STRES YNETM Program 09 00 09 45 Stres

  • Slides: 67
Download presentation
STRES YÖNETİMİ

STRES YÖNETİMİ

Program • 09: 00 -09: 45 - Stres Kavramı, Stresin Belirtileri • 10: 00

Program • 09: 00 -09: 45 - Stres Kavramı, Stresin Belirtileri • 10: 00 -10: 45 -Stresin Sonuçları, Stresin Yönetimi • 11: 00 -11: 45 -Stresin Ölçümü

Stres Kavramı ve Tanımı

Stres Kavramı ve Tanımı

 • Stres insanın ruhsal ve bedensel olarak sınırlarının zorlanmasıdır. Stres, bireyler üzerinde etki

• Stres insanın ruhsal ve bedensel olarak sınırlarının zorlanmasıdır. Stres, bireyler üzerinde etki yapan ve onların davranışlarını, iş verimini, diğer bireylerle ilişkilerini etkiyen karmaşık bir kavramdır. Bireyin duygularında, bilişsel süreçlerinde veya fizik koşullarında oluşan ve bireyin çevresi ile baş edebilme gücünü tehdit eden bir gerilim durumudur. • Stres, aşırı ve genellikle istenmeyen uyarılara ve çevredeki tehdit edici olaylara karşı bireyde gelişen fizyolojik ve psikolojik tepkileri içerir.

 • Stres, durup dururken ya da kendiliğinden oluşan bir durum değildir. Stresin var

• Stres, durup dururken ya da kendiliğinden oluşan bir durum değildir. Stresin var olabilmesi ve ortaya çıkabilmesi çevresel faktörlerle yakından ilişkilidir. Bireyler kendilerini kuşatan çevrelerinden değişik biçim ve oranda etkilenirler.

 • Stres hayatımızın bir gerçeğidir. Son yıllarda stres kavramı yararlı ve zararlı stres

• Stres hayatımızın bir gerçeğidir. Son yıllarda stres kavramı yararlı ve zararlı stres olarak ikiye ayrılmaktadır. • Herkes için değişken, ama belirli dozda stres, işleyiş için gereklidir. Bazı araştırma bulgularına göre hafif bir stresin çoğu insanda verimliliği arttırıcı etkisi olduğu , aşırı stresin ise verimliliği düşürdüğü sonucu ortaya çıkmıştır.

Stresin Belirtileri • Stresin olup olmadığı bazı göstergelerden anlaşılabilir. Stresin belirtileri olarak tanımlanabilecek olan

Stresin Belirtileri • Stresin olup olmadığı bazı göstergelerden anlaşılabilir. Stresin belirtileri olarak tanımlanabilecek olan bu göstergeler, bireysel olduğu gibi örgütsel düzeyde de kendini gösterirler.

 • Bireysel düzeyde, organizmanın stres moduna girip girmediğinin anlaşılması için Selye’nin tanımladığı «Genel

• Bireysel düzeyde, organizmanın stres moduna girip girmediğinin anlaşılması için Selye’nin tanımladığı «Genel Uyum Sendromu» döngüsüne bakmak yararlı olacaktır. bu döngüde tanımlanan süreç üç dönemden ibarettir.

Bu kurama göre, organizmanın strese karşı tepkisi aşağıdaki gibi gelişir.

Bu kurama göre, organizmanın strese karşı tepkisi aşağıdaki gibi gelişir.

 • Alarm Dönemi: Birey bir stres kaynağı ile karşılaştığında, organizma «savaş» ya da

• Alarm Dönemi: Birey bir stres kaynağı ile karşılaştığında, organizma «savaş» ya da «kaç tepkisi» gösterir. Kalp atışlarının artması, tansiyonun yükselmesi gibi gelişmelerin olduğu bu süreç, «alarm aşaması» olarak adlandırılır. • Direnme-Uyum Dönemi: Stres kaynağına adapte olunabilirse her şey normale döner. Birey, strese karşı koymak için elinden gelen tüm gayreti ortaya koyar ve stresli bir insan davranışları gösterir. • Tükenme Dönemi: Bu dönemde stres kaynağı hala mevcuttur ve kişi kendini tükenmiş hissetmekedir.

