STRES STRES YNETM ZBAY 2006 Stres nedir Stres

STRES & STRES YÖNETİMİ öZBAY 2006

Stres nedir? ¬ Stres, sürekli olarak değişen çevremize uyum sağlamaya çalışırken yaşadığımız fiziksel ve duygusal zorlanmadır. ¬ Kişisel özellikler ile çevresel taleplerin etkileşimi sonucu herhangi bir uyaranı içsel veya dışsal) üstesinden gelinemez olarak algılanışıdır. ¬ Kişisel kaynakların çevresel talepleri karşılayamamasıdır. 10/31/2020 öZBAY 2006 2

Bireyler Stresi ¬Yük ¬Gücün Üstünde Talep ¬Baskı ¬Kendine Yönelik Tehdit ¬Yetişememe Kaygısı olarak tanımlar. 10/31/2020 öZBAY 2006 3

STRES ¬ Stres olumlu ve olumsuz duygular ortaya çıkarabilir. ¬ Olumlu etkisi açısından bakıldığında, stres bireyi harekete geçirir. ¬ Olumsuz açıdan bakıldığında ise, stres baş ağrısı, mide ağrısı, ateş basması, uykusuzluk, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, çarpıntı gibi sağlık problemlerine yol açan öfke, depresyon, kabul edilmeme, güvensizlik gibi duyguların yaşanmasına neden olur. 10/31/2020 öZBAY 2006 4

Strese Yol Açan ya da Stres Yaşamamıza Neden Olan Bazı Durumlar. . . Hayatımızı yeniden düzenlememizi gerektirdiğinden strese neden olan durumlardan bazıları şunlardır: ¬ Sevilen birinin ölümü ¬ Sevilen birinin hastalığının ciddi olması ¬ Yeni bir bebeğin doğması ¬ Çocuğun hastalanması ¬ İşten çıkarılma ¬ İş yaşantısındaki değişiklikler ¬ Boşanma ¬ Suçlamaya maruz kalmak ¬ Yeni ilişkilere girme v. b. durumlar 10/31/2020 öZBAY 2006 5

• ÖLÜMLER • FELAKETLER • AYRILIKLAR • DOĞUMLAR • DEĞERLENDİRİLMELER 10/31/2020 öZBAY 2006 6

Yoğun Stres Yaşayan İnsanlarda Görülen Bazı Davranışlar. . . ¬ Kendini güvensiz, değersiz ve yalnız hissetme ¬ Giderek hayattan daha az zevk alma ¬ Ölümle ilgili düşüncelerin artması ¬ Aşırı hayal kurma ve bu yolla rahatlamaya çalışma ¬ Çoğu zaman ortaya çıkan öfke patlamaları, öfkesini kontrol edememe ¬ Uyku bozuklukları; uykuya dalmada güçlük ya da sık uyanma, sabah uyandığında kendini yorgun hissetme ¬ İştah kaybı ¬ Dikkat zayıflaması ve hatırlama güçlükleri 10/31/2020 öZBAY 2006 7

devam. . . ¬ ¬ ¬ Sosyal ve duygusal ilişkilerde bozulmalar Sigara veya içki kullanımının başlaması / artması Sürekli yaptığı hataları / başarısızlıkları düşünmek Normalden daha fazla çalışmak Sağlığından endişelenme ve sık sağlık kontroller yaptırma Bu tür davranışlar bireyin kendi hayatını ve çevresindekilerin hayatını çekilmez hale getirir ve stres düzeyini daha da artırır. 10/31/2020 öZBAY 2006 8

Özetle Stres. . . ¬ Genel Sinirlilik ¬ Kalp Atışında Artış ¬ Ellerde Titreme & Terleme ¬ Uykusuzluk ¬ Baş Ağrısı ¬ Hazımsızlık ¬ Uyku ve Yemede Düzensizlik ¬ Depresyon ¬ Kaygı yaratır. 10/31/2020 öZBAY 2006 9

