STARA KORNICA Narysuj bia kred ksztat na mapie

STARA KORNICA

Narysuję białą kredą kształt na mapie, I poprawię go dokładnie z każdej strony, W którym miejscu? W Mazowieckim go umieszczę, Ten rysunek to kształt będzie miał korony. A dlaczego? Skąd ten pomysł - zapytacie. Czy dlatego, że jest piękna okolica? To z pewnością też jest ważne, lecz to tutaj Jest wieś pewna o nazwie Stara Kornica. Skąd korona się tam wzięła? Z herbu przecież! Koronica - kiedyś wieś tak nazywano, Lecz po latach zmian i rządów i przekształceń, Tak po prostu inne imię jej nadano. Żył w Kornicy, tu urodził się i wzrastał, Więc też o nim małe słówko dzisiaj powiem. Archeolog i historyk, folklorysta To Mikołaj Jańczuk - tak się właśnie zowie. Jest tam kościół, co już ponad sto lat liczy I kapliczka jeszcze starsza, co pamięta, Co tu działo się przed trzystu prawie laty, Jak to było, tak na co dzień i od święta. Może trudniej, może lepiej, tego nie wiem, Lecz przypuszczać mogę dzisiaj całkiem śmiało, Że tutejsi ludzie dobre mieli serca I do dzisiaj tak mieszkańcom już zostało. Autor : Dorota Kluska

Z historii Kornicy Pierwsza wzmianka źródłowa Kornicy pochodzi z lat 1463 -1478, gdzie król Kazimierz Jagiellończyk nadał Żydowi brzeskiemu Lewinowi Szałowiczowi tę wieś najpierw w dożywocie, a następnie w dziedzictwo. Przedtem trzymał ją jakiś szlachcic Piatkowski vel Piątkowski. W 1520 r. Kornica weszła w skład województwa podlaskiego ze stolica w Drohiczynie, ale należała już do ziemi mielnickiej.

Według przekazów tradycji zapisanych przez historyka M. Teodorowicza, nazwa pierwotna brzmiała Koronnica, gdyż była wsią królewską. Następna wzmianka źródłowa dotycząca wsi Kornica pochodzi z 1533 r. , z czasów Zygmunta Starego. Zdaniem językoznawcy i etnografa żyjącego na przełomie XIX i XX w. wywodzącego się zresztą z Kornicy, Mikołaja Janczuka, źródeł nazwy należy szukać w rzeczowniku „krynica”. Ma on bowiem pewne różnice brzmieniowe w poszczególnych gwarach małoruskich, jakimi posługiwali się ludzie mieszkający na tych terenach i m. in. może brzmieć „kornica”. Inni zwracają uwagę na to, że z punktu widzenia onomastyki (nauki zajmującej się nazwami własnymi) jest bardziej prawdopodobne, że źródeł trzeba dopatrywać się w rodzinie słów powiązanych z rzeczownikiem „kora”, „korzeń” lub „korny”. Dwa pierwsze rzeczowniki budzą skojarzenia z drzewami i lasami, które obficie występując w dawnych czasach, mogły być toczone przez korniki, a po wycince pozostawały w postaci licznych korzeni i karp. Nie można też wykluczyć, że nazwa wywodzi się od imienia „Kornilij”, ani tego, że kiedyś brzmiała ona „Koronica”, co z kolei wskazywałoby na ścisłe powiązanie z rzeczownikiem „korona”.

Z 1545 r. pochodzi pierwsza wzmianka o cerkwi prawosławnej pod wezwaniem św. Jerzego w Kornicy, na terenie dóbr królewskich. W 1560 r. Kornica weszła w skład osobnego starostwa łosickiego, a w 1569 r. włączono ją do Korony. Po III rozbiorze Polski Kornica znalazła się w zaborze austriackim. W wydanym w 1883 r. IV Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego tak pisano: „Kornica – wieś i folwark powiatu Konstantynów gmina i parafia Kornica, poczta Łosice, okręgowy sąd Huszlew. Ciągnie się ta wieś blisko 2 mile, ma cerkiew parafialną dla ludności rusińskiej i szkołę początkową, urząd gminny, gruntów włościańskich 3746 morgów, domów 146 mieszkańców 960, Rusini, gruntów folw. Morgów 356… W skład gminy wchodzą: Czebieraki, Falatycze, Kornica, Popławy, Różylas, Szpaki i Wyżyki. ” Fot. Cmentarz unicki nieistniejącej już parafii św. Jerzego, znajdujący się obok stacji benzynowej

