SON DZENLEMELER EREVESNDE E BELGE VE E DEFTER

SON DÜZENLEMELER ÇERÇEVESİNDE E- BELGE VE E- DEFTER UYGULAMALARI Mehmet ÇANKAYA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

45 2

E- BELGELER NELER? • E-FATURA • E-ARŞİV FATURA • E-SMM • E-İRSALİYE • E-MÜSTAHSİL MAKBUZU • E-GİDER PUSULASI • E-BİLET • E-SİGORTA GİDER BELGESİ • E-SİGORTA POLİÇESİ • E-DÖVİZ BELGESİ • E-DEKONT 3

Kayıtlı Kullanıcı Sayıları (05. 11. 2019 itibariyle) e-Fatura e-Arşiv Fatura e-İrsaliye e-Serbest Meslek Makbuzu e-Bilet e-Müstahsil Makbuzu Kayıtlı Kullanıcı Sayıları e-Defter Özel Entegratör Sayısı 118. 951 85 46. 926 80 975 55 5. 842 34 28 17 138 29 (05. 11. 2019 itibariyle) 86. 116 Uyumlu Yazılım Sayısı 194 4

509 NOLU VUK GENEL TEBLİĞİNE GÖRE E-BELGE UYGULAMALARINDA YENİLİKLER 5

E- FATURA 6

E-FATURA UYGULAMASI • Vergi Usul Kanununun 229, 230, 231 ve 232’inci maddeleri gereğince düzenlenmesi gereken kağıt faturanın elektronik ortamda, elektronik belge olarak düzenlenmesi, muhatabına iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine imkan verir. • e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin istisnai durumlar hariç, alış ve satışlarında muhataplarının durumuna bağlı olarak e-Fatura/e-Arşiv Fatura düzenlemeleri/almaları zorunludur. • e-Fatura uygulamasına dahil olabilmek için gerekli teknik/idari hazırlıkların yapılması ve uygulamadan yararlanmaya yönelik yöntem ve başvuruya ilişkin süreçlerin tamamlanması gerekir. 7

E-FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER • 2018 yılı cirosu 10 milyon TL’yi aşan mükelleflerin 01. 2020 tarihine kadar (454 no. lu VUK Genel Tebliğlerine göre) • 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 5 Milyon TL ve üzeri olanlar • ÖTV Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan lisans alan (bayilik lisansı dâhil) mükellefler • ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal ve/veya ithal edenler • Elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişi aracı hizmet sağlayıcıları, internet ortamında gerçek ve tüzel kişilere ait gayrimenkul, motorlu araç vasıtalarının satılmasına veya kiralanmasına ilişkin ilanları yayınlayan internet sitelerinin sahipleri veya işleticileri ile internet ortamında reklamların yayınlanmasına aracılık faaliyetinde bulunan internet reklamcılığı hizmet aracıları

E-FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER • 5957 Sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal edenler • İhtiyari olarak uygulamaya dahil olmak isteyenler • e-Fatura uygulamasına geçme zorunluluğu olan mükelleflerin; tam bölünme, birleşme veya tür (nev’i) değişikliğine gitmeleri halinde devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam bölünme veya tür (nev’i) değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi mükellefler e-faturaya geçmek zorundadır. Uygulamaya geçme süresi hiçbir koşulda işlemin ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı geçemez. • Analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefler (yazılı bildirim yapılmak ve en az 3 ay süre verilmek koşuluyla)

E-FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER • 5 milyon TL ve üzeri olan brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) şartını 2018 veya 2019 hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler 1/7/2020 tarihinden itibaren, 2020 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler, ilgili hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren • ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı liste kapsamındaki mallar nedeniyle EPDK’dan lisans alımı veya mezkur Kanuna ekli (III) sayılı liste kapsamındaki malların imal, inşa veya ithalini 2019 yılında gerçekleştirenler 1/7/2020 tarihinden itibaren, 2020 veya müteakip yıllarda gerçekleştirenler ise, lisans alımı veya imal, inşa veya ithalin gerçekleştirildiği ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren

E-FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER • Aracı hizmet sağlayıcıları, internet reklamcılığı hizmet aracıları ile internet ortamında ilan yayınlayanlar 1/7/2020 tarihine kadar , 2020 veya müteakip hesap dönemlerinden itibaren bu işler ile iştigal etmek üzere işe başlayacak mükellefler ise işe başlama tarihinden itibaren 3 ay içinde • 5957 sayılı Kanun kapsamında komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler 1/1/2020 tarihine kadar, 2020 veya müteakip hesap dönemlerinden itibaren bu paragrafta belirtilen işler ile iştigal etmek üzere işe başlayacak mükellefler ise işe başlama tarihinden itibaren 3 ay içinde

E-FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden, Katma Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesi kapsamındaki mal ihracı (Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan bavul ticareti kapsamındaki satışlar dahil) ve yolcu beraberi eşya ihracı (Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satışlar) kapsamında fatura düzenleyecek olanların, bahsi geçen faturalarını 1/07/2017 tarihinden (Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan bavul ticareti kapsamındaki satışlar açısından 1/07/2020 tarihinden) itibaren istisnai durumlar hariç, bahsi geçen faturalarını e-Fatura olarak düzenlemeleri zorunludur. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar “e-Fatura Uygulaması Gümrük İşlemleri Kılavuzu”nda açıklanmıştır.

EARŞİV 13

E-ARŞİV UYGULAMASI Kanun hükümlerine göre fatura, kâğıt ortamında en az iki nüsha olarak düzenlenerek ilk nüshası (aslı) müşteriye verilen, ikinci nüshası ise yine kâğıt ortamında aynı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre mükelleflerce saklanılan bir belgedir. Başkanlıktan e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olma izni alan mükellefler, e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcılara (vergi mükellefleri veya vergi mükellefi olmayanlar) düzenleyecekleri faturaları da elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak oluşturur. 14

E-ARŞİV UYGULAMASI Elektronik ortamda oluşturulan faturanın, alıcısına kâğıt olarak gönderilen veya elektronik ortamda iletilen şekli belgenin aslı, düzenleyen tarafından muhafaza edilen elektronik hali ise ikinci nüsha hükmündedir. e-Arşiv Fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin, e. Fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflere gerçekleştirmiş olduğu mal satışları ile hizmet ifalarında faturayı e-Fatura olarak, e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan vergi mükellefleri ile vergi mükellefi olmayanlara gerçekleştirmiş olduğu mal satışları ile hizmet ifalarında ise faturayı e-Arşiv Fatura olarak düzenlemeleri zorunludur. 15

16

E-ARŞİV FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER 421 ve 454 no. lu VUK Genel Tebliğlerine göre (cirosu 10 milyon TL’yi geçenler) e-Fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunan mükellefler, en geç 01. 2020 tarihine kadar, 19. 10. 2019 tarihi itibariyle isteğe bağlı olarak e- Fatura uygulamasına geçmiş olan mükellefler 01. 2020 tarihine kadar, e-Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları, İnternet Reklamcılığı Hizmet Aracıları ile İnternet Ortamında İlan Yayımlayan mükellefler 01. 2020 tarihine kadar e-Arşiv Fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar. 17

E-ARŞİV FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER Analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefler (yazılı bildirim yapılmak ve en az 3 ay süre verilmek koşuluyla) 509 sayılı VUK Genel Tebliğlerine göre e-Fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunan mükellefler, 19. 10. 2019 tarihinden sonra isteğe bağlı olarak e-Fatura uygulamasına geçmiş olan mükellefler, e-Fatura uygulamasına geçtikleri AYNI SÜRE İÇERİSİNDE e-Arşiv Fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar. 18

