Sturing op verbonden partijen Formele rolverdeling bij sturing

Sturing op verbonden partijen Formele rolverdeling bij sturing op verbonden partijen 14 juni 2012 Rob de Greef

Verbonden partijen Definitie verbonden partij: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente onderscheidenlijk de provincie of het waterschap een bestuurlijk en een financieel belang heeft Artikel 1 BBV en artikel 4. 1 Waterschapsbesluit Kokx. De. Voogd 2

B&W van X zijn een centrumconstructie aangegaan met B&W van Y voor de uitvoering van de Wet Werk & Bijstand. A. (B&W van) Y is een verbonden partij van (B&W van) X. B. (B&W van) Y is in dit geval geen verbonden partij van (B&W van) X. C. Het ene college van B&W kan nooit een verbonden partij zijn van het andere college van B&W. Kokx. De. Voogd 3

Verbonden partijen Onder bestuurlijk belang wordt verstaan zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Onder financieel belang wordt verstaan: “een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. ” Artikel 1 BBV en artikel 4. 1 Waterschapsbesluit Kokx. De. Voogd 4

Gevolgen • Er moet een paragraaf verbonden partijen zijn in de begroting, die in ieder geval de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting bevat. Daarnaast moeten de beleidsvoornemens ten aanzien van de verbonden partijen zijn opgenomen (art. 9 en art. 15 BBV resp. art. 4. 11 en art. 4. 20 Waterschapsbesluit) • Verbonden partijen mogen niet geconsolideerd in de begroting terugkomen (art. 5 BBV resp. art. 4. 5 Waterschapsbesluit) Kokx. De. Voogd 5

Geen verbonden partij? • Wanneer er uitsluitend sprake is van een financieel belang moet de partij besproken worden in de paragraaf weerstandsvermogen • Wanneer er uitsluitend sprake is van een bestuurlijk belang moet dit terugkomen in een programma of product (Nota van toelichting bij het BBV, p. 38 en 48, zie Stb. 2003, nr. 27) Kokx. De. Voogd 6

Gemeente X houdt alle aandelen in BV Q. Welke stelling is juist? A. De Raad van X controleert BV Q. B. De Raad van X stuurt BV Q. C. B&W van X stuurt BV Q. Kokx. De. Voogd 7

Wettelijke verantwoordelijkheden Dualisering van het gemeente- en provinciebestuur: • Raad is met name kaderstellend, controlerend en (volks)vertegenwoordiging • College is uitvoerend orgaan Waterschapsbesluit hierbij aan! Raad moet meer op hoofdlijnen sturen, ook bij de begroting (vgl. Kamerstukken II 2002/03, 28 769, nr. 3, p. 1). Daartoe moet het algemeen bestuur kaders stellen. Kokx. De. Voogd 8

Wettelijke verantwoordelijkheden Raad College van burgemeester en wethouders Verbonden partij Let op: de raad stuurt het college, niet de verbonden partij! Kokx. De. Voogd 9

Gemeenschappelijk openbaar lichaam Gemeente Provincie Waterschap ALGEMEEN BESTUUR Vertegenwoordigend orgaan DAGELIJKS BESTUUR Voorzitter Directie / Organisatie Gemeenschappelijk openbaar lichaam Kokx. De. Voogd 10

Anders dan een gemeenschappelijk openbaar lichaam kennen privaatrechtelijke rechtspersonen geen vertegenwoordigend orgaan. A. Juist, alleen organen van publiekrechtelijke organisaties kunnen vertegenwoordigende taken hebben. B. Onjuist, sommige privaatrechtelijke rechtspersonen hebben van rechtswege een vertegenwoordigend orgaan. C. Onjuist, het algemeen bestuur van een gemeenschappelijk orgaan heeft wel een kaderstellende en controlerende taak, maar geen vertegenwoordigende taak. Kokx. De. Voogd 11

Vereniging: Structuur Gemeente Provincie ALGEMENE LEDENVERGADERING Vertegenwoordigend orgaan Waterschap Raad van Commissarissen BESTUUR Organisatie Vereniging Kokx. De. Voogd 12

NV en BV: Structuur Gemeente Provincie ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS Vertegenwoordigend orgaan Waterschap Raad van commissarissen BESTUUR Organisatie Vennootschap Kokx. De. Voogd 13

Stichting Gemeente Provincie BESTUUR Waterschap Organisatie Stichting Kokx. De. Voogd 14

Stichting (met raad van toezicht) Gemeente Provincie RAAD VAN TOEZICHT Vertegenwoordigend orgaan Waterschap BESTUUR Organisatie Stichting Kokx. De. Voogd 15

De Regionale Uitvoeringsdienst Y kampt met grote tekorten, de deelnemers moeten forse extra bijdragen betalen. Welke stelling is juist? A. Het DB van de RUD moet verantwoording afleggen aan de raden van de deelnemers. B. De leden van het DB van de RUD moeten verantwoording afleggen aan de raad van de gemeente die ze vertegenwoordigen. C. De leden van het DB van de RUD moeten verantwoording afleggen aan het AB van de RUD. Kokx. De. Voogd 16

