SRDRLEBLR KENTLERDE ULAIM POLTKALARI Ar Gr Duru idem

SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLERDE ULAŞIM POLİTİKALARI Arş. Gör. Duru Çiğdem ŞİMŞEK

�Sürdürülebilir Kent ve Ulaşım: Kavramsal Çerçeve �Politika Belgelerinde Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım �Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım Konusunda Uygulama Örnekleri

SÜRDÜRÜLEBİLİR KENT VE ULAŞIM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE � Sürdürülebilir Kalkınma: � 1972 -Stockholm Konferansı � 1972 -Büyümenin Sınırları (Limits of Growth) � 1987 -Brundtland Raporu � 1992 - Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı � 1993 -Beşinci Çevresel Eylem Planı (AB)

� Ekonomik olarak sürdürülebilir bir sistem, mal ve hizmetleri süregelen esaslara dayanarak üretebilen; hükümet ve dış borçların yönetilebilirliğini sürdürebilen; tarımsal ve endüstriyel üretime zarar veren sektörel dengesizliklerden sakınan bir sistem olarak ifade edilmektedir. � Çevresel olarak sürdürülebilir bir sistem, kaynak temelini sabit tutabilen, yenilenebilir kaynak sistemlerinin ya da çevresel yatırım fonksiyonlarının istismarından kaçınan ve yenilemeyen kaynaklardan yalnızca yatırımlarla yerine yeterince konulmuş olanların tüketilmesine imkan veren bir sistem şeklinde düşünülmektedir. � Sosyal olarak sürdürülebilir bir sistem ise eşitlik dağılımını; sağlık ve eğitim, cinsiyet eşitliği, politik sorumluluk ile katılımı içeren sosyal hizmetlerin yeterli düzeyde gerçekleştirilmesini sağlayabilen bir sistemdir

Sürdürülebilir Kentler � “İnsan gereksinmelerine günümüz kentlerinden daha iyi yanıt veren ve kent sistemlerinin gelecek kuşakların gereksinimlerinin karşılanmasını engellemeyecek bir biçimde geliştirilmesini sağlayan kent” � “Süreklilik içinde değişimi sağlamak amacıyla, sosyo-ekonomik çıkarların çevre ve enerji ile ilgili kaygılarla uyumlu hale getirildiği kent” � “Ekonomik, çevresel ve sosyo-ekonomik ilerlemeyi etkin yurttaş katılımı ile birlikte dengelemeyi başaran kent”

� 1992 -Gündem 21: Yoksulların barınma ve iş ihtiyacının karşılanması; kaçak yerleşim yerlerinin iyileştirilmesi; tüm yerleşim bölgelerine temiz su, genel sağlık, çöplerin toplanması gibi hizmetlerin sunulması; yapılaşma programlarının, taşımacılık ve ulaşım stratejilerinin, şehir planlamalarının çevreye ve insan sağlığına duyarlı bir şekilde oluşturulması � 1994 -Sürdürülebilirliğe Doğru Avrupa Kentler ve Kasabalar Şartı: günümüzde hakim olan yaşam stilinin, özellikle işbölümü, toprak kullanımı, ulaşım, endüstriyel üretim, tarım, tüketim, boş zaman aktivitelerine bağlı yaşam şekillerimizin, bugün insanlığın karşıya kaldığı pek çok çevresel problem konusunda biz insanları sorumlu kıldığı belirtilmekte; bu nokta da kentlerin, yaşam stillerinin, üretim, tüketim ve mekana dayalı hakim modellerin değiştirilmesinde kilit role sahip olduğu vurgulanmaktadır

� 1996 - İstanbul Deklarasyonu (42. Madde): “Kaynakları ekosistemlerinin taşıma kapasitesi dahilinde verimli bir şekilde kullanacak ve tedbirlilik ilkesi yaklaşımını göz önünde bulunduracak toplumlar geliştirerek ve korunmasız ve muhtaç gruplara mensup insanlar başta olmak üzere herkese ekonomik ve sosyal gelişmeyi ve çevrenin korunmasını beraberinde getirecek şekilde doğayla ve kendi kültürel mirası ve manevi ve kültürel değerleriyle uyum içinde sağlıklı, güvenli ve üretken bir yaşam sürme konusunda eşit fırsatlar sağlayarak ve böylece ulusal sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin gerçekleştirilmesine katkıda bulunarak, kentleşen bir dünyada sürdürülebilir insan yerleşimlerini gerçekleştirmeyi taahhüt ediyoruz. ”

Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım � 1970’ler itibariyle hava kirliliğinin artması ve karayolu ağırlıklı ulaşımın büyümesinin kentler üzerindeki yıkıcı etkisinin fark edilmesi � Bazı yerlerde trafiğin yavaşlatılması ve yayalaştırma aracılığıyla trafiği azaltma uygulamalarının, bu yerlerde hareketlilik ve çevre açısından – taşıt trafiği ve trafiğe bağlı yaralanmalarda azalma; yürüyen, bisiklete binen ve toplu taşıma kullanan insan sayısında artış gibi- pek çok faydayı beraberinde getirdiğinin anlaşılması � Brundtland Raporu’nun sürdürülebilirlik konusundaki farkındalığı arttırması � Amaç: “mevcut ulaşım pratiklerinin sosyal ve çevresel etkilerini azaltırken, insanların ve toplumların ihtiyaçlarını karşılamada daha iyi ve sağlıklı yöntemlerin teşvik edilmesi”

Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım �Todd Litman’a göre: “Sürdürülebilir ulaşım ekonomik anlamda verimli hareketlilik, yerel ekonomik kalkınma ve işlemsel verimi amaçlamaktadır. Sürdürülebilir ulaşımın sosyal alandaki amaçları, insan güvenliği ve sağlığı, sosyal hakkaniyet, alım gücü (ödenebilirlik), toplumsal uyum ve kültürel korumayı göz önünde bulundurmaktadır. Çevresel olarak ise, hava, ses ve su kirliliğinin azaltılması; kaynakların korunması; açık alanların korunması ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik amaçlar taşımaktadır. ”

Sürdürülebilir Ulaşım �Ulaştırma Bakanları Avrupa Konferansı: “Sürdürülebilir ulaşım, erişilebilir, güvenli, çevre dostu ve düşük maliyetli ulaşımdır” �OECD: “kamu sağlığını veya ekosistemi tehlikeye atmayacak şekilde, yenilenebilir kaynakların kullanımıyla ve yenilenebilir kaynaklarla karşılanabilecek ölçüde yenilenemez kaynakların kullanımıyla erişim ihtiyacının karşılanması” �Kanada Ulaştırma Bakanlığı: “Ulaştırma aktivitelerinin karar mekanizmasında çevresel, sosyal ve ekonomik faktörlerin göz önünde bulundurulmasıdır”

Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım �“Günümüzde ve gelecekte insanların ve kentin ekosistemini tehdit etmeden, kentin ekonomik gelişmesini desteklemek ve sosyal kalkınmayı ve adaleti koruyup geliştirmek suretiyle kent sakinlerinin günlük hareketlilik ihtiyacını karşılamak”

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, �Trafik sıkışıklığı �Ulaşılabilir ve ekonomik toplu taşımanın olmaması �Altyapıdaki eksiklikler hava kirliliği, gürültü, sera gazı salınımı ve trafik kazaları Uygun fiyatlı, ekonomik olarak uygulanabilir, insan odaklı ve çevre dostu olma amacı taşıyan sürdürülebilir kentiçi ulaşım sistemlerinin hayata geçirilebilmesi politika üretme ve karar vermede kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşımı gerekli kılmaktadır

�Çekme Politikaları: İnsanları kendi araçları yerine toplu taşıma ya da motorsuz ulaşım türlerini tercih etmeye yönlendirme amacı taşıyan çekme politikaları, yolların belli kısımlarının toplu taşıma ve motorsuz ulaşım türlerine tahsis edilmesi; toplu taşıma hizmetlerinin tamamının resmileştirilerek kentsel ulaşım konusunda yetkili birimin kontrolü altına alınması; farklı toplu taşıma yöntemlerinin kentsel ulaşım konusunda yetkili birimce kaynaştırılması; motorsuz ulaşım ve toplu taşımaya yönelik altyapının tüm kullanıcılar açısından kolay erişilebilir olması; altyapı ve araçların temizlik, konfor ve güvenlik bakımından iyi durumda olması; toplu taşıma kullanmanın faydaları konusunda halkın bilgilendirilmesinin sağlanması; toplu taşıma ücretlerinin herkes tarafından karşılanabilir olması şeklinde sıralanmaktadır

�İtme Politikaları: Kişileri otomobil kullanımından caydırma amacı taşıyan itme politikaları ise yol/yoğunluk ücretlendirme (road/congestion pricing), park yönetimi (parking management), trafik yavaşlatma (traffic calming) ve taşıt/yakıt vergilerinin düzenlenmesi gibi ekonomik tedbirleri içermektedir