E-ARŞİV FATURAYA DAHİL OLACAK MÜKELLEFLER SONUÇ OLARAK… Şu anda e-Fatura kullananlar mükellefler 01. 2020 tarihinde, Daha sonra zorunluluk kapsamında veya isteğe bağlı olarak e-Fatura uygulamasına geçenler, e- Fatura uygulamasına geçtikleri süre içinde e-Arşiv Fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar. E-FATURA KULLANICISI = E-ARŞİV FATURA KULLANICISI olmak zorundadır. 19

E-ARŞİV FATURA DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN DİĞER FATURALAR e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olmayan mükelleflerce, 01. 2020 tarihinden itibaren düzenlenecek faturaların, aynı gün içinde aynı kişiye düzenlenen vergiler dahil toplam tutarının 30 Bin TL’yi (vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından vergiler dahil toplam tutarı 5 Bin TL’yi) aşması halinde, söz konusu faturaların, “e-Arşiv Fatura” olarak e-Belge düzenleme portalı üzerinden düzenlenmesi zorunludur. e-Arşiv Fatura uygulamasına bir başvuru zorunluluğu ve e-İmza veya Mali Mühre gerek yoktur. e-Belge düzenleme portaline İnteraktif Vergi Dairesi (ivd. gib. gov. tr) kullanıcı kodu ve şifresi kullanılarak girilebilecektir. 20

E-ARŞİV FATURA DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN DİĞER FATURALAR Aynı gün içinde aynı kişiye gerçekleştirilen satışların her biri belirtilen tutarın altında kalmakla birlikte, bu satışların toplam tutarının belirtilen hadleri aşması durumunda; bu işlemler için kağıt (matbu) olarak fatura düzenlenmiş ise bu faturaların yerine e-Arşiv Fatura’nın e-Belge Portalı üzerinden düzenlenmesi ve matbu kağıt faturaların iptal işlemine tabi tutulması gerekmektedir. Kapsam dışındaki diğer faturalar kağıt fatura olarak düzenlenebilecektir. 21

E-ARŞİV FATURA DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN DİĞER FATURALAR Düzenlenen e-Arşiv Faturalar alıcılarına her türlü elektronik ortamda (e-mail, sms vb. ) iletebileceği gibi, düzenlenen belgelerin kağıt çıktısı alınarak ve belge üzerine mükellefin ıslak imzası tatbik edilerek alıcılarına teslim edilebilecektir. e-Belge Portalı üzerinden düzenlenen e-Arşiv Faturaların Başkanlığa Raporlanmasına gerek bulunmamaktadır. e-Arşiv Faturaların muhafaza ve ibraz işlemleri Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri uyarınca mükelleflerin sorumluluğunda bulunmakta olup, söz konusu belgelerin e-Belge Portalınden elektronik olarak indirilmesi ya da kağıt çıktı alınarak muhafaza edilmesi gerekmektedir. 22

45 23

Portal Üzerinden Düzenlenecek e – ARŞİV FATURA https: //earsivportaltest. efatura. gov. tr/logi n. jsp

E-TİCARET KAPSAMINDA DÜZENLENEN E-ARŞİV FATURALARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olup internet üzerinden mal ve hizmet satışı yapanlar, yaptıkları satışlara ilişkin e-Arşiv Faturaları elektronik ortamda iletmek zorundadır. Söz konusu satışlarda irsaliye yerine geçen; e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, ÖKC fatura bilgi fişi ya da sevk irsaliyesinin sevk edilen malın yanında bulunması gerekmektedir. e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olan mükellefler tarafından elektronik ticaret kapsamında gerçekleştirilen mal ve hizmet satışlarına ilişkin düzenlenecek e-Arşiv faturalarda aşağıdaki bilgilere yer verilmesi zorunlu olup, ayrıca fatura üzerinde “Bu satış internet üzerinden yapılmıştır. ” ifadesi yer almalıdır. 28

