SSHXTMMTva TE bolimiga qarashli 64 umumtalim maktab geografiya
SSHXTMMTva. TE bo’limiga qarashli 64 umumta’lim maktab geografiya fani o’qituvchisi Xaqberdiyeva Shohistaning dars ishlanmasi Mavzu: Okeaniya
Darsning talimiy maqsadi: o’quvchlarga Okeaniya haqidagi bilim va ko’nikmalarni shakllantirish Darsning tarbiyaviy maqsadi: o’quvchlarni. Ona Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash. Ekologik dunyoqarashini kengaytirish. Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: o’quvchilarning nutqini o’stirish. Topqirlik, tez esga olishkabi xususiyatlarini rivojlantirish.
Darsning tipi: yangi bilimlar beruvchi. Darsning turi: aralash. Darsningusullari: interfaol usullar Tashkiliy qism: 5 daq. O’tgan mavzuni mustahkamlash: 10 daq Yangi mavzu bayoni: 15 daq Yangi mavzuni mustahkamlash: 10 daq Yakuniy qism: 5 daq Darsning jihozi: darslik, atlas, dunyo tabiiy xaritasi, tarqatmalar, jadvallar, rasmlar, kompyuter, slaydlar, proyektor.
Darsning shiori: Hamjihatlik, ahillik, faollik. 1 -guruh: Melaneziya 2 -guruh: Mikroneziya 3 -guruh: Polineziya
O’tgan mavzuni mustahkamlash “Melaneziya” 1. Avstraliyada nechta iqlim mintaqasi bor? 2. Avstraliyada qancha aholi yashaydi? 3. Materik ichkarisida katta maydonlarni qaysi tabiat zonasi egallaydi? 4. Gigant kengurilar, yexidna, dingo iti, emu tuyaqushi qaysi tabiat zonasida yashaydi? 5. Hind okeaniga havzasiga necha % I qarashli? “Mikroneziya” 1. Avstraliyaning tub joy aholisi qanday ataladi? 2. Daryolarining necha % I Tinch okeanga tegishli? 3. Avstraliyaning eng katta daryosi qanday nomlanadi? 4. Savannalar materikning qaysi hududini egallaydi? 5. Materikning eng katta oroli qanday nomlanadi? “Polineziya” 1. Materikning 95% hududi nimalardan iborat? 2. ”Avatraliya”- so’zining ma’nosi? 3. Avstraliyaning eng katta koli qanday nomlanadi? 4. Ichki suvlarining 60% I qaysi havzaga qaraydi? 5. Eyr koli okean sathidan necha metr past?
20 gradus j. k. gacha hududni egallaydi. 800 -1000 mm yog’in miqdori. Yozda+24 g. C, Qishda 16 -24 g. C bo’ladi. Qaysi iqlim mintaqasi ekanligini toping ! Katta maydonni egallaydi. Quruq va nam Tinch okean sohillarida 2000 mm yog’in Yillik harorat 16 g. C. Materikning janubiy hududlarni va Tasmaniya orini shimoliy qismini oladi. 3 ta iqlim tipi hosi bo’lgan.
Yangi mavzu bayoni Okeaniya-Tinch okeanining markaziy va garbiy qismida sochilib yotgan 7 ming orollardir. Maydoni 1, 3 mln km. kv. Quruqlikning 90% maydoni ikki orolga to’g’ri keladi. Materik orollar-Yangi Gvineya, Yangi Zelandi ya Vulqonli orollar. Gavayi, Pasxa, Tuamot Geosinklinal orollar. Mariana, Yangi Kaledo niya. Eng baland nuqtasi Jaya cho’qqisi 5030 m. 98%i suvli. Melaneziya-qora orollar Mikroneziya-kichik orollar Polineziya-ko’p orollar
F. Magellansayohatidan (1521)keyin ma’lum bo’ldi. J. Kuk ko’plab orol larni xaritaga tushirdi. XIX asrda 40 marta, asr oxirida ”Chellenjir”ekspeditsiyasi, Mikluxo-Maklay (18711882) yashab ko’p lab ma’lumotlar yozgan. Iqlimi yumshoq, iliq. Kunduzi+30 C, kechasi +23 C Yog’in ko’p yog’adi Yog’in 3000 -4000 mm. Gavayi orolida 1250014000 mm yog’in. Havo bosimining o’zga rishi dovullar bo’lishiga sababchidir Toglar tepasida qorlar, muzliklar bor. . Iqlim mintaqalari 3 ta. Ekvatorial Subekvatorial Tropik
Osimliklari: Kokossago palmalari, kauchukli daraxt, banan, non va qovun daraxtlari, man Ga, shakarqamish, dara xtsimon paporotniklar Kauri tilog’ochi bor. Hayvonlari: 3 ko’zli kaltakesak, kazuar, kivi Tovuqlari, pingvin, alba tros, bo’ron qushi bor. Aholisi: 15 mln. Yangi Zelandiya tub joy aho lisi-maorilar 9%. Asosiy Aholisi ingliz-yangi zel andiyaliklar. Aholisi kokos, kofe, kakao, shak qamish yetishtiradi.
Yangi mavzuni mustahkamlash. “Mening o’yinim” (guruhlar savollar saviyasiga qarab ball yig’adilar) Organishtarixi. 1. XIX asrda ruslar necha marotaba ekspeditsiya uyishtirgan? 2. Omad bali. 3. 2. 1771 -1773 yillarda qaysi sayohatchi ko’plab orollarni xaritaga tushirdi? 4. . Yangi Gvineyada qaysi sayyoh papuaslar bilan birga yashab, ma’lumotlar to’plagan? Aholisi. 1. Okeaniya aholisi qancha? 2. Tub joy aholisi qanday ataladi? 3. Qaysi orollarda kelgindilar ko’p? 4. Asosiy aholisi kimlar? Iqlimi. 1. Omad bali. 2. 12500 -14000 mm qaysi orolda kuzatilgan? 3. G’arbdagi orollar nimadan katta zarar ko’rmoqdalar? 4. Yangi Zelandiya va unga yaqin orollar qaysi iqlim mintaqasida joylashgan?
Geografik diktant 1. Deyarli barcha orollar …. , …. va…. . iqlim mintaqasida joylashgan. 2. XIX asr oxirida ……ekspeditsiyasi (1873 -1876 y) Okeaniya orollari haqida ma’lumot to’pladi. Melaneziya 1. Materik orollari ……. . , vulqonli orollari ……, Geosinklinal orollari ……. . . 2. Orollarning asosiy qismi doimiy yashil nam …… va …… bilan qoplangan. 1. Tinch okeanning …. . va …. qismida sochilib yotgan orollar-Okeaniyadir. 2. Okeaniyaning eng baland nuqtasi …. . . cho’qqisi …. . . m. Mikroneziya Polineziya
Yakuniy qism Uyga vazifa: mavzuni o’qib toplam orollarni yozuvsiz xaritaga tushurish, yangi atamalarga izoh yozish. Barcha guruhlarning rag’bat va jarima ballari jamlanadi, g’olib guruh aniqlanadi. O’quvchilar baholanadi.
- Slides: 12