Spesifik baklk 1 Aktif baklk aDoal aktif komensal

Spesifik bağışıklık • • • 1 -Aktif bağışıklık a-Doğal aktif (komensal, saprofitik, gıda) b- Yapay aktif (7 -10 gün) 2 -Pasif bağışıklık a-Doğal pasif bağışıklık b-Yapay pasif bağışıklık (antiserum, hiperimmun serum, gamaglobulin)

Spesifik immun yanıt aşamaları • 1 -Tanıma aşaması (T lenfosit, B lenfosit) (reseptör uyarımı) • 2 -Aktivasyon aşaması (çoğalma, değişim) • 3 - Efektör aşama Lenfositlerin ve antikorların antijenleri etkisiz hale getirmek üzere fonksiyon gördükleri dönemdir.

Spesifik immun yanıtın temel özellikleri • 1 - Spesifite Antijenik determinant • 2 - Bellek • 3 - Self tolerans • 4 - Çeşitlilik (lenfosit repertuvarı) • 5 - Kendi kendisini kontrol mekanizması

İmmun sistem hücreleri

İnsan hücreleri

Polimorf nükleer lökositler

Polimorf nükleer lökositler • Nötrofiller Golgi aygıtı ve mitokondrileri vardır. Ribozomları ve düzensiz e. retikulumları azdır. Primer granüller: myeloperoksidaz, lizozim, defensinler, nötral proteaz Sekonder granüller: lizozim, kollagenaz, laktoferrin Kemik iliği→kan (12 saat) →dokular Yaşam süreleri birkaç gündür. Karnivor →lökositlerin %60 -75, atlarda %50 si, ruminantlarda %20 -30 ‘unu oluşturur.

Polimorf nükleer lökositler Fonksiyonları: • 1 - Fagositoz ve ADCC ile hedef hücre ölümü • 2 - Çeşitli salgılarla yangıya neden olurlar. • Kemotaktik maddeler: C 5 a, fibrinopeptid B, platelet faktör 4, lökotrien B 4, mo nın ürettiği formile methionin grup • Opsoninler: (Ig ve C 3 b) yunanca da sos anlamındadır. Nötrofil için partikülü uygun hale getirir. • 1 -Yüzey fagositozu • 2 -Partikül yüzeyi hidrofobik (lipoidal) olmalıdır. • Fagositozda yıkım; • 1 - Respiratorik : SOD, H 2 O 2, halidlerle reaksiyon (Cl, Br, I, SCN) • 2 -Lizozomal: %30 defensinler, Eozinofiller Fagositoz ve ADCC • Primer granüller: aril sülfataz, eozinofil peroksidaz, asit fosfataz, • Kristaloid granüller: major bazik protein (MBP), eozinofil katyonik protein (ECP), eozinofil peroksidaz (EPO), eozinofil derived nörotoksin (EDN) • Eozinofil h membranı fazla miktarda lizofosfolipaz içerir. • Lizozim yoktur. • Kemotaktikler: histamin ve arachidonik asit • Kemik iliği (tam olgulaşmamış iken)→dalak (olgun)→ kan →deri ve mukozal bölgeler • Sığırlarda %10, köpeklerde %2 oranında bulunurlar.

Nötrofil

EOZİNOFİL • Ana rolü organizmayı parazitten korumaktır. • Parazitler antijen spesifik Ig. E salınımına neden olur. • Ig. E’yi Fc RII ile bağlar. Fc RII

Polimorf nükleer lökositler Fonksiyonları: • Yangıda ve fagositozda BAZOFİLLER • %0. 5 oranında bulunur. • Eozinofil bazik protein ve lizofosfolipaz içerir. • Fagositik yetenekleri yoktur. • Genellikle damardan dışarı çıkmazlar. • Lenfositlerin etkisiyle dışarı çıkabilirler. • Granülleri vazoaktif maddeler içerir.

Makrofajlar • 15 µm çapındadırlar. Reseptörleri • Uzun ömürlüdürler (ortalama 100 gün) • Normal koşullarda bir günde makrofajların %1’i yenilenir. • 1 - Fagositoz • 2 -Yabancı partiküllerin, ölü ve hasta hücrelerin uzaklaştırılması • 3 -Nötrofillerden geç fagositoza başlarlar. * • 4 - Antijen işleme • 5 - Yara iyileşmesinde gereklidirler. • 6 - 100 den fazla protein sentezlerler. • 7 -İmmün sistemi uyaran ve yangıyı kontrol eden sitokin üretirler (IL 1, IL-6, IL-12, TNF-α) • *: Ölü nötrofillerden açığa çıkan elastaz, kollagenaz, monosit kemotaktik faktörler makrofajları yangı bölgesine çeker

