SU GELR SU GELRN AKLAMA VE MAL EYLEM

SUÇ GELİRİ, SUÇ GELİRİNİ AKLAMA VE MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ (FATF) MAYIS 2011

� SUÇ GELİRİ VE SUÇ GELİRİNİ AKLAMA Yasadışı uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı, insan ticareti gibi organize bir şekilde ve uluslararası boyutta işlenen suçlarda son yıllarda önemli ölçüde artış meydana gelmiştir. Bu artışa paralel olarak söz konusu suçlarla mücadele büyük önem kazanmıştır. Klasik yöntemlerle ve sadece ulusal düzeyde yapılan mücadeleler bu suçların önlenmesinde yeterli sonuçlar vermemektedir. Bunun üzerine uluslararası düzeyde etkin mücadele için bu suçlardan elde edilen gelirlerin yasal sisteme meşru bir gelir görüntüsü içinde sokulmasının önüne geçilmesi amacıyla aklama ile mücadele önlemleri gündeme gelmiştir. MABEB Mayıs 2011

� SUÇ GELİRİ VE SUÇ GELİRİNİ AKLAMA Bir suçun işlenmesi suretiyle elde edilen malvarlığı değerleri “suç geliri” (proceeds of crime) veya “kara para” (dirty money) olarak adlandırılmaktadır. Suç gelirinin, bu gelire kaynaklık eden ve öncül suç (predicate offence) olarak isimlendirilen suçtan uzaklaştırılarak çeşitli işlemlerle yasal yollardan elde edilmiş gelir görüntüsü kazandırılmasına ise aklama (laundering) denilmektedir. Aklama teriminin yazılı basında ilk kez Watergate skandalını bildiren gazetelerde 1973 yılında yer aldığı belirtilmektedir MABEB Mayıs 2011

SUÇ GELİRİ VE SUÇ GELİRİNİ AKLAMA � Uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı, insan ticareti gibi pek çok yasadışı faaliyette bulunanlar arasında en çok tercih edilen değişim aracı nakit paradır. � Suçlular için bu paranın kökeninin gizlenmesi suretiyle bir taraftan suçtan uzaklaşılması, diğer taraftan suç gelirinin müsaderesinin önüne geçilerek yasal bir görüntü altında kolay bir şekilde kullanılabilir olması zorunlu bir ihtiyaçtır. � Aklama, suçlular için zorunlu olan bu ihtiyacın ortaya çıkardığı bir faaliyettir. MABEB Mayıs 2011

SUÇ GELİRİ VE SUÇ GELİRİNİ AKLAMA � Karapara aklama faaliyeti, özellikle gelir getirici yasadışı faaliyetlerde bulunanların veya bunlarla ilişki içinde olanların yaşam kaynağıdır. � Birleşmiş Milletler tarafından yapılan bir tahmine göre bir yılda aklanan karapara miktarı 1, 5 trilyon dolar civarındadır. � IMF bu rakamı son yıllar için 2 trilyon dolarak tahmin etmektedir. � Aklama ile mücadelede güdülen amaç ise, suçluların suç gelirlerinden mahrum kılınması suretiyle, öncül suçların işlenmesini cazip olmaktan çıkarmaktır. MABEB Mayıs 2011

SUÇ GELİRİ VE SUÇ GELİRİNİ AKLAMA � Globalleşme ile birlikte suçlar ve suç örgütleri de uluslararası nitelik kazanmıştır. Bilişim teknolojisindeki gelişmeler, suç gelirlerinin aklanmasını daha kolay, hızlı, düşük maliyetli bir faaliyet haline gelmiş, aklayıcılara pek çok yeni araç ve imkan sunmuştur. � Globalleşme ve bilişim teknolojilerinin aklama açısından ortaya çıkardığı en önemli husus ise, aklama yöntemlerinin ülke sınırı tanımaz bir nitelik kazanmasıdır. � Tüm bunlar uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı, insan ticareti gibi suçlar ve aklama suçu ile mücadelenin her bir ülkenin kendi sınırları içinde ayrı yürütülemeyeceğini, uluslararası işbirliğinin zorunlu olduğunu göstermiştir. Bunun üzerine gerek öncül suçlar ve gerekse aklama ile mücadele için uluslararası işbirliği ve ülke mevzuatlarının uyumlaştırılmasına yönelik uluslararası girişim ve anlaşmalar gündeme gelmiştir. MABEB Mayıs 2011