E-TİCARET KAPSAMINDA DÜZENLENEN E-ARŞİV FATURALARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR Satış işleminin yapıldığı web adresi Ödeme şekli. Ödeme tarihi. Mal satışlarında gönderiyi taşıyanın adı soyadı/unvanı ve VKN/TCKN bilgisi. Satışa konu malın gönderildiği veya hizmetin ifa edildiği tarih İade bölümünde; malı iade edenin adı soyadı, adresi, imzası, iade edilen mala ilişkin cins, miktar, birim fiyat ve tutarı. Müşteri malı iade etmek isterse elektronik ortamda kendisine iletilen faturanın kâğıt çıktısını alır ve iadeye ilişkin bölümü doldurup imzalamak suretiyle mal ile birlikte malı satana geri gönderir. Bu suretle malı satana geri gönderilen bu belge satıcı tarafından düzenlenen gider pusulası yerine geçer. 29

E-ARŞİV FATURANIN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ Elektronik ortamda oluşturulan e-Arşiv Faturanın kâğıt ortamında teslimi halinde baskı işlemi mükellefin kendisi tarafından yapılabilir. İsteyen mükellefler baskı işini anlaşmalı matbaa işletmelerine veya özel entegratörlere de yaptırabilir. Kanunun faturanın nizamına ilişkin hükümlerine göre faturaların baş tarafında iş sahibinin veya namına imzaya mezun olanların imzasının bulunması mecburidir. Düzenleme tarihinde imzaya yetkili olanın imzasının notere tasdik ettirilip basım sırasında fatura üzerine yazdırılmak suretiyle faturanın (hazır imzalı olarak) düzenlenebilmesi de mümkündür. 30

E-ARŞİV FATURANIN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ e-Arşiv Fatura uygulaması kapsamında düzenlenen belgelerde, düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının saat ve dakika olarak gösterilmesi zorunludur. Elektronik ortamda iletim (internet dâhil olmak üzere her türlü elektronik araç ve ortamlar vasıtasıyla) durumunda e-Arşiv Faturanın ayrıca kâğıda basılmasına gerek yoktur. Diğer taraftan sevk irsaliyesi, irsaliye yerine geçen; e-Arşiv Fatura kâğıt çıktısı ya da ÖKC’den üretilen fatura bilgi fişinin sevk sırasında malın yanında bulunması zorunludur. 31

E-ARŞİV FATURANIN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ Alıcısına malın yanında kâğıt olarak verilen e-Arşiv Fatura, irsaliyeli fatura yerine kullanılabilir. Bu imkândan yararlanabilmek için faturanın düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının da saat ve dakika olarak gösterilmesi, malın teslimi anında düzenlenmesi, kâğıt çıktısına "İrsaliye yerine geçer. " ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından ıslak imza veya hazır imzalı olarak ayrıca imzalanması zorunludur. 32

E- İRSALİYE 33

E- İRSALİYE DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN MÜKELLEFLER 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 230. maddesinin 1. fıkrasının 5. bendine göre hali hazırda kâğıt ortamda düzenlenmekte olan “sevk irsaliyesi” belgesinin, elektronik belge olarak elektronik ortamda düzenlenmesi, alıcısına elektronik ortamda iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine imkan veren uygulamadır. • e-İrsaliye Fatura uygulamasına dahil olabilmek için, e -Fatura uygulamasına dahil olunması, diğer teknik/idari hazırlıkların yapılması ve uygulamadan yararlanmaya yönelik yöntem ve başvuruya ilişkin süreçlerin tamamlanması gerekir. 34

E- İRSALİYE DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN MÜKELLEFLER • e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler • ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK'dan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler • ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler 35

E- İRSALİYE DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN MÜKELLEFLER • 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler • 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin imalini gerçekleştiren mükellefler • e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler 36

E- İRSALİYE DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN MÜKELLEFLER • Analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefler (yazılı bildirim ve en az 3 ay süre) • Tarım ve Orman Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar • 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler 37