Gemeenschappelijk openbaar lichaam Waterschap Gemeente Art. 16 lid 1 en 3 Wgr Art. 17 Wgr Art. 169 Gemeentewet Art. 167 Provinciewet Art. 89 Waterschapswet ALGEMEEN BESTUUR Vertegenwoordigend orgaan Art. 16 lid 2 Wgr DAGELIJKS BESTUUR Voorzitter Directie / Organisatie Gemeenschappelijk openbaar lichaam Kokx. De. Voogd 17

Vereniging: Verantwoording Gemeente Provincie ALGEMENE LEDENVERGADERING Vertegenwoordigend orgaan Niet geregeld Waterschap Art. 169 Gemeentewet Art. 167 Provinciewet Art. 89 Waterschapswet Art. 2: 48 BW BESTUUR Organisatie Raad van Commissarissen Art. 2: 57 lid 8 BW Vereniging Kokx. De. Voogd 18

NV/BV: Verantwoording Gemeente Provincie Waterschap Art. 169 Gemeentewet Art. 167 Provinciewet Art. 89 Waterschapswet ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS Vertegenwoordigend orgaan Art. 2: 107 lid 2 resp. art. 2: 118 lid 2 BW BESTUUR Organisatie Art. 2: 107 lid 2 resp. art. 2: 117 lid 2 BW Raad van Commissarissen Art. 2: 141 lid 1 resp. art. 2: 251 lid 1 BW Vennootschap Kokx. De. Voogd 19

Gemeenten X en Y houden elk 50% van de aandelen in het gemeentelijk vervoerbedrijf, de NV Z. Welke stelling is juist? A. De raad van X bepaalt wie X afvaardigt van X in de aandeelhoudersvergadering. B. De wethouder financiën van X vertegenwoordigt X in de aandeelhoudersvergadering. C. De wethouder verkeer en vervoer van X vertegenwoordigt X in de aandeelhoudersvergadering. Kokx. De. Voogd 20

Verrichten privaatrechtelijke rechtshandelingen • Alleen natuurlijke personen en rechtspersonen kunnen privaatrechtelijke rechtshandelingen verrichten (art. 2: 5 jo. art. 3: 32 BW) • De gemeente bezit rechtspersoonlijkheid en kan zodoende rechtshandelingen verrichten (art. 2: 1 BW) • Het college van burgemeester en wethouders besluit tot het verrichten van een privaatrechtelijke rechtshandeling (art. 160 lid 1 onder e Gemeentewet), hetgeen niet-appellabel besluit is (art. 8: 3 Awb) • De rechtshandelingen worden namens de gemeente verricht door de burgemeester, die de gemeente in rechte vertegenwoordigt (art. 171 Gemeentewet) Kokx. De. Voogd 21

Betrokkenheid raad Artikel 169 lid 4 Gemeentewet Het college moet de raad vooraf inlichtingen geven wanneer het besluit tot verrichting van een privaatrechtelijke rechtshandeling ingrijpende gevolgen kan hebben voor de gemeente of wanneer de raad hierom verzoekt. Bij ingrijpende gevolgen mag het college niet beslissen alvorens de raad in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen. Artikel 160 lid 2 Gemeentewet College moet alvorens te beslissen tot oprichten van of deelneming in een privaatrechtelijke rechtspersoon de raad horen over een ontwerpbesluit. Kokx. De. Voogd 22

Sturings- en controlemogelijkheden gemeenteraad • Informatie vragen aan college (art. 169 Gemeentewet) • Informatie vragen aan eigen lid algemeen bestuur of gemeenschappelijk orgaan (art. 16 en 19 Wgr) • Informatie vragen aan bestuur gemeenschappelijk openbaar lichaam of aan gemeenschappelijk orgaan (art. 17 Wgr) • Kan vrijwillig ook bij privaatrechtelijke verbonden partij • Onderzoekscommissie (art. 155 a Gemeentewet) • Ten aanzien van collegeleden • Rekenkamer (art. 182 e. v. Gemeentewet) • Gemeenschappelijk openbaar lichaam of gemeenschappelijk orgaan • NV of BV met meer dan 50% van de aandelen • Andere rechtspersonen waarbij ten minste 50% van de baten via subsidie, lening of garantie door de gemeente zijn gegeven Kokx. De. Voogd 23

Spanning tussen rollen Eigenaarsrol Opdrachtnemersrol Afspraken over • Leveringen • Prestatienormen • Rapportages • Accountmanagement Kokx. De. Voogd Afspraken over • Instandhouding • Kaders voor functioneren • Gericht op continuïteit Opdrachtgeversrol Afspraken over • Aard en omvang dienstverlening • Mate van standaardisatie • Wijze waarop diensten worden verleend 24

B&W van X neemt deel in een Regionale Uitvoeringsdienst. Wie is de opdrachtgever van de RUD? A. B&W van X. B. De wethouder Milieu en Ruimtelijke ordening. C. De gemeentesecretaris. Kokx. De. Voogd 25

Beleggen rollen Wie is nu eigenaar, wie is opdrachtgever of opdrachtnemer? Eigenaarsrol Opdrachtnemersrol Kokx. De. Voogd Opdrachtgeversrol 26

Beleggen rollen? (Dagelijks) Bestuur waterschap / gemeente Bestuur Verbonden Partij Kokx. De. Voogd Dagelijks bestuur / Secretaris-directeur Waterschap 27