Spor Psikolojisi Psikolojik Beceri Antrenman PSKOLOJK BECER ANTRENMANI
Spor Psikolojisi Psikolojik Beceri Antrenmanı
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI • Sporcuların daha iyi performans ortaya koymalarına, daha başarılı sonuçlar elde etmelerine ve daha sağlıklı bir spor yaşantısı geçirmelerine yardımcı olan zihinsel aktiviteler • Psikolojik becerilerin öğretilmesi, öğrenilmesi ve uygulanması süreci ü Kendine güven, hedef belirleme, kaygı yönetimi, içsel motivasyon, dikkat, hayal etme… ü Amaç: yüksek performans için psikolojik becerilerin öğretilmesi ve kullanılması
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI NEDEN UYGULANMALI? • Yarışmanın önemli anlarında kaygı • Motivasyon problemi, isteksizlik • Dikkat ve konsantrasyon eksikliği • Sakatlık sonrası toparlanma • Seyirci etkisi ve baskısı
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI NEDEN UYGULANMALI? • Saldırganlık • Antrenmanlarda iyi, karşılaşmalarda kötü performans • Basit becerilerde iyi, karmaşık becerilerde kötü performans
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI AŞAMALARI v. EĞİTİM-ÖĞRETİM AŞAMASI • Birkaç günlük programlarla psikolojik beceriler hakkında bilgi v KAZANMA-EDİNME AŞAMASI • Değişik yöntem ve stratejilerin sporculara kazandırılması • Bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalı v UYGULAMA AŞAMASI: • Becerilerin süreklilik kazanması ve otomatikleşmesi • Gerçek yarışma koşullarında psikolojik becerilerin uygulanması
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI PLANI • Psikolojik becerileri geliştirme yaklaşımını tartışma • Sporcuların psikolojik becerilerini değerlendirme • Hangi psikolojik becerilerin yer alacağını belirleme • Programı değerlendirme
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI v. Nideffer(1985) o 1. hafta: Optimal uyarılma düzeyini belirleme o 2. hafta: Rahatsız edici kaynakların belirlenmesi o 3. hafta. Olumlu imgelerin belirlenmesi o 4. hafta: Solunum düzenlenmesini öğrenme o 5. hafta: Olumsuz davranışı değiştirme o 6. hafta: Zihinsel alıştırma
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI v. Suinn(1986) o 1. hafta: Gevşeme Antrenmanı o 2. hafta: Stres yöntemi o 3. hafta: Olumlu düşünce kontrolü o 4. hafta: Oto-regülasyon o 5. hafta: Zihinsel Çalışma o 6. hafta: Konsantrasyon o 7. hafta: Enerji Kontrolü
SPORDA PSİKOLOJİK BECERİ TEST ÖRNEKLERİ • Dikkat becerileri testi (Nideffer, 1976) • Spor için psikolojik beceriler envanteri (Mahoney, Gabriel ve Perkins, 1987) • Sporla ilişkili psikolojik beceri anketi(Nelson ve Hardy , 1989) • Sportif sorunlarla başa çıkma becerileri envanteri -28 (Smith, Small ve Placek, 1995)
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANI VE YANILGILAR • Bilgi eksikliği • Psikolojik beceriler doğuştan gelmektedir, sonradan kazanılmaz • Zaman eksikliği • Sadece problemli sporcular için geçerlidir • Sadece elit sporcular içindir • Spor psikologları hemen sorunu çözerler
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANININ UYGULANMASI • 7 yaş üstü sporcular • Üst düzey performansa ulaşmak isteyen tüm sporculara • Uzman spor psikologları tarafından uygulanmalı • Antrenörlere öğretilerek, onlar tarafından uygulanması istenebilir
PSİKOLOJİK BECERİ ANTRENMANININ UYGULANMASI • Yarışma sezonu öncesi, ölü sezonda • Psikolojik becerinin öğretilme safhasında; haftada 3 -5 kez 15 -30 dakika • Beceri öğrenildikten sonra: antrenmanın ilk veya son 15 -30 dakika • İlk defa uygulanacak psikolojik beceri antrenmanı: 3 ila 6 ay arasında sürer
HEDEF BELİRLEME v. Sporcunun amacına ulaşabilmesi için öncelikle elde edilmesi gereken özelliklerin ortaya konulması
SONUCA YÖNELİK HEDEFLER VE PERFORMANS HEDEFLERİ v. Sonuca Yönelik Hedefler: • Hedefler sonuca yöneliktir • Şampiyonluk • Sporcu gergin, kaygılı ve stresli v. Performans hedefleri: • Sonuç üzerinde durmaz • Performans için konulan standartlar önemli • Sporcunun kendini geliştirmesi
HEDEF BELİRLEMENİN YARARLARI v. Martens (1987 • Performansın düzeltilmesine yardımcı olur • Çalışmaların niteliğini arttırır. • Başarmak için içsel güdülenmeyi arttırır • Kendine güveni ve yeterliği geliştirir
SPORTİF HEDEFLER BASAMAĞI • RUSHALL (1995) Kariyer Hedefleri Uzun Süreli Hedefler Performans Hedefleri Performans Gelişim Hedefleri
SPORTİF HEDEFLER BASAMAĞI v. PERFORMANS GELİŞİM HEDEFLERİ • Basketbolcunun 13 ribaunt almayı hedeflemesi v. Performans hedefleri • Futbolcunun sezon sonunda gol kralı olmayı hedeflemesi v. Uzun süreli hedefler • Zamana gereksinim vardır • Avrupa şampiyonluğu v. Kariyer hedefleri • En üst hedefler • Genellikle sporcu tarafından belirlenir • Milli formayı 100 kez giyme rekorunu kırmak
HEDEF BELİRLEME İLKELERİ vÖzel hedefler belirleme • Belirsizliği ortadan kaldırır • 100 m sprint derecesi X voleybolcu olmak istemek vÖlçülebilir hedefler belirleme • Değerlendirme yapılır • Hedefe yaklaşmak kendine güveni arttırır v. Ulaşılabilir hedefler belirleme • Hayal kırıklığı, kendine güvenin kaybolması
v Gerçekçi hedefler belirleme • Halterciden hem dünya birincisi hem de dünya rekoru kırmasının istenmesi v. Net (somut) hedefler belirleme • Belirlenen hedefin neden belirlendiği somut olarak sporcuya aktarılabilmeli • Hedeflerde belirsizlik olmamalı
HEDEF BELİRLEMEDE HATALAR • Performans hedefleri yerine sonuç hedefleri belirlemek • Kısa zamanda çok fazla hedef • Gerçekleştirilemeyecek hedefler • Ölçülemeyen hedefler • Sporcunun becerisini göz ardı etmek
- Slides: 20