Stresi Hayatınızdan Nasıl Atabilirsiniz? ¬ Stres hayatın bir parçasıdır. Amaç stresi yok etmek değil, onu yararlı hale getirmek ve yönetebilmektir. ETKİLİLİK İYİ STRES Düşük Orta Yüksek STRES 10/31/2020 öZBAY 2006 10

STRES. . ¬ Aşırı ya da olumsuz stresin aksine, olumlu stres insanın hayatına heyecan ve renk katar. Bazen en iyi fikirler, buluşlar, başarılar, çözümler stres altında gerçekleşir. Son teslim tarihleri, yarışmalar, zamansızlık hatta kızgınlıklarımız ve üzüntülerimiz bile hayatımıza zenginlik, derinlik ve yaratıcılık katar. ¬ Çok düşük stres bizim sıkılmamıza neden olur. Stresin olmaması kişiyi bunaltır, hüzünlendirir. ¬ Diğer taraftan, aşırı stres ise elimizi ayağımızı dolaştırır. ¬ Yapılması gereken, bizi motive edecek fakat baskı altına almayacak makul stres düzeyini bulmaktır. 10/31/2020 öZBAY 2006 11

STRES…. İYİ STRES KÖTÜ STRES Performansı artırır Fiziksel, zihinsel ve ruhsal problemler Harekete geçirir Kaçma Enerji sağlar Motivasyonu düşürür Konsantrasyonu artırır Etkililiği azaltır 10/31/2020 öZBAY 2006 12

Makul Stres Düzeyi! ¬ Herkes için makul bir stres düzeyi yoktur. ¬ Birisi için rahatsızlık veren, stres yaratan şey, bir başkası için eğlence kaynağı olabilir. Hatta belli bir durumun rahatsız edici olduğu konusunda hemfikir olsak bile, herkesin aynı duruma gösterdiği fizyolojik ve psikolojik tepkileri farklı olacaktır. ¬ Bütün insanların kendine göre farklı özellikleri ve ihtiyaçları vardır. ¬ Sürekli koşturan, yoğun yaşayan biri için durağan ve rutin işler stres yaratır. ¬ Diğer taraftan, sakin ve tekdüze bir yaşam düzenine alışmış bir insan için hareketli bir iş stres yaratabilir. 13 10/31/2020 öZBAY 2006

Stres Tolerans Düzeyi Herkesin strese karşı dayanıklılık ve stresten etkilenme / tolerans düzeyi birbirinden farklıdır. Aynı zamanda etkilenme düzeyi de her zaman aynı değildir, zamanla değişebilir. Mesela insanları strese sokan durumlar ve başa çıkabilecekleri stres miktarı yaşlara göre değişir. Bireyin stres tolerans düzeyini etkileyen bazı etkenler; ¬ Çocukluk yaşantıları (Çocukluğunda çok sıkıntı çekmek strese karşı hassasiyeti artırır) ¬ Kişilik yapısı (Bazı kişilik tipleri strese daha yatkındır) ¬ Genetik yapı (Rahatlama tepkisi beyindeki bazı kimyasal maddelerin miktarı ile ilişkilidir) ¬ Bağışıklık sistemi bozuklukları (Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar bireyin strese karşı direncini zayıflatır) ¬ Kişinin yaşam biçimi (Düzensiz, dengesiz beslenme, yeterli veya hiç fiziksel egzersiz yapmamak) ¬ Stres yaratan durumun ya da sebebin devam etme süresi ve yoğunluğu (Stresin süresi ve yoğunluğu arttıkça verdiği zarar da daha fazla olur. ) 10/31/2020 öZBAY 2006 14

Stresle başaçıkmak için; 1. Stresli Durumları Analiz Etmek ¬ Gerçek durum nedir? ¬ Nerede ve niçin oldu? ¬ Durumdan ne kadar stres hissettim? ¬ Üstesinden gelmek için ne yapabilirim? 10/31/2020 öZBAY 2006 15