Politika Belgelerinde Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım �Uluslararası Politika Belgeleri: Brundtland Raporu Gündem 21 Avrupa Kentsel Şartı Sürdürülebilirliğe Doğru Avrupa Kentler ve Kasabalar Şartı Habitat II Dünya Bankası- “Sürdürülebilir Ulaşım: Politika Reformu için Öncelikler” İsveç Çevre Koruma Dairesi -“Avrupa’da Sürdürülebilir Ulaşım için Araçlar” Johannesburg Deklarasyonu 2002 Sürdürülebilir Avrupa Kentleri Leipzig Sözleşmesi 2007

� OECD: “Yeşil Büyüme Stratejisi” 2011 � “Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı” 2012 � Avrupa Birliği Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi Gözlem Raporu 2015 � BM: 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 2015 � BM: Prag Şartı 2016 Ulaşımın, ekonomik, çevresel ve sosyal kalkınmayla ilişkilendirildiği ve ulaşım konusunda üretilen politikaların söz konusu alanlarda hayati önem taşıdığına vurgu yapıldığı gözlenmiştir.

Türkiye’de Kamu Politika Belgeleri �Kalkınma Planları: � “Sürdürülebilirlik” kavramının geçtiği ilk plan Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’dır. Bu planda sürdürülebilirlik, kalkınma boyutuyla ele alınmış ve ulaşım konusu da sürdürülebilir kalkınmaya katkıları bazında değerlendirilmiştir. � Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda da ulaşımın sürdürülebilirliğine açıkça değinilmemekle birlikte, sürdürülebilir kent içi ulaşım konusunda daha somut adımlara yer verildiği görülmüştür. � Ulaşım konusunda sürdürülebilirlik kavramının ilk olarak Dokuzuncu Kalkınma Planı”nda dile getirildiği görülmektedir. Bu plan ulaşımın sürdürülebilirliği açısından daha kapsamlı politikalara yer vermektedir. � Onuncu Kalkınma Planı da bir önceki planla benzer konulara değinmekle birlikte, planda ek olarak akıllı ulaşım sistemlerine vurgu yapıldığı görülmektedir.

Ulaşım Ana Planları � “Bir kentte gerek araçlar ile gerekse yaya olarak bir yerden bir yere hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşmak, mevcutta var olan sorun ve darboğazları çözüme kavuşturmak, şehrin fiziksel ve kültürel olarak gelişmesine ulaşım ve trafik şartlarını da sağlıklı ve verimli bir şekilde entegre etmek maksadı ile yapılan stratejik seviyedeki çalışmaların bütünü” � Türkiye Belediyeler Birliği: “… kent içi ulaşımın … mevcut stratejik fiziki plan kararları dikkate alınarak analiz edilmesi, düzenlenmesi, toplu taşım sistemlerine ve yaya/bisiklet gibi çevre dostu ulaşım biçimlerine öncelik verilerek, ulaşım ve trafik sorunlarına çözümler getirilmesi ve buna paralel olarak; toplu taşım ve ara-toplu taşım türlerinin entegrasyonu ile bunların durak ve terminal alanlarının düzenlenmesi, özel ulaşım dahil çeşitli ulaşım türlerinin, aktarma olanaklarının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu ise ancak bilimsel yöntemlerle hazırlanmış bir ulaşım ana planı ile mümkündür. ”

Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi Belgesi � Ulaşım sektörünün stratejik amacı “Güvenli, erişimi ve kullanımı en kolay, toplu taşıma ağırlıklı, hızlı, konforlu, ekonomik ve sosyal gelişmeye katkısı en yüksek, kentsel gelişimi olumlu yönde etkileyecek, çevreci ve kullanıcıya maliyeti en az, çağdaş kent yaşamına katkı verecek bir sistem kurmak. ” � Amaç …ulaşım ve iletişim sektörlerinde, sınırlı olan ülke kaynaklarını en rasyonel şekilde kullanarak, âtıl kapasite yaratmadan, ulaşım ve iletişim sektörlerinde daha kaliteli, daha ucuz, daha hızlı, daha güvenli hizmet sunabilmek için 2023 yılına kadar, öncelikle hangi tür hedef ve faaliyetlerin gerçekleştirilmesine ihtiyaç duyulduğunun ortaya konulması”