E- İRSALİYE DÜZENLEME ZORUNLULUĞU GETİRİLEN MÜKELLEFLER • e-İrsaliye uygulamasına geçmekle yükümlü olan mükelleflerin 1/7/2020 tarihine kadar (HKS kayıtlı komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler 1/1/2020 tarihine kadar) e-İrsaliye uygulamasına geçmeleri ve bu tarihten itibaren düzenleyecekleri sevk irsaliyelerini istisnai durumlar haricinde, eİrsaliye olarak düzenlemeleri ve kayıtlı kullanıcılardan e-İrsaliye olarak almaları zorunludur. • 01/01/2020 tarihinden itibaren ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK’dan lisans alanlar, ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler, maden ruhsat veya sertifikası alanlar, şeker imalini gerçekleştirenler, demir, çelik ürünlerinin imal, ithal veya ihracını gerçekleştirenler, Gübre Takip Sistemine dahil olanlar, Hal Kayıt Sistemi kapsamındaki sebze ve meyvelerin toptan ticaretini yapmaya başlayanlar için, e- İrsaliye uygulamasına geçme zorunluluğu, söz konusu işlemlerinin gerçekleştirildiği ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren başlayacaktır. 38

E- İRSALİYE YANITI Kendisine e-İrsaliye düzenlenen mükellefler, istemeleri halinde, e-İrsaliyeye konu malların ne kadarlık kısmının teslim alındığını/kabul edildiğini, teslim alınmayan mallara ilişkin olarak, kabul edilmeyen mal miktarını ve nedenini uygulama üzerinden e-İrsaliye Yanıtı ile eİrsaliyeyi düzenleyene iletebilirler. e-İrsaliye Yanıtı ile yapılan kısmi kabul durumlarında, kabul edilmeyen malların satıcısına geri gönderimi için, alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı olması durumunda e-İrsaliyenin, uygulamaya kayıtlı kullanıcı olmaması durumunda ise matbu kağıt sevk irsaliyesinin ayrıca düzenlenmesi gerekmektedir. 39

E- İRSALİYE YANITI Düzenlenen e-İrsaliyenin, alıcısının ya da muhteviyatındaki malların tamamının hatalı olması halinde, alıcısı tarafından e-İrsaliye Yanıtı ile reddedilmesi mümkündür. Ancak ret işleminin malın fiili sevkinden önce yapılması gerekmektedir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek ret e-İrsaliye Yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir. e-İrsaliye uygulamasına dahil olma izni alan mükellefler, oluşturdukları e-İrsaliyelerini ve e-İrsaliye Yanıtlarını birbirleriyle ilişkili şekilde, vergi kanunları ve diğer kanuni düzenlemelerin öngörmüş olduğu süreler dâhilinde muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmekle yükümlüdür. 40

41

E- İRSALİYENİN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ e-İrsaliye, gönderme veya alma işlemlerinin Başkanlık tarafından oluşturulan e-İrsaliye uygulaması aracılığıyla gerçekleştirilmesi zorunludur. e-İrsaliye uygulamasından yararlanan mükellefler, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayanlara da sevk irsaliyesini, e-İrsaliye olarak düzenleyecek olup, alıcılarının talebine göre elektronik veya kağıt ortamda teslim edebileceklerdir. Alıcısının henüz belli olmadığı durumlarda malın fiili sevki sırasında "muhtelif müşteriler" adına e- irsaliye düzenlenir ve malın asıl muhatabına teslimi sırasında da ayrıca alıcı adına e- irsaliye düzenlenir. 42

E- İRSALİYENİN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ • e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayan alıcılara düzenlenen e-İrsaliyenin elektronik halinin iletiminde eİrsaliye uygulaması dışında kalan harici elektronik yollarla gerçekleştirilmesi zorunludur. • Malın fiili sevki sırasında araç içinde e-İrsaliyenin bir örnek kâğıt çıktısının bulundurulması ya da elektronik olarak görüntülenmesinin sağlanması zorunlu olup, söz konusu kâğıt çıktı üzerinde ıslak imza ya da kaşe bulunması zorunlu değildir. (e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayan alıcının e-İrsaliyenin kâğıt çıktısını talep etmesi hali hariç) 43

