Sto lat temu zdarzy si cud Aleksander Zybrant
Sto lat temu zdarzył się cud Aleksander Zybrant 6 d
Polska i Rosja w XIX i XX wieku Pod koniec XVIII wieku I Rzeczpospolita przestaje istnieć jako państwo w wyników rozbiór trzech zaborców. Znika z mapy Europy na 123 lata… Rosja po rozbiorach Polski i pokonaniu Napoleona staje się jedną z największych potęg europejskich w XIX wieku I wojna światowa jest dla sprawy polskiej decydująca – po raz pierwszy jej zaborcy walczą przeciwko sobie: Rosja kontra Niemcy i Austro-Węgry Nieprzygotowana do wojny Rosja ponosi klęski na froncie, państwo ogarnia kryzys, który wywoła rewolucję – car zostaje obalony i władzę obejmuje Rząd Tymczasowy i Rada Piotrogrodzka W wyniku klęski Państw Centralnych (Niemiec, Austrio. Węgier) i chaosu rewolucyjnego w Rosji, na mocy decyzji zwycięskich mocarstw zachodnich - powstaje Państwo Polskie W Rosji bolszewicy, rosyjscy komuniści pod wodzą Lenina przeprowadzają udany zamach stanu. Powstaje państwo nowego typu… Granica zachodnia Państwa Polskiego zostaje ustalona na mocy Traktatu Wersalskiego kończącego wojnę, ale granica wschodnia wykuwana będzie orężem…
Wojna polsko-bolszewicka. Koncepcje Buduję niepodległą Polskę, bo tylko Polacy w swoim własnym kraju mogą najlepiej o siebie zadbać. Ponadto zbuduję w Europie Wschodniej niepodległą Ukrainę i Litwę z Białorusią, które oddzielą nas od Rosji i będą naszymi sojusznikami. W ten sposób zniknie zagrożenie rosyjskie. Państwa narodowe to przeżytek. Zaniesiemy ogień światowej rewolucji komunistycznej do Europy! Najpierw, po trupie białej Polski, podajmy rękę proletariatowi w Niemczech i stworzymy potęgę, który zniszczy stary świat! Polska jest więc przeszkodą, którą trzeba usunąć!
Wojna polsko-bolszewicka. Wojsko Polskie. 10 XI 1918 – Józef Piłsudski Magdeburg Warszaw a uwolniony z więzienia w Magdeburgu wraca do Polski. Przejmuje władzę nad armią i zaczyna od budowę Wojska Polskiego Do realizacji zamierzeń Piłsudskiego na wschodzie Byli żołnierze Legionów Polskich potrzebna była siła zbrojna. Armia wielkopolska składająca się głównie z dawnych powstańców Odbudowa Wojska Polskiego była procesem trudnym. Nowa armia składała się z żołnierzy służących we wszystkich armiach zaborczych, a nawet alianckich (Błękitna armia). Proces ujednolicania był żmudny, ponieważ żołnierze Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego posługiwali się komendami w różnych językach, mieli różne umundurowanie, pensje czy uzbrojenie. W jej tworzeniu swój udział mieli, obok Piłsudskiego, dwaj inni Józefowie – Haller, doskonały organizator polskich formacji we powstałych we Francji i Dowbór-Muśnicki, Byłe polskie formacje zbrojne powstałe w carskiej Rosji Armia Krajowa tworzona przez Polskę w kongresówce i Galicji Armia Hallera która została utworzona we Francji.
