SOSYAL POLTKA VE STHDAM AB Sosyal Politika Mktesebat
SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM
AB Sosyal Politika Müktesebatı ve Türkiye n n n AB müktesebatının Türk mevzuatına aktarılması konusunda önemli adımlar atılmıştır. Özellikle 4857 sayılı yen İş Kanunu bir çok temel düzeydeki AB direktifini içine almıştır. Diğer yandan, yasal açıdan hâlâ eksiklikler de mevcuttur. 2
3 TARAMA SÜRECİ/SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM FASLI • Tarama Süreci-Genel • Tarama Süreci Bulguları 4
19. FASIL SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM MÜZAKERE SÜRECİ BAŞLANGIÇ: TANITICI TARAMA TOPLANTISI: 8 -10 ŞUBAT 2006 AYRINTILI TARAMA TOPLANTISI: 20 -22 Mart 2006 AÇILIŞ KRİTERLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ “TARAMA SONU RAPORU”NUN YAYIMLANMASI FASLIN MÜZAKEREYE AÇILMASI 4
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 1. İŞ HUKUKU 4857 Sayılı İş Kanunun Kapsamı • 50’den az işçi çalıştıran (50 dahil) tarım ve orman işyerlerinde ve işletmelerinde, en fazla üç işçi çalıştıran esnaf ve sanatkârlar için uygulanmaması, AB müktesebatı açısından en sorunlu alanlardan birisidir. Çalışma Süreleri • Çalışma süresi, gece çalışması ve yıllık izinler AB müktesebatına uygun olarak tanımlanmış olmasına rağmen; gece işçisi, vardiya çalışması, vardiya işçisi, gezici işçi, kıyı çalışması ve yeterli dinlenmeye ilişkin tanımlar yapılmamıştır.
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 1. İŞ HUKUKU Düzenleme Yapılmayan Alanlar • • İşçilerin başka bir Üye Ülkede görevlendirilmesi, Avrupa Çalışma Konseyleri, İşçilerin bilgilendirilmesi ve onlara danışılması, Avrupa Şirketinde çalışanların bilgilendirme ve danışılması (Üyelikle birlikte), • Avrupa Kooperatif Şirketinde çalışanların bilgilendirme ve danışılması(Üyelikle birlikte), • Geçici İş Ajansları • İşçi temsilciliğinin olmaması
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ØÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, mevcut müktesebatı uyumlaştırmak amacıyla Kasım 2003 tarihinden itibaren birçok yönetmelik yürürlüğe koymuştur. ØBilgilendirme, farkındalık artırma ve mesleki eğitim aracılığını içerecek şekilde müktesebatının uygulanmasını temin edecek yoğun çabalar artırılmalıdır. ØSöz konusu müktesebatın sadece özel sektörde çalışanlara değil, kamu sektöründe çalışanlara da uygulanması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 3. AYRIMCILIKLA MÜCADELE Eşitlik Kurumu • Ayrımcılık yapılmaksızın tüm bireylere yönelik olarak eşit muamele ilkesini teşvik edecek, bu ilkenin uygulanmasını analiz edecek, izleyecek ve destekleyecek bir Eşitlik Kurumunun kurulması gerekmektedir. İş Kanununda eşit muamele ilkesi • İş Kanunu 5. Maddesi, ırk ve din esasına dayanılarak yapılan ayrımcılığa karşı koruma getirmekle birlikte; yaş veya cinsel yönelim esasına dayanılarak yapılan ayrımcılık bakımından hiç bir özel koruma mevcut bulunmamaktadır. Tanımlar • Türk Mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık tanımları yer almamaktadır.
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 4. KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ Aynı işe eşit ücret ilkesi • Müktesebatta öngörülen şekilde kadın ve erkekler için eşit ücret ilkesinin Türk mevzuatı tarafından garanti altına alınmakla birlikte; Türkiye’de özel sektörde cinsiyete bağlı ücret farklılığı, % 12 olarak hesaplanmaktadır. • 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu – Aile yardım ve doğum yardım ödeneği- Erkeğe ödenir (her ikisi de devlet memuru ise).
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 4. KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ İstihdam giriş, mesleki eğitim, meslekte ilerleme ve çalışma koşullarında eşit muamele ilkesi • Türk mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık, taciz ve cinsel taciz için tanım bulunmamaktadır. • Ebeveyn izni • Mevcut durumda Türkiye’de ebeveyn izin hakkı bulunmamaktadır
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 5. İSTİHDAM Yüksek işsizlik Kadınların işgücü piyasasındaki durumu Genç işsizliği Kayıtdışı istihdam Güvencesiz esneklik Niteliksiz işgücü
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 6. SOSYAL İÇERME Yoksulluğun azaltılmasında sosyal koruma sisteminin ve sosyal harcamaların etkisi oldukça sınırlı kalmaktadır. Sonuç olarak, tüm sosyal harcama ve transferlerden sonraki yoksulluk oranı, AB ortalamasının üzerindedir.
TARAMA SÜRECİ BULGULARI 7. SOSYAL DİYALOG ØSendikal hak ve özgürlükler ØMevcut sosyal diyalog mekanizmalarının etkinliği
TARAMA SONU RAPORU ØAvrupa Komisyonu tarafından sunulan "Tarama Sonu Raporu”nun yayımlanması ile “Sosyal Politika ve İstihdam” Faslının tarama süreci tamamlanmıştır. ØTürkiye’nin bu Fasıl kapsamında açılacak müzakerelere yeterli düzeyde hazır olmadığı Fasıla ilişkin müzakerelerin başlaması ve başarıyla tamamlanması açısından 2 açılış kriterlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.