E- İRSALİYENİN DÜZENLENMESİ VE İLETİLMESİ Alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı ve bu alıcıların da e-İrsaliyenin kâğıt çıktısını talep ettiği durumlar dışında, araçta bulundurulan söz konusu kâğıt çıktının, alıcıya verilmesi de zorunlu değildir. Sevki yapılacak mala ilişkin olarak e-İrsaliyenin düzenlenmesinden önce faturanın düzenlenmiş olması halinde, e-İrsaliye üzerinde düzenlenmiş faturanın tarih ve belge numarasına da yer verilmesi zorunludur. 44

45

E- SERBEST MESLEK MAKBUZU Serbest meslek makbuzunun elektronik belge olarak düzenlenmesi, muhatabının talebi doğrultusunda elektronik ortamda veya kâğıt olarak iletilebilmesi, elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilebilmesi ve Başkanlığa elektronik ortamda iletilmesi veya raporlanabilmesine imkan veren bir uygulamadır. e-Serbest Meslek Makbuzu, yeni bir belge türü olmayıp, kâğıt ortamdaki “Serbest Meslek Makbuzu” ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. 46

E- SERBEST MESLEK MAKBUZU Vergiden muaf olmayan Serbest meslek erbaplarından; 01. 02. 2020 tarihi itibari ile faaliyetine devam etmekte olanların 01. 06. 2020 tarihine kadar 01. 02. 2020 tarihinden (bu tarih dahil ) itibaren faaliyetine başlayacak olanların ise işe başladıkları ayı izleyen 3. ayın sonuna kadar e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına dahil olmaları ve bu tarihlerden itibaren serbest meslek makbuzu belgelerini e-Serbest Meslek Makbuzu olarak düzenlemeleri zorunludur. 47

E-MÜSTAHSİL MAKBUZU 48

E- MÜSTAHSİL MAKBUZU Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden mal satın alınmasında fatura yerine geçen ticari bir vesika olarak kullanılmakta olan müstahsil makbuzunun, elektronik belge olarak düzenlenmesi ile kağıt ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi ve Başkanlığa elektronik ortamda iletilmesine veya raporlanabilmesine imkan verir. 49

E- MÜSTAHSİL MAKBUZU e-Fatura uygulamasına geçmek zorunda olan mükelleflerden, • Faaliyetleri gereği aynı zamanda müstahsil makbuzu düzenlemek zorunda olanlar, • 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler ile • Başkanlıkça kendilerine e-Müstahsil Makbuzu uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilen mükelleflerin müstahsil makbuzlarını “e-Müstahsil Makbuzu” olarak düzenlemeleri zorunludur. 50

E- MÜSTAHSİL MAKBUZU e-Müstahsil Makbuzunu düzenleme zorunluluğu bulunan mükelleflerin, 1/7/2020 tarihine kadar, komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükelleflerin 1/1/2020 tarihine kadar, 2020 veya müteakip yıllarda e-Fatura uygulamasına geçen ve müstahsil makbuzu düzenleme zorunluluğu bulunan mükellefler e. Fatura uygulamasına geçiş süresi içinde ( üç ay içinde) müstahsil makbuzunu “e-Müstahsil Makbuzu” olarak düzenlemeleri zorunludur. 51

E- MÜSTAHSİL MAKBUZU Elektronik ortamda düzenlenen ve elektronik sertifika ile imzalanan e-Müstahsil Makbuzunun en az bir nüsha kağıt çıktısı alınarak, çıktının her iki tarafça ıslak imza ile imzalanması ve satıcı çiftçiye verilerek çiftçi tarafından kağıt ortamda muhafaza edilmesi gerekir. e-Müstahsil Makbuzunun tüccar nüshasının ise elektronik sertifika ile imzalı olarak elektronik ortamda muhafaza edilmelidir. e-Müstahsil Makbuzu ve Raporunun oluşturulması ve gönderilmesinde uyulması gereken format, standart ve Raporlama süresi ebelge. gib. gov. tr adresinde yayımlanan teknik kılavuzlarda açıklanır. 52

