Specijalna bolnica za kardiohirurgija Filip Vtori Skopje Makedonija

Specijalna bolnica za kardiohirurgija Filip Vtori, Skopje, Makedonija RANA DETEKCIJA I PREPORAKI ZA TRETMAN NA KARDIOVASKULARNITE ZABOLUVAWA VO DETSKA VOZRAST Ivan Milev, MD Fevruari, 2006 Cardiosurgery - Skopje

ATEROSKLEROTI^NA KARDIOVASKULARNA BOLEST 1970 1980 1990 2001 site pri~ini za smrt 945 878 864 874 site kardiovaskularni 496 436 368 363 ishemi~na bolest na srceto 328 250 197 187 cerebrovaskularni bolesti maligni zaboluvawa 102 163 75 184 64 58 203 Tab 1: Mortalitet na 100. 000 `iteli vo SAD 205

2/5 smrtni slu~ai vo SAD - kardiovaskularna bolest 1/4¼ od site `iteli na SAD boleduvaat od nekoja forma na kardiovaskularna bolest - Rana detekcija na rizik faktori i nivna implementacija vo detstvoto - namaluvawe na rizikot za ateroskleroza kaj vozrasnite Klini~kite manifestacii na aterosklerozata ne se prezentiraat se do adultna vozrast, no patolo{kite promeni po~nuvaat vo detstvoto

Rizik faktorite za razvoj na aterosklerozata, se povrzana grupa na genetski i faktori na okolinata Nemodificira~ki faktori ma{ki pol naprednata vozrast koronarna anatomija pozitivna familna istorija dislipidemija hipertenzija diabetes Modificira~ki faktori dieta `ivotni naviki pu{ewe obeznost insulinska rezistencija hipertenzija dislipidemija Tab 2: Rizik faktori za ateroskleroza, JAMA 1999

IDENTIFIKACIJA NA DECA SO RIZIK ZA RAZVOJ NA ATEROSKLEROZA Familna istorija Dietetski naviki Fizi~ka aktivnost Visina i te`ina Obeznost: totalni masti > 22% kaj ma`i i mom~iwa i > 30% kaj `eni i devojki Identifikacija: holesterol, HDL, LDL i trigliiceridi kaj sekoe dete > 2 godini, ~ii roditeli ili dedovci/babi imale KAB, CVI ili periferna arteriska bolest < 55 godi{na vozrast

ALGORITAM ZA DEJSTVO I MODIFIKACII NA FAKTORITE NA RIZIK 1/Vid na ishrana i koli~ina 2/@ivotni naviki-fizi~kata aktivnost 3/Pu{ewe cigari 4/ Debelina 5/Hipertenzija 6/Dislipidemija

Medikamentozen tretman na hiperholestrolemija a/ tercierni `ol~ni soli- Holestyramin b/ Niacin (sam ili vo kombinacija so `ol~ni soli) c/ HMG-Co. A reduktaza inhibitori (> 18 godi{na vozrast) Medikamentozen tretman na hipertrigliceridemija a/ dieta, fizi~ka aktivnost, gubitok na telesna te`ina b/ Omega 3 masni kiselini (vozrasni) Kaj deca nema posebna terapija; nizok rizik za ateroskleroza so > trigliceridi; niska prevalencija na signifikatno poka~eni triglicieridi kaj decata

ZAKLU^OK: ØRano razgovor so roditelite okolu va`nosta na balansiranata dieta, telesnata aktivnost, odr`uvawe na idealna telesna te`ina, otka`uvawe od pu{ewe ØKrven pritisok od 4 godi{na vozrast, povremeno ØLipiden status dete vo bliskata familija anamneza za manifestacii na ateroskleroza < 55 godi{na vozrast. ØModifikacija na faktorite na rizik, kaj deca so mo`nost za rana ateroskleroza (HTA, HLM, familna optovarenost) ØSovetuvawe so pedijatriski kardiolog kaj sekoe dete kade dietetskite merki ili fizi~kata aktivnost se bez uspeh, i vklu~uvawe na farmakolo{ka terapija.

NEVINI (FUNKCIONALNI) SRCEVI [UMOVI Ø Na izgled normalnite deca mo`e da imaat srcevi {umovi Ø Srcevite {umovi ne se sekoga{ nevini i vo mal procent zna~at postoewe na revmatska ili kongenitalna srceva maana Obvrska na sekoj pedijatar e da gi prepoznae nevinite srcevi {umovi i da gi razlikuva od onie koi zna~at ~ista patologija.

