Standart Sreli Taknlarn Etki Alanlarnn CBS Ortamnda Belirlenmesi

Standart Süreli Taşkınların Etki Alanlarının CBS Ortamında Belirlenmesi ve Bazı Toprak Özelliklerine Olan Etkisinin Saptanması; Terme Çayı Örneği AFA ADI PROĞRAM ADI PROJE LİDERİ KURUMU TELEFONU E-POSTA Fatma DEDEOĞLU Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü(TARM) Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Bölümü (CBS) 0 312 3431050 / 2407 fdedeoglu@tagem. gov. tr YARDIMCI ARAŞTIRICILAR Dr. Ediz ÜNAL Dr. Hakan YILDIZ Vildan Özen KUZ Sinem ATAKER Harun TORUNLAR Doç. Dr. Orhan DENGİZ Fikret SAYGIN Ali İMAMOĞLU Sevda YAZICI : Toprak ve Su Kaynakları : Tarımsal Mekanizasyon ve Bilgi Teknolojileri KURUMU E-POSTA TARM eunal@tagem. gov. tr hyildiz@tagem. gov. tr vkuz@tagem. gov. tr sataker@tagem. gov. tr TARM htorunlar@tagem. gov. tr 19 MayısÜniversitesi. Zir. Fak /Toprak Böl. Terme Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü 19 MayısÜniversitesi. Zir. Fak /Toprak Böl. TARSİM odengiz@omu. edu. tr o_dengiz@hotmail. com saygin_fikret@hotmail. com fikretsaygin@gmail. com PROJE TOPLAM BÜTÇESİ (TL) 100. 000 aliimamoglu@yandex. com sevda. yazici@tarsim. org. tr PROJE BAŞLAMA TARİHİ (GÜN/AY/YIL) 01 / 2015 PROJE BİTİŞ TARİHİ (GÜN/AY/YIL) 31 / 12 / 2017 Proje Özeti Ülkemizde ve dünyada yaşanan nehir taşkınları ve seller tarım arazilerinin zarar görmesine neden olduğu gibi ciddi can ve mal kayıplarına da sebep olan doğal afetlerden biridir. Özellikle son yıllarda küresel ısınmadan kaynaklı zamansız taşkınlar, derelerin ıslah edilerek yapılaşmaya açılması ve taşkın koruma yapılarının yetersiz oluşu gibi sebepler doğabilecek zararların boyutunu arttırmaktadır dolayısıyla taşkından zarar gören tarım alanlarının ve tarım toprağındaki bozulmanın tespiti büyük önem kazanmaktadır. Bu çalışma Samsun ili Terme ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Terme çayı 35 km. uzunluğunda, havza alanı 233 km 2 dir. Çalışmada veri kaynaklarını 1: 25000 ölçekli topoğrafik haritalardan üretilmiş sayısal veriler (yükselti modeli, akarsu ve derelerin çizgi katmanları) ile DSİ’den temin edilen veriler (köprü, bent, menfez verileri ve uzun yıllar maksimum ve minimum debi değerleri), uydu görüntüsü ve arazi çalışmaları oluşturmuştur. Ayrıca, Terme çayı ve yakın kollarının taşkın zamanlarında tarım arazileri üzerinde yapmış oldukları olumsuz etkilerinin belirlenmesi amacıyla, çayın her iki yakasına yaklaşık 500 m mesafede dağılım gösteren farklı özellikteki toprakların sayısal detaylı etüt ve haritalama çalışması yapılarak, çalışma alanına ait güçlü bir veri tabanı da üretilmiştir. Veriler Arc. GIS CBS yazılımı uzantısı olan HEC-Geo. RAS ve HEC-RAS yazılımları kullanılmak suretiyle değerlendirilmiştir. Taşkın risk çalışmaları için, 25 yıllık maksimum taşkın debileri kullanılarak 2, 5, 10, 25, 50, 100 ve 500 yıllık tekerrürlü taşkın debilerinden yararlanılmış çalışma alanının tarımsal taşkın risk haritaları oluşturulmuştur. Bu proje ile Terme çayı için, olası taşkın alanların haritası yapılmış ve taşkına maruz kalan tarım alanlarının haritaları üretilerek, detaylı etütlerle tarım toprağının yapısı ve bu alanlarda yetiştirilen ürünlerin çiftçi açısından kar-zarar durumu ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: Terme Havzası, Taşkın Riski, Hidrolik ve Hidrolojik Modelleme, Debi, CBS, UA