Wojna polsko-bolszewicka. Powstanie polskiego wywiadu wojskowego i nasłuchu. Dla Piłsudskiego ważną kwestią było stworzenie polskiego wywiadu. Misję tę powierzył ppłk. Józefowi Rybakowi. Ten do służby wciągnął kolegę, wybitnego znawcę spraw Rosji (w tym także tej rewolucyjnej), który wiedział o niej więcej niż ktokolwiek inny w Europie. Był nim mjr Karol Bołdeskuł, oficer radiowywiadu, od jesieni 1915 r. do sierpnia 1917 r. , szef radiowywiadu państw centralnych na froncie wschodnim. Rozpoczynała się walka w eterze o najtajniejsze informacje, które miały zaważyć o wyniku całej wojny. Bołdeskuł uruchomił nieliczne polskie radiostacje nasłuchowe i rozkazał prowadzenie nasłuchu z różnych kierunków, ze względu na zagrożenie przede wszystkim z Rosji. Sieć nasłuchowa stworzona przez mjr Bołdeskuła przechwytywała przekazywane alfabetem Mors’a depesze między bolszewickimi radiostacjami, w tym te o ogromnej wadze, bo informujące o ruchach Armii Czerwonej. Sęk w tym, że ze względu na zaszyfrowanie były one nie do odczytania dla Polaków, stanowiły tajemniczy ciąg cyfr, a więc były bezużyteczne – wtedy zadecydował przypadek!
Wojna polsko-bolszewicka. Przypadek. Kluczową postacią tej wojny był porucznik Jan Kowalewski W czasie I Wojny Światowej służył w armii rosyjskiej, gdzie pełnił m. in. funkcję dyżurnego oficera łączności, znał zasady działania tej służby, szyfrował i deszyfrował depesze przesyłane przez rosyjskie stacje radiotelegraficzne, co stało się jego atutem w późniejszym dekryptażu radiotelegramów bolszewickich… W sierpniu z prośbą koleżeńską zwrócił się do niego por. Bronisław Sroka i … od tego wszystko się zaczęło! Bronek, nie ma sprawy, z przyjemnością Ci pomogę! Janek, mam prośbę: zastąpiłbyś mnie w pracy? Mam wesele siostry. Chodzi o tłumaczenie tekstów z języków obcych, a Ty znasz je bardzo dobrze… O wszystkim zadecydował wspominany przypadek, a dokładniej wesele panny Sroczanki, lektury z dzieciństwa i … grzebień
Wszystko przetłumaczyłem. Zostały tylko przechwycone bolszewickie depesze, ale oczywiście zaszyfrowane… Potrzebuje tylko dwóch rzeczy: grzebienia i rosyjskiego słowa które ma w sobie kilka tych samych liter. Mam! Tym słowem jest „dywizja” –дивизия Biuro Szyfrów Zaszyfrowany radiotelegram д и в и з и я 40 05 22 05 23 43 34 32 35 34 31 10 12 10 03 10 34 43 05 31 23 05 01 35 11 31 05 12 35 11 10 15 01 32 05 12 35 22 10 33 35 34 23 10 22 35 10 03 05 31 15 40 40 41 43 22 05 10 03 35 02 14 35 12 11 35 40 32 44 43 14 15 11 10 15 12 11 35 43 22 35 12 14 15 11 10 10 23 10 15 12 35 Spróbuję je rozszyfrować! Przecież czytałem „Złotego żuka” Edgar Allana Poe, gdzie rozszyfrowano podobną zagadkę! Teraz wyłamię niektóre ząbki w moim grzebieniu tak by łatwo było znaleźć sekwencję tych samych znaków w szyfrze!
