Stosowanie prawa Pojcie Stosowanie prawa jest terminem wieloznacznym

Stosowanie prawa

Pojęcie • Stosowanie prawa jest terminem wieloznacznym. W podstawowym znaczeniu stosowanie prawa rozumiane jest jako proces ustalania przez organ władzy publicznej konsekwencji prawnych faktów, na podstawie obowiązującego prawa. Zgodnie z tą definicją stosowanie prawa charakteryzowane jest przez cztery elementy: podmiot, aktywność, skutek, system prawa.

Stosowanie prawa a przestrzeganie • Ze względu na podmiot stosowanie prawa jest odróżniane od pojęcia przestrzeganie prawa, w którym podmiot jest ujmowany szeroko i odnosi się do każdego hipotetycznego adresata danej normy prawnej.

Etapy stosowania prawa • Etap pierwszy: Decyzja walidacyjna; • Etap drugi: Decyzja interpretacyjna; • Etap trzeci: Ustalenie stanu faktycznego. Decyzja dowodowa; • Etap czwarty: Subsumpcja; • Etap piąty: Ustalenie konsekwencji i wydanie finalnej decyzji stosowania prawa.

Typ sądowy stosowania prawa • Cechy: • Niepozostawanie podmiotu stosującego prawo w relacji nadrzędności organizacyjnej z adresatami wydanej decyzji stosowania prawa; • Decyzja stanowi w istocie przekształcenie normy generalnej i abstrakcyjnej w normę indywidualną i konkretną – rola ewentualnej swobody decyzyjnej jest w znacznym stopniu ograniczona;

• Decyzja stosowania prawa podejmowana jest wyłącznie w sytuacji sporu prawnego lub nieustalenia sytuacji prawnej; • Podmiot stosujący prawo działa na podstawie i w granicach kompetencji wyznaczonej przez tzw. przepisy o właściwości ( miejscowej, rzeczowej); • Istotą stosowania prawa jest zestawienie zewnętrznego wobec sędziego i apriorycznie istniejącego prawa z ustalonym na podstawie racjonalnych reguł (prawnych i pozaprawnych) stanem faktycznym.

Typ administracyjny stosowania prawa • Podmiot stosujący prawo nie jest niezależny od stron postępowania (władztwo administracyjne). Jest zwykle zainteresowany decyzją, jednakże tylko jako organ nie zaś jako konkretny podmiot. Wydanie decyzji rodzi zwykle prawa / obowiązki dla organu; • Podmiot stosujący prawo działa na podstawie kompetencji i w jej granicach;

• Podmiot stosujący prawo działa na wniosek stron albo z urzędu; • Istotą stosowania prawa jest zestawienie faktów i prawa; • Decyzja stosowania prawa jest normą indywidualną i konkretną.

Typ kierowniczy stosowania prawa • Stosowany w warunkach kierowania organizacją; • Oparty na prawnym i osobistym zainteresowaniu podmiotu stosującego prawo rozstrzyganą sprawą; • Zwiększona rola uznania i zwyczaju.

Model sylogistyczny stosowania prawa • W tradycyjnym pozytywizmie istotą stosowania prawa we wszystkich jego typach jest tzw. sylogizm subsumpcyjny. W uproszczeniu pewien typ wnioskowania, oparty na dwóch przesłankach: większa (norma generalna i abstrakcyjna), mniejsza (wiąże się z ustaleniem stanu faktycznego) i wniosek (decyzja podmiotu stosującego prawo).

• Podmiot stosujący prawo podciąga stan faktyczny pod normę prawną. Koncepcja sylogizmu opiera się na założeniu, że norma generalna ma charakter obiektywny, ponadto w sposób obiektywny można ustalić stan faktyczny, sylogistyczne rozstrzyganie jako czynność oparta na schemacie jest formalnie niezależna od przeprowadzającego tę czynność podmiotu.