde daha geniş bir paydaş platformu oluşturarak • uygulamaya geçirerek bu entegrasyonun sağlanmasına yönelik doğru araçtır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 5

Yol güvenliği ve sürdürülebilirlik taahhüdü –SUMP başlatılırken karar vericiler şu hususları taahhüt ederler: • Gelir ve sosyal durumdan bağımsız olarak herkes için erişilebilirliğin arttırılması • Yaşam kalitesinin ve kentsel çevrenin çekiciliğinin arttırılması • Kara yolu güvenliğinin ve halk sağlığının iyileştirilmesi • Hava ve gürültü kirliliğinin, sera gazı emisyonlarının ve enerji tüketiminin azaltılması • Ekonomik uygulanabilirlik, sosyal eşitlik ve çevre kalitesi –Planlamacılar da yol güvenliği ile ilgili aşağıdaki hususları kabul etmelidir: yol güvenliği; • elzem bir bileşendir ve • sürdürülebilirlik için bir koşuldur. SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 6

1. İlke Herkes için güvenli bir hareketlilik! –Yol güvenliği olmaksızın sürdürülebilirlik imkansızdır –Güvenliğin iyileştirilmesi hava kirliliğinin azaltılmasına ve halk sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunur –Yaşlılar, çocuklar, hareketliliği azalmış kişiler ve yumuşak seyahat modlarını kullananlar, özellikle de yayalar ve bisikletliler için yol güvenliği koşullarının iyileştirilmesi yolu kullanan tüm kesimler için yol güvenliği faydalarını da beraberinde getirecektir 7

Yol güvenliği ve SUMP ilkeleri Mevcut ve gelecekteki performansın değerlendirilmesi Uzun vadeli bir vizyon ve açık bir uygulama planının geliştirilmesi –Çok modlu taşımacılık ağında yol güvenliği koşullarının anlaşılması, mevcut yol güvenliği performansının değerlendirilmesi ve geleceğe yönelik eylemlerin ve hedeflerin belirlenmesi açısından son derece önemlidir –Uzun dönemli bir vizyonun geliştirilmesi, yol güvenliği hedeflerinin farklı politika dokümanlarında, farklı politika seviyelerinde yer almasını da mümkün kılar –Kazaların nerede ve nasıl gerçekleştiğinin ve yolu kullanan hangi kesimlerin bu kazalara karıştığının anlaşılması, etkin ve özgün yol güvenliği müdahalelerinin tanımlanmasına yardımcı olacaktır –Hem iddialı hem de ölçülebilir hedeflerin tanımlanmasında bu anlayış esas alınmalı ve bir güvenlik stratejisi benimsenmelidir –net bir eylem planı, karar alıcılar, yol güvenliği uzmanları, trafik plancıları, mühendisler, kolluk kuvvetleri, yol güvenliği eğiticileri, sağlık kurumları, STK’ler, araç üreticileri, filo yöneticileri ve basın yayın kuruluşları arasında yakın işbirliği ve eşgüdüm sağlamaktadır –Sonuç, yol güvenliği hususunun sosyal, ekonomik hedefler ile trafik yönetimi ve sürdürülebilirlik hedeflerine uygun şekilde olmasıdır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 8

Yol güvenliği ve SUMP ilkeleri Tüm ulaşım biçimlerinin entegre bir şekilde geliştirilmesi –Yol güvenliğinde ilk odak noktası, her bir taşımacılık modunun güvenli bir şekilde işlemesini sağlamaktır –Ancak, yol ağları farklı modlar tarafından kullanıldığından, ağdaki güvensizliğin önemli bir kısmını bir modun diğer modla bağlantılı olarak gösterdiği davranış biçimidir –Önemli güvenlik tedbirleri: farklı modların hızlarının kıyaslanabilir seviyeye gelecek şekilde trafiğin düzenlenmesi ve çarpışma riskinin ve eğer bir çarpışma meydana gelirse bunların etkilerinin en aza dirilmesi –Otomobiller için ağın işlevlerine yönelik önemli seçenekler: ya hızın azaltılması ya da ağın tam olarak ayrılması Kurumsal sınırlar arasında işbirliği –Geçmiş deneyim farklı kurumlar arasında işbirliğinde ve eşgüdümde yaşanan eksikliklerin yerel ya da bölgesel bir yol güvenliği stratejisinin uygulanmasını zora sokabilir –SUMP ile entegre yaklaşım bu konuyu şu şekilde ele almaktadır: • çok modlu taşımacılık sistemindeki stratejilerin ve tedbirlerin bir araya getirilmesi ve bunun taşımacılık sisteminin farklı kullanıcı grupları dikkate alınarak yapılması • farklı seviyeler arasında ve farklı kamu sektörleri ve ilgili otoriteler arasında işbirliği ve istişare için alan oluşturulması SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 9

