stanbul ve Kentsel Dnm Yrd Do Dr M
İstanbul ve “Kentsel Dönüşüm” Yrd. Doç. Dr. M. Tevfik Özlüdemir Taşkışla, 28 Nisan 2008
BUGÜN NELER OLUYOR?
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan Petkim’in özelleştirilmesine karşı çıkanlara yanıt veriyor: “Babalar gibi satarım. ” Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Cevahir Alışveriş Merkezi’nin açılışında “tüccar siyasetçi” eleştirilerini yanıtlıyor: "Ülkede yatırım yapılmasını teminen dünyanın bütün girişimcileri ile her yerde görüşürüm. Bakan arkadaşlarıma her yerde görüşmelerini tavsiye ediyorum, 'görüşün' diyorum. Çünkü ben ülkemi adeta pazarlamakla mükellefim. Bunu her ülkenin başbakanı yapıyor, devlet başkanı yapıyor. Bugüne kadar benim başbakanlarım yapmamışsa bu ileri bir anlayış değildir. Kusura bakmayın. Bunu, Sayın Bush'tan tutun Almanya'nın Fransa'nın bütün Avrupa ülkelerinin başbakanlarına varıncaya kadar yapıyor. Bizzat davet ediyor, uçak gönderiyor, oturuyor konuşuyor. Ama bunların dünyadan haberi yok, ne oluyor ne bitiyor, haberi yok. "
Topbaş: Ne varsa satın Topbaş, "İstanbul'un 505 kilometre raylı sisteme ihtiyacı var. 20 milyar dolar kaynak olsa ve biz aynı anda 50 ayrı yerde çalışmaları başlatsak bu projeyi 5 yılda bitiririz. Ama bunlar için paraya ihtiyacımız var. O yüzden genel sekreterimize ulaşımda kullanılmak üzere satılabilecek ne varsa satması için talimat verdim'' dedi. Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi 23. Kasım 2006
Haydarpaşa Projesi “Haydarpaşa Venedik gibi olacak. . Yılda 5 milyar dolar gelecek… Haydarpaşa Projesi Asya Yakası'nın turizm potansiyelini arttıracak. . . ” Kaynak: Basın Proje; Haydarpaşa’ nın otele, çevresinin ise iş merkezi haline dönüştüğü ve Yeldeğirmeni’nden Harem’e kadar uzanan bölgeyi kapsamakta. İlk plan 7 adet gökdelenden oluşurken, bir Alman firmasına yaptırılan son proje yatay binalardan oluşan ve silüeti bozmayan (!) bir proje.
Haydarpaşa'nın kentsel dönüşüm projesini hazırlayan ve bu çalışmalarda gar binasına dokunmayacaklarını açıklayan Drees&Sommer firması, "Haydarpaşa Garı'nda yasadışı tadilat yapmakla" ve "mevzuata aykırı bir şekilde TCDD gayrimenkulünü kullanmakla" suçlanıyor. Harem İskelesi'nden Söğütlüçeşme Tren İstasyonu'na kadar olan alanda 960 bin metrekarelik bir arazi var. Bu arazide en az 2 -2, 5 milyon metrekare yapı inşa edilecek.
