STOSOWANIE PRZEZ BR STANDARDW ZAWODOWYCH I TECHNICZNYCH PRZY

STOSOWANIE PRZEZ BR STANDARDÓW ZAWODOWYCH I TECHNICZNYCH PRZY ZLECENIACH USŁUG WYCENY ITP. (pewnego rodzaju studium przypadku zaistniałego w 2015 r. ) - do dyskusji

Okoliczności sprawy BR sporządził w 2015 r. na zlecenie jednostki „SI” Raport z oszacowania wartości udziałów. Raport został wykorzystany przez SI do zarejestrowania w KRS podwyższenia o xxx mln. zł kapitału zakładowego spółki publicznej „PI”, notowanej na GPW. Podwyższenie kapitału zakładowego o 96% dotyczyło wkładu niepieniężnego w postaci zawiązanej 8 dni wcześniej spółki SI - i zostało dokonane w związku z emisją przez PI akcji F. Do wyceny aportu przez BR wniosła zastrzeżenia KNF, nakazując w związku z tym GPW zawieszenie obrotu akcjami spółki PI. Miało to swoje negatywne konsekwencje dla akcjonariuszy tej spółki. Ich przedstawiciel wystąpił do KRD o zbadanie wyceny.

Zakres zlecenia 1) wg umowy: „oszacowanie wartości udziałów Spółki SI przy zastosowaniu min. 2 ch metod wyceny, oraz że „Zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność za rzetelność i prawidłowość przeprowadzonej wyceny oraz zastosowanie takiego doboru dokumentów, aby zgromadzona dokumentacja stanowiła wystarczającą podstawę sporządzenia wyceny i raportu”. 2) w Raporcie z oszacowania : , , wycena wartości rynkowej Spółki SI z siedzibą w YYY, dla celów sprzedaży, bądź wniesienia aportem udziałów tej Spółki do innej Spółki prawa handlowego’’.

Zgłoszone przez BR warunki realizacji zlecenia 1) W umowie nie zamieszczono żadnych zastrzeżeń/warunków co do potencjalnego zakresu wykorzystania Raportu z oszacowania 2) w Raporcie na ostatniej stronie: , , Niniejszy raport nie może być wykorzystywany do innych celów niż określonych w raporcie bez zgody Zleceniodawcy. ”

Podejście BR do realizacji zlecenia BR twierdził, że „nie ma żadnych opracowanych i przyjętych standardów obligujących biegłego rewidenta do stosowania podczas dokonywania tego typu zleceń, jak opracowywanie wycen przedsiębiorstw, udziałów czy choćby wartości niematerialnych i prawnych”. W związku z tym w Raporcie nie przywołał i nie naruszył żadnych standardów, do przestrzegania których - realizując usługę oszacowania wartości udziałów - byłby zobligowany (w domyśle – mógł tę usługę przeprowadzić w sposób dowolny).

Zastrzeżenia ogólne do Raportu i BR (1) • naruszenie standardów technicznych i zawodowych a przez to naruszenie Kodeksu etyki (zał. do uchwały KRBR): • § 105 (c) - dot. kompetencji, staranności i stosowania odpowiednich standardów technicznych i zwodowych • § 110. 2 – kojarzenie osoby BR z niewłaściwymi informacjami

Zastrzeżenia ogólne do Raportu i BR (2) Naruszenie kodeksu etyki c. d. • § 130. 1 – postępowanie zgodnie z zasadą kompetencji i należytej staranności • § 150. 1 – postępowanie zgodnie z odpowiednimi regulacjami oraz unikanie działań mogących przynieść ujmę dla zawodu • § 290. 6 (b) – zachowanie niezależności wizerunku

Opinia eksperta od wycen Zlecono opinię w powyższej sprawie biegłemu sądowemu – specjaliście od wycen. Zgłosił on szereg zastrzeżeń do Raportu.

Wybrane zastrzeżenia szczegółowe (1) • Dobór metod wyceny zastosowanych przez Obwinionego nie został racjonalnie uzasadniony w RO • Brak dowodów na przeprowadzenie weryfikacji kluczowych informacji – obowiązek taki wynika z KSWS w punkcie 11. 3 cyt. „Wyceniający powinien podjąć działania w celu upewnienia się, iż wszystkie źródła danych, na których się opiera, są wiarygodne i właśc iwe dla dokonywanej wyceny”

Wybrane zastrzeżenia szczegółowe (2) • prognozy finansowe na lata 2015 2019 przedstawione przez zarząd spółki SI, nie są wystarczające i realne dla uzasadnienia przyjętych przy ustaleniu ww. prognoz finansowych założeń, gdyż podstawę wyceny stanowił bilans oraz rachunek zysków i strat sporządzony za okres od dd. mm. 2015 r. do dd. mm. 2015 r. (tj. za okres 8 dni). • nie wykazano, że wycenione przedsiębiorstwo dysponuje zorganizowanym, zdolnym do generowania dochodu zespołem aktywów, zasobów ludzkich – zagrożenie kontynuacji