Yol güvenliği ve SUMP ilkeleri Vatandaş ve ilgili paydaşların dahil edilmesi –Vatandaşlar, taşımacılık sisteminin kullanıcılarıdır, vatandaşların davranışları yol güvenliğinin iyileştirilmesinde önemli bir etmen olabilir –Yolun kullanıcısı olan vatandaşlar trafik kanununa da uyarlar –Taşımacılık işletmecileri olan paydaşlar SUMP kapsamında geliştirilen güvenlik stratejisine uygun düşünmeli ve hareket etmelidir –Paydaşlar güvenli bir organizasyonun yapılmasını sağalama ve vatandaşları çok modlu taşımacılık sistemine güvenli bir şekilde katılma konusunda bilgilendirme ve ikna etme açısından önemlidir İzleme ve değerlendirmenin düzenlenmesi –Kent ulaşım sisteminin yol güvenliğinin mevcut ve gelecekteki performansını değerlendirmenin kritik önemi –Yol güvenliğinde iyi yapılandırılmış ve şeffaf bir izleme ve değerlendirme –Göstergeler ilerlemenin ölçülmesine, başarıların ve ilerleme kaydedilen alanların belirlenmesine yardımcı olur Uygun bir veri toplama stratejisi ile birlikte, özgün, ölçülebilir ve ilgili bir dizi göstergenin tanımlanması ve benimsenmesi izleme ve değerlendirme için önkoşuldur SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 10

Kalite güvencenin sağlanması –Bir SUMP hazırlanırken, SUMP’un her bir bölümünde yer alacak olan uygulanabilir ve uygun yol güvenliği tedbirlerinin geliştirilmesine yönelik olarak yol güvenliği uzmanlarının sürece dahil edilmesi elzemdir –SUMP yayınlanmadan önce, yol güvenliği konusunda uzman olan dışarıdan bir gözün ek kalite kontrolü yaparak, taslak halindeki SUMP’un yol güvenliği boyutlarını kontrol etmesi gerekir 11

Kilometre taşı: Tedbir uygulamalarının değerlendirilmesi Bir SUMP hazırlama kararı Kaynaklarımız neler? Neler öğrendik? Nasıl gidiyoruz? SUMP döngüsü SUMP’u başlatma, geliştirme ve uygulama süreci İzleme, adaptasyon ve bildirme Nasıl iyi yönetebiliriz? Değerlendir me ve dersler çıkarma Çalışma yapılarının kurulması Ana sorunlarımız ve fırsatlarımız neler? Uygulamanın yönetilmesi Kilometre taşı: Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planının kabulü Kabul ve finansman için hazırlanılması Hareketlilik durumunun analiz edilmesi SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL HAREKETLİLİK PLANLAMASI Kilometre taşı: Senaryoların oluşturulması ve ortaklaşa değerlendirilmesi Başlamaya hazır mıyız? Ne gerekiyor ve kim ne yapacak? Eylem ve sorumlulukların kararlaştırılması Planlama bağlamımız ne? Planlama çerçevesinin belirlenmesi Paydaşlarla tedbir paketlerinin seçilmesi Vizyonun ve stratejinin paydaşlarla birlikte oluşturulması Hedeflerin ve göstergelerin belirlenmesi Sorunların ve fırsatların analizinin tamamlanması Gelecekteki seçeneklerimiz neler? Ne tür bir şehir istiyoruz? Başarıyı nasıl belirleyeceğiz? Somut olarak ne yapacağız? Kilometre taşı: Vizyon, hedefler ve hedef değerlerin kararlaştırılması Telif hakkı Rupprecht Consult 2019 12