Galataport “Galataport’ tan gelecek olan para en az 5 milyar dolar…. ” Kaynak: Basın “Galataport sayesinde İstanbul’ a 5 milyon turist gelecek; Galataport İstanbul’un görünümünü değiştirecek… değiştirecek ”
Sabancı Kulelerin yapılması düşünülen alan İş Bankası Kuleleri İETT ARAZİSİ
“Dubai kuleleri: İstanbul'da inşa edilmekte olan ikiz kuleler, Türkiye'nin geçirdiği ekonomik düzelme sonrasında yabancı yatırımcıların ülkeye olan ilgisinin geri gelişini simgeliyor. . ” kulelerin kente katkısı en az 5 milyar dolar … Kaynak: İBB “Dubai kuleleri değil Kuleturka yapalım ATO Başkanı Aygün, belediyeye yüzde 20 pay veren Dubaililer'in yapacağı kuleler yerine yarıya ortaklıkla 'Kuleturka' yapmayı önerdi” önerdi Kaynak: Basın
Küçükçekmece-Avcılar İç Dış Kumsal Alanı Kentsel Tasarım Projesi
“Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi” öncelikli olarak iki ana projeyi kapsamaktadır. 1. Olimpiyat Köyü ve yakın çevresi TOKİ başkanı Erdoğan Bayraktar, “ 59. Cumhuriyet Hükümetimizin acil eylem planında yer alan ve sosyal devletin yükümlülüğü olan dönüşüm projelerini sizin güler yüzünüzden ve hayır dualarınızdan aldığımız enerji ile daha bir azimle sürdürüyoruz” diye konuştu. Ayazma ve Tepeüstü Bölgelerinde, hazine arazisi üzerindeki gecekondularda yaşayan vatandaşlarımız bu bölgeden tasfiye edilerek, bundan böyle daha modern konutlarda hayatlarını sürdürecek” diyen TOKİ başkanı taşınacak kişi sayısı hakkında “toplam 10 bin kişi ve bunların bir yerden bir yere taşınması söz konusu. ” dedi. Kaynak: Türkiye Gazetesi 16 Eylül 2006 2. Küçükçekmece merkezi
Florya Köşkü'nün önüne doğru, denizin içine 70 katlı otel, üstelik “ekolojik bir otel” (!) öneriliyor.
Kartal Alt Merkez ve Kartal-Pendik Kıyı Kesimi Kentsel Dönüşüm Projesi
Topbaş: Kartal bölgesinde 5 milyar dolarlık değer ortaya çıkacak… Kartal Projesi, İstanbul’un iki yakası arasındaki dengesizliği gidermek ve alternatif bir merkez oluşturmak amacıyla planlandı. Kartal ve Pendik İlçeleri sınırları içinde yer alan toplam 555 hektarlık bir alana yayılacak proje ile bölge; ticaret, turizm, konut, kültür, yönetim ve rekreasyon fonksiyonlarının yer alacağı önemli bir merkez haline dönüştürülecek. Bu projeyle Taksim, Levent, Maslak, vb. Merkezi İş Alanları’na alternatif yaratılması hedefleniyor. Ağırlıklı iş kuleleri, az miktarda da konutlar olacak. Karşılıklı büyük kuleler yapılacak. Kenarlarda boş alanlar bırakılarak parklar yapılacak. Kaynak: İBB
“Kartal bu proje ile bir dünya markası olacak “ Kaynak: Zaha HADİD
Kartal projesinin gelişiminde kimi ilginç noktalar var; Ünlü mimar Zaha Hadid’in gerçekleştirdiği proje bedelini yeni kurulan “Kartal Kentsel Dönüşüm Derneği” karşılayacak. Dernek kurucuları ise Eczacıbaşı, Mutlu Akü, Süperlit, Aksa Metal gibi proje bölgesinde yer alan büyük fabrikalar. 16 kurucu üyeli derneğe üye olabilmek için o bölgede 10. 000 m²’ den büyük arsaya sahip olmak gerekiyor. Kısacası buradaki dönüşümde bölgede yaşayanlar mağdur olmuyor; çünkü parayı onlar veriyor. Örneğin yeşil alan olarak daha önce tanzim edilen Eczacıbaşı arsası bugünlerde konut bölgesi ilan edildi.
