SPORTSKO REKREATIVNI TURIZAM UVODNA RAZMATRANJA CILJEVI PREDMETA Cilj

SPORTSKO REKREATIVNI TURIZAM UVODNA RAZMATRANJA

CILJEVI PREDMETA Cilj predmeta je definisati i objasniti specifičnu prirodu SPORTSKOREKREATIVNOG turizma kao SELEKTIVNOG OBLIKA TURIZMA DEFINISATI ODNOSE IZMEDJU SPORTA I TURIZMA OBJASNITI KAKO SPORT MOZE BITI POKRETAC RAZVOJA TURIZMA NEKOG PROSTORA

Metodi rada • • Interaktivna predavanja po unapred definisanim temama. Prezentacija i analiza primera iz prakse. Aktivan individualni ili grupni rad studenata pri rešavanju studija slučaja. Individualna izrada seminarskih radova. Usmena odbrana seminarskih radova. Diskusije. Pripreme za kolokvijum i ispit.

Metod ocenjivanja PREDISPITNE OBAVEZE: Prisustvo - 5 poena Aktivnost na vežbama - 10 Kolokvijum - 30 poena Seminarski rad - 10 poena Ukupno - 55 Min. 28 poena broj poena za izlazak na ispit ISPIT: 45 poena UKUPNO: 100 poena

Literatura Plavša Jovan Sportski turizam, sktipta

Pojam turizma "Turizam je skup odnosa i pojava nastalih prilikom putovanja i boravka stranaca u nekom mestu ukoliko taj boravak ne znači stalno nastanjivanje i nije vezan za sticanje zarade. “(Hunciker, Krapf, 1942)

RELACIJE SPORT / TURIZAM

VEZE IZMEĐU SPORTA I TURIZMA Veza između sporta i turizma postoji od samih početaka njihovog razvoja. Koren povezanosti leži u motivima koji ljude pokreću na bavljenje sportom, odnosno na turistička putovanja. Reč je o stalnoj želji čoveka za igrom, kretanjem, promenom, razonodom opuštanjem važnost uklanjanja negativnih posledica savremenog načina života i rada.

Obe pojave, sport i turizam, pokrenute su na temelju neekonomskih motiva Po pravilu, ljudi ne polaze na turistička putovanja niti se uključuju u sportskorekreativne aktivnosti sa ekonomskim motivima, u svrhu zarade. Oni to ne čine zbog zadovoljavanja ekonomskih, nego zdravstvenih, razonodnih i kulturnih potreba (Marković, Mojzež,

SPORT I TURIZAM NEKADA U prošlosti su sportska putovanja bila isključivo vezana za posete velikim sportskim dešavanjima, poput Olimpijskih igara, Spartakijade i raznih takmičenja. Kod takvih putovanja, turista je po pravilu bio pasivni posmatrač.

Antička Grčka osnivač organizovanog i planiranog sporta. Sportista je tada bio ideal i u fizičkom i u psihičkom smislu. Antičke olimpijske igre, najveći grčki sportski događaj, su jedan od najranijih primera povezanosti sporta i turizma.

Antička Olimpijske igre starog doba održavane na Peloponezu privlačile su takmičare, ali i posetioce-posmatrače (samo muškarci). Osim tih takmičenja u slavu Zevsa, održavane su i igre posvećene Heri (samo za neudate devojke iz okoline Olimpije). Uz takmičenja su održavane i druge priredbe. ‘Sportski objekti’: gimnasion sa tremom, za pripreme u trčanju i pentatlonu; palestra sa unutrašnjim dvorištem i sobama (boks, rvanje, pankration) i za sportsku ‘kozmetiku’ (premazivanje tela maslinovim uljem i skidanje peskom); stadion dužine 192, 28 m, za 35 -40. 000 ljudi (bez sedišta). Postojao i ‘hotel’ (Leonideon) za zvanične goste, sa 80 soba, ukrašen sa jonskim i dorskim stubovima.

