Sr Beslemesinde Yem Katk Maddelerinin nemi Veteriner Hekim

Sığır Beslemesinde Yem Katkı Maddelerinin Önemi Veteriner Hekim Tahir Selçuk Yavuz

Spesiyalite: Özel durumlar için Özel formüller

Özel Durumlar: Gebelik Süt veriminin Pik dönemi Gebeliğin son dönemi Lohusalık Tohumlama Buzağı-Sütten kesme Stres

Stres Faktörleri 1. Yüksek verim 2. Barınakların uygun olması 3. Aşırı sıcak - Aşırı soğuk 4. Yetersiz ve dengesiz besleme 5. Aşılama - boynuz köreltme - nakliye 6. Doğum 7. Hastalıklar

Stres Bağışıklık sistemini baskı altına alır. Hayvanları her türlü hastalığa karşı hassas hale getirir.

SÜT VERİM EĞRİSİ

SÜT VEREN İNEKLERİN EN HASSAS DÖNEMİ Doğuma 15 gün kala DOĞUM Doğum sonrası dönem (Lohusalık)

Vücudun antioksidan sistemleri ve izminerallerle ilişkileri Superoxide dismutase (Cytosol) Superoxide dismutase (Mitokondria) Ceruloplasmin Glutathione peroxidase (Cytosol) Catalase (Cytosol) Bakır-Çinko Manganez-Çinko Bakır Selenyum Demir

YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER A, D, E, K

A VİTAMİNİ (Retinol) Normal görme fonksiyonları için gereklidir. Hücresel fonksiyonlar için, özellikle solunum, üreme ve sindirim organlarının epitel dokuları için en önemli vitamindir. Hastalıklara karşı direnç sağlamada yardımcı olur.

A VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE; üGece körlüğü, üÖlü, kör veya zayıf buzağılar, üDöl tutma problemleri, üHastalıklara karşı savunma sisteminde bozukluklar, üAğırlık ve iştah kaybı.

D VİTAMİNİ Ergocalciferol (D 2), Choleocalciferol (D 3) Normal kemik gelişimi, kalsiyum, ve fosforun mobilizasyon ve emilimi için gereklidir. İnorganik fosforun organik fosfora çevrilmesinde görev alır. Hücrelerin bağışıklık fonksiyonlarında düzenleyici rol oynar.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE; üRaşitizma, üOsteomalacia, üBuzağılarda iştahsızlık, büyüme geriliği, zayıflık, zor soluma, üGebelerde ölü, zayıf veya deforme olmuş buzağı doğurma ihtimali.

E VİTAMİNİ (TOCOPHEROL) Vücutta Se ile birlikte antioksidan olarak çalışır. Kas ve damar sisteminin yapısal bütünlüğünü korur. Bazı amino asit metabolizmalarına girer. C vitamini sentezine yardım eder.

E VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE; üBeyaz kas hastalığı, üSütte koku ve tat bozuklukları, üÇeşitli kas problemleri ve kalp kasında anormallikler, üHastalıklara karşı duyarlılık, üAntikor oluşumunda ve lökositlerin etkisinde azalma.

K VİTAMİNİ (MENADİONE) Kanın pıhtılaşması için gereklidir. Karaciğerde Prothrombin üretilmesinde görev alır. K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE; üKanamalar

CHOLİNE üSuda eriyen vitaminlerdendir. üVücutta YAĞ metabolizmasını düzenler. üİneklerin normal koşullarda vücutlarında sentezlenir. üStres dönemlerinde, özellikle gebeliğin son döneminde ve lohusalıkta yemlere katılmasına ihtiyaç vardır.

CHOLİNE EKSİKLİĞİNDE; 1. İneklerde ketosis ve yağlı karaciğer hastalığı, 2. Buzağılarda kas zayıflığı ve böbrek kanamaları görülür.

ØBesi danalarının yemlerine CHOLİNE katılması kilo almayı arttırıcı etki gösterir.

Niacin B grubu vitaminlerdendir. (B 3 Vitamini) ü Karbonhidrat, yağ, aminoasit metabolizmalarında rol oynar. ü Vücutta birçok hormonun üretilmesinde görev alır. ü Vücut yağları ve keton cisimciklerinin yıkımlanmasında rol oynadığı gibi, keton cisimciklerinin oluşumunu önler. ü İneklerde süt yağını, süt verimini ve süt proteinini arttırır.