Meclis Deprem Komisyonu Başkanı Zeytinburnu'nda 2 bin 650 konutun yıkılması gerektiğini, ancak vatandaşın 'Bana kaç daire vereceksin' diyerek pazarlık yaptığını ifade etti. “Zeytinburnu’nda tarama ve tespit çalışmaları tamamlandı. Şimdi ilçede vatandaşlarımızı binalarının deprem riski konusunda bilgilendireceğiz. İlk etapta Topkapı’da bin 100, İkitelli’de ise bin 300 konut yaparak isteyen vatandaşlarımızı buralara aktaracağız. Oturduğu semtten ayrılmak istemeyen kişiler de burada yeniden inşa edeceğimiz konutların farkını ödeyerek kalabilecek. ” Zeytinburnu Deprem Odaklı Kentsel Dönüşüm Projesi Kaynak: İBB
Sümerbank'a ait Bakırköy'de 87 dönümlük ve marina projesine çok yakın olan fabrika arazisi, Özelleştirme İdaresi tarafından 2004'te 44 milyon dolara AKP'ye yakınlığı ile bilinen Kemal Ayvacı ve Nevzat İnan'ın sahibi oldukları Doğa Madencilik'e satıldı. Arazinin, turizm ve konut imarlı olduğunu, denize 500 metre cephesi bulunduğunu belirterek buraya da çok yüksek katlı rezidans ve oteller yapılabileceği belirtiliyor. En yüksek teklifi Ofer destekli Koçhan Ortak Girişiminin verdiği ihale sonucunda; Galataport'un 3 katı büyüklüğündeki Zeytinburnu Marinasına yüksek katlı ofis, otel ve ticaret merkezi olmak üzere 3 gökdelen ve mega yatların da yanaşabileceği liman yapabilecek. Projede denizin doldurulabileceği alan yaklaşık 1. 5 milyon metrekareye çıkabilecek.
Tarlabaşı, gayrimenkul yatırımcılarının yeni gözdesi oldu. Polat Holding, Koç Holding, Global Yatırım, Çalık Holding, Ulusoy ve Demirören proje yarışına girdiler. Yapılan ihaleyi kazanan Çalık Holding, %58 pay alarak Tarlabaşı’ndaki eski evleri onaracak. Henüz kesin planlar açıklanmasa da, Tarlabaşı'nın yeni yüzünde kültür sanat merkezlerinin, turistik mekânların olacağı öngörülüyor. Yani orijinalliği bozulmadan yenilenen binaların içini; tek lüksü şehir merkezinde yaşamak olan çok çocuklu, az gelirli Tarlabaşılıların yerine kültür-sanat insanları, çokuluslu firmaların, büyük şirketlerin çalışanları ve varlıklı aileler dolduracak. Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi Mart 2007 Tarlabaşı Kentsel Dönüşüm Projesi
Küçükpazar, Vezneciler, Vefa ve Süleymaniye çevresindeki konut ve küçük işletmelere birer tebligat yollanarak buraların istimlak edileceği belirtiliyor İstimlak edildikten sonra boşalana Bayraktarlar ve Cevahir Holding'in ortaklığıyla bir alışveriş merkezi yapılacağı yönünde söylentiler var. Kaynak: Hürriyet Gazeteleri Eylül 2006 Süleymaniye Kentsel Dönüşüm Projesi
Sarıgül; “Başkan Topbaş garip ve mağdurların yanında…” Kadir Topbaş: “İstanbul’daki her çarpık yapılanma bölgesi bizim dönüşüm alanımız ve bu konuda sayın başkanlarımızla birlikte adım çalışmalar yapıyoruz. Kuştepe Kentsel Dönüşüm Projesi
Topbaş; …tedirgin etmeden, vatandaşlarımızı kendi yerinde yenilemek, dönüştürmek, bu görevimiz… Çünkü İstanbul hem deprem riski taşıyan bir kent, hem de insani boyutta yaşam alanlarına sahip değil. Artık adam gibi bir şehir kurgulamak zorundayız. Ama bunu yaparken vatandaşları rahatsız etmeden her ilçede örnekler yapacağız. Amacımız diğerlerine de ‘Aman bizim bölgeye de gelir misiniz, bizim mahallede de yenileme yapar mısınız’ dedirtmek, niyetimiz bu. Kaynak: İBB