SVETILISTA OBJEKTI ZA TAKMICENJE UGOSTITELJSKI OBJEKTI

OI su počele kao lokalni festival koji se, zahvaljujući ‘svetom miru’ proširio najpre na Peloponez, a potom postao panhelenski (svegrčki). Ova putovanja su preteča ne samo sportskog, manifestacionog, već i religijskog turizma (‘hodočašće’ u Zevsovo svetilište). OI ukida Teodosije I (394. g. pre Hrista) kao ostatak paganske vere. Tebalo je da prođu 1503 godine da bi se Olimpijske igre obnovile 1896. (Pjer d’ Kuberten).

pravog turističkog buma dolazi tek u 20. veku, posle Drugog svetskog rata. Turistički bum je posledica poboljšanja blagostanja stanovništva i napretka društva, a slični faktori (dovoljno slobodnog vremena, relativno bezbedan život. . . ) su uslovili i veliko međunarodno interesovanje za sport, pa zbog toga nije iznenađujuće što su turizam i sport postale dve uzajamno podržavajuće i komplementarne grane. Do

Kada je glavni motiv za odabir turističke destinacije sport, govori se o posebnoj vrsti turizma – o sportskom turizmu.

Svetski turizam učestvuje u bruto nacionalnom dohotku sa oko 10%, a od toga na sportski turizam otpada oko 2%. U savremenom turizmu, veliki turistički centri postaju centri aktivnog učestvovanja gostiju u sportskoj razonodi, u odnosu na ''stare'' turističke centre koji su osiguravali zabavu posmatranjem i različitim vrstama

Sport i turizam danas predstavljaju svetske trendove, a može se reći da su oba fenomena bila opšteprihvaćena još u antičkoj Grčkoj. 2003. godine – Sport tourism expo: – 10% ukupnog turističkog prometa; – vrednost prometa u visini od 51 milijarde dolara; – preko 40 miliona noćenja u hotelima. • 2010. godine – industrija sportskog turizma: – oko 600 milijardi dolara godišnje; – čini oko 14% ukupnog prometa ostvarenog u turizmu (Sport tourism expo, 2011); – godišnji rast industrije sportskog turizma iznosi i više od 10%. Nemci i Holanđani najviše putuju u inostranstvo radi sporta I rekreacije; • Najbrže rastući sektor turizma; • Broj odlazaka na elitna takmičenja se svake godine značajno uvećava;

Delatnost sportskog turizma najčešće se posmatra kao pojava novijeg datuma, znatno mlađa od samog sporta i turizma. Najraniji rad, gde se povezuju sport i turizam, objavljen je 1887. godine, u knjizi Viktora Balka, oca švedskog modernog sporta.

DEFINICIJE ”Sportski turizam se može definisati kao putovanje nekomercijalnog kataktera, kako bi se učestvovalo u sportskim aktivnostima ili posmatrale iste daleko od mesta boravka” (Hall). ”Sportski turizam obuhvata sve vrste aktivnog i pasivnog učešća u sportskim aktivnostima do kojih dolazi povremeno ili redovno iz nekomercijalnih ili poslovno komercijalnih razloga, a za koje je neophodan odlazak iz mesta stalnog boravka ili radne sredine” (Stevenden, De Knop, 1999).

Gibsonu (Gibson, 1998) pod sportskim turizmom se podrazumeva napuštanje mesta stalnog boravka radi posmatranja sportskih događaja (velika sportska takmičenja poput Olimpijskih igara, Svetskog fudbalskog prvenstva, poznatih teniskih turnira…) formula i sl). Prema ovom definicijom se slaže i ''Info Sport Internacional'' (ISI, 1989) i smatraju da se sportski turizam razvija i manifestuje kroz praćenje velikih svetskih sportskih dešavanja. Sa

TRI KATEGORIJE SPORTSKOG TURIZMA GENERALNO POSMATRANO 1. Posmatranje sportskih događaja (Sports Event Tourism), 2. Poseta atrakcijama vezanim za sport (Celebrity and Nostalgija Sport Tourism), 3. Aktivno učešće (Active Sport Tourism).