Po Wielkiej Nocy 13 kwietnia 1906 r. zaczęto budować kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Maryji Panny. Piasek był blisko na podorędziu. Po 3 miesiącach budowy nie tylko stanęły mury, ale nawet położono belki (wiadomo, że było to 28. 06. 1906 r. ). W r. 1908 stanął piękny kościół w stylu neogotyckim z czerwonej cegły ze strzelistą wieżą o wysokości 42 m. Gdy biskup Jaczewski dokonywał konsekracji kościoła, w homilii powiedział: „ To jest wasze zwycięstwo – Wiara wasza. ”

W 1920 r. założono w Kornicy Starej Ochotnicza Straż Pożarną. Rok później Kornica miała 197 budynków mieszkalnych i 1087 mieszkańców. W 1922 r. wprowadzono przymus szkolny i dzieci szkolne sadziły drzewka na drodze z Kornicy do Wyrzyk. W starej szkole mieściły się 2 klasy, natomiast 5 było rozmieszczonych po wiejskich chatach u gospodarzy. Widomo, że pierwsze koło Straży Ogniowej zaczęło aktywnie działać dopiero w 1922 r. za czasów pobytu kierownika szkoły Stanisława Sidewicza w roku 1925 staraniem nauczycielstwa został wzniesiony pomnik z napisem „Pamiątka odrodzenia Ojczyzny”. W roku 1931 Kornica miała 3291 mieszkańców i liczyła 7 km długości. Gmina Kornica miała 62, 6 km² i były w niej 3 wsie szlacheckie, 6 włościańskich i 1 mieszana. Trzy lata później była już świetlica, biblioteka „Związku Strzeleckiego” oraz remiza strażacka OSP.

W 1936 r. rozpoczęto prace budowlane przy wznoszeniu nowego budynku szkolnego w Kornicy Starej, gdzie przed laty stała unicka plebania. W 1948 r. gmina Kornica weszła w skład województwa warszawskiego i w dalszym ciągu była w powiecie siedleckim. W 1956 r. utworzono Kornickie Zakłady Kredowe Przemysłu Terenowego jako samodzielne przedsiębiorstwo. W 1975 r. Kornica znalazła się w nowo utworzonym województwie bialskopodlaskim. W skład parafii wchodziły: Kornica, Dubicze, Koszelówka, Rudka, Walim, Wólka Nosowska i Wyrzyki. W 1997 r. powstał Zespół Publicznych Placówek Oświatowych.

GMINA STARA KORNICA WSPÓŁCZEŚNIE Gmina Stara Kornica leży na Nizinie Południowopodlaskiej, graniczy: -od północy z gminą Sarnaki -od północnego-zachodu z gmina Platerów - od zachodu z gminą Łosice - od południowego-zachodu z gminą Huszlew-powiat łosicki - od północnego –wschodu z gminą Konstantynów - od południowego –wschodu z gminą Leśna Podlaska- powiat bialski. Powierzchnia gminy wynosi 119 km², co stanowi 2, 2% obszaru województwa mazowieckiego. Według stanu na dzień 31. 12. 2011 r. gminę zamieszkiwało 5135 osób. Na terenie gminy działają urzędy i przedsiębiorstwa, zapewniające miejsca pracy dla miejscowej ludności. Ich obecność w istotny sposób wpływa na strukturę zatrudnienia i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Są to m. in. : 1. Urząd Gminy Stara Kornica 2. Bank Spółdzielczy 3. Zespół Publicznych Placówek Oświatowych 4. Mechaniczno-biologiczna gminna oczyszczalnia ścieków typu SBR 5. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” 6. Ośrodek Zdrowia

ZABYTKI v kapliczka pochodząca z 1835 r. vspichlerz vcmentarz unicki v. Neogotycki kościół parafialny p. w. Niepokalanego Poczęcia NMP

CIEKAWOSTKI

Kornica przeszła do historii również z tego powodu, że miało tu miejsce ważne, znaczące wydarzenie religijne. Podczas prześladowań objawiła się p. Marii Jaroszuk Matka Boska na polu ojca, na którym rosły krzaki i dwie grusze. Ziemia kornicka leży na pograniczu kultur i narodów, gdzie ścierały się wpływy polskie, litewskie i rusińskie.

BIBLIOGRAFIA: 1. Józef Geresz, Z historii wsi KORNICA, Międzyrzec Podlaski, „INTERGRAF”, 2009; 2. Ks. Piotr Sawczuk, Kornica. Dzieje pisane krwią i kredą, Siedlce, Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, 2009; 3. Gmina Stara Kornica dawniej i dziś Oprac. Katarzyna Brygoła