SOSYAL ETK VE UYMA HAFTA II PDR Dr

SOSYAL ETKİ VE UYMA HAFTA II PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

SOSYAL ETKİ VE UYMA • İnsan davranışları sosyaldir. • Otobüste birisi tarafından izlenen Ayşe hanımın davranış değişimi • Uykusu gelen Ali’nin eve misafir gelince davranış değişimi • İzlediği filmi sıkıcı olduğunu düşünen Ahmet, başka arkadaşlarının filmi beğenmesi ile film hakkında söyledikleri Üç olayda da ortak nokta “sosyal etki”dir. Sosyal etki Uyma davranışı Benzerlik (Sosyal davranış düzenliliği) PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

MUZAFFER ŞERİF DENEYİ *Grup normu (kural/standardı) oluşması -İlk aşama; bireyler teker laboratuvara alınmış: Birinci bulgu; her denek bir standart geliştirmiş -İkinci aşama; bireyler 3 -4 kişilik gruplar halinde laboratuvara alınmış: İkinci bulgu; grup halinde tek standart geliştirilmiş -Üçüncü aşama; deneyden bir yıl sonra birey yalnız başına deneye alınmış: Üçüncü bulgu; birey, yine bir yıl önceki grup standardını kullanmış *Belirsiz fiziksel gerçek karşısında, bireysel olarak geliştirilen subjektif (öznel) gerçeğin yerine grubun geliştirdiği sosyal gerçek kullanılmaktadır. PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

ASCH’İN DENEYİ *Gruba uyma -İlk aşama; bireyle (denek) birlikte labaratuvar araştırmacının asistanları alınmıştır. -Belirgin bir fiziksel gerçek (birbirinden açıkça farklı boyda üç çizgi) A B C X -Öncelikle asistanlara X çizgisinin A, B, C çizgilerinden hangisine benzediği sorulmakta, sonra deneğe sorulmakta -Deneklerin %35’i asistanların cevabına uymakta PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu --

ŞERİF VE ASCH’İN DENEYİ *Farkları -Fiziksel gerçek -Benimseme -Grup normunun varlığı *Benzerlikleri -Sosyal normlar, sosyal etki ve uyma -Grup ruhu PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

ÜÇ DENEYİN İLİŞKİSİ Şerif’in deneyi; sosyal normun nasıl oluştuğu Asch’in deneyi; yerleşmiş sosyal norma bireyler nasıl uymaktadır Milgram’ın deneyi; sosyal etki ve buna uyma davranışının nereye varabileceği PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

MILGRAM’IN DENEYİ İtaat deneyi -Deneyde rol alan üç birey; 1) Araştırmacı, 2) Öğrenci (gerçekte araştırmacı asistanı), 3) Denek Deneyin sözde amacı; cezanın öğrenmeye etkisi Deneyin gerçek amacı; insanlar sosyal etkiye ne derece boyun eğer? Birisine zarar verme emri alan birey bu emre ne derece uyar? PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

MILGRAM’IN DENEYİ İtaat deneyi -Deneyde rol alan üç birey; 1) Araştırmacı, 2) Öğrenci (gerçekte araştırmacı asistanı), 3) Denek Deneyin sözde amacı; cezanın öğrenmeye etkisi Deneyin gerçek amacı; insanlar sosyal etkiye ne derece boyun eğer? Birisine zarar verme emri alan birey bu emre ne derece uyar? PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

MILGRAM’IN DENEYİ Deneye katılan öğretmenin bilmediği gerçekler -Öğrenci araştırmacının asistanı -Kura çekilen kağıtların her ikisinde de öğretmen yazmaktadır -Şok jeneratörü sahici değildir -Öğrencinin bağırma inlemeleri aslında teypten gelmektedir Araştırma sonunda bütün bunlardan hiçbir deneğin şüphe duymadığı saptanmıştır. Araştırma sonuçları 40 katılımcıdan hiç biri 300 volttan önce durmamıştır 5 denek 300 volttan sonra, 4 denek 315 volttan sonra, 5 denek diğer yüksek voltlarda deneye devam etmeyi reddetmişlerdir. Geriye kalan 26 denek, yani %65’i deneyin sonuna kadar (450 volt) devam etmişlerdir. * Sosyal etki sonucu, kişilik özellikleri dışında davranış sergilenebilir. PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

YOUTUBE’DAKİ DENEYLER Ders kitabında aktarılanlar ***MuzafferŞerifdeneyi: https: //www. youtube. com/watch? v=0 Do. Ix. N 6 B 4 PQ ***Uyumdeneyi. Asch: https: //www. youtube. com/watch? v=RE 0 Pjv. Sfllc ***Milgram deneyi: https: //www. youtube. com/watch? v=_e 1_-Updz. Z 0 Ek önerilenler *Uyumdeneyi: https: //www. youtube. com/watch? v=Bg. Roi. TWk. BHU *Zimbardodeneyi: https: //www. youtube. com/watch? v=Yh 0 Dw. F 0 Grl *Zimbardo deneyinin filmi “The Experiment”: https: //www. youtube. com/watch? v=7 B_WVs 0 H 9 -s PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu

SONRAKİ HAFTANIN DERS KONUSU *Uyma davranışını etkileyen ortamsal, kişisel ve kültürel etkenler nelerdir? *İnsanlar neden ve ne tür uyma davranışları gösterir? *Sosyal etki ve uyma davranışının kavramlaştırılması ve çeşitleri Kaynak: Kağıtçıbaşı’nın kitabı sayfa 77 -99 PDR Dr. Hüseyin Bayraktaroğlu