STRATEGIJSKI MENADMENT DEO I RAZVOJ MENADMENTA GLAVA 1

STRATEGIJSKI MENADŽMENT DEO I: RAZVOJ MENADŽMENTA GLAVA 1: POJMOVI, DEFINICIJE I ODNOSI 9/15/2021 Vukašin Kuč 1

Osnovni pojmovi Menadžment Preduzeće Biznis model Ciljevi preduzeća Paradigma preduzeća “Teorija epidemije” i logistička kriva Životni ciklus proizvoda Životni ciklus preduzeća 9/15/2021 Vukašin Kuč 2

Menadžment Menadžment? ? ? U tehničkim naukama: navođenje sistema iz početnog u željeno stanje uz održanje (ili povećanje) nivoa njegove organizovanosti Poslovni menadžment: disciplina upravljanja preduzećem 9/15/2021 Vukašin Kuč 3

Preduzeće Preduzeće? ? ? Preduzetnička organizacija Materijalizacija preduzetništva Organizacija ljudi i sredstava integrisanih posredstvom zajedničkih ciljeva 9/15/2021 Vukašin Kuč 4

Biznis model Inovacija PREDUZETNICI Prinos INVESTITORI Odluke MENADŽERI Ciljevi DRUGE INTERESNE GRUPE 9/15/2021 Vukašin Kuč 5

Ciljevi preduzeća Prisnost sa kupcima Prosperitet Uspeh Preživljavanje Tehnološka perfekcija 9/15/2021 Proizvodno liderstvo Vukašin Kuč 6

PARADIGMA PREDUZEĆA Mentalni model ili skup pretpostavki koje objašnjavaju određeno ponašanje Objašnjenje kako preduzeće ostvaruje svoje ciljeve Elementi paradigme: 1. 2. 3. 9/15/2021 Inovacija Okruženje Strategija Uvesti inovaciju na način da efekat prevaziđe ulaganje (da transformacija resursa u proizvode/ usluge vodi stvaranju vrednosti)!!! Vukašin Kuč 7

“Teorija epidemije” i logistička kriva 1. 0 m t 0. 5 n 0 9/15/2021 0 -( a/b ) Vukašin Kuč t 8

ŽIVOTNI CIKLUS PROIZVODA Logistička kriva je okvir za izučavanje koncepta “Životnog ciklusa proizvoda” To je koncept koji pokazuje obim prodaje tokom života proizvoda 1. 2. 3. 4. FAZE: Uvođenje Rast Zrelost opadanje 9/15/2021 Vukašin Kuč 9

Životni ciklus proizvoda Prodaja, troškovi i profit Troškovi, ukupan prihod i profit tokom životnog ciklusa proizvoda troškovi razvoja i proizvodnje prodaja (ukupan prihod) profit gubitak uvodjenje 9/15/2021 Vukašin Kuč t rast zrelost opadanje 10

Životni ciklus preduzeća Logistička kriva pokazuje kretanje kontrolabilnosti Stabilnost Top-forma Adolescencija Nezadovoljan preduzetnik Smrtnost novorođenčeta Novorođenče 9/15/2021 Prerano starenje Osnivačeva ili porodična zamka Go-go Udvaranje Aristokratija Flert Rast Vukašin Kuč Starenje 11

Zašto nam je važan koncept Životnog ciklusa (proizvoda/preduzeća/grane)? 9/15/2021 Vukašin Kuč 12

Ilustracija 9/15/2021 Vukašin Kuč 13

MENADŽMENT PREDUZEĆA 9/15/2021 Suština menadžmenta Cilj menadžmenta – maksimiranje vrednosti kao ultimativni cilj Faktori vrednosti preduzeća Tri suprotna mišljenja u odnosu na maksimiranje vrednosti kao ultimativni cilj Merila stvorene vrednosti Vukašin Kuč 14

