STOSUNEK PRACY mgr Sabina Pochopie POJCIE STOSUNKU PRACY

STOSUNEK PRACY mgr Sabina Pochopień

POJĘCIE STOSUNKU PRACY Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. (art. 22 § 1 k. p. )

STOSUNEK PRACY CHARAKTERYSTYKA • stosunek prawny dwustronnie zobowiązujący – każda ze stron jest zarazem zobowiązana jak i uprawniona do określonego świadczenia, • świadczenie, do którego zobowiązany jest pracownik ma charakter ciągły – przez nawiązanie stosunku pracy zobowiązuje się on bowiem do wykonywania, a nie wykonania pracy. Zobowiązanie ciążące na pracowniku nie gaśnie wskutek jednorazowego wykonania czynności, lecz trwa przez taki czas jak stosunek pracy.

KRYTERIA ROZGRANICZENIA STOSUNKU PRACY OD STOSUNKÓW CYWILNOPRAWYCH • Kierownictwo pracodawcy – zgodnie z art. 22 § 1 k. p. pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy. • Konsekwencją wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy jest wynikający z art. 100 § 1 k. p. obowiązek pracownika stosowania się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. • Polecenia konkretyzują i aktualizują obowiązki pracownika, wyznaczając mu – co, kiedy, gdzie i jak ma robić.

KRYTERIA R OZGRA NI CZ EN IA STO SU NKU PR ACY OD S TOS UN KÓW CYWI LNO PR AWNYCH – R YZYKO PRACO DA WCY Ryzyko pracodawcy obejmuje: • ryzyko produkcyjne ( techniczne i osobowe), • ryzyko socjalne, • ryzyko gospodarcze

RYZYKO PRODUKCYJNE Ryzyko produkcyjne występuje w dwóch postaciach: • Ryzyka technicznego – wszelkie ujemne konsekwencje zakłóceń w funkcjonowaniu zakładu pracy o charakterze techniczno – organizacyjnym obciążają pracodawcę, • Ryzyka osobowego – pracodawcę obciążają także skutki niezawinionych błędów popełnionych przez pracowników

RYZYKO SOCJALNE Ryzyko socjalne – wbrew zasadzie ekwiwalentności świadczeń wzajemnych pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za pracę w ściśle określonych przez prawo przypadkach nieświadczenia pracy (urlop wypoczynkowy, choroba, opieka nad dzieckiem itd. )

RYZYKO GOSPODARCZE Ryzyko gospodarcze – pracownik nie ponosi skutków zdarzeń, które wpłynęły ujemnie na wyniki gospodarcze działalności pracodawcy.

KRYT ERIA R OZGRA NICZ AJĄ CE STO SU NEK PRACY OD STOS UN KÓW CY WILN OPRAWNYCH – OSOB ISTE ŚWI AD CZEN IE PRACY Obowiązek osobistego świadczenia pracy jest bezwzględną właściwością stosunku pracy. Możliwa w umowach typu zlecenie klauzula wykonywania usług przez osobę trzecią – zastępcę nie jest dopuszczalna w umowie o pracę ( Wyrok SN z dnia 26 listopada 1998 r. , I PKN 458/98).

KRYTERIA ROZGRANICZENIA STOSUNKU PRACY OD STOSUNKÓW CYWILNOPRAWNYCH - ODPŁATNOŚĆ Właściwością stosunku pracy jest jego odpłatność. Zgodnie bowiem z art. 84 k. p. pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Zatrudnienie w warunkach wskazanych wcześniej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

• Zawarcie umowy cywilnoprawnej w przypadku gdy zatrudnienie wykonywane jest w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy nie jest dopuszczalne. • Zgodnie z art. 281 kodeksu pracy pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu, która zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

UMOWA O PRACĘ A UMOWA ZLECENIA UMOWA O PRACĘ UMOWA ZLECENIA • Pracownikiem może być wyłącznie osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat, natomiast na warunkach określonych w dziale dziewiątym KP pracownikiem może być także osoba, która ukończyła lat 16 i nie przekroczyła lat 18, • Zleceniobiorcą może być zarówno osoba fizyczna jak i prawna, • Podporządkowanie pracodawcy co do miejsca, czasu i sposobu świadczenia pracy, • Zobowiązanie starannego działania, • Odpłatność, • Zobowiązanie starannego działania, • Obowiązek osobistego świadczenia pracy, • Samodzielne organizowanie pracy, • Odpłatność bądź nieodpłatność, • Możliwość powierzenia wykonywania zlecenia osobie trzeciej

KAZUS NR 1 Wiktor S. jest zatrudniony na podstawie umowy na czas określony na stanowisku magazyniera. W dniu 12 kwietnia 2012 roku dyrektor zakładu pracy wydał mu ustne polecenie, zgodnie z którym Wiktor S. miał umyć samochód służbowy dyrektora. Wiktor S. odmówił jednak wykonania polecenia, argumentując to tym, że jest ono niezgodne z treścią umowy o pracę na czas określony, a ponadto w zakresie swoich obowiązków nie ma wpisanego zadania polegającego , , na sprzątaniu samochodów służbowych”. Dyrektor zakładu pracy stwierdził natomiast, że Wiktor S. ma wpisane w zakresie swoich obowiązków , , wykonywanie innych poleceń przełożonych”, a tym samym winien on niezwłocznie wykonać przedmiotowe polecenie 1. W jakich przypadkach pracownik może odmówić wykonania polecenia przełożonego? 2. Proszę ocenić, która ze stron stosunku pracy ma rację w przedmiotowej sprawie. Opracowano na podstawie: M. Kaczocha, M. Mazuryk, Prawo pracy. Kazusy i ćwiczenia.

KAZUS NR 2 Karolina S. świadczyła pracę w zakładzie pracy Jana Z. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Kryzys w branży zmusił pracodawcę do redukcji kosztów. W konsekwencji powyższego Karolina S. została zmuszona do rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron i zawarcia umowy zlecenia, przy czym warunki jej zatrudnienia nie uległy zmianie. Proszę dokonać oceny powyższego stanu faktycznego. Opracowano na podstawie M. Wujczyk, Prawo pracy. Testy.

KAZUS NR 3 Joanna K. była zatrudniona na podstawie umowy, której nazwa została określona jako , , umowa o pracę na czas nieokreślony. ” Z jej postanowień wynikało, że pracownica świadczy pracę odpłatnie, w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem. Wskazana umowa zawierała ponadto zapis, zgodnie z którym pracownica, może przy wykonywaniu swoich obowiązków posłużyć się inną osobą – zastępcą. Proszę ocenić czy w powyższym stanie faktycznym doszło do zawarcia umowy o pracę. Opracowano na podstawie M. Wujczyk, Prawo pracy. Testy.