Sulukule Kentsel Dönüşüm Projesi “Yeni Sulukule Projesi’nde evlerin arkası bahçeli olacak. Romanlar eğlencelerini bahçede yapacak. Kültür merkezi inşa edilecek olan bölgede yetenekli vatandaşlar için konservatuvar da bulunacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Fatih Belediyesi ve Toplu Konut İdaresi işbirliğiyle Fatih’te ‘Sulukule’ olarak bilinen ve yenileme alanı ilan edilen Hatice ve Neslişah Sultan mahallelerinde 620 ev ve bir otel ile ticaret, kültür ve eğlence tesisini içeren proje, Kültür ve Tabiat Varlıkları Yenileme Kurulu tarafından onaylandı. ” Kaynak: Zaman Gazetesi, Ocak 2008
İmar Planı “Tadilatları” Trump Towers (Trump Kuleleri) olarak adlandırılan gökdelenlerin bulunduğu arsanın mülkiyeti Doğan Grubu'na ait. İmar planlarında okul ve spor tesisi alanı olarak tanımlanan bu arsa, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 16 Nisan 2005 tarihinde yapılan oturumunda alınan münferit plan tadilatı gereği yapılaşmaya açıldı. Arsada yapılaşma izni 0. 50'den 3 emsale çıkarılırken, inşaat yüksekliği serbest bırakıldı. Bu plan tadilatı ile arsanın değeri olağanüstü derecede arttı.
Sonuç Yerine… Kentsel dönüşüm projesine tabi olacak alanlardaki toplam konut sayısı yaklaşık 600 bin, bunların içinde toplam gecekondu sayısı 86 bin dolayında. Her hanenin 4 kişi olduğu kabulü ile bu süreçten yaklaşık 2. 400. 000 kişi etkilenecek. Tarımın gerilemesi ve dolayısıyla istihdam azalışı nedeniyle 2020’de İstanbul’un nüfusunun 20 milyon olacağı tahmin ediliyor.
Sonuç Yerine… Her şeyi satıldığı, her şeyi “marka”laştırıldığı ülkemizde, nasıl özelleştirmeler ile ülkenin değerleri yok ediliyorsa, Sosyal güvenlik kurumlarının geliri aktarılarak birileri zenginleştiriliyor, yeni sosyal güvenlik yasasıyla çalışanların hakları ellerinden alınıyorsa, “KENTSEL DÖNÜŞÜM” uygulamalarıyla kamuya ait topraklar elden çıkarılıyor, yoksul insanlar evlerinden ediliyor…
Sonuç Yerine… Evet, kentlerimiz çirkin, Evet, kentlerimiz deprem riski altında, Evet, kentli insanlarımız işlerine gidebilmek için saatlerini trafik çilesi çekerek geçiriyor. Evet, kiralar ödenemez miktarlara ulaştı. İyi ama bu sorunları yaratanlar kendileri değil mi? Çözüm onlardan mı gelecek?
Sonuç Yerine… “Kentsel dönüşüm” projeleri; Depremin yıkıcı sonuçlarını çözemez; depremle mücadele pilot projelerle olmaz. Barınma hakkı piyasa koşullarına terk edildiği için konut sorununu çözemez. Toplumun eğlenme, dinlenme gereksinimlerini lüks alışveriş merkezleri, yat limanları ile çözemez. Sadece zengin kentliye hizmet edecek ve emekçi kentli halkın sorunlarını çözemeyecektir.
Sonuç Yerine… Sorunların çözümü ise; Kentsel yaşamın sosyal adalet ve toplum yararı kavramları kapsamında yeniden örgütlendiği, Projeci değil bütünselci bir planlama anlayışı ile kentin yeniden planlandığı, Koşulsuz barınma hakkının sağlandığı, İnsani koşullarda yaşama hakkının mekanda yeniden tanımlandığı , bir mücadelenin örgütlenmesi ile mümkün olacaktır…
- Slides: 30