Makrofajlar • Monoblast (CSF)→promonosit→monosit (kemik iliği) →kan (3 gün) →dokular (makrofaj) • Makrofajlar • 1 -Doku yerleşik olanlar: • Bağ doku→histiosit • beyin→mikroglia • böbrek→mezangial hücre

2 -Sinus yerleşik makrofajlar: • dalak→dalak makrofajı • Lenf nodülü→lenf nodülü makrofajı • karaciğer→kupffer hücresi • Kemik iliği→osteoklast 3 -Serbest makrofajlar: • Akciğer alveolü→alveolar • Periton boşluğu→peritoneal • Serozal boşluk → serozal

4 -Antijen sunan hücreler: • Antijen sunma için özelleşmiş mononükleer hücrelere dendritik hücre adı verilir. • Deri→Langerhans • Lenfoid doku→interdigital ve foliküler 5 -Aktif makrofajlar: • Epiteloid hücreler: makrofaj toplulukları

Uyarılmış makrofaj

• *Sigara içenler • *Yoğun tozda çalışanlarda (asbest, …) • Makrofajlar partikülleri barsak ya da akciğere taşırlar. • Asbest tozları makrofajları öldürür. • Makrofajlardan açığa çıkan maddeler ile asbestozis meydana gelir.

Ag sunan hücreler

Reseptörler • • 1 -FcγRI (CD 64)-----monosit, makrofaj, nötrofil 2 -İntegrin Reseptörleri 3 - Komplement Reseptörleri 4 -Mannoz için Reseptör Sekresyonlar *lizozim *Komplement komponentleri: C 2, C 3, C 4, C 5 *fagositoz esnasında: lizozomal proteazlar, kollagenaz, elastaz, plazminojen aktivatörler • *Sitokinler: IL-1, IL-2, IL-12, TNF-alfa • Sitokinler: 1 -Liganda bağlanma • 2 -Sinyal iletimi

Makrofaj sitokinleri- IL-1 • • • • Dendritik hücreler Endotelial hücreler Lenfositler, fibroblastlar Keratinositler, makrofajlar (aktif) 3 -4 saatte sentezlenir ve birkaç saatte azalır IL-1 alfa: membrana bağlı olarak bulunur IL-1 beta ise salgısal formdadır ve IL-1 alfadan 10 -50 kat daha fazladır. IL-1 dolaşıma katılarak; Ateş, letarji, malazi (kırgınlık), iştahsızlık KC den AFP sentezini uyarır. TH 2 hücrelerini uyararak IL-2, IL-5 ve IL-10 sentezini sağlar. IL-1 RA (IL-1’in agonistidir) Septik şok gelişimini önler. IL-1 R TH 1 de bulunmaz.

IL-6 • Aktif makrofajlar • Fibroblastlar, endotel hücreleri, keratinositler, mezangial hücreler, lenfositler • * KC den AFP sentezi • * Lenfositleri uyararak Ab oluşumu • IL-1 ve TNF-α’dan daha az potentdir. • IL-2 ve IL-2 R uyarımı

TNF-alfa • Subletal dozlarda; • Kilo kaybı, anemi, protein kaybı • Tümör hücrelerinde apoptozis IL-12 IL-2 ve IFN-γ ile TH 1 hücrelerini aktive eder. NKC leri aktive eder. IL-4 sentezini baskılayarak Ig üretimini önler.

Mast hücreleri • Kökeni tam belli değildir. Bağ doku mast hücreleri (20 µm ) • Granülleri (histamin, heparin, …) yaşam süreleri 6 aydan fazladır. Mukozal mast hücreleri (10 µm ) • Yaşam süreleri 40 günden azdır. • Granülleri histamin içerir. • Allerjik ve yangısal reaksiyonlarda görev alırlar.

Mast hücreleri uyarımı

Mast hücresi

LENFOSİTLER • Spesifite, bellek ve tolerans lenfositlerle sağlanır. • Yabancı antijenleri tanıyan ve immun yanıtı oluşturan hücrelerdir. • %40 lenf nodülleri, %13 dalak, %10 barsak, %10 kemik iliği, %2 kan ve %25 diğer dokularda bulunurlar.

Doğal Öldürücü Hücreler (NKC) • Kanda çok az, daha çok lenfoid organlarda bulunurlar. • Non-spesifik immün yanıtta MHC-1 reseptörü taşımayan veya eksprese etmeyen hücrelerin anormal hücre olarak tanınması ve yok edilmesi • Spesifik immün yanıtta; Ig. G için CD 16 reseptörü taşır. ADCC ile hedef hücreyi yıkımlar. • NKC; IL-12 ve IFN-γ ile aktive olur. • IFN-γ üretir.