Niacin’in yemlere katılmasıyla; ü İneklerde süt artışı sağlanır. ü Yağlı karaciğer ve ketosis problemleri önlenir. ü Buzağılarda sütten kesme dönemi stresinin ve ishal geçiren buzağılarda hızlı zayıflamanın önüne geçilir.

İneklerde doğumdan sonra oluşabilecek problemler = Kalsiyum / Fosfor metabolizması ile ilgili problemler = Enerji metabolizması ile ilgili problemler

İneklerde doğumdan sonra; Hipokalsemi = Süt humması Retentio Secundinarum = Sonun atılamaması Abomasumun (Şirdenin) yer değiştirmesi Ketosis Metritis = Rahim iltihabı Mastitis = Meme iltihabı

Bağışıklık Sistemi Destekleyicileri A Vitamini E Vitamini Çinko Selenyum

A Vit, E Vit, Zn, Se’un kan seviyeleri kuru dönem ile buzağılama arasındaki zamanda en az düzeye iner ve inekler MASTİTİS ve METRİTİS’e karşı daha hassas hale gelirler.

METRİTİS VE PİYOMETRA OLAYLARINDA VULVA’DAN GELEN KİRLİ AKINTI

ÇİNKO (Zn) Meme ucundaki Keratin tabakasının yenilenmesi için gereklidir.

ÇİNKO (Zn) Karbonhidrat ve enerji metabolizması için gereklidir. Protein sentezi, hücre onarılması, bağışıklık sistemi, üreme sağlığı, tırnak ve deri sağlığında önemli rol oynar.

Çinko Eksikliğinde; üDöl tutma problemleri, üAyak hastalıkları, üHastalıklara karşı direncin azalması, üYemden yararlanmanın azalması, üSütte somatik hücre artışı, üMastitis, üYaraların iyileşmesinde gecikme.

SELENYUM (Se) Stres önleyici, hastalıklara karşı direnç arttırıcı rol oynar. Vücutta E Vitamini ile birlikte fonksiyon görür.

Selenyum eksikliğinde; üYumurtalık kistleri, üSonun atılamaması, üDöl tutmama, üBüyümede yavaşlama, üHastalıklara karşı hassasiyet, üAğız sütünün miktarında ve kalitesinde azalma, üÖlü ya da aşırı zayıf buzağılar.

Yemlerine Selenyum ve E Vitamini katılan sürülerde; 1. Mastitis görülme sıklığı ve şiddeti azalır. 2. Yumurtalık kisti görülme sıklığı azalır. 3. Sonun atılamaması olayları görülmez.

İYOT (l) Metabolizma düzenleyici olarak ve Tiroid hormonu sentezi için gereklidir.

İyot eksikliğinde; üKızgınlıkla ilgili problemler (gizli kızgınlık – kızgınlık göstermeme), üHastalıklara karşı direncin azalması, üMastitis görülme sıklığının artması, üAyak hastalıklarında ve solunum yolu enfeksiyonlarında artış, üSonun atılamaması, üTabii ki; GUATR.

GUATR

BAKIR (Cu) Bağışıklık sisteminde, kan hücrelerinin yapımında rol oynar. Vücudun antioksidan enzimlerinin oluşumunu sağlar. Savunma sistemi için gerekli olan MAKROFAJ ve NEUTROFİL’lerin fonksiyonları için gereklidir.

Bakır eksikliğinde; üTırnak iltihapları, üHastalıklara karşı direnç azalması, üSonun atılamaması olaylarında artış, üKansızlık, üBüyüme hızının yavaşlaması, üSessiz kızgınlık.

BAKIR EKSİKLİĞİNDE TÜYLERİN KABALAŞMASI VE TÜY RENGİNİN BOZULMASI

BAKIR EKSİKLİĞİNDE GELİŞME GERİLİĞİ VE TÜYLENME BOZUKLUKLARI

BAKIR EKSİKLİĞİNDE GÖZ ÇEVRESİNDE TÜY DÖKÜLMESİ

MANGANEZ (Mn) Üreme, kızgınlık, protein sindirimi ve normal kemik gelişimi için gerekli bir mineraldir.

Manganez eksikliğinde; üGebe kalma zorluğu, üKızgınlıkta gecikme, sessiz kızgınlık, üEklem, ayak ve iskelet yapısında zayıflık, üYavru atma olaylarında sıklık.