 • Organizma ile ilgili stres belirtileri, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal olmak üzere

• Organizma ile ilgili stres belirtileri, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal olmak üzere dört grupta toplanmaktadır. Fiziksel Belirtiler: Baş ağrısı, ülser, yorgunluk ve bir çok hastalık

 • Duygusal Belirtiler: Kaygı, endişe, depresyon ve diğer duygu değişimleri

• Duygusal Belirtiler: Kaygı, endişe, depresyon ve diğer duygu değişimleri

 • Zihinsel Belirtiler: Karar vermede güçlük, unutkanlık, zihin karışıklığı, hatalarda artış, iş veriminde

• Zihinsel Belirtiler: Karar vermede güçlük, unutkanlık, zihin karışıklığı, hatalarda artış, iş veriminde düşüş

 • Sosyal Belirtiler: İnsanlara karşı güvensizlik, başkalarını suçlamak, insanlarda hata bulmaya çalışmak

• Sosyal Belirtiler: İnsanlara karşı güvensizlik, başkalarını suçlamak, insanlarda hata bulmaya çalışmak

 • Bir organizmanın stres altında olması kadar, insan ve insan gruplarının çeşitli faaliyetler

• Bir organizmanın stres altında olması kadar, insan ve insan gruplarının çeşitli faaliyetler gösterdiği bir örgütün de bazı faktörlerin etkisiyle stres altına girmesi doğaldır. Stres altına giren örgüt de organizma gibi çeşitli davranış değişiklikleri gösterir. İşe devamsızlığın artması, performans düşüklüğü, dayanışma eksikliği, hataların artması gibi davranış değişiklikleri sayılabilir.

Strese Sebep Olan Faktörler(Stresörler) • Bireyde stres oluşturan etmenler «Stresör» olarak tanımlanmaktadır. 1. Fiziksel

Strese Sebep Olan Faktörler(Stresörler) • Bireyde stres oluşturan etmenler «Stresör» olarak tanımlanmaktadır. 1. Fiziksel Stres Faktörleri Çevreden kaynaklı her türlü fiziki etkiyi ifade etmektedir. Gürültü, ortam ısısı, nem düzeyi, ışık, kalabalık vb.

2. Sosyal ve Ekonomik Stres Faktörleri Bu çerçeve içerisinde bireyin yer aldığı aile, arkadaş

2. Sosyal ve Ekonomik Stres Faktörleri Bu çerçeve içerisinde bireyin yer aldığı aile, arkadaş ve toplumsal çevre hem de ekonomik çevre söz konusu edilmektedir. Sosyal bir ortamda yaşayan bireyin iş dışında da kaynaklanan pek çok stres faktörü vardır.

3. İşle İlgili Stres Faktörleri İşletmelerde çalışanları etkileyen çok sayıda stres kaynağı bulunmaktadır.

3. İşle İlgili Stres Faktörleri İşletmelerde çalışanları etkileyen çok sayıda stres kaynağı bulunmaktadır.

4. Bireysel ve Psikolojik Stres Faktörleri Stresin kapsamını yalnızca sosyal ve örgütsel çevreyle sınırlandırmak

4. Bireysel ve Psikolojik Stres Faktörleri Stresin kapsamını yalnızca sosyal ve örgütsel çevreyle sınırlandırmak doğru değildir. İnsanların kendileriyle ilgili bir takım bireysel ve psikolojik özelliklerinin de stres üzerinde etkili olabileceği unutulmamalıdır. Yaş, cinsiyet, algılama, tecrübe, inançlar, kişilik, genetik yapı, huy, karakter

 • Yaşın Stresle İlişkisi Kişi yaşlandıkça strese karşı direnme gücü azalır. Yaşlanma sürecinde

• Yaşın Stresle İlişkisi Kişi yaşlandıkça strese karşı direnme gücü azalır. Yaşlanma sürecinde beynin ve bedensel kapasitenin dışarıdan gelen baskılara karşı dayanabilme kapasitesi giderek zayıflar. • Cinsiyet ve Stres Kadınların erkek egemen bir iş ortamında çalışmaları ya da tam tersi bir ortam olması stres faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.

 • Tecrübe ve Stres Hayat tecrübesi esasen çok önemli bir stres azaltıcıdır. Tecrübenin

• Tecrübe ve Stres Hayat tecrübesi esasen çok önemli bir stres azaltıcıdır. Tecrübenin bu önemli rolü, hem iş hayatında hem de sosyal hayatta geçerlidir. Zamanla yıllar içerisinde kazanılan deneyim ve birikimler, benzer olaylarla karşılaşıldığında birey açısından önemli bir referans kaynağı teşkil eder. • Algılama ve Stres İnsanlar görmek istediklerini görürler sözünün de açıkladığı gibi, her birimiz karşımıza çıkan olayları kendi kalıplarımız içinde kendimize göre yorumlayıp algılarız.