Natural Killer Cell (Doğal öldürücü hücreler)

NKC-ADCC (Antikora bağımlı hücre yıkımı)

Lenfositler B lenfositleri • Kemik iliği stem hücresi →lenfoid stem hücresi →öncü B → ↓ bursa Fabricius ileosekal peyer plakları kemik iliği →olgun B lenfositleri: lenf nodüllerinin korteksinde, peyer plaklarının foliküllerinde, kemik iliğinde ve dalak foliküllerinde ve beyaz pulpa marginal zonunda bulunur. B hücre yüzey reseptörleri: Ig. M ve Ig. D yapısında R ler vardır. *200 bin-500 bin antijen reseptörü bulunur. *Antikor üretmek en önemli görevidir. *Plazma ve bellek hücrelerine dönüşürler.

• Özellik • • • Gelişim yeri Dağılım B hücresi K iliği, b Fab, Peyer plak L nodülleri korteksi Dalak folikülleri Dolaşım Yok Ag. R BCR-Ig Yüzey Ag leri Ig ler Mitojenler Pokeweed, LPS Tanınan Ag Serbest protein Tolerans gelişimi zor dönüştürülen hücrelerplazma, memory Sentez ürünleri Ig T hücresi Timus L nodülleri parakorteks Dalak PALK Var (%80) TCR (CD 3, CD 4, CD 8) CD 2, CD 3, CD 4, CD 8 PHA, BCG, Con. A MHC ile işlenen Ag ler kolay effektör, memory T sitokinler

T hücreleri • T hücreleri başlıca 2 yol ile immun savunmayı sağlarlar. • Regülatör T hücreleri arasında "helper" T hücreleri. • Sitotoksik T hücreleri virus ile infekte hücreleri ve kanser hücrelerini yıkımlarlar.

T hücre reseptörleri

T hücresi –Antijen sunan hücre reseptörleri • • • 1 -MHC-I/II –peptid- TCR (CD 3) 2 -ICAM-1/LFA-I 3 -CD 40 L 4 -B 7. 1 (CD 80)/B 7. 2 (CD 86)-CD 28 yokluğunda hücre aktive olmaz. 5 -B 7. 1/B 7. 2 -CTLA-4 (CTLA-4 yok ise T h. kontrolsüz aktive olur, CD 28 ile birlikte üremeyi kontrol eder) • MHC II-CD 4 • MHC I-CD 8 • LFA III -LFA II (CD 2)

B hücreleri • B hücreleri antikor sentezlerler. • Her bir B hücresi tek bir antikor oluşturmak üzere programlanır. • B hücresi onu uyaran antijen ile karşılaştığında çok sayıda plazma hücresi aktive olur. • Her plazma hücresi spesifik antikor üreten bir fabrika olarak çalışır. • Germinal merkezlerde Ig sınıfı değişimi • Bellek hücre oluşumu

Klonal seleksiyon ile effektör hücre oluşumu

B hücrelerinin gelişimi

Kemik iliği (immature B hücreleri)

T helper-B hücre ilişkisi

• B hücrelerinin tamamen aktivasyonu için, • intact antijenik molekülleri tanır. En az 2 epitop ile bağlantı • CD 19, CD 40, IL-2 ve IL-4 sinyalleri gereklidir. • 1 -BCR ile antijenin çapraz bağlantı kurması (alfa ve beta reseptörler ile) 3 aa-Reseptörleri identikdir. • 2 -CD 19 -CD 21 (T hücresi) • 3 -CD 40 L (T hücresi) • 4 -Komplement reseptörleri : CD 21, CD 35 • 5 -Ig reseptörleri : CD 23 (Ig. E), CD 32 (Ig. G) • 6 -Sitokin R: IL-2 (CD 25), IL-4, IL-5 (CD 125)

Bellek hücreleri • Vücut infeksiyonu atlattıktan sonra, Bhücreleri bellek hücrelerini uyarırlar. • Tekrar etkenler vücuda girdiğinde bu hücreler aktive olurlar. • Bu ikinci reaksiyon birinciden çok daha hızlıdır.

Plazma hücreleri • Plazma hücreleri tam olgunlaştıktan sonra vücuda dağılırlar. • Büyük çoğunluğu lenf nodüllerinin medullasında, dalakta ve kemik iliğinde bulunur. • 1 saatte 1 milyona yakın Ab üretirler. • 3 gün-4 hafta kadar Ab üretirler fakat bölünemezler. Bellek B hücreleri • Uzun ömürlü bölünmeyen Ig. G taşıyan hücreler • Kısa ömürlü Ig. M taşıyan hücreler

Ders çıktıları • İmmün sistem hücrelerinin oluşumu, sınıflandırılması • İmmün sistem hücrelerinin fonksiyonları • Spesifik immün yanıtta rol oynayan hücrelerin ayırımları • T ve B lenfosit reseptörleri ve hücrelerle kominikasyonları • Spesifik bağışıklık kazanma yolları • Klonal seleksiyon teorisinin önemi