Wybrane zastrzeżenia szczegółowe (3) • brak zidentyfikowania i wyjaśnienia przyczyn różnic w wycenach (3 xx mln PLN w metodzie dochodowej i 1 xx mln PLN w metodzie majątkowej), oraz zaprezentowania czynników wpływających na wartość przedsiębiorstwa. • w metodzie dochodowej przyjęto stopień inflacji dla dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych na poziomie 0%, gdy cel inflacyjny NBP wynosi 2, 5 proc. z możliwością odchylenia do 1 punktu procentowego w górę lub w dół

Wybrane zastrzeżenia szczegółowe (4) • brak jest daty wyceny, tj. na jaki dzień była wyceniana spółka; rozbieżność dat przy wycenach metodami mieszanymi (niemiecka i szwajcarska) • raport nie zawiera opisu przedsiębiorstwa i jego otoczenia oraz pogłębionej analizy ekonomiczno finansowej (w tym struktury aktywów)

Wybrane zastrzeżenia szczegółowe (5) • nie przedstawiono wpływu informacji i założeń przedstawionych przez zleceniodawcę/zamawiającego na wynik wyceny • brak informacji o sytuacji finansowej Emitenta obligacji, które były głównym aktywem wycenianej spółki

Podstawy obowiązku prawnego stosowania przez BR standardów dot. wyceny udziałów (1) • art. 4 ust. 1 Uo. BR z 2009 r. i art. 8 pkt. 3 i 5 Uo. BR z 2017 r. : obowiązek przestrzegania krajowych standardów wykonywania zawodu, wymogów niezależności oraz etyki zawodowej, a także – przestrzegania uchwał organów PIBR w zakresie, w jakim dotyczą one BR

Podstawy obowiązku prawnego stosowania przez BR standardów dot. wyceny udziałów (2) Kodeks etyki – uchwała KRBR nr 4249/60/ 2011 z dnia 13 czerwca 2011 : • § 105. (c) - przestrzegać odpowiednich standardów technicznych i zawodowych • § 130. 1 - postępować sumiennie, zgodnie ze stosownymi standardami technicznymi i zawodowymi

Podstawy obowiązku prawnego stosowania przez BR standardów dot. wyceny udziałów (3) KSUPo 4400 w brzmieniu MSUPo „Uzgodnione procedury dot. informacji finansowych”: • § 105. (c) - przestrzegać odpowiednich standardów technicznych i zawodowych • § 130. 1 - postępować sumiennie, zgodnie ze stosownymi standardami technicznymi i zawodowymi

KSUPo 4400 a uzgodnione procedury W standardzie tym m. in. : • wskazuje się że przy wykonywaniu usług polegających na przeprowadzeniu uzgodnionych procedur należy postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz właściwymi standardami technicznymi, • określa się ramową strukturę sprawozdania z realizacji usługi.

Standardy techniczne – co to? (1) Czy w przypadku szacowania wartości przedsiębiorstwa i udziałów za standardy techniczne, o których mowa w § 105. c Kodeksu etyki, można uznać standardy, opisujące m. in. metody wyceny, opracowane i opublikowane przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych (dalej: „PFSRz. M”), w tym - Krajowe Standardy Wyceny – Specjalistyczne „Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw”? Standardy te do 2017 r. opracowywała i publikowała PFSRz. M. Od 1 września 2017 r. prawo do ustalania tych standardów pozostaje w kompetencji Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, które opublikowało przedmiotowe standardy w Dzienniku Urzędowym MIi. B (z 1 września 2017 r. , poz. 59).

Standardy techniczne – co to? (2) Standardy realizowania usług wyceny kierowane są nie tyle do członków określonych zrzeszeń/ korporacji, co do osób realizujących dane usługi. Tak więc standardy wyceny - krajowe i międzynarodowe - są kierowane do wszystkich ekspertów, świadczących usługi wyceny, niezależnie od tego, czy należą oni do jakiejś korporacji, czy też nie. A więc powinien uwzględniać je również biegły rewident, podejmujący się ekspertyzy dotyczącej wyceny.

Opinia biegłego sądowego – eksperta w zakresie wyceny „W przypadku formułowania opinii w postaci raportu z wyceny lub raportu z oszacowania, w tym szczególnie gdy raport ten może zostać wykorzystany dla ustalenia wartości aportu, ekspert powinien posługiwać się standardami zawodowymi. Czy będą to Powszechne Krajowe Standardy Wyceny, to zależy od eksperta, gdyż może on uważać, że PKZW/KSWS są w jego opinii nieprecyzyjne lub niewłaściwe. Istnieje jednak wybór (np. standard IVC), ponadto trzeba podkreślić, że standard krajowy KSWS jest w dużym stopniu zgodny ze standardem międzynarodowym IVS (opracowanym przez IVSC – International Valuation Standard Council). ”

Ścieżka wnioskowania dot. odpowiedzialności dyscyplinarnej BR • Czy standard obowiązywał BR w momencie popełnienia czynu? Podstawa prawna. • Naruszenie standardu – na czym polega i którego pkt. dotyczy? • Czy naruszenie standardu wskazuje na naruszenie Kodeksu etyki – w związku z art. 4 ust. 1 Uo. BR 2009/art. 8 pkt. 3 i 5 Uo. BR 2017? W jaki sposób i którego paragrafu?