E-BİLET 53

E-BİLET Kâğıt ortamda düzenlenmekte olan biletler (kara, deniz ve hava yolu yolcu biletleri ile sinema, tiyatro, spor müsabakası vb. etkinliklere ait biletler gibi) ile yolcu listelerinin elektronik ortamda düzenlenebilmesi, muhatabına talebi doğrultusunda elektronik ortamda veya kâğıt olarak iletilebilmesi, elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilebilmesi ve Başkanlığa elektronik ortamda iletilmesine veya raporlanabilmesine ilişkin düzenlemeler içerir. 54

E-BİLET • Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde belirtilen şehirlerarası tarifeli yolcu taşımacılığı faaliyetiyle iştigal eden D 1 yetki belgeli işletmeler 1/1/2021 tarihine kadar, • 2021 veya müteakip yıllarda faaliyetlerine başlayanlar, faaliyete başladığı tarihi izleyen dördüncü ayın başından itibaren • e-Bilet uygulamasına geçmek, bu tarihten sonra düzenleyecekleri yolcu biletlerini ve yolcu listelerini e. Bilet uygulaması kapsamında, e-Bilet ve e-Bilet Yolcu Listesi olarak düzenlemek zorundadırlar. 55

E-BİLET Yerli ve yabancı sinema filmi gösteriminde bulunan sinema işletmeleri – 1/7/2020 tarihine kadar – 1/7/2020 tarihinden sonra faaliyetlerine başlayanlar, faaliyetlerine başladıkları ayı izleyen dördüncü ayın başına kadar giriş biletlerini e-Bilet olarak düzenlemek zorundadırlar. 56

E-BİLET Kara ve deniz yolu ile şehirlerarası veya uluslararası yolcu taşımacılığı işi ile iştigâl eden mükelleflerin, elektronik ortamda yolcu taşıma bileti ve yolcu listesi düzenlemeleri, düzenledikleri e-Biletleri yolcularına talebi doğrultusunda elektronik veya kâğıt ortamında iletmeleri ve bu vesikaları elektronik ortamda muhafaza ve ibraz etmelerine imkan verir. Bilet ve yolcu listelerinin içeriğinde Vergi Usul Kanunu ve ilgili mevzuatı çerçevesinde bulunması zorunlu olan bilgilerin yanı sıra Başkanlık tarafından esasları belirlenen barkod ya da karekod, diğer bilgiler ya da mükellefler tarafından ihtiyaç duyulan bilgiler bulunur. 57

E-BİLET • Hava yolu ile yurt içi veya yurt dışı yolcu taşımacılığı işi ile iştigal eden mükelleflerin, e-Bilet düzenlemeleri, düzenledikleri e-Biletleri muhatabına elektronik veya kağıt ortamda iletmeleri, bu belgeleri elektronik ortamda muhafaza ve ibraz etmeleri ile Başkanlığa elektronik ortamda bildirilmelerine imkan verir. • Türkiye’de faaliyette bulunan dar mükellef hava yolu firmalarının, sadece Türkiye'de elde edilmiş sayılan hasılatlarını içeren biletleri Tebliğ kapsamındadır. • Belirtilen şartları taşıyan e-Biletler, tutarına bakılmaksızın fatura yerine geçen belge olarak kabul edilecektir. 58

E-BİLET • Hava yolu firmaları tarafından yapılan satışlarda yolcu bilgilerinin kaydedildiği aşamada yolcu tarafından talep edilmesi halinde, yolcu bilgilerine ilaveten hesabına yolculuk yaptıkları mükellefin adı- soyadı/unvanı ve VKN/TCKN bilgileri de e-Bilet üzerinde gösterilecektir. • e-Biletin Türkiye’de mükellefiyeti bulunan acenteler tarafından düzenlenmesi durumunda söz konusu acenteler, e-Bilet üzerinde yolcu bilgilerine ilave olarak kendilerine ait mükellefiyet bilgilerine de yer vererek yolcuya e-Bilet muhteviyatını da içeren bir fatura düzenleyeceklerdir. Bu fatura üzerinde yolcu bilgilerine ilaveten yolcu tarafından talep edilmesi halinde hesabına yolculuk yapılan mükellef bilgilerine de yer verilecektir. 59

