SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE POPULARNE WRD MODZIEY W wiadomoci dorosych

SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE POPULARNE WŚRÓD MŁODZIEŻY

W świadomości dorosłych utrzymują się ukształtowane w latach 80 -tych stereotypy dotyczące używania narkotyków. Najbardziej popularnym narkotykiem była wówczas polska heroina, czyli tzw. kompot. Tymczasem w ciągu ostatnich 30 lat doszło do poważnych zmian we wzorcach używania substancji psychoaktywnych. W latach 2008 -2010 rozprzestrzeniła się epidemia dopalaczy, na popularności zyskała marihuana i haszysz oraz pozamedyczne przyjmowanie różnego rodzaju leków.

PRZYCZYNY UKSZTAŁTOWANIA SIĘ NOWYCH WZORCÓW UŻYWANIA NARKOTYKÓW: § niska cena – w granicach 20 -50 zł za dawkę, co wiąże § § się ze spadkiem spożycia drogich narkotyków, dostępność i legalność – młodzi ludzie sięgają chętnie po substancje nie zabronione prawem, unikanie wykrycia – preferowane są substancje o krótkim czasie działania, ideologia zakładająca nieszkodliwość – substancje z apteki czy marihuana są w pewnych stanach zalecana przez lekarzy, potrzeba rozrywki – niezbędnik na spotkaniach towarzyskich.

PORTRETY UŻYTKOWNIKA LEKÓW W CELACH POZAMEDYCZNYCH: �nie ma kontaktu z patologicznym środowiskiem rówieśniczym, �ma zaburzone relacje rodzinne, nie spełnia aspiracji rodzicielskich lub własnych, �nastolatki z obsesją kontroli masy ciała, �nastolatki przy próbach samobójczych- , , krzyk o pomoc”, �dzieci rodzin dobrze usytuowanych, gdzie rodzice zaspakajają wyłącznie potrzeby materialne i nie poświęcają dzieciom czasu.

Skala zjawiska odurzania się W Polsce wg różnych badań, szacuję się , że około 20% nastolatków miało kontakt ze zjawiskiem nadużywania leków w celach pozamedycznych, paleniem marihuany czy haszyszu bądź przyjmowaniem dopalaczy. Na przykład w Republice Czeskiej w okresie obowiązywania ustawy o legitymowaniu się w czasie zakupu leków zawierających substancje psychoaktywne, ich sprzedaż spadła o 60%.

Na podstawie badań zleconych przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, przeprowadzonych w 2013 roku wynika że: �większość rodziców jest przekonana, że są w stanie rozpoznać stan odurzenia, rozumieją swoje dzieci, znają ich problemy i problem nadużywania różnych substancji nie dotyczy ich rodziny, �badana młodzież ma wysoki poziom świadomości na temat odurzania się lekami- zna nazwy substancji, rezultaty jakie można osiągnąć używając poszczególne z nich, zna dawki i sposoby przyjmowania oraz jak zabezpieczyć się przed efektami odurzenia.

MARIHUANA I HASZYSZ Narkotyki uważane za mniej szkodliwe – w niektórych krajach można posiadać niewielkie ilości na własny użytek. Najczęstszy sposób użycia obu substancji to palenie w skrętach lub fajkach wodnych.

Zarówno marihuana jak i haszysz są względnie tanie – do 20 zł za gram, który wystarcza dla kilku debiutantów. Substancja psychoaktywna to tetrahydrokannabinol (THC). Po użyciu następuje poprawa samopoczucia, uczucie beztroski, wesołkowatość, gadatliwość. Po ok. 2 -3 h –zamknięcie się w sobie, koncentracja na doznaniach wewnętrznych – nadwrażliwość wzrokowa i słuchowa, zmiany postrzegania czasu i przestrzeni. Łączny czas działania narkotyku na psychikę wynosi 5 -6 h.

Długotrwałe używanie THC powoduje uzależnienie psychiczne i inne zmiany sfery psychicznej: § zanik zainteresowań, motywacji i ambicji, § spadek energii życiowej, apatię, § niezdolność do dłuższego skupiania uwagi, § zaburzenia pamięci, § upośledzenie zdolność rozwiazywania problemów. Uzależnienia fizyczne pojawiają się późno i nie jest szczególnie dotkliwe: § zaburzenia snu, § utrata łaknienia, § nadmierne pocenia się, § lęki.

