SULU ZELTLERDE ASTBAZ DENGES 1 Suyun Otoiyonizasyonu 2
SULU ÇÖZELTİLERDE ASİT-BAZ DENGESİ 1. Suyun Otoiyonizasyonu 2. Ayrışma dengeleri 3. Asitler ve Bazlar 4. Asit Baz Kuvveti 5. Hidroliz ve Titrasyon
SUYUN OTOİYONİZASYONU v. Suyun kendine iyonlaşmasına otoiyonizasyon veya otoprotoliz denir. v. Suyun otoiyonizasyonu bir denge olayıdır. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 2
v. Ksu denge sabitine suyun iyonlaşma sabiti denir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 3
p. H VE p. OH KAVRAMI 250 C de bir çözeltinin asit ya da baz çözeltisi olduğunun anlaşılabilmesi için H+ ya da OH- iyonları derişiminin 10 -7 M ile karşılaştırılması gerekir. Bu üslü sayılar logaritmaları alınarak daha kolay ve anlaşılır hale dönüştürülebilir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 4
� 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 5
NOT: + H iyonları derişimi arttıkça p. H küçülür. H+ iyonları derişimi azaldıkça p. H büyür. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 6
p. H VE p. OH ÇİZELGELERİ 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 7
ASİTLERİN VE BAZLARIN AYRIŞMA DENGELERİ 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 8
S. Arrhenius Asit-Baz Tanımı v. Arrhenius’a göre, suda iyonlaştıklarında ortama H+ (H 3 O+) iyonu veren maddeleri asit, OH- iyonu veren maddelere baz denir. v. H+ iyonuna proton da denir. Protonların çapı çok küçük yoğunluğu ise çok fazladır. v. Bu nedenle su gibi polar moleküller tarafından çekilir ve H 3 O+ oluşur. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 9
v. Bazı asit ve bazların suda çözünme denklemleri aşağıda verilmiştir. HCl(g) + H 2 O(s) → H+(aq) +Cl-(aq) HNO 3(s) + H 2 O(s) → H+(aq) + NO 3 -(aq) H 2 SO 4(s) + H 2 O(s) → 2 H+(aq) + SO 4 -2(aq) ASİT Na. OH(k) + H 2 O(s) → Na+(aq) + OH-(aq) KOH(k) + H 2 O(s) → K+(aq) + OH-(aq) Ba(OH)2(k) + H 2 O(s) → Ba+2(aq) + 2 OH-(aq) BAZ 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 10
Bronsted-Lowry Asit-Baz Tanımı v. Suda çözündüğünde proton ( H+ iyonu ) veren maddeye asit proton ( H+ iyonu ) alan maddeye baz denir. v. Bir asitle onun hidrojen kaybetmiş hali olan baza konjuge asit-baz çifti denir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 11
G. N. Lewis Asit-Baz Tanımı v. Elektron çifti alabilen maddelere asit, elektron çifti verebilen maddelere baz denir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 12
Asitlerin Genel Özellikleri v Sulu çözeltilerinde H+ iyonu sayısı, OH- iyonu sayısından fazladır. v Suda iyonlaşır. v Sulu çözeltileri elektriği iletir. (elektrolittir. ) v Tatları ekşidir. v Mavi turnusolü kırmızıya çevirirler. v Mg, Zn, Fe, Al gibi birçok metal, asit çözeltilerinden H 2 gazı açığa çıkarır. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 13
v Cu, Hg, Ag gibi yarı soy metaller sıcakta bazı oksijenli asit çözeltileri ile tepkimeye girer. v Bu tepkimelerde hidrojen gazı oluşmaz. Oksijenli asitler metalin yükseltgenmesini sağlar. v Bazlar ile nötrleşerek tuz ve su oluştururlar. v Asitler karbonat tuzlarına etki ederek CO 2 gazı açığa çıkarırlar. v Tuz ruhu, kezzap, sirke, turşu, meyveler, süt, yoğurt gibi maddeler asidik karakterlidir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 14
Bazların Genel Özellikleri v. Sulu çözeltilerinde OH- iyonu sayısı, H+ iyonu sayısından fazladır. v. Suda iyonlaşırlar. v. Sulu çözeltileri elektriği iletir. v. Seyreltik çözeltilerinin tatları acıdır. v. Ele kayganlık hissi verirler. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 15