Hm… to jest pewnie szyfr Mam rosyjską literę „д” ze słowa kratkowy. Narysuję sobiejako дивизия, oznaczoną w szyfrze tabelkę 0 do 9, 31. Wpiszęzjąpolami zgodnieodz zasadami gry w statki: cyfra 3 cyfra oznacza wiersz, gdzie pierwsza oznacza anumer cyfra 1 wiersza, oznacza kolumnę. potem a druga Anumer resztę wpiszę! kolumny. Biuro Szyfrów д 3 1 д и в и з и я Czterdziesta piąta dywizja pod dowództwem towarzysza Jakira przemieści się z Odessy… itd. , itd. 40 05 22 05 23 43 34 32 35 34 31 10 12 10 03 10 34 43 05 31 23 05 01 35 11 31 0 1 2 4 5 6 7 8 и я 9 з 0 1 3 0 в 1 2 2 д 3 я 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 2 3 4 S A 40 41 43 22 05 10 03 35 02 14 35 12 11 35 40 32 44 43 14 15 11 10 15 12 11 35 3 4 0 K I R O D E S 05 12 35 11 10 15 01 32 05 12 35 22 10 33 35 34 23 10 22 35 10 03 05 31 15 40 5 6 7 8 9 43 22 35 12 14 15 11 10 10 23 10 15 12 35 Ponieważ w depeszy niezaszyfrowane było miejsce wysyłki – Odessa i nazwisko dowódcy – Jakir, Kowalewski łatwo dzięki tym dwóm słowom odgadł następne litery, bo Odessa ma koło siebie dwie te same litery „S”, a rosyjska litera „я” (polskie „ja”) ze słowa Jakir występowała tylko dwa razy w depeszy, w tym raz we wspominanym słowie „dywizja”. Na tej podstawie Polak miał już pół alfabetu i resztę bez trudu rozszyfrował metodą krzyżówki – następnie odczytał całą depeszę i zameldował o tym do dowódcy!
Wojna polsko-bolszewicka. Radiowywiad. Jan Kowalewski Wacław Sierpiński Po tym sukcesie por. Janowi Kowalewskiemu powierzono misję stworzenie tajnego Biura Szyfrów w Sztabie WP. Z czasem bolszewickie szyfry zaczęły być coraz bardziej skomplikowane. Kowalewski sięgnął wtedy po czołowych polskich matematyków: Stefana Mazurkiewicza, Wacława Sierpińskiego i Stanisława Leśniewskiego. Z ich pomocą, przy użyciu połączenia metody lingwistycznej i matematycznej złamano ponad sto kluczy szyfrowych i odczytano tysiące depesz. Dzięki temu Polacy znali dokładnie rozmieszczenie, liczebność i zamiary nieprzyjaciela. Znając siły Rosjan naczelne dowództwo WP mogło rzucić do walki mniejsze siły, a duża grupa wojsk została skoncentrowana do kontruderzenia. Bolszewicy tuż przed Bitwą Warszawską zaczęli stosować nowy szyfr o nazwie „Rewolucja”, nie dopuszczając myśli, że Polacy mogliby go złamać. Tymczasem zajęło to porucznikowi Kowalewskiemu i jego ludziom zaledwie kilka godzin. . . O randze radiowywiadu dla losów wojny 1920 r. niech świadczy to, że gdy w 1921 r. gen. Władysław Sikorski dekorował Kowalewskiego Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari cicho szepnął mu do ucha: „za wygranie wojny, panie poruczniku”. Nie było w tym ani cienia przesady! Stefan Mazurkiewicz Stanisław Leśniewski