 • Kontrol Odağı ve Stres Kimi insanlar kendilerini kontrol etme bakımından iç yönelimli,

• Kontrol Odağı ve Stres Kimi insanlar kendilerini kontrol etme bakımından iç yönelimli, kimileri ise dış yönelimlidir. Dış yönelimli olan insanların stres ve stresin olumsuz sonuçlarına daha fazla maruz kaldıkları ortaya çıkmıştır.

 • Kişilik ve Stres Kişinin çevresini nasıl algıladığı, çevresel değişimlere ve ilişkilere nasıl

• Kişilik ve Stres Kişinin çevresini nasıl algıladığı, çevresel değişimlere ve ilişkilere nasıl tepki gösterdiği belirli sınırlar içerisinde bireyin kişiliği ile de ilgilidir. İnsanın otokratik yapılı biri olması, cinsiyeti, içe dönük veya dışa dönük bir yapı göstermesi, duygusal olarak alıngan olması, hırslı ve mücadeleci olması gibi kişilik özellikleri stres üzerinde etkili olabilmektedir. Örgütsel açıdan, kişilik iş görenin örgüt içindeki davranışında ne kadar önemliyse, onun örgütsel stres kaynaklarından etkilenmesi de o kadar önemlidir.

 • İnsanların kişilikleri, strese eğilimli olmaları bakımından, genel olarak bir değerlendirmeye tabi tutulduğunda

• İnsanların kişilikleri, strese eğilimli olmaları bakımından, genel olarak bir değerlendirmeye tabi tutulduğunda iki farklı tip ortaya çıkmaktadır. Bunlar A Tipi ve B Tipi kişilik olarak gruplandırılır.

A Tipi Kişiliğin Özellikleri Zaman konusunda hassastırlar. Oldukça saldırgan ve rekabetçidirler. Sürekli hareket halindedirler.

A Tipi Kişiliğin Özellikleri Zaman konusunda hassastırlar. Oldukça saldırgan ve rekabetçidirler. Sürekli hareket halindedirler. Pek çok işi bir arada yapmak isterler Sabırsızdırlar ve beklemekten nefret ederler. B Tipi Kişiliğin Özellikleri Aceleci ve sabırsız değillerdir. Rekabete girmekten hoşlanmazlar. Sorulmadıkça başarılarını ve yaptıklarını tartışma ihtiyacı duymazlar. Oyunu yarışmak için değil, hoşça zaman geçirmek için oynarlar. Suçluluk duymakdan dinlenirler. Çabuk olmayanlara kızarlar. İş Odaklıdırlar ve işi zamanında bitirmeye önem verirler. Başarılarını ölçmek ve değerlendirmek isterler. Sosyal değerler için fazla kaygılanmazlar. Zamanın esiri olmazlar. Güçlü bir motivasyon ve ihtirasları vardır. Özel hayatları ile iş hayatları arasında kolayca sınır koyabilirler. Katı kurallardan arınmış ve esnektirler. Başarı konusunda hırslı değildirler. Kolay kolar sinirlenmez ve tedirgin olmazlar. Yaptıkları işten zevk almayı bilirler. Kendilerine güvenleri vardır. İşlerinde yüksek kaygı taşırlar. Çabuk karar verirler. Randevu ve sözlerinde hassastırlar ve aynı duyarlılığı beklerler. Duyarlı bir kişilik yapıları vardır. Ekip çalışmasına yatkındırlar. Az dinlenir, az spor yaparlar. İşleriyle ilgili rahatlıkları onlara suçluluk duygusu vermez, sakin ve düzenli çalışırlar. B tipi kişilik, A tipi kişiliğin tersine kolay yaşayan bir tiptir. Konuşmaları bile daha rahat ve sakin bir tondadır. Benmerkezcidirler. Geçimi zor insanlardır. Hayata genelde başka açılardan bakmazlar. Enerjilerini planlarlar.

Stresin Sonuçları Günümüzün iş ve sosyal yaşantısındaki karmaşa insanların neredeyse stressiz yaşamasına müsaade etmemektedir.