Prva kategorija ili posmatranje sportskih događaja uključuje velika sportska takmičenja poput Olimpijskih igara, Svetskog fudbalskog prvenstva, poznatih teniskih turnira, trke formula i sl. Ovi događaji izazivaju interesovanje širom planete i predstavljaju prvorazredne turističke atrakcije.

Poseta atrakcijama vezanim za sport Ovde spadaju posete čuvenim sportskim halama (poput Basketball Hall of Fame u Springfildu), poznatim stadionima (stadion fudbalskog kluba Barselona ''Kamp Nou'' (Camp Nou) u Barseloni je uključen u turističku ponudu grada), posete poznatim muzejima sporta (NASCAR Museum u Šarlotu). U ovu kategoriju sportskog turizma spadaju i aranžmani vezani za susrete sa poznatim sportistima.

Aktivni sportski turisti Takmicarski Rekreativni

Pojedini autori (Robinson, Gammon, 2004) smatraju da postoje tvrde i meke definicije sportskih turista. ‘Hard’ sportski turisti – pojedinci koji aktivno ili pasivno učestvuju na sportskim takmičenjima i koji upravo zbog toga preduzimaju putovanje; ‘Soft’ sportski turisti – turisti koji putuju radi aktivne sportske rekreacije u određenoj vrsti sporta (skijanje, biciklizam i sl. ). U osnovi motivacija sportskih turista su razonoda, eskapizam, relaksacija, zdravlje, redukcije stresa, traganje za uzbuđenjem itd.

Neki autori razlikuju dve vrste putovanja baziranih na sportskim aktivnostima: • Single-sport activity putovanje (bavljenje samo jednim sportom, naprimer: skijanje, golf i sl. ) • Multiple-sport activity putovanje (istovremeno bavljenje raznim sportovima). Sportske aktivnosti često se uključuju u sadržaj putovanja motivisanih drugim razlozima (poslovna putovanja + golf; odmor na moru + vodeni sportovi I sl. ). U tim slučajevima sport nije primarna motivacija turista, već ga oni praktikuju jednostavno zato što je dostupan u destinaciji. To su primeri tzv. Uzgrednog sportskog turizma.

• 2003. godine – Sport tourism expo: – 10% ukupnog turističkog prometa; – vrednost prometa u visini od 51 milijarde dolara; – preko 40 miliona noćenja u hotelima. • 2010. godine – industrija sportskog turizma: – oko 600 milijardi dolara godišnje; – čini oko 14% ukupnog prometa ostvarenog u turizmu (Sport tourism expo, 2011); – godišnji rast industrije sportskog turizma iznosi i više od 10%.

Tržišne niše sportskog turizma: – Posmatrački (navijački) turizam; – Takmičarski turizam; – Rekreativni turizam; – Avanturistički i adrenalinski turizam; – Prirodnjački turizam.

Kategorije sportskih turista Ocekivanja sportskih turista Profesionalni sportisti Ključna reč za ovu grupe je efkasnost. Sportistima su neophodni kvalitetni trening centri, dobar smeštaj, povoljni klmatski uslovi, medicinska nega i mogućnost da dobijaju hranu prilagođenu trenutnim potrebama. Ucesnici masovnih sportova Cilj ove grupe je unapređenje zdravlja i održavanje fizičke kondicije. Ključni faktor za ovu grupu su kvalitetni tereni i dostupnost destinacije u periodu odmora. Rekreativci Za ovu grupu prestiž igra značajniju ulogu od sportskih ambicija. Sportske aktivnosti i interesi za kulturu imaju podjednaki uticaj na ovu grupu. Pasivni sportski turisti Ova grupa turista se ne bavi aktivno sportom već posećuje velika sportska takmičenja. Oni zahtevaju velike i moderne sportske objekte (stadione i sportske hale).