STUDIEDAG WANNEER LIEFDE UITMONDT IN EEN GEVECHT DETERMINANTEN

STUDIEDAG WANNEER LIEFDE UITMONDT IN EEN GEVECHT… DETERMINANTEN, SCREENING & INTERDISCIPLINAIRE AANPAK Dinsdag 2 juni 2009 Faculteit Rechtsgeleerdheid Zeger van Hee - Tiensestraat 41 - 3000 Leuven

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE INTERVENTIEPLAN VOOR DE POLITIE OVERBODIGE LUXE OF NOODZAAK? WIM D’HAESE PZ LEUVEN VRIJWILLIG WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER LINC KU LEUVEN 1/1

INHOUD 1. Inleiding • Cyberstalking = dynamisch fenomeen 2. Interventieplan voor de politie • In elke fase risicotaxatie 3. Praktische vragen • Interventieplan is ook risicoplan DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

1. INLEIDING • • Definiëring Verschil stalking en cyberstalking? Classificatie? Risicotaxatie DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Definiëring • • Het gebruik van ICT met de bedoeling om personen te bedreigen/pesten Begripsverwarring cyberstalking en ”internet harassment” (~ pesterijen) DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Verschil stalking en cyberstalking? • Gelijkenissen (duidelijke verbanden): • • • Cyberstalking is aanvullend gedrag op offline stalking (Spitzberg & Hoobler, 2002)? Nieuwe fase in het stalkingpatroon door gebruik te maken van nieuwe technologie (Burgess & Baker, 2002)? Verschilpunten • Geen synoniemen en mogen niet op dezelfde manier door de politie worden gebruikt DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Verschil stalking en cyberstalking? • • • De motivatie (emotioneel motief, maar…. ) De relatie met het slachtoffer Het territorium van het delict Triangulering – medeplichtigheid Psychische problematiek • • • Twee onderzoeksvragen Technologische en sociale factoren Belang van vroegtijdige screening (Groenen, A. , Vervaecke, D’haese, 2007) • Ontwikkeling van nieuwe classificatie- en risicotaxatie-instrumenten DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Classificatie cyberstalker DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Classificatie cyberstalker • • • Stepping-stone gedrag Motief onduidelijk (wetenschappelijke literatuur) Aparte as methode DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INLEIDING • Cyberstalking en risicotaxatie • • Taak van de politie? Belang van risicotaxatie • • • Ontwikkelingen binnen de Leuvense politie Kosten/baten? Delictrisico DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

2. INTERVENTIEPLAN • De registratie: registreren is interpreteren? • • Het ‘false victimization syndrome’ Pre-stalking (Emerson, 1998) • • • Grijze zone Denkkader bij interpretatie a. d. h. v. casus Beoordeling • • • IFG? Basta? Toekennen kwalificatie • Belaging, combinatie met andere feiten, informaticacriminaliteit DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • Aandacht voor risicofactoren bij de registratie • Inhoudgerelateerde risico’s • • Contactgerelateerde risico’s • • Hate websites, beelden van racistische aard, psychische gevolgen, … Cyberpesten, hatecommunities, … Commerce gerelateerde risico’s • Privacy, doorgeven persoonlijke info, beeldmateriaal DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • Wat is er gebeurd? • Bevraging elementen (ook) met het oog op deescalatie en op de onmiddellijke veiligheid • • • Hoe? Wanneer? Waarom? Waar? Wie? DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De interventie bij cyberstalking • Dringende tussenkomst of uitgestelde tussenkomst • • • Onderscheid strafbaar feit en/of geen strafbaar feit Onderzoek plaats-delict • • Vb. aankondigen van bloedbad Toepassing afstappingsnota bij ernstige delicten Viclass DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De interventie bij cyberstalking • Het “interventie-dilemma” • • Defensieve interventiestrategieën Offensieve interventiestrategieën DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De afhandeling • Keuze type interventiestrategie • • => nieuwe inschatting interventie- Dringendheid van het onderzoek • • Nieuwe elementen strategie Welke cyberpesters hebben bedoeling en zijn in staat om hun bedreigingen ten uitvoer te brengen? Wat is het uiteindelijke doel van de cyberstalker? Reconstructie van het stalkinggedrag? Pre-crimineel gedrag van de cyberstalker DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De afhandeling • Aandacht voor de bedreigende communicatie: hoe? • 3 pistes: • • Taxatie van daderkenmerken in relatie tot gevaarlijkheid Voorspellen of het (cyber) geuite geweld al dan niet daadwerkelijk zal uitgevoerd worden Gebruik van betrouwbare en valide predictoren als hulp bij de identificatie en het begrijpen van het gedrag van de pleger Bepaling van strategieën om het slachtoffer te beschermen DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De afhandeling • Casus cyberstalkster die feiten van brandstichting pleegde • Perspectief van “approach behavior” Hands off ? DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN Hands on 1/1

INTERVENTIEPLAN • De afhandeling • • Eerste benadering: eigen ervaring staat centraal Tweede benadering: empirisch • Actuarieel: voorspellingen over toekomstig gewelddadigheid o. b. v. dossiergegevens • • • Hoe meer criteria aanwezig, hoe groter het risico Statistische feiten: aantal contacten met politie? Gestructureerde klinische taxatie: combinatie van de actuariële methode gecombineerd met het klinische oordeel • • Klinisch oordeel van wie? Oordeel met behulp van duidelijke criteria gebaseerd op specifieke combinatie van risicofactoren (risicofactorenmodel) DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De afhandeling • • • Inleiding casus Bespreking casus Aandachtspunten voor de politiepraktijk • • Contextblindheid Goed beheer van de middelen DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

INTERVENTIEPLAN • De opvolging & afronding • • Nieuwe evaluatie van de situatie Verhaal geloofwaardig en bewezen DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN • Output/outcome & procesevaluatie • • Veelheid aan dossiers dwingt politie tot prioritering • • • Wat is de plaats van risico-inschatting? Gevaarlijkheid en risico tot escalatie = belangrijk criterium Efficiency-overwegingen/recherchemanagement Informatie over een toekomstig misdrijf • Bevoegdheid en verantwoordelijkheid is niet duidelijk DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN • Welke risico’s zijn gerelateerd aan de cyberstalker die offline tot geweld overgaat? (A. Groenen, 2007) • • • Mate van obsessie Modus operandi Beleving van de feiten Invloed van behandeling Gevaren voor zichzelf en/of anderen DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN • Interventieplan = ook plan rekening houdende met risico’s? DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE WIM D’HAESE PZ LEUVEN 1/1