Bütünleşik Kentsel Gelişim Stratejisi ve Eylem Planı (KENTGES) � Kentsel ulaşım planlarının kent planları ile uyum ve bütünlüğünün sağlanmasına yönelik mevzuat düzenlemesi yapılacaktır. � Kentsel ulaşım planları çevresel, teknik, ekonomik ve toplumsal değerler gözetilerek hazırlanacak ve uygulanacaktır. � Yaya ve bisiklet yollarının yaygınlaşması için plan kararları geliştirilecek ve etkin bir şekilde uygulanacaktır. � Kentlerdeki yük taşımacılığının, depolama, aktarma ve dağıtım hizmetlerinin, kent içi trafiğini olumsuz etkilemeyecek düzenlemelerle yapılması sağlanacaktır. � Toplu taşıma sistemlerinin hizmet kalitesi ve teknolojik düzeyi artırılacaktır. � Toplu taşıma sistemleri çevre duyarlı hale getirilecektir.

Amsterdam �Tramvay ve trenler: yeşil enerji �Bisiklet cenneti: güvenli bisiklet yolları, hırsızlığa karşı tedbirlerin alındığı güvenli bisiklet park alanları �Hoofdnet Fies, 400 km’lik bir bisiklet yolu �Kentte yolların sadece yüzde 25’i – 5 km’den daha azı- arabayla kat edilmektedir

Amsterdam- Plantage Middenlaan Sokağı

Amsterdam- Museumplein (Meydan)

Hollanda-Utrecht � Belediyeler- “sürdürülebilir hareketlilik planları” � Çok yüksek seviyede bisiklet kullanımı, kentte bisiklet parkı problemi doğurduğundan, pek çok yere çok katlı yer altı bisiklet parkları inşa edilmiştir. Parklar ilk 24 saat ücretsizdir. � Tramvay Ağı & Park and Ride � Toplu taşıma durakları: gerçek zaman bilgi ekranları � Toplu taşıma önceliğine yönelik uygulamalar: otobüsler için ayrılmış şeritler, kavşaklarda toplu taşıma önceliği � Elektrikli araba kullanımının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda da özel eylem planları 50 adet elektrikli araba şarj noktası

İsviçre- Zürich �Yaklaşık 262 ulaşım hattı ve 44 operatörü koordine eden tek birim �bölge otobüsleri ile yerleşim alanlarına servis hizmeti �otobüslerin kalkışlarının sıklaştırılması �gece ve gündüzü kapsayacak şekilde hizmet verilmesi �coğrafik olarak geniş alanlara hizmet götürülmesi �toplu taşıma seyahat geçişlerinin birleştirilmesi �düşük fiyatlandırmanın amaçlanması �müşteri ihtiyaçlarının araştırılması �medya aracılığıyla kentte yaşayanlarla yoğun iletişimin kurulması

İsviçre- Zürich � Yüksek kapasite, temiz ve yenilenebilir enerji kullanımı, ucuz altyapı ve güvenlik gibi sebeplerden dolayı daha çok hafif raylı sistem tercih edilmektedir. � Otomatik gözlemleme sistemiyle, trafiğin kabul edilemez bir biçimde yoğun olduğu durumlar gözlenmekte ve böyle anlarda kente araç girişi sınırlandırılmaktadır. � Kent merkezinde kamusal otopark alanlarının sayısı düşürülmesi � Ana yol ağları içinde, bisiklet yolları ve yaya geçitlerinin paylarının arttırılması � Bütünleşik Bilet: Tek bilet, tüm ulaşım türlerinde geçerli sayılmaktadır. Ayrıca biletler mesafeye bağlı değil alan ve zamana bağlı olarak ücretlendirilmektedir.

İsveç-Malmö �Kentin bisiklet yolu uzunluğu 500 km’nin üzerindedir. �Toplam trafiğin yüzde 25’ini bisiklet oluşturmaktadır. �İşle ilgili seyahatlerin yaklaşık yüzde 40’ı bisiklet aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

İsveç-Malmö �Dünyanın ilk elektirikli sokak treni �Toplu taşıma araçlarının tamamında yenilenebilir enerji kullanılmaktadır. � 2001 yılı itibariyle, kentte yenilenebilir enerjiyle çalışan araçların olduğu bir park bulunmaktadır. Bu araçlar internet ya da yerel marketler aracılığıyla kiralanabilmektedir. � 1995 yılı itibariyle kentte ulaşım bağlantılarının sağlanması konusunda büyük yatırımlar yapılmaktadır. Bu yatırımlardan biri olan ve 2011 yılında yapımı tamamlanan City Tunnel, kentte pek çok stratejik durağı birbirine bağlamaktadır.