Stresin Sonuçları Günümüzün iş ve sosyal yaşantısındaki karmaşa insanların neredeyse stressiz yaşamasına müsaade etmemektedir. Stresin tepkisine karşı her organizma belirli tepkiler koymaktadır. A. Stresin Bireysel Sonuçları 1. Fizyolojik Sonuçlar Kısa Dönemli Sonuçlar: Tansiyon yükselmesi, baş ağrısı ve baş dönmesi, mide bulantısı, ve kramp, kan şekerinin yükselmesi, nefes darlığı, terleme, yorgunluk, iştahsızlık,

Uzun Dönemli Hastalıklar: Kalp-damar hastalıkları, ülser, migren, alerji, astım 2. Psikolojik Sonuçlar Uyku bozuklukları,

Uzun Dönemli Hastalıklar: Kalp-damar hastalıkları, ülser, migren, alerji, astım 2. Psikolojik Sonuçlar Uyku bozuklukları, uykusuzluk ya da aşırı uyuma ve depresyon

Strese Karşı Verilen Bilişsel Cevaplar • Konsantrasyon Problemleri • Kararsızlık Durumları • Unutkanlıklar •

Strese Karşı Verilen Bilişsel Cevaplar • Konsantrasyon Problemleri • Kararsızlık Durumları • Unutkanlıklar • Eleştiriye Tahammülsüzlük • Kendini Aşırı Eleştirme Durumları • Kötü Tavırlar

Strese Karşı Verilen Duygusal Cevaplar • Sinirlilik • Gerilim • Öfke • Düşmanlık Hissi

Strese Karşı Verilen Duygusal Cevaplar • Sinirlilik • Gerilim • Öfke • Düşmanlık Hissi • Mutsuzluk • Suçluluk • Utanma • Mizaç Dengesizliği • Yalnızlık Hissi • Kıskançlık

3. Davranışsal Sonuçlar Stres sonucunda gelişen davranışsal sonuçlar daha bariz olarak gözlenebilir. Yerinde duramama,

3. Davranışsal Sonuçlar Stres sonucunda gelişen davranışsal sonuçlar daha bariz olarak gözlenebilir. Yerinde duramama, aşırı yemek yeme ya da iştah kaybı, okul ya da işten kaçma, alkol ve uyuşturucu kullanımı, suça meyilli olma gibi olumsuz davranışların ortaya çıkmasında stresin önemli ölçüde etkisi vardır.

B. Stresin Örgütsel Sonuçları Stresin birey üzerinde çeşitli sonuçlarından bahsedildiği gibi, örgüt içerisinde gerilimin

B. Stresin Örgütsel Sonuçları Stresin birey üzerinde çeşitli sonuçlarından bahsedildiği gibi, örgüt içerisinde gerilimin de çeşitli sonuçları bulunmaktadır. Tıpkı canlı bir organizmanın olumlu ya da olumsuz biçimde strese karşılık olarak ortaya koyduğu tepkilere benzer biçimde örgütsel yapı da strese karşılık olarak cevaplar verir. Aşırı stres örgüte büyük zararlar verebilirken ılımlı bir stres düzeyi de olumlu rekabet ve dinamizin artması gibi pozitif sonuçları doğurabilir.

Stresin Örgütler Üzerindeki Bazı Olumsuz Etkileri Örgüte bağılığın azalması İş tatminsizliği İş kazaları Uyarı

Stresin Örgütler Üzerindeki Bazı Olumsuz Etkileri Örgüte bağılığın azalması İş tatminsizliği İş kazaları Uyarı ve cezalarda artış Kalitede düşüş Sigorta ve tazminat ödeme miktarlarında artış Verimlilikteki düşüş Aleyhte açılan davaların sayısında artış Alınan kararlaın etkisiz kalışı Kariyer durgunluğu İş gücü devrinin yükselmesi ve devamsızlıklarda artış Örgütsel iklimde soğukluk Sağlık maliyetlerinde aşırı yükselme Örgütsel iletişimin zayıflaması Personel şikayetlerinin artması İşletme ve iş araçlarına fiziki zarar verme İşletme hakkında olumsuz propoganda Müşteri şikayetlerinde artış Bölümler arası işbirliğinin zayıflaması Örgütün imajının zayıflaması

STRESİN YÖNETİMİ • Stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla, durumu ya da

STRESİN YÖNETİMİ • Stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla, durumu ya da duruma verilen tepkileri değiştirmeye stres yönetimi denir. • Stresle başa çıkmada, strese verilen tepkileri bilmek önemlidir. Öncelikle işe yaramayan ve bireye zararlı tepkilerin belirlenmesi ve bunların nelere yol açtığının farkına varılması gerekir. Başa çıkma yöntemleri, bireyin bu tepkilerini değiştirebilmesini sağlayacak beceriler kazandırarak stresi azaltmayı hedefler.