LEKI USPAKAJAJĄCE I NASENNE Leki te stosowane bez zalecenia lekarza, są po marihuanie i haszyszu najbardziej popularną grupą substancji używanych przez młodych ludzi. Szczególnie popularne są benzodiazepiny, które działają uspokajająco i rozluźniająco. Benzidiazepiny szybko uzależniają fizycznie i psychicznie dlatego są przepisywane na krótki okres czasu. Uzależnienie powoduje spowolnienie myśli, mowy, napady lęku oraz agresji, ograniczenia zainteresowań i aktywności. Po odstawieniu następują silne objawy abstynencyjne: drżenie języka i rąk, wymioty, bezsenność, zaburzenia ciśnienia i pracy serca, silne leki i urojenia.

LEKI PRZECIWKASZLOWE I PRZECIWPRZEZIĘBIENIOWE Dekstrometorfan (DXM) jest bardzo popularnym związkiem w tej grupie lekarstw. Używany w dawkach 5 -10 razy większych, niż zalecanych przez lekarzy , działa euforyzująco i zwiększa poczucie otwartości na innych, wywołuje halucynacje i poczucie oderwania od ciała. Silnie uzależnia psychicznie oraz powoduje objawy abstynencji takie jak: bóle mięśni i stawów, biegunkę, wymioty, zaczerwienienie i swędzenie skóry, podwyższenie temperatury ciała, zaburzenia koordynacji ruchowej, agresywność.

KODEINA Stosowana w lekach przeciwkaszlowych. Przyjmowana w nadmiarze znosi odczuwanie bólu, wywołuje euforie, senność, wprowadza w stan niewrażliwość na przykre doznania. Uzależnia szybko psychicznie – nawet w ciągu kilkunastu dni. Fizyczne objawy uzależnienia to: drażliwość, brak chęci do działania, problemy ze snem, bóle głowy.

BENZYDAMINA I INNE SUBSTANCJE STYMULUJĄCE Jest podstawowym składnikiem popularnych leków przeciwzapalnych dostępnych w aptekach bez recepty, używanych w formie żelu, tabletek do ssania, płynów do płukania. Wywołuje euforię, poczucie błogostanu, halucynacje wzrokowe i słuchowe, spowolnienie ruchowe. Po ustąpieniu działania benzydaminy występuje złe samopoczucie, osłabienie, drżenie rąk, bezsenność. Podobne działania stymulujące wykazuj dostępne w aptekach leki zawierające inne związki-efedrynę i pseudoefedrynę oraz xylometazolin. Są to popularne składniki leków na przeziębienie i specyfików pomagających w odchudzaniu. Xylometazolin jest powszechnie stosowanym składnikiem kropli do nosa.

DOPALACZE Termin potocznie używany dla określenia różnych substancji psychoaktywnych, których dotychczas nie zdążono ustawowo zakazać, produkowanych w nielegalnych laboratoriach. Dopalacze w porównaniu z poprzednio omawianymi środkami są droższe (jednorazowe użycie kosztuje min. 40 zł) i bardziej toksyczne. Niebezpieczeństwo sięgania po nie polega na tym, że użytkownicy nie wiedzą w jakich dawkach je stosować oraz zawartość i skład substancji czynnych jest bardzo różny. Efektem używania dopalaczy są zaburzenia psychiczne i neurologiczne – euforia, drżenie i skurcze mięśni, nadmierna potliwość, zmiany temperatury ciała, szczękościski, omamy.

Nawet jednorazowy kontakt z substancjami psychoaktywnymi nie powinien być lekceważony, gdyż może okazać się, że jest początkiem dalszych destrukcyjnych zachowań.

Źródła: 1. , , Poradnik dla rodziców o lekach, dopalaczach bez histerii”. KBd. PN 2. M. Brown , , Zjawisko używania przez młodzież leków nasennych i uspakajających …. ” Raport Lipiec 2013 r.