ULUSLARARASI METİNLER ve ULUSLAR ARASI STANDARTLAR TEMEL ULUSLARARASI METİNLER � 1 - Avrupa Konseyi’nin R(80)10 sayılı Tavsiye Kararı - 27. 6. 1980 � (Yasadışı Kaynaklı Fonların Saklanması ve Transferine ilişkin Önlemler Tavsiye Kararı) � 2 - Viyana Konvansiyonu – Kasım 1990 (Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakcılığına İlişkin BM Sözleşmesi) � 3 - Strazburg Konvansiyonu – Eylül 1993 (Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması , Ele Geçirilmesi ve El Konulmasına ilişkin sözleşme ) � 4 -Palermo Konvansiyonu – Aralık 2000 (Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesı) � � � � ULUSLARARASI OLUŞUMLAR ve ULUSLARARASI STANDARTLAR 1 - Mali Eylem Görev Gücü (40+9 Tavsiyesi ) 2 - Egmont Mali İstihbarat Birimleri Grubu 3 - Avrupa Birliği Direktifleri (3. Direktif 60/2005 ) 4 - Basel Bankacılık Denetim Komitesi 5. Wolfsberg SGAÖ İlkeleri 6. ABD Patriot Kanunu MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF Dünyada, suç gelirini aklama ile mücadele ilk olarak uyuşturucu kaynaklı suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik olarak başlamıştır. Zaman içinde suç örgütlerinin gelişen teknolojiden yararlanarak işledikleri suçlar da çeşitlenmiştir. Bu nedenle, G 7 ülkeleri Devlet ve Hükümet Başkanlarının 1989 yılı Paris’teki toplantılarında suçlardan elde edilen gelirlerin aklanması ile ilgili olarak etkin mücadele için acil ve etkili adımlar atılması ihtiyacı olduğuna karar verilmiş ve bu ihtiyaca cevap olarak da Mali Eylem Görev Gücü (FATF) oluşturulmuştur MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF, SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRİZMİN FİNANSMANI İLE MÜCADELE kapsamında ulusal ve uluslararası politika geliştiren ve ULUSLARARASI STANDARTLAR oluşturmayı amaç edinmiş hükümetler arası bir organizasyondur, dünyada otoritedir. • FATF suç gelirlerinin aklanması ile mücadele için 1990 yılında tavsiye kararları yayınlamıştır. 1990 yılında hazırlanan 40 tavsiye 1996 yılında revize edilmiştir. • 2001 yılında Amerika’da yaşanan 11 Eylül saldırıları sonrasında 40 tavsiyeye ek olarak TERÖRİZMİN FİNANSMANI KONUSUNDA ÖZEL TAVSİYELER benimsenmiştir. • 2003 Yılında ise 40+9 Tavsiyenin Revizyonu yapılmıştır. MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF Bugün itibarıyle tüm dünya ülkelerinden uygulanması beklenen FATF’ın 40+9 tavsiyesi bulunmaktadır. FATF standartlarını 175’den fazla ülke ile İMF, DÜNYA BANKASI gibi kuruluşlar uygulamaktadır. • FATF’ın 34 Ülke ve 2 Bölgesel Kuruluş Olmak üzere 36 Üyesi bulunmaktadır. • Türkiye 1991 yılında FATF’a üye olmuştur. FATF 40 tavsiyesi üç temel alan üzerine yoğunlaşmaktadır. 