SUŠTINA MENADŽMENTA: Povećati vitalitet preduzeća - sposobnost stvaranja vrednosti na bazi primene inovacija Sprečiti preranu smrt preuzeća Proaktivan pristup Vitalitet preduzeća zavisi od fleksibilnosti i kontrolabilnosti Održati preduzeće u tački maksimalnih mogućnosti (“cvet života”) Fleksibilnost- spostobnost da se brzo i uz minimalne troškove izbegnu pretnje i iskoriste šanse. Kontrolabilnost – sposobnost predviđanja i kontrole događaja tokom preduzeća. Na primer, sposobnost kontrole faktora koji utiču na nivo efikasnosti procesa (kvalitet proizvoda, visinu troškova, cene i sl. ). Menadžeri treba da donose odluke koje će povećavati finansijsku snagu, vitalitet i konkurentnost preduzeća 9/15/2021 Vukašin Kuč 15

Kontrabilnost Niska Visoka Fleksibilnost Rast 9/15/2021 Vukašin Kuč Top-forma Starenje 16

Efekat diversifikacije Ukupan prihod proizvoda #2 Ukupan prihod proizvoda #1 profit #2 t gubitak #1 gubitak #2

Šta je ultimativni cilj menadžementa preduzeća? MAKSIMIZAIJA VREDNOSTI PREDUZEĆA!!! UVEĆAVANJE VREDNOSTI ZA VLASNIKE na bazi efektivnog i efikasnog korišćena resursa!!! Osnovna odgovornost menadžera – prinos na kapital ili stepen tržišne kapitalizacije Vrednost preduzeća= broj akcija x cena akcija 9/15/2021 Vukašin Kuč 18

Faktori koji utiču na vrednost preduzeća Vrednost preduzeća Ekonomsko očekivanje Prethodna istorija Rast Prodaja Konvencionalni faktori Psihološki faktor Prinos Menadžment Predstava Popularnost Novi faktori

Šta izaziva promene u ceni akcija? 9/15/2021 Vukašin Kuč 20

9/15/2021 Vukašin Kuč 21

Vlasnici su najvažnija interesna grupa! Zašto? 1) Bez njihovih sredstava preduzeće ne bi bilo osnovano; 2) Oni podnose najveći rizik. Posledično, ultimativni cilj modernog menadžmenta je stvaranje vrednosti za vlasnike ili maksimizacija vrednosti preduzeća TRI SUPROTNA MIŠLJENJA: Mišljenje skeptika tržišta kapitala Mišljenje koje primarnu ulogu daje strategiji Mišljenje po kome je balansiranje interesa različitih interesnih gupra cilj menadžmenta 9/15/2021 Vukašin Kuč 22

Tri suprotna mišljenja 9/15/2021 Vukašin Kuč 23

Merila stvorene vrednosti EVA (economic value added) = dodata ekonomska vrednost = poslovni dobitak – trošak kapitala 9/15/2021 Vukašin Kuč 24

ORGANIZACIJE: POSLEDICA MENADŽMENTA 9/15/2021 Funkcije organizacije Elementi organizacije Pojam menadžmenta Aktivnosti procesa menadžmenta Vukašin Kuč 25

Funkcije organizacije: q q ostvarenje ciljeva koji se ne mogu ostvariti pojedinačnim angažovanjem preuzimanje karakterističnih društvenih funkcija čuvanje znanja otvaranje mogućnosti za iskazivanje pojedinaca Elementi organizacije: q q q 9/15/2021 Cilj (misija/ lukrativni i nelukrativni) Strategija Ljudi + resursi (materijalni, finansijski) Vukašin Kuč 26

pojam menadžmenta 9/15/2021 “Umeće da se određena zamisao obavi preko drugih” (M. P. Follet) To je društvena tehnologija (bez neposrednog učešća u obavljanju aktivnosti koje doprinose ostvarenju ciljeva) To je aktivizirajuća komponenta organizacije (mobiliše ljudski i materijalni resursi) Informacije su gorivo menadžmenta Vukašin Kuč 27

Aktivnosti procesa menadžmenta 1. 2. 3. 4. 9/15/2021 Planiranje Organizovanje Vođenje Kontrola Vukašin Kuč 28