İsveç-Malmö �Ayrıca 2005 yılı itibariyle otobüs ağı konusunda da iyileştirmelere gidilerek, otobüs bekleme sürelerinin düşürülmesi sağlanmıştır. Trafiğin en yoğun olduğu zamanlarda otobüs bekleme süresi 5 -6 dk. olarak belirtilmektedir. �Otobüs ulaşımındaki bu yeni düzenleme “Daha yeşil, daha hızlı ve daha sık” sloganıyla kentte yaşayanlara tanıtılırken, otobüslerde “Artık otobüs kaçırmak daha zor olacak” yazılarına yer verilmiştir. �Bunların yanında trafik ışıklarında otobüs önceliği uygulamasına gidilirken, otobüslerde güvenlik arttırılmıştır. �Toplamda 129 gerçek zaman bilgi monitörü, otobüs duraklarına, alışveriş merkezlerine ve diğer stratejik noktalara yerleştirilmiş ve aynı zamanda tüm kent otobüsleri ve bazı bölgesel otobüsler GPS ve yerleşik bilgisayarlarla donatılmıştır

Almanya-Freiburg � Kentin ulaşım dokusu içinde bisiklet sürme, yürüme ve toplu ulaşımın birleşik oranı yüzde 68’dir. � Araba kullanımına da çeşitli sınırlandırmalar getirilmiştir. Ancak araba kullananlara güvenli, rahat ve uygun fiyatlı alternatifler sunulduğundan bu sınırlandırıcı önlemler ceza olarak değerlendirilmemektedir. � Freiburg’da, 1969 yılında ilk bütünleşik trafik yönetim planı ve bisiklet yol ağı tasarlanmıştır. Trafiğin önlenmesini öncelikli kılan plan yürüme, bisiklet ve toplu ulaşım gibi çevre dostu ulaşım türlerini ayrıcalıklı hale getirmektedir. � Trafiğin önlenmesi, Freiburg’u “kısa mesafeler” kenti haline getiren planlar sayesinde mümkün olmaktadır. Bu, kentte yaşayan insanların her türlü ihtiyacını karşılayabileceği yerlerin yürüme mesafesinde olması anlamına gelmektedir. 1973 yılında kent merkezinin tamamı, yaya bölgesi haline getirilmiştir.

� 1972 yılı itibariyle toplu ulaşım ağı da istikrarlı olarak genişletilmekte ve modernleştirilmektedir. �Bugün Freiburg’da tramvay ağı kenti 30 km boyunca örmekte ve bu ağ 168 km’lik kent otobüs rotasına ve aynı zamanda bölgesel demiryolu sistemine bağlıdır. �Nüfusun yüzde 70’i 500 metrelik tramvay durakları arasında yaşamaktadır ve tarmvaylar trafiğin yoğun dönemlerinde 7. 5 dakika aralıklarla duraklardan geçmektedir. �Kent yönetimi Freiburg’da ulaşımın uygun, hızlı, güvenilir ve rahat olmasının yanında ucuz olması konusunda da adımlar atmaktadır. Aylık 47 euro’ya tekabül eden ulaşım kartlarıyla kent sakinlerine sadece kentsel alanda değil Freiburg bölgesinde de ay boyunca sınırsız ulaşım imkanı sunulmaktadır. Ayrıca, konser, spor faaliyetleri, fuar ya da büyük konferanslara yönelik biletler aynı zamanda toplu ulaşım bileti olarak da kullanılmaktadır

� 400 km üzerindeki bisiklet yolu ağıyla, Freiburg yönetimi kent sakinlerine bisiklet dostu yollar sunmakla birlikte, kentte yaklaşık 9000 bisiklet park alanının da hizmet vermesini sağlamıştır. �Bisiklet kullanımı, bedava haritalar ve diğer bilgi kaynaklarının teminiyle desteklenmektedir. �Bunun sonucu olarak 1982 -1999 yılları arasında bisikletin trafik hacmindeki yeri yüzde 15’ten yüzde 28’e; toplu ulaşımın payı da yüzde 11’den yüzde 18’e yükselmiştir. Arabayla kat edilen mesafe oranı ise yüzde 38’den yüzde 30’a düşmüştür.