MANGANEZ EKSİKLİĞİNDE DOĞMASAL AYAK BÜKÜLMESİ

KALSİYUM - FOSFOR

Kalsiyum; kemik ve diş gelişimi, kan pıhtılaşması ve kas kontraksiyonları (kasılma) için, Fosfor; büyüme, süt verimi ve gebelik için vazgeçilmez minerallerdir.

Ca/P eksikliklerinde; üİştah azalması, üSüt veriminin azalması, üKemik kırılması ve eğilmesi, üBüyümede gerilik, üYenilmeyecek maddelerin yenilmesi, üÜreme problemleri, üSüt humması. **

HİPOKALSEMİ = SÜT HUMMASI

Potasyum (K) Kas ve sinir fonksiyonlarında görevli bir mineraldir. Enzimleri aktive eder.

Potasyum eksikliğinde; üİştah ve süt azalması, üTüy dökülmesi, üÇok şiddetli eksiklik durumlarında, kaslarda ve bağırsak hareketlerinde zayıflama.

MAZGNEZYUM (Mg) Vücutta 300’den fazla enzimin aktivatörüdür. Doku ve kemiklerin yapı taşıdır. Glukoz kullanımı için gereklidir.

Magnezyum eksikliğinde; üÇayır tetanisi, üİştah azalması, üAşırı duyarlılık.

ÇAYIR TETANİSİ , HYPOMAGNESEMİ

KÜKÜRT (S) Aminoasit, vitamin sentezlerinde rol oynar. Karbonhidrat, enerji ve yağ metabolizmasında önemli bir mineraldir.

Kükürt eksikliğinde; üYemden yararlanma azalır. üSüt azalır. üGelişme yavaşlar.

DEMİR (Fe) Hemoglobin ve myoglobinin en önemli yapı taşıdır. Oksijenin hücrelere nakli ve kullanılmasında rol oynar.

Demir (Fe) eksikliğinde; üİştah azalması ve solunum güçlüğü ortaya çıkar.

KOBALT (Co) B 12 vitamininin sentezi için gereklidir.

Kobalt eksikliğinde; üKansızlık, üDöl tutma güçlüğü, üKetosis’e yatkınlık, üİştah azalması, üZayıflık, üIsı stresine karşı aşırı duyarlılık, üBuzağı ölümlerinde artış, üTüylerde kabalaşma.

ASİDOZ (RUMEN ASİDOZU = İŞKEMBE EKŞİMESİ)

Tane yemlerin işkembede ani bir biçimde sindirime uğramasıyla ortaya çıkan asit birikmesidir. Kaba yemlerle kesif yemlerin dengesiz olması, tane yemlerin aşırı öğütülmesi durumlarında ortaya çıkar.

Tane yemler = Enerji yemleri Mısır Arpa Buğday Yulaf Çavdar

Yüksek verimli inekler daha yüksek miktarda ENERJİLİ yemlere ihtiyaç duyduklarından YEM KATKI MADDELERİ’nin yardımına muhtaçtırlar.

Yüksek verimli ineklere yem katkı maddeleri 2 yönden yardımcı olabilir. 1. Acil enerji ihtiyacının karşılanması 2. İşkembede oluşabilecek asitliğin engellenmesi veya giderilmesi

VÜCUDUN ACİL İHTİYAÇLARINI KARŞILAYABİLECEK ENERJİ PROKÜRSÖRLERİ VE DESTEKLEYİCİLERİ ü Sodyum propionat ü Propionik asit ü Metil propionat ü Kalsiyum propionat ü Monopropilen glikol ü Gliserin ü Niacin ü Cholin

Rumen Asidozu Şiddetine göre; üSüt azalmasına, üSüt yağının azalmasına, üİştahsızlığa, üİshale, üYemden yararlanmanın azalmasına, üAyak hastalıklarına, üKaraciğer apselerine, ve genel asidoz sebebiyle ölüme sebep olabilir.

Rumen asitliği (Ph düşmesi) sebebiyle ortaya çıkan “histamin” maddesinin tırnaklara etkisiyle ve asit yüksekliğinden dolayı bakır emiliminin azalmasıyla ilgili olarak TIRNAK ÇÜRÜĞÜ (panarisyum) hastalığı ortaya çıkar.

AKUT LAMİNİTİS

PANARİSYUM

Sığırlarda tırnak çürüğünün başlıca hazırlayıcı sebebi RUMEN ASİDOZU’dur. Tırnak çürüğü görülen sürülerde RASYONUN KONTROL EDİLMESİ yapılması gereken ilk iştir.