SOSYOLOJ TARH 14 DTCF Sosyoloji Blm Do Dr

SOSYOLOJİ TARİHİ 14 DTCF Sosyoloji Bölümü Doç. Dr. Nuran Savaşkan Akdoğan

Pozitivizmin Eleştirisi Alman Ekolü 2

Alman Ekolü Almanya’da sosyoloji, Weber, Tönnies ve Simmel’in çalışmalarına rağmen epistemolojik özgünlük geç oluşur İlk sosyoloji kürsüsü 1914’de kurulur Geç kurumsallaşma teorik zenginlik ve çeşitliliği getirmiştir Kant, Dilthey, Rickert…

Max Weber (1864 – 1920) Sosyoloji ile sosyal felsefe gibi spekülatif ve normatif bilgi üretme biçimlerinden «ayırma» , «kurma» ve «yaşatma» çabası Weber ile algılama ve tahayyüller sosyolojik çözümlemenin objesi Hermenötik gelenek Sosyal eylem ve sosyal davranışlar Öznellikler ve tekillikler «Sosyoloji toplumsal eylemleri yorumlayarak anlayan ve bu eylemleri kendi süreç ve etkileri açısından nedensel olarak açıklamak isteyen bir bilim dalıdır. »

Ampirik olanın kavramsallaştırılması, teorik kurgular içerisinde değerlendirilmesi İdeal tip, analitik amaçla ampirik olanın kavramsal inşası 4 ideal tip Geleneksel motiflere dayanan eylemler Duygusal motiflere dayanan eylemler Değersel-akılcı eylemler Amaçsal-akılcı eylemler Tekilliklerden bir üst genellik seviyesine, sübjektifliklerin merkeziyetini koruyarak çıkmanın yolu ideal tipten geçer.

Otorite karşısındakine iradesini kabul ettirebilme gücü Egemenlik altındakilerin işbirliği ve gönüllü katılımları ile mümkündür Meşruiyet Otorite ideal tipleri Geleneksel otorite: kaynağı gelenekler veya bu geleneklerin meşruluğuna duyulan inançtır Yasal-ussal otorite: kaynağı akılcı ilkelere göre oluşturulmuş kanunlar veya bu kanunların akılcılığına dolayısıyla da meşruluğuna duyulan inançtır Karizmatik otorite: kaynağı liderin karizmatik kişiliği, yönetici vasıfları veya bu vasıfların ve kişiliğin olağanüstülüğüne duyulan inançtır

Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu Mekanik bir neden sonuç ilişkisi değil; karşılıklı etkileşim Zenginlik hırsı kapitalizme özgü değildir Sınırsız birikim, kâr anlayışı, akılcı çalışma disiplini kapitalizmin temel mantığıdır (ruhudur). Kapitalizm Batı’da vücut bulmuştur Çin, Hindistan ve İslam uygarlıklarında gelişmemiştir Protestan ahlâkı; kadercilik, İşini rasyonel ve ahlaki biçimde icra etmek. Zenginlik dünyevi hazlar için kullanılmamalı Zenginlik üretmeyi anca bunu yaparken nefis terbiyesini ve haz almamayı şiar edinmiş bir inanç sistemi Rasyonel yöntemlerle sınırsız sermaye birikimini amaçlayan bir yapının doğuş ve gelişimine olumlu katkı yapması kuvvetle muhtemeldir.

George Simmel (1858 – 1918) ABD Chicago Okulu ve sembolik etkileşimcilik Modernite sosyoloğu Toplum ne birey üstü kapsayıcı bir organizmadır ne de temelinde bireyin olduğu sübjektif bir inşadır Toplum sadece ve sadece karşılıklı bir etkileşim Toplum bireylerin sürekli etkileşimi tarafından her an, sürekli olarak, yaratılır, yeniden üretilir Alman geleneğinin bireye, tekile olan vurgusu

Bireyin karşılıklı etkileşimi Sosyalin yeniden üretilmesi üretilen sosyal output’un dışsallaşması Birey üzerinde zorlayıcı etkide bulunması Toplum hem yaratılan hem de maruz kalınan bir gerçeklik Gündelik hayatın sosyolojisi «Yabancı» olumlu bir ilişki, özgül bir etkileşim biçimi. Yabancı grubun bir unsurudur. Nesnel olma imkanı ve nesnelliği özgürlük olarak görülebilmesi Yabancı gruba organik olmayan bir biçimde eklenmiş olsa da, yine de grubun organik bir üyesi

Ferdinand Tönnies (1855 – 1936) Sosyolojinin Alman üniversitelerinde kurumsallaşması için çaba Organik İrade X Rasyonel-Düşünülmüş İrade Organik İrade: doğal, sıcak, duygusal ve içgüdüsel. Sergilemek için düşünsel bir faaliyete gerek yoktur. Doğal ve kendiliğinden • Birbirine samimiyetle bağlanan insanlar arasında; aile, arkadaş grupları, klan-aşiret tipi ilişkiler, kırsal topluluklar. Aile bu ilişki türünün ideal tipidir. Rasyonel-Düşünülmüş İrade: Toplum tipi ilişkiler bu irade üzerinde yükselir İlişki tipleri çıkar temellidir. Soğuk, yapay, gevşek, rasyonel, egoist ilişkiler Modernitenin kentsel alanlar, kentsel-kapitalist alanlar Cemaat Gemeinschaft – Toplum/Cemiyet Gesellschaft