� Pek çok sokakta hız limiti saatte 30 km’dir. Bazı sokaklarda arabalar yürüme hızından daha yüksek bir hızla hareket edememektedir. Böylece çocukların sokaklarda oynamalarına imkan tanınmaktadır.

� Çok katlı otoparklar genel olarak yerleşim yerlerinin uç kısımlarında ana aktarma duraklarının yakınına yapılmaktadır. Özellikle kentin merkezinde yol üstüne park etmenin ücreti yüksek tutularak bu alanlara araçların uzun süreli park etmeleri engellenmektedir

Türkiye Kentleri için Örnekler � 2016 yılının Mayıs ayı itibariyle trafiğe kayıtlı araç sayısı 20. 456. 556. Bu veriye göre trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre yüzde 8, 3; geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 5, 3 artmıştır. � 1990 -2010 dönemini kapsayan seragazı emisyon envanterine göre 2010 yılında toplam seragazı emisyonu CO 2 eşdeğeri olarak 401, 9 milyon olarak tahmin edilmiştir. CO 2 eşdeğeri olarak 2010 yılı seragazı emisyonlarında en büyük payı ise yüzde 71 ile enerji kaynaklı emisyonlar oluşturmuştur. Envanter sonuçlarına göre 2010 yılı toplam seragazı emisyonu 1990 yılına göre %115 artış göstermiştir. Kişi başı CO 2 eşdeğer emisyonu 1990 yılında 3. 39 ton/kişi iken bu değer 2010 yılı için 5. 51 ton/kişi olarak hesaplanmıştır.

� Ayrıca 2015 yılı verilerine göre trafik kazaları sonucu hayatını kaybeden kişi sayısı 7. 530’dur. Aynı dönem için Avrupa Birliği’nde trafik kazalarına bağlı ölüm oranı 1 milyon kişide yaklaşık 52 kişiyken, bu oran Türkiye’de yaklaşık 95 kişiye karşılık gelmektedir. Ulaşımdaki mevcut yapılanma kaza ve kirliliğin yanında özellikle büyük kentlerde trafik tıkanıklığı ve karmaşasıyla da karakterize olmuş durumdadır.

�İzmir Ulaşım Ana Planı 2009: �Karayollarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, �Otobüs ana arterlerinin ve hatlarının düzenlenmesi �F. Altay, Bornova Otogar, Narlıdere, DEÜ Tınaztepe, Urla İYTE hafif raylı sistem ve metro hatlarının ve İç Körfez, İç-Orta-Dışa Körfez, Mavişehir-İnciraltıGüzelbahçe, Urla ve Balıklıova, Foça, KonakÜçkuyular vapur hatlarının açılması, �Aliağa OSB, Torbalı, Bayındır ve Selçuk banliyö demiryolu toplu ulaşım hatlarının, Konak, Buca, Karşıyaka ve Bornova’ya öneri tramvay güzergahları ve işletmelerinin yapılması konusunda adım atılmıştır.

� Yayalaştırma projeleri: Alsancak Kıbrıs Şehitleri Caddesi, Karşıyaka Çarşı Caddesi, Mustafa Kemal Paşa Sahil Bulvarı ve Karşıyaka Sahil Düzenlemesi � 135 km’lik bisiklet yollarından yaklaşık 100 km’si tamamlanmıştır. Ayrıca, bisiklet ulaşımına yönelik plan, 18 Ocak 2014 senesinde devreye sokulan ve BİSİM adı verilen akıllı bisiklet sistemiyle güçlendirilmiştir. � Bugün 32 istasyon, 400 bisiklet, 40 km’lik kesintisiz yol hattıyla BİSİM, kentte yaşayanların bisiklet kullanımını teşvik edecek şekilde hizmet vermektedir. � İzmir’de bisiklet ulaşımını, diğer ulaşım modlarıyla entegre etme yolunda atılan adımlardan biri, otobüslerin önüne monte edilebilen ve aynı anda iki bisikletin taşınabildiği bir sistemin tasarlanması olmuştur.