Wojna polsko-bolszewicka. Pierwsza faza działań zbrojnych. Józef Piłsudski przejął od Rady Regencyjnej władzę nad armią. Rozpoczęła się odbudowa Wojska polskiego, które miało walczyć o wschodnią granicę odrodzonego Państwa Polskiego 11. XI. 19 18 5. I. 19 19 21. l. V. 1 919 Wilno zostało zajęte przez Armię Czerwoną. Polacy musieli wycofać się z miasta. Moment ten polscy historycy przyjmują za początek wojny polsko-bolszewickiej Wojsko Polskie pod dowództwem Piłsudskiego odbiło z rąk bolszewickich Wilno. Wyprawa wileńska zakończyła się pełnym sukcesem Kijów 25. l. V. 3. III. 1920 Wyprawa kijowska - wspólna polsko-ukraińska operacja wojskowa (Polska zawarła sojusz z Ukraińską Republiką Ludową Szymona Petlury). Miała na celu utworzenie Ukrainy sprzymierzonej z Polską. Kijów został wzięty, ale wobec braku poparcia Ukraińców dla Petlury, sukces okazał się krótkotrwały
Wybiła godzina odwetu. Wojska Czerwonego Wojna polsko-bolszewicka. Nawała bolszewicka. Sztandaru i wojska gnijącego białego orła stoją w Zajęcia Kijowa okazało się punktem zwrotnym – bolszewicki kontratak 1. Armii Konnej (S. Budionny) przełamał front na południu i rozpoczął generalny odwrót wojsk polskich. Front Południowo-Zachodni parł na Lwów. Główne uderzenie na Warszawę prowadził z Białorusi Front Zachodni, dowodzony przez M. Tuchaczewskiego. Wbrew doświadczeniom I wojny światowej, bolszewicy używali do przełamań frontu dużych oddziałów konnych. Rozpoczęły się grabieże, mordy i gwałty na ludności cywilnej i na tzw. „wrogach ludu" Impet lipcowego uderzenia bolszewickiego na Froncie Zachodnim (Białoruś) spowodował utratę przez Polaków: Wilna, Grodna, Łomży, Białegostoku, Brześcia. Droga do Warszawy stała otworem i wydawało się, że nic nie jest w stanie zatrzymać bolszewickiej nawały. Plan Tuchaczewskiego przewidywał oskrzydlenie wojsk polskich, poprzez przekroczenie Wisły pod Płockiem, a następnie, wzorem Paskiewicza z 1831 r. atak na stolicę od zachodu. Od wschodu miała atakować 16. Armia Wraz z nastaniem sierpnia wojna weszła w decydującą fazę. Bolszewickie armie pojawiły się na przedmieściach Płocka, Radzymina, Ossowa i innych polskich miast. 2 VIII 1920 r. Tuchaczewski wydał słynny rozkaz: obliczu śmiertelnego starcia […] Na zachodzie decydują się losy rewolucji światowej. Poprzez trupa białej Polski prowadzi droga do światowego pożaru. Na bagnetach zaniesiemy szczęście i pokój pracującej ludzkości […]. Tuchaczewski III Korpus konny 3. Armia Gaj-Chana 4. Armia 15. Armia 16. Armia Grupa Mozyrska Konnarmia 14. Armia Konnarmia 12. Armia Budionny
Wojna polsko-bolszewicka. Plan bitwy Piłsudskiego. Polski plan Bitwy Warszawskiej: Manewr znad Wieprza – za jego twórcę uważa się Józefa Piłsudskiego, dużą rolę w jego szczegółowym przygotowaniu odegrał Szef Sztabu gen. Tadeusz Rozwadowski III Korpus konny 3. Armia Gaj-Chana 4. Armia 15. Armia Piłsudski wiedząc dzięki radiowywiadowi ile liczą siły Armii Czerwonej idące na Warszawę, postanowił osłabić polskie linie obronne i z nich stworzyć grupę uderzeniową, która zaatakuje znad rzeki wieprz. Nad wieprzem zgromadził najlepsze polskie formacje zbrojne: 1. Dywizja Piechoty Legionów(DPL) 3. DPL 4. Brygady Jazdy 14. Dywizja piechoty legionów (DP) 16 DP 21. Dywizja piechoty górskiej 16. Armia Grupa Mozyrska 14. Armia 12. Armia
