Sosyal Bilgilerde Sosyolojinin Yeri ve nemi Sosyoloji Nedir

Sosyal Bilgilerde Sosyolojinin Yeri ve Önemi

Sosyoloji Nedir? • Sosyoloji «insanın toplumsal yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incelemesidir. » • «modern toplumlarda insan gruplarının ve toplumsal yaşamın sistematik ve planlı olarak çalışılması» • » insan toplumlarının ve toplumu oluşturan gruplardaki insan davranışlarının bilimsel olarak incelenmesidir» • «Sosyoloji makro düzeyde toplumsal kurumların ya da toplumların yapısını ve değişimini, mikro düzeyde grupları, gruplar arasındaki etkileşimi ve toplumsal rolleri inceler»

Sosyolojinin Önemi • Kültürel farklılıklar hakkında, bizim toplumsal dünyayı birçok bakış açısından görebilmemizi sağlayan bir farkındalık sağlar. • Kendi kendimizi aydınlatabilmemizi, kendimizi daha iyi anlayabilmemizi sağlar. • İçinde bulunduğumuz toplumu analiz ederken kendimizi daha sağlıklı bir yerde konumlamamıza yardımcı olur. • Tarihi, siyasi ve ekonomik ilişkilerin arkasında cereyan eden toplumsal olayları anlamamızı kolaylaştırır.

Sosyolojinin Temel Bazı Kavramları • Toplumsal Grup • Toplumsal Rol • Değer • Norm • Toplumsallaşma

• Toplum: Toplum, belirli bir kültürü ve bir takım toplumsal kurumları paylaşan insanlar arasındaki ilişkilerden meydana gelir. • Başka bir deyişle toplumu oluşturan şey bireylerden çok bireylerin arasındaki ilişkiler, paylaştıkları değerler ve davranış kalıplarıdır. • Toplumsal Grup: üyeleri arasında ortak amaç ve çıkarlar olan, üyelerinin karşılıklı ilişki içinde olduğu ve bir sürekliliği olan insan topluluğudur. • Toplumsal gruplara örnek olarak aile, bir sınıftaki öğrenciler, arkadaşlar, bir iş yerinde birlikte çalışan insanlar verilebilir.

• Toplumsal Rol: her statüdeki insanın belirli bir şekilde davranmasını bekler ve bu davranış rol olarak adlandırılır. • Roller, toplumdaki statüye uygun davranışlardan meydana gelir. Bütün insanlar bir takım statülere (anne, öğretmen, sınıf annesi, komşu, polis vs) sahip olur ve bunların hepsi kendi rolünü içinde taşır. • Değer: Değerler, davranışlarımızı yargılarken ve hayattaki amacımızı seçerken başvurduğumuz; toplumsal olarak paylaşılan, amaçlarımızı ve davranışlarımızı belirlemede bize neyin doğru, neyin yanlış olduğunu söyleyen standartlardır.

• Norm: Normlar, belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektiği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir. • Normlar, değerlere dayalı olarak geliştirilen kurallardır. Örneğin toplumun önemli değerlerinden biri dürüstlükse, yalan söyleme davranışı yaptırımı olan kurallarla engellenmeye çalışılır.

• Toplumsallaşma: Bireylerin üyesi oldukları topluma ait değerleri, tutumları, bilgi ve becerileri, kısacası o toplumun kültürünü öğrendikleri etkileşim süreci olarak adlandırılır. Birey, doğumundan itibaren aile, öğretmenler, arkadaşlar, meslektaşlar gibi davranışlarına yön veren diğer insanlarla etkileşime girerek toplumsal rolleri, norm ve değerleri öğrenir. • Toplumsallaşmanın iki fonksiyonu vardır: sağlamak, benliğin gelişmesini ikincisi ise kültürün bir nesilden diğer nesle aktarılmasını sağlamaktır.

Sosyolojinin Amacı • İnsanların davranışlarını belirleyen toplumsal çevrenin yapısal öğelerini açıklamak, bu çevrenin oluşumu, işleyiş ve gelişimindeki düzenlilikleri açıklamaktır. Buna Göre; • İnsan tek başına yaşayamaz, gereksinimleri doğrultusunda karşılıklı dayanışma içinde yaşamak zorundadır. İnsan, toplumsal yaşamı yaratırken toplumsal yaşam da insanı yaratır. • İnsan ve toplum, tarih içinde sürekli bir değişimden geçmektedir. Bundan dolayı her çağ için geçerli olabilecek bir tek insan niteliği, bir tek toplum niteliği söz konusu değildir. •

Sosyal Bilgiler ve Sosyoloji • Birey ve Toplum • Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler • Güç, Yönetim ve Toplum

Birey ve Toplum • Birey ve toplum bir öğrenme alanı olarak sosyal bilgiler içerisinde yer alır. • Öğrencilerin kendi ve başkalarını anlamalarını sağlamak. • Toplumsal yapıyı oluşturan unsurların birbiriyle etkileşimini kavratmak. • Çevrelerindeki sosyal olay ve olguları fark etmelerini sağlamak. • Yaşadıkları toplumdaki sorunlara karşı yaratıcı çözümler geliştirebilmelerini sağlamak, amaçlanmaktadır.

Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler • Bu öğrenme alanında öğrencilerin toplumsal organizasyonların işleyişini anlamaları sağlanmak istenir. • Kurumların, grupların, sosyal örgütlerin demokratik toplumlardaki önemini fark etmeleri sağlanır. • Toplumsal problemlere çözümler üretebilmek bir araya gelebileceği kurum ve kuruluşları öğrenir.

Güç, Yönetim ve Toplum • En küçük yönetim biriminden başlayarak yönetimler hakkında bilgi sahibi olması sağlanır. • Demokrasi, Devlet, Ulusal Egemenlik, Özgürlük, Eşitlik gibi kavramların ne olduğunu ve birbiriyle ilişkisini kavramasını sağlamak, • Toplumsal düzeni sağlayan yasaların önemini bilmesi • Yönetim biçimlerini bilme. • Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini ve değerlerini özümseme •