SRCEVI TONOVI I [UMOVI a. Srcevite tonovi nastanuvaat kako rezultat na naglo zabavuvawe na protokot na krvta niz srcevite strukturi (valvuli) b. Potekloto na nevinite {umovi ne e identi~no so ona kaj organskite {umovi

VSM/NEVIN [UM Ranata dijagnoza e neophodna za da se izbegne: Ø Pogre{na(neto~na) dijagnoza go vlo{uva hemodinamskiot status i klini~kata slika i se prolongira lekuvaweto na VSM Ø Hiperdijagnoza - nepo`elni limitacii pri sportuvawe, maj~instvo, vrabotuvawe, osiguruvawe. . .

^EKORI VO DETERMINIRAWE NA SRCEVITE [UMOVI Ø Anamneza i klini~ki status Ø Merewe visina, te`ina, obem na glava (kaj doen~iwa), respiratorna frekvencija, arteriski pritisok na race i noze Ø Prekordijalna inspekcija i palpacija, puls na karotidi i ekstremiteti, cijanoza. Ø Auskultacija

KLINI^KATA DIJAGNOZA E KLASI^EN TRIJAS OD: 1. Nema anamneza za organsko srcevo zaboluvawe 2. Fizikalen naod za obi~en nevin {um 3. Nema dopolnitelni naodi suspektni za organsko srcevo zaboluvawe

PREPORAKI ZA NEVINI [UMOVI ü dolgotrajna pedijatriska i kardiolo{ka kontrola ne e potrebna ü sledewe kaj mati~en pedijatar na rutinski kontroli, kardiolo{ka konsultacija samo pri promena na {umot ü antistreptokokna profilaksa protiv revmatska treska ne e potrebna

PREPORAKI ZA NEVINI [UMOVI ü antibiotska profilaksa protiv infektiven endokarditis, isto taka, ne e potrebna. ü restrikcija za bilo koi specificni fizi~ki aktivnosti zaradi {umot ne e potrebna ü rutinski Holter EKG ili KST kaj aktivni sportisti

PREPORAKI ZA NEVINI [UMOVI ü pacientot ili roditelot treba da bidat ubedeni deka {umot nema da igra uloga vo prognozata na pacientot vo idnina ü lekarot i samiot mora da bide siguren deka {umot e nevin i deka ne zna~i bilo kakvo srcevo zaboluvawe.

ZAKLU^OK FAKT E DEKA POVE]ETO OD SRCEVITE [UMOVI VO DETSKATA VOZRAST NE ZNA^AT VRODENA ILI STEKNATA SRCEVA MAANA ZA^UDUVA FAKTOT [TO GOLEM BROJ NA DECA SO NEVINI [UMOVI IMAAT ZNA^AJNI NEPOTREBNI OGRANI^UVAWA VO SEKOJDNEVNIOT @IVOT

NEREGULAREN SRCEV RITAM - ARITMII Ø Prisutna kaj deca bez drugi tegobi od strana na srceto Ø Odredeni tipovi se mnogu po~esti i pozastapeni kaj decata otkolku kaj adultite (kardiolo{ka evaluacija) Ø Neregularni srcevi ritmovi se normalen fenomen koj se sre}ava kaj mnogu normalni, zdravi deca (vagusno predizvikani aritmii) Izoliranite ekstrasistoli se ~esti, no ~estite ekstrasistoli se nesekojdnevni Ø Neregularniot srcev ritam treba da se diferencira od vistinskite aritmii - pra{awe za postoewe na vistinsko srcevo zaboluvawe

NEREGULAREN SRCEV RITAM-ARITMII ØGeneralno dobro se toleriraat- pri normofrekventno srce so uredna pumpna funkcija (bavna SVPT ili VT, sinus node disfunkcijata pa duri i naprednat AV blok -bez bilo kakvi tegobi) ØDijagnozata lesno mo`e i vo ovoj slu~aj da bide postavena so rutinsko EKG ØGlaven problem e dali ima potencijalno srcva bolest vo pozadina koja treba da se isklu~i

BENIGNEN TIP NA ARITMIJA - ALGORITAM NA EVALUACIJA ü dolgo EKG - trace ü RTG na toraks i beli drobovi ü ehokardiogram ü 24 ~asoven Holter EKG ü KST (ve`bi, ~u~nuvawe ili ka~uvawe po skali, dovolno da go suprimiraat vagalniot ritam ili ekstrasistolite) v. Definitivnata dijagnoza za benigna aritmija zna~i kraj za isleduvawata na tie deca i