1) Ülkelerin yasal sistemlerinin aklama ile mücadele açısından güçlendirilmesi; 2) Finansal sistemin aklama ile mücadele konusundaki rolünün arttırılması ve 3) Uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi. MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF 40+9 TAVSİYESİ � Yasal Sistemler kapsamında (T. 1 -3) ; ◦ Aklama Suçunun Kapsamı, ◦ Geçici Tedbirler ve Müsadere � Finansal Kuruluşlarca ve Finansal Olmayan Mesleklerce Alınması Gereken Tedbirler kapsamında (T. 4 -25) ; ◦ ◦ Müşterinin Tanınması ve Kayıtların Saklanması Şüpheli İşlem Bildirimi ve Uyumun Sağlanması Aklama ve Terörizmin Finansmanını Engelleyecek Diğer Tedbirler, FATF Tavsiyelerini (yeterince) Uygulamayan Ülkelere Yönelik Alınacak Tedbirler, ◦ Düzenleme ve Denetim, � Karapara Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadele için Kurumsal ve Diğer Tedbirler kapsamında (T. 26 -34) ; ◦ Yetkili Otoriteler, Görev ve Kaynakları, ◦ Tüzel Kişilerin Şeffaflığı ve Bu Konudaki Düzenlemeler, � Uluslararası İşbirliği (35 -40) kapsamında; ◦ Karşılıklı Adli Yardımlaşma ve Suçluların İadesi, ◦ İşbirliğinin Diğer Şekilleri MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF 40+9 TAVSİYESİ Özel Tavsiyeler � Tavsiye 1 - BM Belgelerinin Onaylanması ve Yürürlüğe konması � Tavsiye 2 -Terörizmin, Terörist Eylemlerin ve Terör Örgütlerinin Finansmanının Suç Haline Getirilmesi � Tavsiye 3 – Terörist Malvarlıklarının Dondurulması ve Müsaderesi � Tavsiye 4 – Terörizmle ilgili ŞİB � Tavsiye 5 - Uluslar arası İşbirliği � Tavsiye 6 – Alternatif Havale Yöntemleri � Tavsiye 7 - Elektronik Transferler � Tavsiye 8 – Kar amacı Gütmeyen Kuruluşlar � Tavsiye 9 – Kuryeler Aracılığıyla Para Nakli MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF 40+9 TAVSİYESİ � Suçla mücadelede en etkili yöntemlerden biri suçtan elde edilen gelirin izini sürmek ve böylece suçluları bu gelirlerden mahrum etmektir. � Ancak bundan da önemlisi mali sistemlerin ve kurumların dürüst kalmasını sağlamak, toplumun sisteme olan güvenini korumaktır. � Bu amaçla yapılmaya çalışılan “yasal” mali piyasa ile "yasal olmayan" piyasa arasında güçlü barikatlar oluşturmak, yani kirli paranın yasal mali sisteme girişini engellemektir. � Bu konuda ise FATF’ın Suç Gelirlerinin Aklanması mücadelesi kapsamında öne çıkan ve büyük önem arzeden tedbirleri : • MÜŞTERİNİN TANINMASI, • KAYIT TUTULMASI KAYITLARIN SAKLANMASI VE • ŞÜPHELİ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİDİR. MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF, üye ülkeleri karapara aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda gösterdiği gelişmeler bakımından periyodik olarak denetlemekte ve değerlendirmektedir. Bu doğrultuda periyodik olarak değerlendirilmeye tabi tutulan üye ülkelerin değerlendirme raporları yılda 3 kez yapılan FATF Genel Kurullarında görüşülmektedir. FATF ayrıca, üyesi olmayan ülke veya bölgelerin aklama ve terörün finansmanı açısından risk unsuru teşkil etmemesi için bu ülke ve bölgeler de yakından izlenmektedir. İşbirliği yapmayan ülkeler ve bölgeler FATF Tarafından ilan edilmektedir. Tavsiyelere hiç uymayan veya yeterince uymayan ülkelerle ilgili olarak dünyadaki finansal kuruluşlara bildiri yayınlayarak duyurmaktadır. MABEB Mayıs 2011

MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ - FATF � Ülkemiz de bu izlemeye 2007 yılında alınmış ve Şubat 2008’deki FATF Genel Kurul toplantısı sonrasında ülkemizle ilgili bildiri yayımlanmıştır. MABEB Mayıs 2011

FATF SÜRECİ Şubat 2007 (ICRG)Uluslar arası İşbirliği ve Gözlem grubu(ICRG) toplantısında; “KKTC’nin kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadele alanında ciddi eksiklikleri bulunduğu iddiasıyla FATF incelemesi başlatılması hususunda rapor hazırlanmıştır. ” Şubat 2007 FATF Genel Kurul Toplantısında “ICRG’nin raporu” kabul edilmiştir. Haziran 2007 FATF Genel Kurul toplantısında ; “Karaparanın aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadele alanında EYLEM PLANI hazırlanması ve AB Komisyonu’nun KKTC’ye ‘iyiniyet misyonu’ çerçevesinde yardımcı olması kararlaştırılmıştır. MABEB Mayıs 2011

FATF SÜRECİ Ekim 2007 KKTC’nin ilk Hareket Planı FATF’a sunulmuştur. FATF Genel Kurul toplantısında ; İlgi duyan ülkelerin KKTC’de devam eden çalışmalara destek verebilmesi yönünde karar çıkarılmıştır. Şubat 2008 KKTC’nin ek Hareket Planı sunulmuştur. FATF Genel Kurulunda Bildiri (Public Statement) yayımlanması yönünde karar alınmış ve Başkanın imzasıyla bir ülkemiz hakkında bir Bildiri yayımlanmıştır. Haziran 2008 KKTC’nin 2010 yılına kadar olan bir zaman dilimi için hazırlanan Eylem Planı Avrupa Komisyonu aracılığı ile FATF’a sunulmuştur. Ekim ayındaki Genel Kurul’a kadar kaydedilecek gelişmelerin beklenmesi amacıyla Şubat ayında yayımlanan bildirinin aynen bırakılmasına ve kaydedilen ilerlemenin ve yapılan çalışmaların memnuniyet verici olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, AB Komisyonu aracılığı ile Private Letter gönderilmesine karar verilmiştir. MABEB Mayıs 2011

FATF SÜRECİ Ekim 2008 FATF ülkeyle ilgili yeni bir bildiri yayınladı. Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Kuzey Kıbrıs’ta Karapara Aklama/Terörizmin Finansmanı ile Mücadele (AML/CFT) konularında yer alan zayıflıkların büyük ölçüde giderildiğini ve bu alanda kat edilen kapsamlı gelişmelerin memnuniyetle karşılandığı duyurulmuştur. Mali Eylem Görev Gücünün Kuzey Kıbrıs’ı Kara para aklama /Terörizmin Finansmanı ile Mücadele (AML/CFT) sistemlerini geliştirmeye devam etmesi hususunda cesaretlendirmeye devam etmekte olduğunu ve uygulamanın takibinin ise uygun mekanizmalar tarafından gerçekleştirileceği bildirilmiştir. Şubat 2009 - sonrası FATF ülkelerle ilgili yayımladığı bildiride ülkemizle ilgili herhangi bir açıklamada bulunmamış ve bildiriden çıkarmıştır. MABEB Mayıs 2011

FATF süreci ile ilgili ÜLKEMİZİN GÖZETİMİ mekanızması devam etmektedir. Görevlendirilen uzmanlar tarafından ülkemizdeki gelişmeler ve özellikle mevzuat uygulamaları takip edilmektedir. FATF Tavsiyelerine uygun olarak hazırlanan 4/2008 sayılı yasa ile FATF tavsiyelerinde öngörülen ve ülke değerlendirmelerinde temel referans olarak alınan yasal ve idari yapı oluşturulmuştur. Ancak bugün itibarıyla oluşturulan yapının etkili bir şekilde çalışıp çalışmadığı, mevzuatın uygulanıp, uygulanmadığı izlenmektedir.

BÖLÜM SONU