1. aşamada Yol güvenliği –SUMP’un ilerleyen aşamalarında istişarede bulunulacak harici paydaşların en başından itibaren sürece dahil olması gerekir: • Kullanıcı grupları: bisiklet federasyonları, toplu ulaşım kullanıcıları, yürüyüş dernekleri • Acil durum ekipleri (yangın, gaz, polis, sağlık), hastaneler, sağlık kuruluşları • Belirli kullanıcı gruplarını ve bilim insanlarını, yaşlıları, engellileri vb. grupları temsil eden kuruluşlar –Karar vericilerin ve politikacıların da sürecin en başından itibaren yer alması önemlidir zira yol güvenliğinin yararına olan tedbirler sürekli çaba gerektirir. Örneğin: • uygun ve sabit bütçelerin tahsis edilmesi, • yolun işlevi esas alınarak uygun hız limitlerinin belirlenmesi, • yayalar ve bisikletliler için güvenli yol altyapı tasarımı, • altyapının tasarımında seçenekler ve • taşımacılık hizmetlerinin fayda sağlayacak şekilde organizasyonu SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 13

1. aşamada Yol güvenliği –Yol güvenliği uzmanlığı hem çekirdek ekip hem de yönlendirme komitesi için mevcut olmalıdır –Her iki grupta da kimlerin yer alacağına kara verilmesi, SUMP kapsamında Yol Güvenliğinin ne derece güçlü olacağı hususunu etkileyecektir. Eğer elde güçlü bir Yol güvenliği deneyimi yoksa, bu uzmanlık – dışarıdan katkı verecek uzmanlar tarafından sağlanmalıdır –Yerel ve bölgesel idarelerde aşağıdaki dairelerin olması yol güvenliği açısından önemlidir: • Bölgesel yol otoritesi/dairesi • Yerel yol otoritesi/dairesi • Polis hizmetleri • Eğitim dairesi • Sağlık dairesi • Arazi kullanımı dairesi SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 14

1. aşamada Yol güvenliği –Mevcut hareketlilik durumunun analiz edilmesi aşamasında hassas, özgün ve eksiksiz verilerin olması, etkin yol güvenliği politikası açısından son derece önemlidir –(SUMP’un bir parçası ya da SUMP ile bağlantılı olarak) iyi, verimli bir yerel Güvenlik planı için cevaplanması gereken başlıca sorular şunlardır: • nerede, ne tür çarpışmalar oluyor, • her türlü eylemin hedef grubunda kimler yer alıyor ve • ne tür özgün tedbirler uygulamaya geçirilmelidir. –iyi bir güvenlik planı geliştirilmesinde ihtiyaç duyulacak asgari veri setinde şunlar bulunur: • kentte en az son 3 yılı kapsayacak şekilde, yol kullanıcısı olan kesimlere göre yolda gerçekleşen ölümlerin ve ciddi yaralanmaların toplam sayısı • kentin yol ağında meydana gelen ölümcül kazaların ve ciddi yaralanmalarla sonuçlanan çarpışmaların yerleri ve toplam sayısı –Yolda gerçekleşen kazaların sağlık üzerindeki etkileri ile ilgili hastanelerden veri toplamak yararlıdır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 15

1. aşamada Yol güvenliği SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 16

2. aşamada Yol güvenliği –Geleceğe yönelik 2. aşama senaryolar, her birinde (her zamanki şekliyle olan durum hariç) yol güvenliği en önemli odak noktası olacak şekilde geliştirilir ve kararlaştırılır –İnsan son kullanıcı, merkezi bir konumda ve rolde olmalıdır –Vizyon Sıfır ve Güvenli Sistem yaklaşımı öncü ilkeler olmalıdır –Vizyon Sıfır kapsamında, taşımacılık sisteminde hiç kimse hayatını kaybetmemeli ya da ciddi şekilde yaralanmamalıdır tahakkümü esas alınır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 17