 • Kimi zaman birey, kaçma, saldırganlık, içe kapanma, alkol ve sigara bağımlılığı ve

• Kimi zaman birey, kaçma, saldırganlık, içe kapanma, alkol ve sigara bağımlılığı ve kötü beslenme gibi yöntemler kullanarak stresle mücadele ettiğini varsayar. Oysa sığınılan bu yöntemler stresle mücadelede yararsız ve etkisiz yollardır. • Öte yandan, görmezlikten gelme, başkalarını suçlama, inkar ve bastırma gibi kendini kandırmaya yönelik tutum ve davranışlar içine girmek kadar, endişelenme, hayal kırıklığına uğrama, sıkıntıları içine atma, başkalarına öfke duyma gibi tavırlar insanı stresten uzaklaştırma bir yana strese yatkın hale getirir.

 • Stresle başa çıkmayı işletme yönetimi açısından örgütsel ve bireysel başa çıkma yöntemleri

• Stresle başa çıkmayı işletme yönetimi açısından örgütsel ve bireysel başa çıkma yöntemleri olarak iki grupta toplamak mümkündür. A. Stres Yönetiminde Bireysel Başa Çıkma Yöntemleri Bireysel olarak kullanılan bazı stratejiler, stresle başa çıkmada çok gerekli ve önemli bir yer tutmaktadır. Bu stratejilerin ortak yönü, hemen tümünün kişisel alışkanlıkları ile fiziksel, psikolojik ve davranışsal değişkenlerin kontrol altına alınmasını ön görmeleridir. Böylece bedende başlayan ve zararlı olan stres tepkisi karşı önlemler alınarak etkisiz kılınmaya çalışılmaktadır.

1. Kendini Gözleme ve Yeniden Yapılandırma Kişinin kendini tanıması, stresi belirlemek ve başa çıkmak

1. Kendini Gözleme ve Yeniden Yapılandırma Kişinin kendini tanıması, stresi belirlemek ve başa çıkmak için yararlı bir yoldur. İnsanların, belli bir olaya ne şekilde tepki verdiklerini anlamanın en iyi yollarından biri, davranışlarının günlük kaydını tutmaktır. Kişilerden, o gün içerisinde kendilerine güçlük yaratan bir duruma ne şekilde yanıt verdiklerini kayıt etmeleri istenir. Kaydederken, olayın öncesi, davranışlar ve sonuçlar dikkate alınır. Olayın öncesi kısmına, kişinin stres kaynağı olarak algıladığı belli bir çevresel olay yazılır.

 • Olayın öncesi kısmına, kişinin stres kaynağı olarak algıladığı belli bir çevresel olay

• Olayın öncesi kısmına, kişinin stres kaynağı olarak algıladığı belli bir çevresel olay yazılır. 0 -100 arası bir puan verilir. • Davranış kısmındaysa, bu olaya kişinin verdiği bilişsel ve davranışsal tepkiler kaydedilir. • Sonuçlar kısmındaysa, stresöre karşı verilen tepkilerin sonuçları kaydedilir ve değerlendirilir. Verilen bilişsel, duygusal ya da fizyolojik tepkiler sonucunda stres kaynağıyla ilgili olarak daha olumlu bir pozisyon elde edilebilmişmidir.

 • Kendini gözlemleme eyleme ile birey stresli durumlarda verdiği tepkileri ve ortaya koymaya

• Kendini gözlemleme eyleme ile birey stresli durumlarda verdiği tepkileri ve ortaya koymaya çalıştığı başa çıkma metodlarını daha iyi gözlemleme ve değerlendirme fırsatı bulacaktır. Kişiler, kullandıkları işe yaramayan başa çıkma yöntemlerini gördüklerinde herhangi bir beceri eğitimi almadan davranışlarını değiştirmeye başlayacaklardır.

2. Gevşeme Tekniği Stresle başa çıkmada, gevşeme teknikleri oldukça faydalı olabilir. Gevşeme teknikleri, organizmamızı

2. Gevşeme Tekniği Stresle başa çıkmada, gevşeme teknikleri oldukça faydalı olabilir. Gevşeme teknikleri, organizmamızı yenilemek, direncini artırmak ya da kendine gelmesini sağlamak için zaman doğal olarak yaptığımız esneme hareketlerin bilinçli olarak yapılmasını sağlayarak organizmaya pozitif bir enerji yüklemeyi amaçlanmaktadır. Kişiler gevşemeyi öğrendiklerinde, kaslardaki gerginlik ve otonom uyarılma azalır. Gevşemeyi öğrenen ve bunu yapabilen bireylerin çoğu, gevşemeye ayrılan zamanın işlerini engellemek bir yana aksine daha çok iş yapabilmektedir.