2. Kişisel swot Stresle İlgili; ¬ Kendimizin ¬ Durumun ¬ Kaynaklarımızın ¬ Tehditlerin ¬ Fırsatların ¬ Belirtilerin ¬ İhtiyaçlarımızın 10/31/2020 analizini yapmak. öZBAY 2006 16

STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ 10/31/2020 öZBAY 2006 17

1. AKTİF BAŞAÇIKMA. . . ¬ ALGILAMA ¬PROBLEM ÇÖZME YETKİNLİĞİ ¬PLANLAMA ¬EYLEMLİLİK ¬KONTROL 10/31/2020 öZBAY 2006 18

2. PASİF BAŞAÇIKMA… ¬ KAÇMA ¬ SIĞINMA ¬ KETLENME ¬ DOLAYLI ÇÖZÜMLER ARAMA 10/31/2020 öZBAY 2006 19

2. ORTADA… ¬ DURUMU OLDUĞU GİBİ KABUL ETME ¬ DAHA ÇOK DURUMA ODAKLANMA ¬ DEĞİŞİMİ DIŞARIDA ARAMA ¬ SOSYAL DESTEK ARAMA 10/31/2020 öZBAY 2006 20

3. EXTRALAR… ¬ OYUN ¬ HOBİ ¬ MÜZİK ¬ GEZİ / SEYAHAT ¬ ÖĞRENME 10/31/2020 öZBAY 2006 21

Ruhsal/Varoluşsal ¬Kendine Zaman Ayırmak ¬Kendini Tanımak ¬İnançlı Olmak / Dua Etmek ¬Meditasyon ¬Affetmek ¬Bağımsızlık Geliştirmek 10/31/2020 öZBAY 2006 22

Mental / Bilişsel ¬ Hayali Gevşeme ¬ Kendine Konuşmak ¬ Olumlu Düşünmek ¬ Durumu Yorumlamayı Yeniden Yapılandırmak ¬ Kendini Sürekli Yenilemek 10/31/2020 öZBAY 2006 23

Duygusal ¬Sevmek - Sevilmek ¬Dokunmak ¬Ait Olmak ¬Duyguları İfade Etmek ¬Espiri ¬Duygulanım Durumunu Yönetmek 10/31/2020 öZBAY 2006 24

Fiziksel ¬ Alkol ve Sigara İçmemek ¬ Kafeinden Kaçınmak ¬ Düzenli Uyku / Biyolojik Saat (7 saat) ¬ Günlük Düzenli Fiziksel Egzersiz (En az 25 dk) ¬ Beslenme Alışkanlığı (B grubu vitaminleri ve magnezyum. ) ¬ Sabah Kahvaltılarını Düzenli Yapmak ¬ Kiloyu Normal Sınırlar İçerisinde Tutmak 10/31/2020 öZBAY 2006 25

Sosyal ¬Sosyal Destek Ağlarını Oluşturmak ¬Sosyal İlişki İçerisinde Bulunmak ¬Yardım Davranışlarında Bulunmak ¬Sosyal Aktiviteler Gerçekleştirmek ¬Eğlenmek ¬Paylaşmak 10/31/2020 öZBAY 2006 26

Ek olarak ¬ Türk hamamı ¬ Fiziksel temas. ¬ Günde en az bir tür gevşeme egzersizi yapmak 10/31/2020 öZBAY 2006 27

GEVŞEME Yöntemleri § GÜNDÜZ RÜYALARI § HAYAL § YOGA § İBADET/DUA § MEDİTASYON § KENDİNE HİPNOZ 10/31/2020 öZBAY 2006 28

Sonuç Olarak… ¬ Stres bizim dışımızda değildir. ¬ Stressiz yaşam da söz konusu değildir. ¬ Hiç stresin olmaması da bir tür normal dışılıktır ¬ Stresi değil kendimizi yönetmeyi öğrenmeliyiz. ¬ Strese yatkınlık yaratan kişilik özelliklerimizi gözden geçirmeliyiz. ¬ Niçin iki gönül bir olunca samanlık seyran oluyor? 10/31/2020 öZBAY 2006 29

10/31/2020 öZBAY 2006 30