�“park et-ringle devam et”: 1200 araç kapasiteli Kahramanlar Otoparkı’nı merkez alarak Alsancak’taki dört otoparkı ücretsiz ring seferleriyle birbirine bağlayan uygulamayla araç sahiplerinin araçlarını otoparka park edip ücretsiz ringlerle Alsancak’a ulaşmaları planlanmaktadır

Bursa Ulaşım Ana Planı- 2010 � Otobüslerin özel araç trafiğinden etkilenmesini önleyerek yolculuk süresini kısaltmak amacıyla Yeşil Caddesi, Atatürk Caddesi ile Haşim İşcan Caddesinde özel otobüs yolları oluşturulmuştur. � Ayrıca Ertuğrul Altınşehir, Özlüce ve 100. Yıl Mahallelerinde yapılan yol çalışmalarının tamamında bisiklet yolları ile engelli yol ve rampaları projelendirilerek uygulanmıştır � Kent merkezinde Bursa Hafif Raylı Sistem (BHRS) hatlarının genişletilmesi kapsamında mevcut 21 km. ’lik hatta ilave olarak 2011 yılında 8. 5 km’lik yeni hat yapılarak hizmete alınmıştır � Raylı sistemin kent içi ulaşımda payının arttırılması yönünde faaliyette bulunan Bursa Büyükşehir Belediyesi 2013 yılında Türkiye’nin ilk yerli tramvayını üretmiş ve hizmete sokmuştur. İpekböceği adı verilen tramvayın rakiplerine kıyasla yüzde 30 daha az maliyetler üretildiği belirtilmektedir

�Yayalaştırma Çalışmaları: Bursa tarihi kent merkezinde Cumhuriyet Caddesi yayalaştırılarak yaklaşık 1, 5 km. uzunluğunda cadde tramvayı hattı yapılarak, cadde özel araç trafiğine kapatılmıştır. � Cumhuriyet caddesinin devamı olan 1, 1 km. ’lik İncirli Caddesi güzergahında da tramvay hattı çalışmaları tamamlanarak bu bölgenin de yayalaştırılmasına imkan verilmiştir. � Bursa Tarihi kent merkezinde Cumhuriyet Caddesinin araç trafiğine kapatılması ile birlikte Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesinde de pek çok sokak yayalaştırılmış ve bu sokaklarda özel araç trafiği kısıtlanmıştır

�“Bütünleşik Bilet Sistemi”: Bu. KART adı verilen elektronik biletle kentte yaşayanlar, hem raylı sistem hem de otobüsleri kullanabilmektedir �Akıllı Durak: Araçların numara ve konum bilgileri belli aralıklarla (yaklaşık 10 sn’de bir) sunulmaktadır

İstanbul �Trafik Müdürlüğü çağrı merkezi: 24 saat hizmet �Ayrıca sürücülerin, 544 adet trafik kamerası ve 607 noktaya yerleştirilen trafik sensörlerinden (RTMS ve TERRA) elde edilen trafik yoğunluk verilerine cep telefonu ya da bilgisayar aracılığıyla ulaşabilmeleri mümkün kılınmıştır. �Bunlara ek olarak kent genelindeki 25 adet değişken mesaj panosu vasıtası ile de sürücülere anlık hava ve yol durumu bilgileri verilmektedir. �Kentiçi trafiği disiplin altına almak, kazaları önlemek ve kural ihlallerinin önüne geçmek üzere de 182 noktada Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS) kurulmuştur

�“Herkes için Erişilebilir İstanbul Koordinasyon Kurulu” �Görme engellilere yönelik olarak sinyalize kavşaklar �Farklı ulaşım türleri arasında entegrasyonun sağlanmasına yönelik “transfer merkezleri” çalışması başlatılmıştır. � 49 adet transfer merkezi ve 10 adet park et-devam et alanı hizmet vermekte olan kentte 2023 yılı itibariyle toplam 71 adet transfer merkezi ve park et-devam et alanının hizmet vermesi planlanmaktadır. �Bunların yanında bisikletin bir ulaşım alternatifi olarak değerlendirildiği kentte yaklaşık 69 km uzunluğundaki bisiklet yollarının da 2023 yılına kadar 1000 km’ye ulaştırılması hedeflenmektedir

� 2014 yılında İstanbul’un ilk yerli tramvayı hizmete sokulmuştur. 2019 yılı itibariyle 420 km raylı sistem hattı hedefleyen Belediye, yerli üretim ile maliyette yüzde 50 tasarruf sağlandığını belirtmiştir � Metrobüs: “ 2007 yılında açılan ve günümüzde 52 km’lik hatta faaliyet gösteren sistem ile doruk saatte tek yönde 30. 000, günde ise 750. 000 yolcu taşınmaktadır. Her ne kadar İstanbul’un yoğun yolcu trafiği altında kapasite bakımından sıkıntılar yaşansa da bu sistem sayesinde yılda yolcu başına 34 günlük zaman tasarrufu sağlanmaktadır. Ayrıca söz konusu güzergahta yıllık yakıt tüketimi 242 ton, CO 2 emisyonu ise 623 ton azalmıştır. ”