Güvenli sistem yaklaşımı Yol trafiğinde Güvenli Sistem dört ilkeye dayanmaktadır: 1. İnsanlar, yollarda kazalara neden olabilecek hatalar yaparlar. 2. İnsan vücudunun, herhangi bir zarar meydana gelmeden önce çarpışmayı tolere edebilmede fiziki kabiliyeti sınırlıdır. 3. Yolları ve araçları tasarlayan, yapan, yöneten ve kullananlar ile kaza sonrası bakım sağlayanlar arasında ciddi yaralanma ya da ölümle sonuçlanan kazaların önlenmesi anlamında sorumluluk paylaşılmıştır. 4. Sistemin her parçası, etkilerini artıracak şekilde güçlendirilmelidir ve bir parça başarısız olsa dahi yolu kullanan kesimler halen korunuyor olmalıdır. 18

Yolu kullananlar arasında net bir hiyerarşi olması son derece önemlidir –Şehir planlamada yayalara, bisikletlilere ve toplu taşımaya öncelik verilmelidir –Göteborg Örneği (İsveç) • Aktif Seyahatin motorlu trafikten ayrılmasıyla birlikte trafiğin azaltılması, 1990 yılından 2003 yılına kadar olan dönemde ciddi yol kazası yaralanmalarının üçte bir oranında azalmasına katkıda bulunmuştur • trafiğin azaltılmasına yönelik tedbirlere yapılan yatırım ve bu tedbirlerin idamesi için öngörülen rakam 21 milyon Avro olup, yolda meydana gelen ölümlerin ve ciddi yaralanmaların azaltılmasıyla birlikte elde edilecek sosyoekonomik faydaların 1 milyar Avro seviyesinde olduğu öngörülmüştür 19

3. aşamada Yol güvenliği –Güçlü bir yerel Güvenlik yaklaşımı, mevcut hareketlilik sistemini ve insanların bu sistemi kullanış şekillerini iyileştirmeye yönelik belirli eylemlerden oluşacaktır. –SUMP kapsamında tanımlanan diğer tüm tedbirler, Aktif Seyahatin konumuna özellikle odaklanarak güvenli bir şekilde planlanmalı, tasarlanmalı ve uygulanmalıdır –Bu diğer tedbirlere örnek olarak şunlar gösterilebilir: • Londra’da, şehir içinde yapım işlerinde kullanılan tüm araçların kör nokta yaya/bisikletli tespit sistemi ile donatılması şarttır • Amsterdam’da, 2025 yılının sona ermeden önce caddelerdeki 11. 200 park yeri kaldırılarak şehir içindeki park yerlerinin sistematik olarak tahliye edilmesi planlanmaktadır; Boşaltılan alanlara bisiklet park yerleri, daha geniş kaldırımlar yapılacak ve daha çok ağaç dikilecektir • Oldenburg şehrinde, kavşaklarda yer alan trafik ışıklarına bisikletli tespit sensörleri yerleştirilmiş olup, bu sensörler bisikletli tespit ettiğinde, bisikletlinin kavşağı geçebilmesine yetecek kadar zaman tanıyacak şekilde yeşil ışık süresinin uzatılmasını sağlamaktadır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 20

4. aşamada Yol güvenliği –Mevcut hareketlilik durumunun analiz edilmesi için kullanılan yol güvenliği veri setleri periyodik olarak toplanmalı, kaydedilmeli ve analiz edilmelidir –Uygulama kapsamındaki tedbirlerle bağlantılı olarak toplanabilecek ilave veriler üzerinde analiz yapılamalı ve eğer gerekli görülürse veri toplamaya, işlemeye ve muhafaza etmeye yönelik yeni prosedürler devreye sokulmalıdır –Vatandaşlar, paydaşlar ve karar vericiler yol güvenliği gelişmelerinden düzenli olarak haberdar edilmelidir; kazazedelerin sayısındaki artış ya da azalış karar vericilerin yol güvenliğini iyileştirmeye yönelik olarak yeni güvenlik tedbirleri almaları anlamında onlara ek sebepler sağlayacaktır SUMP’a yol güvenliğinin entegre edilmesi 21

KONU REHBERİ Konuyla ilgili daha fazla faydalı bilgi ve tavsiyeler ile ilham verici örnekleri Konu Kılavuzunda bulabilirsiniz https: //www. eltis. org/sites/default/files/urban_road_sa fety_and_active_travel_in_sumps. pd_. pdf 22