Spirometrie wat is het en wat heb je

Spirometrie; wat is het en wat heb je eraan? Barend van Duin, astma. COPD jaar 1 juni 2011

Spirometrie: de basisinfo Spirometrie geeft informatie over: • de inhoud van de longen • (ernst van) belemmering bij uitademing • Eerst de anamnese dan de longfunctie! Voor beleid anamnese richtinggevend! Spirometrie is niet meer dan een hulpmiddel, vooral om ernst COPD in te schatten

Onderscheid Astma & COPD Astma Roker of ex-roker Haast allemaal Mogelijk Symptomen onder 35 jr Zeldzaam Vaak Chron. productieve hoest Gewoonlijk Zelden Kortademigheid Continu en progressief Wisselend Snachts wakker kortademig Zelden Gewoonlijk Wisselende verschijnselen Zelden gedurende dag/etmaal Gewoonlijk

Parameters, een “opfrisser” • Flow Volume De luchtstroom in liters/sec. • FEV-1 Forced Expiratory Volume in de eerste seconde (na maximaal in) • FVC Forced Vital capacity (maximale geforceerde uitademing ma maximaal in) • FER Forced Expiratory rate FEV-1/(F)VC (percentage FEV-1 van de FVC); vaak per abuis ‘Tiffeneau’ genoemd (is percentage FEV 1 van IVC)

Longvolumina • TLC: totale long capaciteit. Een optelling van FVC + RV • RV: residuale volume. FEV 1 Totale FVC RES. VOL. Long Capaciteit Het volume die achter blijft in de luchtwegen na een volledige uitademing; ook wel dode ruimte of restvolume genoemd. (Normaal: eigen lichaamslengte in ml) • NB: dit zijn ziekenhuis bepalingen

FLOW PF FEV 1 FVC RES. VOL FLOW-VOLUMECURVE

Technische fouten “opfrissen” Let op inzet van de patiënt • • • Stijgsnelheid opgaande deel Langzame start Top: spits of rond Te vroeg gestopt (abrupt einde) / Geen plotse val naar x-as Extra inademing Gladde curve / Hoesten Tong ervoor / karton fijn gebeten Verkeerde houding Controle inademing tot Y as? / Niet volledig ingeademd Reproduceerbaarheid

Technische Interpretatie. • Minimaal 3 acceptabele curves (uit maximaal 8 pogingen) - de twee hoogste FEV 1 -waarden en FVC-waarden mogen onderling niet meer dan 150 ml verschillen • Neem de beste FVC en de beste FEV 1 uit de pogingen • Vergelijk met voorspelde waardes en/of eerder geblazen curves

Spirometrie interpretatie. p. m. Bij astma spirometrie doorgaans normaal!!!!! Normaal: FEV 1 >80% van voorspeld FVC >80% van voorspeld FER >70% absoluut. Reversibiliteit (nieuw): Toename van 12% tov de baseline meting! ‘ROER’ schema voor de interpretatie Restrictie: FVC < 80% van pred. Obstructie: FER<70% Ernst obstructie: FEV-1 t. o. v. pred. : >80% = GOLD 1, van 50 -80% = GOLD 2, van 30 -50 % = GOLD 3; <30% is GOLD 4 Reversibiliteit: >12% absoluut

Curve 1.

Uitslagen curve 1 Base % van Post BD % van voorspeld Fev 1 2. 34 73% 2. 44 76% 4% Fvc 4. 65 115% 4. 79 119% 3% Pef 8. 20 100% 8. 67 106% 6% FER Fev 1% 50 66 51 67

Curve 2.

Uitslagen curve 2 Base % van Post BD % van voorspeld Fev 1 2. 19 65% 2. 31 68% 5% Fvc 2. 80 64% 2. 89 66% 3% Pef 10. 84 128% 12. 51 148% 15% FER Fev 1% 78 103 80 106

Restrictieve stoornis. • Een abnormale afname van het longvolume: Pleura fibrose, carcinoom • FVC verlaagd <80% van voorspeld ⇒ vermoeden Alveolus Interstitieel • TLC verlaagd (<80% van voorspeld) ⇒ bewijs Neuromusculair • FEV 1/FVC ratio normaal (>70%) Thorax / abdomen kyfoscoliose, Bechterew, obesitas, ascites

Obstructieve en restrictieve parameters Obstructief Restrictief FEV 1 ⇊ ⇊ FVC ↓of N ⇊ ⇊ N of↑ FEV 1/FVC

Beoordelen uitslag spirometrie Optisch: • Techniek (betrouwbaar, correct, reproduceerbaar) • Vorm (voorspeld gebied, obstructie, restrictie) Stappen in volgorde: • FER: obstructief? (<0, 7) Let op bij ouderen! • FVC: restrictief (FVC <80% én FER >70%) • FEV 1: mate van obstructie (GOLD) • Reversibiliteit? FEV-1>12% tov ‘pre’waarde met minimaal 200 ml!

COPD GOLD criteria GOLD FER FEv 1 1 <70% >80% 2 <70% 50 -80% 3 <70% 30 -50% 4 <70% <30%