Yalova-Önce İnsan Projesi � 23 km ayrıştırılmış, kesintisiz, güvenli bisiklet yolunu tamamlayan Belediye, bunu 44 km’ye ulaştırmayı planlamaktadır. � 250 adet akıllı bisiklet ve 6 ayrı noktada akıllı bisiklet duraklarını kapsayan sistemi devreye sokan Belediye kentiçi ulaşımda bisiklet kullanım payını arttırmak amacıyla ortaöğretim ve lise öğrencilerine 1000 adet bisikleti ücretsiz olarak dağıtmıştır. �Kentiçi akıllı sinyalizasyon noktaları ve genişletilmiş engelli kullanımına uygun kaldırım çalışmaları yapılmıştır.

�Kent trafiğini ve yaya ulaşımını olumsuz yönde etkileyen ikinci el oto galerisi ve araç kiralama faaliyetinde bulunan iş yerleri, şehir merkezi dışında bir alana konumlandırılmıştır. �Toplu taşımanın etkinliğini arttırmak adına 100 adet akıllı durak hizmete açılmıştır. Yine bu projenin eğitim ayağına bağlı olarak “Gezici Çocuk Trafik Eğitim Projesi” hayata geçirilmiştir. �Bu kapsamda Yalova Belediyesi tarafından il merkezinde bulunan 28 adet ilk ve ortaöğretim okulu bahçesine “Mini Trafik Eğitim Sahası” çizimi ve eğitim araç gereçlerinin tedarik edilmesi sağlanmıştır. �Bunlara ek olarak şehrin dışına büyük otoparklar inşa eden Belediye, bu otoparklardan merkeze ulaşımı yaya olarak, bisikletle ya da toplu taşıma araçlarıyla planladıklarını belirtmektedir

Eskişehir Ulaşım Ana Planı �Raylı sistemin ön plana çıkarılması, �bisiklet kullanımı ve yaya olarak seyahatin desteklenmesi, �ulaşım modları arasında entegrasyonun sağlanması �Porsuk Nehri üzerinde bot ve gondol turlarıyla ulaşımın çeşitlendirilmesi �Nehir boyunca ulaşımı sağlayan bot ve gondollar, Belediye bünyesinde oluşturulan tersanede üretilmektedir. �Nehir ve çay suları için her türlü su ulaşım aracının üretilebildiği tersanelerde, araçların periyodik bakımları da yapılmaktadır. �Tersanelerde ayrıca Porsuk’ta su temizliğinde kullanılacak tekneler de üretilmektedir

Sonuç �Plansızlık: kaza, kirlilik, trafik tıkanıklığı ve karmaşası �Ulaşım Ana Planının belediyelerce yeterince önemsenmemekte �Ulaşım planlarının, imar planları gözetilmeden hazırlanması �Ulaşım alanındaki yatırımlar �Ulaşımın kurumsal ve mevzuat yapısı �Plan ve projede amaç ve sonuç arasında uyuşmazlıklar �Ulaşımda özel araç kullanımını engelleyici uygulamaların bulunmayışı ve toplu taşımanın kalabalık olma, sık aralıklarla hizmet vermeme gibi konfor ve güvenden yoksun yapısı

�Ülke genelinde bisiklet yolları yapımı konusunda faaliyetler sürdürülmekle birlikte kentte yaşayanlara bisiklet kullanım alışkanlığı kazandırılması ve bisikletin diğer ulaşım türleriyle bütünleştirilmesi yönünde daha fazla çabaya ihtiyaç bulunmaktadır.

�Planlama konusuna özen gösterilmesi gerekmektedir. �İmar planları ve arazi kullanım koşullarıyla uyum içinde tasarlanmış planların uygulanabilirliğinin sağlanması ise yeterli mevzuat ve kurumsal altyapının varlığıyla mümkün olacaktır. �Şu da açıktır ki toplu taşıma hizmetlerini konforlu ve ekonomik bir yapıya kavuşturacak adımlar atılmadıkça özel araç kullanımının önüne geçilemeyecektir. �Araçlardan ziyade doğa ve insanları önceleyen bir ulaşım yapısı tahsis edilmedikçe sürdürülebilirlik olgusu yalnızca politika belgelerindeki cümlelerle sınırlı kalacaktır.

Teşekkürler…