v. Kırmızı turnusolü maviye çevirirler. v. Amfoter metallerle H 2 gazı açığa çıkarırlar. (Amfoter metaller: Zn, Cr, Al, Sn, Pb, Be) v. Asitler ile nötrleşerek tuz ve su oluştururlar. v. Kireç, çamaşır suyu, karbonat, sabun, çamaşır sodası, diş macunu gibi maddeler bazik karakterlidir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 16
Asit ve Bazların Tesir (Etki) Değerliği v. Suda çözündüklerinde molekül başına suya verebildikleri H+ ve OH- iyon sayısı, asit ve bazların değerliğini belirler. v. Asitler değerlik sayısına eşit sayıda tuz ürünü oluşturabilir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 17
Asit ve Bazların Kuvveti Suda tamamen iyonlaşan asit ve bazlara kuvvetli asit ve kuvvetli baz denir. Oldukça az iyonlaşanlara ise zayıf asit veya zayıf baz denir. v Kuvvetli asit kuvvetli bazların sulu çözeltileri iyi elektrolittir (elektrik akımını iyi iletir). v Zayıf asit ve zayıf bazların sulu çözeltileri ise zayıf elektrolittir (elektrik akımını iyi iletmez). 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 18
Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Bazlarda p. H ve p. OH Kavramı Kuvvetli asit ve bazlar suda tamamen iyonlaştıklarından bu maddelerin derişimlerinden çözeltilerindeki H+ ve OH- iyonları bulunabilir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 19
Zayıf Asit ve Zayıf Bazlarda p. H ve p. OH Kavramı Zayıf asit ve bazlar suda çok az iyonlaştıklarından çözeltilerindeki H+ ve OH- iyonları derişimleri kuvvetli asitlerde olduğu gibi bulunamaz. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 20
v. Zayıf asit ve bazlar denge kuruluncaya kadar iyonlaşırlar. Denge kurulduktan sonra çözeltideki H+ ve OH- iyonları denge bağıntısı yazılarak bulunur. v. Her zayıf asit ve bazın her sıcaklık için derişimlere bağlı bir denge sabiti (K) vardır. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 21
Tampon Çözeltiler v. Tampon çözelti, içine asit ya da baz ilave edildiğinde p. H değeri değişmeyen çözeltilerdir. v. Tampon çözeltilerinin bu özelliği için zayıf asit ve aynı zayıf asidin tuzu ya da zayıf baz ile aynı zayıf bazın tuzundan oluşması gerekir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 22
� 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 23
Hidroliz (Anyonların ve Katyonların Asitliği/Bazlığı) Bütün tuzların sulu çözeltileri nötr (p. H = p. OH) değildir. Bunun nedeni tuzdan gelen iyonlardan birinin su ile tepkimeye girmemesidir. Bir tuzun iyonlardan birinin su ile tepkimesinden H+ veya OH- iyonu oluşturmasına hidroliz denir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 24
v. Kuvvetli asit ile kuvvetli bazın oluşturduğu tuzlar (nötr tuzlar) hidroliz olmaz. v. Zayıf asit ve bazın oluşturduğu tuz bazik tuzdur. v. Kuvvetli asit ile zayıf bazın oluşturduğu tuzlar asidik özellik gösterir. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 25
Nötralleşme Tepkimeleri ve Titrasyon v Bir asit ile bir bazın çözeltileri tepkimeye girerek asitlik ve bazlık özelliğinin kaybolmasına nötrleşme (nötralleşme) denir. v Asit ve baz çözeltileri karıştırıldığında asit çözeltisinden gelen H+ iyonları ile baz çözeltisinden gelen OH- iyonları birleşerek H 2 O oluşturur. H+(aq) + OH-(aq) → H 2 O(s) (nötrleşme) 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 26
v Bu durumlar aşağıdaki gibi gösterilir. n. H+ = n. OH- (ortam nötr) p. H = 7 n. H+ > n. OH- (ortam asidik) p. H < 7 n. H+ < n. OH- (ortam bazik) p. H > 7 v Nötrleşme anında n. H+ = n. OH- olduğundan MAVA(TD)A = MBVB(TD)B eşitliği yazılır. 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 27
ÖZLEM KARA 140608004 3. 12. 2020 Sulu Çözeltilerde Asit-Baz Dengesi 28
- Slides: 28