 • Gevşemeyle birlikte kaygı ve gerilim azalırken enerjide belirgin bir artış görülür. Bunun

• Gevşemeyle birlikte kaygı ve gerilim azalırken enerjide belirgin bir artış görülür. Bunun sonucu olarak, kişiler daha berrak ve mantıklı düşünebilir, olaylara daha soğukkanlı yaklaşabilir ve stresli olaylarla karşılaştıklarında olumsuz bilişlerini yeniden yapılandırabilirler. • Geleneksel gevşeme tekniğinde, kişiden belli bir kas grubunu germesi ve sonra gevşetmesi ve her iki durumdaki duyumlar arasındaki farka odaklanması istenir. Uygulamanın tekrarlanmasıyla zaman içerisinde kişi gerginlik sinyallerini almayı ve bunu tersine çevirmeyi öğrenecektir.

 • Kendimizi zinde ve rahat hissedebilmek için tipik bir gevşeme tekniğindeki adımlar şöyledir.

• Kendimizi zinde ve rahat hissedebilmek için tipik bir gevşeme tekniğindeki adımlar şöyledir. 1. Rahat bir sandalyeye oturur veya ayaklar duvara dayanır şekilde yatarak gözlerinizi kapatın. 2. Sağ yumruğunuzu beş saniye süreyle ve kuvvetle sıkarak gerginliği hissedin. 3. Sıkılı yumruğunuzu açın, gerginliğin gittiğini hissedin ve rahatlayın. 4. Aynı davranışı sol eliniz, kol kaslarınız ve omuzlarınızla tekrarlayın. 5. Boynunuzu fazla zorlamadan sağa sola, öne arkaya gerin, sonra gevşetin ve rahatlamayı hissedin. 6. Mümkün olduğunca kaşlarınızı sert şekilde çatın ve gevşetin. 7. Mümkün olduğunca gülümseyin, dudaklarınızı ve yanaklarınızı gerin ve sonra rahatlayın. 8. Ayak yukarı kaldırın, bacak gerginliğini hissedin rahatlayın. 9. Derin bir nefes alın, gögsünüzde gerginliği hissedin ve nefesinizi bırakarak rahatlayın. Birkaç defa tekrarlayın. 10. Bir süre huzur dolu hoş bir ortam hayal edin. 11. Yavaşca dörde kadar sayın ve gözlerinizi açın

3. Derin Nefes Alıp Verme Tekniği Kişiler stresli durumlarda nefes darlığı hissederler, soluma süreleri

3. Derin Nefes Alıp Verme Tekniği Kişiler stresli durumlarda nefes darlığı hissederler, soluma süreleri kısalır. Oksijen alış verişine sadece akciğerin üst kısımları katılır. Bu da hem beyne giden oksijen miktarını azaltır hem de strese bağlı olarak beyindeki bazı yıkım ürünlerinin birikmesine neden olur. Düzenli ve ritmik solunum ile birlikte zaman derin solunum yapmak, sinir sistemini sakinleştirdiğinden stres düzeyinin azaltılmasında faydalı olacaktır.

 • Derin nefes alıp verme tekniği, «nefes alıp- nefes bırakma» sürecinde, yüz, boyun,

• Derin nefes alıp verme tekniği, «nefes alıp- nefes bırakma» sürecinde, yüz, boyun, omuz, gövde ve bacak kaslarındaki duyumlara odaklanmayı içerir. Bu yaklaşık 30 sn. sürer ve gün içinde defalarca uygulanabilir. • Solunum sırasında karın kasları kullanıldığında boyun ve omuzlardaki gerginlik azalır.

4. Olumlu Hayal Kurma İnsanların geçmişte yaşadıkları bir takım olumsuzluklar akıllarına geldiğinde, tekrar o

4. Olumlu Hayal Kurma İnsanların geçmişte yaşadıkları bir takım olumsuzluklar akıllarına geldiğinde, tekrar o anın şartlarına dönerek aynı şekilde olmasa da benzer tepkiler gösterirler. Bunun tam tersi olarak geçmişe yönelik olarak güzel günleri tekrar hatırladığımızda da olumlu duygular ile rahatlarız. Uygulamanın temelinde, hayal gücünden yaralanmaya ve rahatlatıcı zihinsel aksiyonları akılda aksettirmeye dayanmaktadır.