OKRUŽENJE Interno i eksterno okruženje Modeli odnosa organizacije i eksternog okruženja Uticaji eksternog okruženja na organizaciju i menadžment Prilagođavanje preduzeća novim uslovima u okruženju 9/15/2021 Vukašin Kuč 29

Vrste okruženja Interno okruženje: Eksterno okruženje: (opšte i konkurentsko) 9/15/2021 Regularne promene Interni stejkholderi (zaposleni, menadžeri, vlasnici) Druga preduzeća Država Meta ekonomski fenomeni (politika, kultura, nauka, . . . ) Vukašin Kuč 30

Modeli odnosa organizacije i eksternog okruženja 1. 2. 3. 9/15/2021 Okruženje kao izvor resursa i informacija Okruženje kao selekciona sredina Okruženje kao osnova zavisnosti Vukašin Kuč 31

Uticaj eksternog okruženja na organizaciju i menadžment 9/15/2021 Ponude na strani ponude, tražnje, konkurencije i regulacije Globalizacija i hiperkonkurencija Angažovanje politike u realizaciji strategija Vukašin Kuč 32

Odgovor preduzeća na izazove u okruženju 9/15/2021 Novi koncept neposrednog okruženja - 5 konkurentskih snaga Novi koncept analize internog okruženja: lanac vrednosti Novi koncept organizovanja: rešetkasta organizacija Novi pogled na strategiju: decentralizacija u planiranju Vukašin Kuč 33

MENADŽERI 9/15/2021 Pojam i atributi menadžera Efektivnost i efikasnost menadžera Klasifikovanje menadžera Menadžerske veštine Menadžerske funkcije (i uloge) Vukašin Kuč 34

Pojam i atributi menadžera 9/15/2021 Lica odgovorna i nadležna za ostvarenje ciljeva!!! Menadžeri su planeri, organizatori, vođe i kontrolori (po definiciji menadžmenta) Odgovornost je povezana sa nadležnošću!!! Odgovornost se izvodi iz: - položaja - formalnog autoriteta - kompetencija Vukašin Kuč 35

Efektivnost i efikasnost menadžera P. Drucker (1909 – 2005): efektivnost znači raditi prave stvari (izbor “pravih” ciljeva) efikasnost znači raditi na pravi način (izbor “pravog” načina) 9/15/2021 Efikasnost je bitna, a efektivnost kritična Vukašin Kuč 36

Atributi menadžera: 1. Menadžeri 2. Menadžeri resursa 3. Menadžeri ciljeva 4. Menadžeri 5. Menadžeri 6. Menadžeri 7. Menadžeri 8. Menadžeri 9/15/2021 Vukašin Kuč rade sa ljudima i pomoću ljudi imaju nadležnost nad alokacijom imaju nadležnost za definisanje razmišljaju analitički i konceptualno su medijatori su političari su diplomate su simbol 37

klasifikacije menadžera Prema hijerarhijskom nivou: menadžeri prve linije (first line managers) srednji menadžerski nivo (middle managers) vrhovni menadžeri (top managers) Prema širini odgovornosti: generalni menadžeri (general menagers) funkcionalni menadžeri (functional managers) 9/15/2021 Vukašin Kuč 38

U KOJU GRUPU SPADAJU SLEDEĆI MENADŽERI ? Finansijski menadžer Menadžer smene Regionalni menadžer Menadžer proizvodnje Menadžer projektnog tima Menadžer divizije za Balkan

menadžerske veštine Menadžeri prve linije Menadžeri srednjeg nivoa konceptualne Menadžerski vrh konceptualne ljudske tehničke 9/15/2021 tehničke Vukašin Kuč tehničke 40

Menadžerske funkcije (i uloge) Interpersonalna funkcija Informaciona funkcija • Suveren • Pratilac • Lider • Prenosilac • Veza • Spiker 9/15/2021 Vukašin Kuč Funkcija donošenja odluka • Preduzetnik • Kontrolor problema • Alokator resursa • Pregovarač 41