Staatsinrichting van Nederland deel 2 Inhoud van de

Staatsinrichting van Nederland (deel 2) Inhoud van de staatsinrichting van nu

De grondwet • In een democratie moeten de rechten en plichten van de burgers beschermd worden in een grondwet. • De grondwet is ontstaan na de Franse revolutie (1789), als een soort bescherming tegen de koning (overheid).

Grondwet en grondrechten Grondwet: boek waarin de rechten en plichten van alle Nederlandse burgers in staan In de grondwet staan twee soorten grondrechten • Klassieke grondrechten – Beschermen van de burger tegen de overheid – Ontstaan voor 1900 • • • Vrijheid van meningsuiting Vrijheid van godsdienst Vrijheid van drukpers Vrijheid van onderwijs Vrijheid van vereniging, vergadering en betoging Recht op gelijke behandeling Kiesrecht Recht van petitie Referendum (nieuw recht, beschermt burger tegen de overheid) • Sociale grondrechten – Bescherming van de burger door de overheid. – Ontstaan na 1900 • • Recht op bestaanszekerheid Recht op onderwijs Recht op gezondheidszorg Recht op woongelegenheid Recht op werk Recht op bewoonbaarheid op het land Recht op rechtsbijstand Nationale ombudsman: beschermt de burger tegen fouten die de overheid maakt. Is onafhankelijk.

Het parlement • Wat is het parlement? – Parlement zijn de Eerste Kamer en de Tweede kamer samen. Een ander woord voor parlement is de Staten-generaal • Het parlement wordt ook wel de volksvertegenwoordiging genoemd omdat ze het hele Nederlandse volk vertegenwoordigen. – De Tweede kamer wordt direct door de Nederlandse bevolking gekozen (d. m. v. Verkiezingen) • • • 150 leden Gekozen door het Nederlandse volk tijdens verkiezingen Controlerende en wetgevende functie – De Eerste Kamer wordt indirect gekozen door het Nederlandse volk • • • 75 leden Gekozen door de leden van de Provinciale staten Controlerende functie

Wat doet het parlement voor ons? • Het parlement heeft drie functies • Vormt een verbinding tussen het volk en de politiek. Het volk kan stemmen wie er in de Tweede kamer moet komen. Hierdoor heeft het volk invloed op het bestuur in Nederland • Het maken van wetten. • Controleren van de regering. De oppositie controleert de regering – Regering: de partijen die regeren, wordt ook wel een coalitie genoemd. – Oppositie: de partijen die niet regeren

Rechten van de Eerste en Tweede Kamer Parlement: Eerste Kamer en Tweede Kamer samen De Tweede Kamer heeft meer rechten dan de Eerste Kamer • Eerste Kamer – – Recht van budget Recht van enquête Recht van interpellatie: vragenuurtje Motierecht • Tweede Kamer – – – Recht van budget Recht van enquête het recht van interpellatie: vragenuurtje Motierecht Recht van amendement (een bestaande wet kunnen aanpassen) Recht van initiatief (zelf een nieuwe wet indienen)

Hoe komt een wet tot stand in Nederland? • Voordat een wet gebruikt kan worden moeten de volgende stappen worden genomen: 1. 2. 3. 4. 5. Een kamerlid of minister moet de wet indienen De meerderheid van de Tweede Kamer moet instemmen met de wet De meerderheid van de Eerste Kamer moet instemmen met de wet De koning(in) zet samen met de minister een handtekening onder de wet De wet wordt gepubliceerd in het Staatsblad • Het moet in deze volgorde, anders geen wet! Nederland is een rechtsstaat, dit betekent: burgers en regering moeten zich houden aan de regels van de wet.

Samenwerking in Europa. • Waarom Europese samenwerking? – Na WO 2 kwamen de landen in Europa tot het besef dat ze moesten samenwerken op economisch gebied om conflicten te voorkomen. Later kwam daar ook poltieke samenwerking bij. • Geschiedenis van de samenwerking in Europa. – – • 1952 EGKS (Europese gemeenschap voor kolen en staal) 1957 EEG (Europese economische gemeenschap) 1967 EG (Europese gemeenschap: EGKS + EEG samengevoegd) 1994 EU (Europese Unie) vanaf nu ook politieke samenwerking Tegenwoordig hebben we in de EU drie instanties (organen) De Europese commissie (komt samen in Brussel, België) Het Europees parlement (komt samen in Straatsburg en Brussel) De raad van ministers (komt samen in Brussel, België)

Europese wetgeving • Hoe komt een wet tot stand in Europa? In deze volgorde: 1. 2. 3. Europese Commissie (bedenkt de wetten) Europees Parlement (stemt voor of tegen de wetten + controle commissie) Raad van Ministers (beoordeelt de wetten op kwaliteit en haalbaarheid ) Een wet kan dus worden tegengehouden door: Het Europees Parlement: Raad van Ministers: • De wet krijgt niet genoeg stemmen De wet is kwalitatief niet goed genoeg of niet haalbaar Hof van justitie controleert of de instanties zich wel aan de regels houden.

Werking van de EU • Raad van Ministers – De belangrijkste taak van de Raad van Ministers is het goedkeuren van wetsvoorstellen • Europese commissie – De belangrijkste taak van de Europese Commissie is het doen van voorstellen voor nieuwe voorstellen. Bovendien controleren ze of de wetten goed worden uitgevoerd. • Europees Parlement – De belangrijkste taak van het Europees Parlement is het controleren van de Europese Commissie en het goed- of afkeuren van wetten