5. Meditasyon, derin gevşeme durumu yatabilecek bir çok tekniği içine alan bir terimdir. Zihni,

5. Meditasyon, derin gevşeme durumu yatabilecek bir çok tekniği içine alan bir terimdir. Zihni, oyalayıcı düşüncelerden sıyırıp sakinleştirmeyi amaçlar. Bu tekniğin uygulanması sırasında sessiz bir yerde rahat bir şekilde oturulur. Gözler kapanır, alınıp verilen nefes eylemine konsantre olunur. Her bir nefesten sonra sessizce bir rahatlama kelimesi ya da ifadesi tekrar edilir. Nefes verirken huzur ve rahatlama hissedilmelidir.

6. Egzersiz ve Beden Hareketleri Yürüyüş, hafif tempolu koşu, yüzme, bisiklete binme gibi egzersizlerin

6. Egzersiz ve Beden Hareketleri Yürüyüş, hafif tempolu koşu, yüzme, bisiklete binme gibi egzersizlerin düzenli yapılması stres açısından olumlu sonuçlar vermektedir.

7. Beslenme ile stres arasında karşılıklı bir ilişkinin olduğu söylenebilir. Obezitenin temel nedenlerinden birinin

7. Beslenme ile stres arasında karşılıklı bir ilişkinin olduğu söylenebilir. Obezitenin temel nedenlerinden birinin kronik stres olduğu bilinmektedir.

8. Uyku Bir yenilenme ve onarım süreci olan uykunun eksikliği başlı başına bir stres

8. Uyku Bir yenilenme ve onarım süreci olan uykunun eksikliği başlı başına bir stres kaynağıdır.

9. Sosyal İlişkiler İnsan, sosyal bir varlık olmanın gereği olarak, güvendiği eş, dost, arkadaş

9. Sosyal İlişkiler İnsan, sosyal bir varlık olmanın gereği olarak, güvendiği eş, dost, arkadaş ve diğer yakınları ile duygularını paylaşmak ister. Birey, günlük yaşantıdan kaynaklanan stresi, iş ortamında iş arkadaşlarıyla, çevresindeki insanlarla geliştirebileceği sosyal ilişkilerle üzerinden atabilir. 10. Hobiler Balık besleme, çiçek bakma ve resim yapma gibi çeşitli etkinlikler kişinin stresini azaltabilir.

11. Zamanı İyi Kullanmak Zamanı iyi kullanamamak stres kaynaklarından biridir.

11. Zamanı İyi Kullanmak Zamanı iyi kullanamamak stres kaynaklarından biridir.

12. Problem Çözme Problem çözme teknikleri stresle başa çıkam programlarında, genelde en son aşamada

12. Problem Çözme Problem çözme teknikleri stresle başa çıkam programlarında, genelde en son aşamada gündeme gelir. 1. Problemi saptama 2. Çözüm seçeneklerini gözden geçirme 3. Bir çözümü seçme 4. Eyleme geçme 5. Sonuçları değerlendirme

13. Psikanaliz ve Dinamik Psikoterapi Ağır stres durumlarında kişinin başına gelenleri kavraması, anlamlandırması ve

13. Psikanaliz ve Dinamik Psikoterapi Ağır stres durumlarında kişinin başına gelenleri kavraması, anlamlandırması ve başa çıkması için psikianaliz ve psikoterapi gibi tıbbi tedavi yöntemleri kullanılmalıdır.

14. Stres Yönetiminde DKBY(Değiştir-Kabul Et-Boşver. Yaşam Tarzını Yönet)

14. Stres Yönetiminde DKBY(Değiştir-Kabul Et-Boşver. Yaşam Tarzını Yönet)

 • İlk adım olan değiştir, imkanınız varsa, içinde bulunduğunuz olumsuz durumu değiştirmektedir. •

• İlk adım olan değiştir, imkanınız varsa, içinde bulunduğunuz olumsuz durumu değiştirmektedir. • İkinci adım kabul et’dır. Kontrol edemeyeceğiniz durumlarla karşılaşabilirsiniz. Bu durumda, kontrol edemeyeceğiniz koşulları öfkelenmeden kabul etmeyi ve pozitif yaklaşımınızı kaybetmemeyi öğrenmelisiniz. • Üçüncü adım, boşver’dir. Boş vermek duygusal, zihinsel ve ruhsal açıdan işe yarayan güçlü bir yöntemdir. Bazı olayları boş vermek ve görmemezlikten gelmek stresten uzak kalmanızı sağlar. • Dördüncü adım ise yaşam tarzını yönet’tir. Bu adımda egzersiz, diyet, rahatlama ve duygusal destek yoluyla, gelecekte stres oluşturabilecek unsurlarla bu günden mücadele etmeyi sağlar.