Pra{awe za pacientite, semejstvata pa i mati~nite lekari pri identifikacija na iregularen srcev ritam e rizikot od nagla srceva smrt Vo su{tina, onie asimtpomatski deca so benigna aritmija koi nemaat znaci za preegzistira~ko srcevo zaboluvawe, se bez rizik za nagla srceva smrt

PRA[AWA VO ORDINACIJATA NA KARDIOLOGOT mo`nosta za u£estvoto vo sportski natprevari promena na aritmija pri fizi~ka aktivnost promena na aritmija pri temperatura ARITMII- VOZRASNI/ DECA q. Vozrasni (KAB) so seriozni problemi- nepravedno potenciran problemot kaj decata VES - lo{ prognosti~ki znak kaj pacienti so AIM, benigni kaj decata i vozrasnite so normalni srca

VAGUSNI ARITMII PROMENI VO SINUSNIOT RITAM §Sinusna aritmija §sinusni pauzi i sinus §bradikardija SIMPTOMATI^NI VAGUSNI RITMOVI JUNKCIONALEN (NODALEN/ HISS) RITAM AV BLOK TIP I (WENCKEBACH) EKSTRASISTOLI §Atrijalni eksrasistoli §Ventrikularni ekstrasistoli - VES

v. Preegzistira~ko srcevo zaboluvawe, mo`e da postoi, miokardot mo`e da bide involviran (revmatski ili virusen miokardit) v Drugi pri~ini: hipotireoza, feohromocitom, drugi tipovi na hiperadrenalizam, ili pak simpatikomimetski lekovi. v. CNS zaboluvawa, mo`at da dovedat do pojava na SVES Kaj asimptomatsko dete, nema potreba od poseben tretman. Dokolku se najde preegzistentno zaboluvawe, potreben e soodveten tretman. ( Digoksin ili beta bloker)

v Osnovna zada~a za evaluacija kaj prividno zdravo dete so VES, e da se isklu~i evidncijata za srcevo zaboluvawe i dobro merewe na QT intrevalot. v Potrebno e da se napravi e ehokardiografija (PVM, dilatataivna ili HOCM, ili poretko makroskopski tumor). v KST ima golema vrednost dokolku se utvrdi deka VES se gubat pri fizi~ki napor. v Kaj ~esti VES mo`e da bide od korist i ambulanten 24 ~asoven Holter EKG za otkrivawe na VT, {to mo`e da bara sledewe. Tretmanot ne e indiciran za asimptomatski izolirani, uniformni VES kaj normalni deca. Ponatamo{ni sledewa isto taka ne se potrebni.

GRADNA BOLKA VO DETSKA VOZRAST TIPOVI § ko`na § visceralna KARAKTERISTIKI NA GRADNATA BOLKA vremetraewe § kvalitet § faktori na provokacija § faktori koi ja osloboduvaat bolkata § lokalizacijata.

NEKARDIJALNA SRCEVA BOLKA (95% od site gradni bolki) GRADEN KO[ ORGANI ZA VAREWE PSIHOGENA PRI^INA BELI DROBOVI

KARDIJALNA BOLKA (5%) - PRI^INI - Ø SINDROMI Ø MIOKARD Ø PERIKARD Ø VALVULI Ø KORONARNI ARTERII Ø SPROVODEN SISTEM

ALGORITAM NA ISLEDUVAWA 1/ RTG na graden ko{ 2/ EKG 3/ Ehokardiografija 4/ KST

PACIENTI SO BENIGNA ADOLESCENTNA GRADNA BOLKA 1. Vozrast 8 -16 godini, maksimum 12 godini 2. Simptomi nekolku meseci pred da se pobara medicionska pomo{ 3. Bolka koja se javuva vo mir- koja se razlikuva od kardijalna bolka 4. Bolka vo vid na bode`i so no`, o{tra, lokalizirana preku prekordiumot i trae do 2 minuti

PACIENTI SO BENIGNA ADOLESCENTNA GRADNA BOLKA 5. Nema zna~ajna tahikardija, bolkata is~eznuva naglo 6. Fizikalen status i EKG e normalno 7. Tretman: nema; objasnuvawe na roditelite za benignosta na bolkata i mo`nosta istata da is~ezne spontano, deka vakva bolka mo`e da postoi kaj poveke deca i deka taa so tek na vremeto }e is~ezne kompletno i deka tegobite }e se namalat kompletno