Wojna polsko-bolszewicka. Przebieg Bitwy Warszawskiej. 11 VIII 1920 początek Bitwy Warszawskiej Bolszewicy próbują zdobyć przeprawy na Wiśle w rejonie m. in. Płocka, Włocławka. 13 VIII bolszewicka XVI Armia szturmuje przedmoście warszawskiego. Wojska polskie panikują i uciekają z Radzymina 14 VIII nad Wkrą 5. Armia Sikorskiego bije dwie silniejsze armie- XV i XVI 14 VIII dowódca Warszawy gen. Latinik posyła 1 dywizję Litewsko-Białoruską, która odzyskuje Radzymin. Jednak wieczorem miasto znowu zostaje utracone. 15 VIII sytuacja pod Warszawą staję się dramatyczna. Polskie dowództwo do odzyskania Radzymina posyła ostatnie odwody. Udaje się. 13 -14 VIII polskie zwycięstwo pod Ossowem. Poległ tam wraz z żołnierzami ks. I Skorupko. 16 VIII wobec dramatycznej sytuacji pod Warszawą, Józef Piłsudski przyśpiesza o jeden dzień polską kontrofensywę znad Wieprza. Wie dzięki Kowalewskiemu, że ma przed sobą słabą Grupę Mozyrską, a bolszewickie wojska na południu są daleko. Szybka kontrofensywa kończy się wielkim sukcesem. Kompletnie zaskoczone wojska Bolszewickie zostają rozgromione i zaczynają masowo się poddawać. Na północy Polacy również przechodzą do kontrofensywy. Warszawa jest uratowana, a wojna toczy się dalej Radzymin Ossów
Wojna polsko-bolszewicka. XVIII decydująca bitwa w dziejach świata Po Bitwie Warszawskiej nastąpiła Bitwa Niemeńska, która przypieczętowała ostateczne polskie zwycięstwo. Według jednych zwycięzcą był Piłsudski, według innych Opatrzność Boża, która pozwoliła zatrzymać pod Warszawą hordy Antychrysta. Z czasem ukuto termin „Cud nad Wisłą” (nawiązywał do święta Wniebowstąpienia NMP – 15 VIII). Edgar Vincent D’Abernon (1857 – 1941). Do popularnej listy Edwarda Sheparda Creasy'ego zawierającego 15 najważniejszych bitew w dziejach świata dołączył trzy kolejne, a wśród nich Bitwę Warszawską. Poza niewątpliwym znaczeniem samej bitwy obojętnym nie był fakt, że był on jej naocznym świadkiem, jako członek Misji Międzysojuszniczej, która przybyła do Polski w lipcu 1920 r.
Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o wszystko. Bolszewicy, pewni zwycięstwa pod Warszawą, nieśli ze sobą nową władzę. Okupacja ziem polskich przez bolszewików okupiona została krwią wielu Polaków. Bolszewicy traktowali niezwykle brutalnie oficerów, którzy dostali się do niewoli, wielu mordując po torturach. Tak samo postępowali wobec przedstawicieli polskiego ziemiaństwa, uważając ich za wrogów klasy robotniczej, którą bolszewicy rzekomo reprezentowali. Miał nią być Polski Komitet Rewolucyjny, tzw. Pol. Rew. Kom, z polskimi komunistami: Julianem Marchlewskim, czy Feliksem Dzierżyńskim (słynny szef Cze. Ka, bolszewickiej tajnej policji odpowiedzialnej za liczne mordy „wrogów ludu”). Był on gwarantem tego, że rządy bolszewików nad Polską wyglądały by tak jak w Rosji. Zwycięstwo polskie było militarne. Zadecydował on nim wspominany Radiowywiad, ryzykowny plan Piłsudskiego oraz hard i waleczność Wojska Polskiego. Ale były też głębsze przyczyny zwycięstwa: Polacy w większości katolicy nie ulegli komunistycznej ideologii bolszewickiej odrzucającej wiarę ich przodków. Polacy nie posiadający państwa przez 123 lata, chcieli sami sobą rządzić i w Rosji widzieli ciągle tego samego zaborcę.