B. Stres Yönetiminde Örgütsel Başa Çıkma Yöntemleri Verimliliği, etkinliği, kaliteyi ve iş barışını düşünen

B. Stres Yönetiminde Örgütsel Başa Çıkma Yöntemleri Verimliliği, etkinliği, kaliteyi ve iş barışını düşünen bir yönetim tarzı esasen iş yerinde çalışanların karşıya kaldıkları veya kalabilecekleri stres etkenlerine zamanında müdahale eder. 1. Olumlu Örgüt Kültürü ve İklimi Geliştirme Örgüt kültürü ve iklimi yönetim biçiminden kurumun fiziki yapısına kadar bir çok şeyle yakından ilişkilidir. Örgüt kültürünün ve ikliminin uygun olmaması stresli bir ortam yaratır.

2. Etkin Bir Takım Kurma Örgüt içinde çalışanlar arasında ekip kurma faaliyetleri de stresin

2. Etkin Bir Takım Kurma Örgüt içinde çalışanlar arasında ekip kurma faaliyetleri de stresin azaltılmasına ya da ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir.

3. İyi Bir Yönetim ve Organizasyon Sağlama İş yerindeki stresin temel nedenlerinden biri kötü

3. İyi Bir Yönetim ve Organizasyon Sağlama İş yerindeki stresin temel nedenlerinden biri kötü yönetimdir. Yöneticilerin çalışanlara karşı tutum ve davranışları, uyguladıkları liderlik biçimleri stres potansiyeli taşımaktadır.

4. Tekno-Yapısal Müdahaleler İşletmelerde mekanik sistem anlayışının ağır basması bazı sorunlar doğurmaya başlamıştır. İş

4. Tekno-Yapısal Müdahaleler İşletmelerde mekanik sistem anlayışının ağır basması bazı sorunlar doğurmaya başlamıştır. İş tatminsizliği, stres, yorgunluk ve işe yabancılaşma gibi ortaya çıkan söz konusu sorunlar yüksek iş gücü devri, devamsızlık üretimde düşme, kalitede bozulma gibi işletmeler için hiç arzu edilmeyen sonuçlar doğurmuştur.

5. Örgütsel Rollerin Belirlenmesi ve Çatışmaların Azaltılması Rollerdeki belirsizlikleri uyumsuzluklar, iş ortamındaki karmaşalar iş

5. Örgütsel Rollerin Belirlenmesi ve Çatışmaların Azaltılması Rollerdeki belirsizlikleri uyumsuzluklar, iş ortamındaki karmaşalar iş görenler açısından önemli birer stres kaynağı oluştururlar.

6. İyi Bir Kariyer Planlaması Örgütlerde yükselme ve ilerlemeler, genellikle geleneksel yöntemlerle yani bir

6. İyi Bir Kariyer Planlaması Örgütlerde yükselme ve ilerlemeler, genellikle geleneksel yöntemlerle yani bir yöneticinin karar vermesi ile olmaktadır. İş gören açısından yıllarını verdiği kurumundaki geleceğinin belirsiz olması onun üzerinde ağır bir stres etkisi oluşturur. Bu durumda kariyer planlama tekniklerinin uygulanması, stresle mücadelede önemli bir rol oynar.

STRESİN ÖLÇÜMÜ • Stresi çeşitli metodlarla ölçmek mümkündür. Günümüzde de geliştirilmiş çok sayıda stres

STRESİN ÖLÇÜMÜ • Stresi çeşitli metodlarla ölçmek mümkündür. Günümüzde de geliştirilmiş çok sayıda stres ölçüm ve belirleme yöntemleri mevcuttur. • Stresin performans üzerindeki etkisi bilindiğinden dolayı, stres ölçme metodlarının bir bölümü performans değişimleri değerlendirerek bu ölçümü gerçekleştirir. • Bazı stres ölçme yöntemlerinde ise organizmada meydana gelen fizyolojik ve biyolojik değişimleri göz önüne alır. Dolaylı ya da doğrudan soru ve yargıları içeren çeşitli anket ve kontrol listesi gibi tekniklerden yararlanılarak ölçülmektedir.

Keskin sirke küpüne zarar verir Teşekkürler

Keskin sirke küpüne zarar verir Teşekkürler

Kaynakça • Prof. Dr. Önder BARLI Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış, 5. Baskı, Erzurum,

Kaynakça • Prof. Dr. Önder BARLI Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış, 5. Baskı, Erzurum, 2012 • mebk 12. meb. gov. tr/meb_iys. . . /21/. . . /17112824_stresleb asetme 2. ppt • Kişisel Ders Notları