SRBST AMERIKA BIRLMI TATLARININ VERGI SISTEMI Hazrlayan Cfrov

SƏRBƏST İŞ AMERIKA BIRLƏŞMIŞ ŞTATLARININ VERGI SISTEMI Hazırlayan: Cəfərov Coşqun

VERGI SISTEMINƏ TƏSIR EDƏN DÖVLƏT STRUKTURU ABŞ-ın vergi sistemi dünyanın ən inkişaf etmiş vergi sistemlərindən biridir. ABŞ liberal iqtisadi modelə yönəlmiş bir ölkədir. Həmçinin o, federativ bir ölkədir. Ölkə 50 ştatdan və bir muxtar vilayətdən ibarətdir. Burada üç pilləli vergi sistemi tətbiq olunur: federal vergilər, ştatlardan olan vergilər, yerli vergilər. Əsas vergilər və onların dərəcələri aşağıda göstərilib.

ABŞ VƏ DIGƏR ÖLKƏLƏRDƏ VERGI YÜKÜ

ABŞ TARIXINDƏ MÜXTƏLIF DÖVRLƏRDƏ VERGI YIĞIMLARININ HƏCMI

ABŞ VERGI SISTEMINDƏ ƏN MÜHÜM PAYA MALIK OLAN VERGILƏR FƏRDI GƏLIR VERGISI Əyalətlərin böyük bir qismi əyalətdə yaşayan və ya əyalət sərhədləri içərisində gəlir edən şəxslərdən federal gəlir vergisindən əlavə şəxsi(fərdi) gəlir vergisi almaqdadır. Bu vergi 43 ştatın əsas gəlir mənbələrindən biridir, Alaska, Florida, Nevada, Güney Dakota, Teksas, Washington ve Wyoming əyalətləri şəxsi gəlir vergisi almayan ştatlar sırasındadır. New Hempshire ve Tennessee ştatları isə bütün gəlirdən deyil, yalnız faiz və mənfəət payından vergini almaqdadır, Ümumiyyətlə fərdi mənfəət vergisinin prinsipləri federal fərdi mənfəət vergisi oxşardır.

Korporativ Mənfəət Vergisi BIR ÇOX ƏYALƏTLƏR FEDERAL KORPORATIV MƏNFƏƏT VERGISINDƏN BAŞQA ŞIRKƏTLƏRIN MƏNFƏƏTLƏRINDƏN VERGI ALMAQDADIR, HAL-HAZIRDA 44 ƏYALƏTDƏ ŞIRKƏTLƏR KORPORATIV MƏNFƏƏT VERGISINƏ CƏLB EDILIR. VERGI DƏRƏCƏSI BƏZI ƏYALƏTLƏRDƏ ARTAN FAIZLI(PROQRESSIV ) OLSA DA BƏZILƏRINDƏ SABIT VERGI DƏRƏCƏSI ILƏ KORPORTAIV MƏNFƏƏT VERGISI ALINIR. ((MƏS: VIRGINIA: 6%, MARYLAND: 7%, DC: 9, 975%)). BƏZI ƏYALƏTLƏR İNVESTORLARI ÖZ ƏYALƏTLƏRINƏ CƏLB ETMƏK ÜÇÜN VERGI DƏRƏCƏLƏRINI DIGƏR ƏYALƏTLƏRDƏN DAHA AŞAĞI DƏRƏCƏDƏ SAXLAYIRLAR. . XÜSUSILƏ KORPORATIV GƏLIR VERGILƏRINDƏ GÖRÜLƏN BU HADISƏYƏ “VERGILƏNDIRMƏDƏ RƏQABƏT SISTEMI ” ADLANDIRILIR.

SATIŞ VERGILƏRI (SALES TAX) ABŞ-da ümumi satış və ya əlavə dəyər vergisi mövcud deyil. Bunun əvəzinə əyalətlər, sərhədləri içindəki mal və xidmətlərin reallaşdırılmasından son mərhələdə satış vergisi alırlar. Üç fərqli satış vergisi mövcuddur: ü Satıcı satılan malların miqdarı üzərindən hesablanan satıcı vergisi (vendor tax) ü Pərakəndə satışı vergiləndirən istehlakçı vergisi (consumer tax) ü Hər ikisinin birləşməsindən ibarət olan bir satış vergisi((combination vendor-consumer tax). Hər bir dövlət ayrı satış vergisi dərəcəsini müəyyən edə bilər , əksərən standart dərəcə təxminən 5% təşkil edir. Əyalətlərin ümumi gəlirləri içində satış vergilərinin payı orta hesabla% 25 və mühüm paya malikdir

ABŞ-ın müxtəlif ştatlarında Satış Vergisinin faiz dərəcələri

İstifadə Vergisi (Use Tax) Əyalətlərin Bir Çoxu Satış Vergisindən Əlavə Olaraq, əyalət Sakinlərinin Kənar Ştatlardan Mal Alaraq Vergidən Yayınmasını Önləmək Məqsədilə Satış Vergisinin Tamamlayıcısı Olaraq Istifadə Vergisini Toplamaqdadır. Əsasən Icarəyə Götürmə , Nəqliyyatın Icarəsi Və Ya Avtomobil Kimi Bəzi Əmtəələrin Kənar Ştatlardan Alınması Hallarında Tətbiq Edilir. Bir Maln Istehsal Məqsədilə Alışı Halında Isə Vergi Tətbiq Edilmir.

Sərvət Vergisi (Property Tax) SƏRVƏT VERGILƏRI ƏMLAK VERGISI VƏ QIYMƏTLI KAĞIZLAR ÜZRƏ VERGI OLMAQLA IKI QRUPA BÖLÜNÜR. BƏLƏDIYYƏLƏRIN ƏN MÜHÜM GƏLIR MƏNBƏYI HESAB OLUNUR. DAHA DƏQIQ DESƏK YERLI IDARƏETMƏ ORQANLARININ BÜDCƏSININ TƏQRIBƏN 80%-I BU VERGILƏR HESABINA TƏMIN EDILIR. ABŞ GENELINDE HƏR ƏYALƏTDƏ FƏRQLI DƏRƏCƏLƏR TƏTBIQ EDILSƏ DƏ, FAIZ DƏRƏCƏSI ORTALAMA OLARAQ ƏMLAKIN 1, 5%I NISBƏTINDƏ DƏYIŞIR. AMMA BƏZI ŞTATLAR 5% KIMI BÖYÜK VERGI DƏRƏCƏSI DƏ TƏTBIQ ETDIYI HALLAR MÜMKÜNDÜR.

ABŞ ŞTATLARINDA ƏMAK VERGİ DƏRƏCƏLƏRİ

DIQQƏTINIZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜRLƏR!!!