4 AÇILIŞ KRİTERLERİ • Sendikal haklar • Kayıtdışı istihdam-Eylem Planı 4
AÇILIŞ KRİTERLERİ 1. SENDİKAL HAKLAR • Türkiye, özellikle örgütlenme, grev ve toplu pazarlık haklarıyla ilgili AB standartları ve ILO Sözleşmeleri ışığında, tüm sendikal hakları sağlamalıdır. Bunun için Türkiye, mevcut kısıtlamaları kaldırmak ve hem özel hem de kamu sektöründe yeniden gözden geçirilmiş bir mevzuat kabul etmek durumundadır. 2. EYLEM PLANI • Türkiye, Komisyona kayıtdışı çalışmayı da içerecek şekilde bütün işgücüne yönelik olarak bu fasıldaki mevzuatın tüm ülkede etkili bir biçimde yürürlüğe girmesi ve aşamalı olarak uygulanmasına yönelik bir “Eylem Planı” sunmalıdır.
EYLEM PLANI “Kayıtdışı istihdam ve cinsiyet eşitliği başta olmak üzere bu alandaki müktesebatın aşamalı olarak yürürlüğe girmesi ve uygulanmasına yönelik Eylem Planı hazırlamaktır” Ø Ø Eylem Planı hazırlık süreci 16 Ocak 2008’de başlamıştır. AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda ilgili kurumkuruluşların katkılarıyla hazırlanmıştır.
EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN EYLEMLER İş hukuku (15 adet) İstihdam (30 adet) Kayıt dışı çalışma (15 adet) Avrupa Sosyal Fonu/IPA (2 adet) Ayrımcılıkla mücadele (8 adet) İş sağlığı ve güvenliği (5 adet) Sosyal içerme (17 adet) Eşit fırsatlar (13 adet) Sosyal diyalog (7 adet) Sosyal koruma (20 adet) Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi (32 adet) TOPLAM 164 ADET EYLEM
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İŞ HUKUKU 18 DİREKTİF İŞ KANUNUNUN KAPSAMININ GENİŞLETİLMESİ DEMİRYOLU SEKTÖRÜNDE SINIR ÖTESİ ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMA KOŞULLARINA İLİŞKİN YASA TASARISI İŞ KANUNUNUN İLGİLİ MADDELERİNİN MÜKTESEBATA UYUMLU OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ HAVA İŞ KANUNUNUN YASALAŞMASI DENİZ İŞ KANUNUNUN REVİZYONU 19
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 3 DİREKTİF İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNUN YASALAŞMASI OPTİK RADYASYON YÖNETMELİĞİNİN ÇIKARTILMASI ELEKTRO MANYETİK ALANLAR YÖNETMELİĞİNİN ÇIKARTILMASI 20
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İSTİHDAM POLİTİKASI 30 EYLEM AVRUPA İSTİHDAM STRATEJİSİNE UYUM SAĞLANMASI ORTAK DEĞERLENDİRME BELGESİNİN (JAP) TAMAMLANMASI 21
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER AVRUPA SOSYAL FONU (ESF) ve KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI (IPA) 2 EYLEM İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ (IPA IV) PROGRAM OTORİTESİ’NİN KURUMSAL KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK EYLEMLER POTANSİYEL FAYDALANICILARIN FON KULLANMA KAPASİTESİNİN ARTTIRILMASINA YÖNELİK EYLEMLER 22
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER AYRIMCILIKLA MÜCADELE 2 DİREKTİF İŞ KANUNUNDA AYRIMCILIK TANIMLARININ YAPILMASI VE ZEMİNLERİNİN TESPİT EDİLMESİ EŞİTLİK KURUMU KURULMASINA YÖNELİK OLARAK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 23
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER EŞİT FIRSATLAR 6 DİREKTİF İŞ KANUNUNDA CİNSİYETE DAYALI AYRIMCILIK TANIMLARININ YAPILMASI EBEVEYN İZNİ KANUNUNUN ÇIKARILMASI EŞİTLİK KURUMU KURULMASINA YÖNELİK OLARAK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 24
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER KURUMSAL KAPASİTE 19 EYLEM İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARIN İNSAN KAYNAĞI PLANLAMALARI, EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME FAALİYETLERİ 25
TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER KAYIT DIŞI ÇALIŞMA 15 EYLEM KAYITDIŞI TANIMININ UYUMLAŞTIRILMASI ETKİN DENETİMLERİN ARTTIRILMASI KAYIT DIŞI ÇALIŞMA İLE MÜCADELEDE POLİTİKA YAPMA KAPASİTESİNİN ARTTIRILMASI KAYITLI ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK HİZMETLERİNE İLİŞKİN DUYARLILIK ARTTIRMA FAALİYETLERİ 26
AÇILIŞ KRİTERLERİNİN KARŞILANMASI -DEĞERLENDİRME- ØEylem Planı tamamlanmak üzeredir. ØSendikal hak ve özgürlükler konusunda ise henüz uzlaşma sağlanamamıştır. 27
TEŞEKKÜR EDERİM
- Slides: 28