Wojna polsko-bolszewicka. Pomoc Aliantów. • Wobec trudnej sytuacji na froncie rząd Polski prosi aliantów o pomoc. Na konferencji w lipcu 1920 r. w miejscowości Spa mocarstwa zachodnie podyktowały Polsce bardzo surowe warunki pomocy w rozmowach pokojowych z Leninem: granica polsko-bolszewicka na Bugu (linia Curzona), częściowo rozbrojenie, oddanie Wilna Litwinom. • Bolszewicy pewni zwycięstwa i tak nie byli zainteresowani pertraktacjami z aliantami o Polsce, chcieli zająć ją całą a następnie ruszyć dalej na zachód. Szef misji francuskiej w Warszawie. Jego plan bitwy warszawskiej został na szczęście odrzucony przez Piłsudskiego. Nie przeszkadzało to na Zachodzie rozpowszechniać potem plotki, że to on był rzekomym autorem zwycięstwa. • Dostawy sprzętu wojskowego, które Polska otrzymała od mocarstw zachodnich, pozwoliły stawić czoła Armii Czerwonej. Polska miała problem z pozyskaniem broni i amunicji od niechętnych sąsiadów. Państwem wyjątkowym w tym względzie były Węgry, które dostarczyły duże ilości amunicji. • Dużą pomocą okazali się amerykańscy lotnicy. Wobec braku własnych kadr ochotnicy z USA wykazali się sporą skutecznością w rozpoznaniu lotniczym i bombardowaniu kolumn bolszewickich prących na Warszawę, Lwów i inne polskie miasta. Jednym z lotników był Merian Caldwell Cooper – po wojnie wrócił do USA, gdzie zajął się twórczością filmową. W 1933 r. reżyserował głośny film „King Kong”, w którym zagrał pilota… atakującego tytułowego olbrzymiego goryla. Carton de Wiart, brytyjski przedstawiciel Wielkiej Brytanii, wielki wojownik (stracił na licznych wojnach oko i rękę. Po wojnie zamieszkał w Polsce.
Wojna polsko-bolszewicka. Pokój ryski 1921 r. Obie strony wyczerpane wojną przystąpiły do rokowań na neutralnym gruncie, w stolicy Łotwy, Rydze (w Pałacu Czarnogłowców). Traktat pokojowy ostatecznie podpisano 21 marca 1921 r. Piłsudski mimo zwycięstwa nie miał już tak silnej pozycji w Polsce wcześniej (po krótkotrwałym sukcesie Wyprawy Kijowskiej) i główny wpływ na negocjacje miała delegacja sejmowa, zdominowany przez jego przeciwników politycznych z Narodowej Demokracji. Polscy negocjatorzy zrezygnowali z idei federacyjnej, na rzecz własnej inkorporacyjnej, polegającej na włączeniu bezpośrednio do Polski ziem zachodniej Białorusi i Ukrainy. Wierzyli, że mniejszości narodowe uda się zasymilować, czyli uczynić w przyszłości Polakami. negatyw y Pozytyw y Zachowanie bytu państwowego Porzucenie ide federalistycznej, stw i państw, które rozd orzenia zielały by Polskę od Rosji Według niektórych pu błędem Polski było blicystów nie obalenie rządów bolszewikó w przyniosło zgubę w w Rosji, co przyszłości. Ostatecznie duży ob sza Państwa Polskiego, r większością narodo z wo polską (2/3) arrasy Zwrot dzieł sztuki zrabowanych prze z zaborców Pomnik ks. Poniatowskiego
Wojna polsko-bolszewicka. Bibliografia: Przeczytałem: • książkę prof. Andrzeja Chwalby „Przegrane zwycięstwo. Wojna polsko-bolszewicka 1918 -1920”. • Wspomnienia Lorda Edgara Vincenta D’Abernon „Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata. Pod Warszawą 1920 r. ” Uczestniczyłem w wykładzie o polskim Radiowywiadzie w wojnie 1920 r. w Łazienkach Królewskich prof. Grzegorza Nowika. Obejrzałem spektakl teatru TV „Człowiek, który zatrzymał Rosję”, w reżyseria Tomasza Drozdowicza. Strony www: • wikipedia • niepodlegla. gov. pl • dzieje. pl • ipn. gov. pl i inne.
- Slides: 18