E-BİLET • Elektronik iletim izni alan hava yolu firmalarınca düzenlenen e -Biletin kâğıt çıktısı da elektronik ortamdaki aslına uygun olmak koşuluyla, Kanun hükümlerine göre tevsik edici belge olarak kullanılabilecektir. Bu durumda söz konusu e-Bilet çıktısının ayrıca imzalanmasına veya kaşe/damga tatbik edilmesine gerek bulunmamaktadır. • Hava yolu firmaları, katma değer vergisine tabi olan işlemleri için bilette yer alan tutardan matraha dâhil olmayan unsurları ayrıştırdıktan sonra iç yüzde yoluyla katma değer vergisi hesaplayıp beyan edeceklerdir. • Hava yolu taşımacılığı hizmetinden yararlanan mükellefler ise, Katma Değer Vergisi Kanununun 29 ve müteakip maddelerinde düzenlenen vergi indirimine ilişkin hükümlere bağlı kalmak şartıyla, hesaplanan katma değer vergisini indirim konusu yapabileceklerdir. 60

DİĞER E- BELGELER e – GİDER PUSULASI e – SİGORTA GİDER KOMİSYON BELGESİ e – SİGORTA POLİÇESİ e – DÖVİZ ALIM-SATIM BELGESİ e – DEKONT

YENİ DURUM e-Belge e-Fatura e-Arşiv Fatura e-Serbest Meslek Makbuzu Zorunlu İhtiyari Kapsam Tarih √ - Brüt satış hasılatı 5 Milyon TL ve üzeri olanlar - ÖTVK (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK'ndan (bayilik dahil) lisans alanlar - ÖTVK (III) sayılı listedeki malların imal, inşa ve/veya ithal edenler - İnternet üzerine satışa/reklama aracılık edenler, ilan yayınlayanlar - Hal Kayıt Sistemi kapsamında sebze/meyve ticareti yapanlar - Analiz/inceleme neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefler √ - e-Fatura uygulamasına zorunlu/ihtiyari olarak geçenler - İnternet üzerine satışa/reklama aracılık edenler, ilan 1/1/2020 yayınlayanlar (e-Faturaya - Vergiler dahil toplam tutarı 30 Bin TL’yi (vergi geçiş süresi mükelleflerine düzenlenenler açısından vergiler dahil içinde) toplam tutarı 5. 000 TL’yi) aşan faturalar - Analiz/inceleme neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilenler √ - Vergiden muaf olmayan serbest meslek erbabı 1/7/2020 1/1/2020 (7. ayın başından itibaren) 1/6/2020

YENİ DURUM e-Belge Zorunlu e-İrsaliye √ İhtiyari Kapsam Tarih -ÖTVK (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK'ndan (bayilik dahil) lisans alanlar -ÖTVK (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştirenler -Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunanlar -Şeker imal edenler -e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP 1/7/2020 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihraç 1/1/2020 edenler (işlemleri -Gübre Takip Sistemine kayıtlı olanlar izleyen 4. ay) -e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı 25 Milyon TL ve üzeri olanlar -HKS kayıtlı olup Komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal edenler -Analiz/inceleme neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilenler

YENİ DURUM e-Belge e-Müstahsil Makbuzu e-Bilet Zorunlu İhtiyari Kapsam - e-Fatura uygulamasına kayıtlı olanlardan faaliyetleri gereği müstahsil makbuzu düzenlemek zorunda olanlar, - HKS kayıtlı olup Komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal edenler - Başkanlıkça kendilerine e-Müstahsil Makbuzu uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilen mükelleflerin √ Tarih 1/7/2020 1/1/2020 - Kara veya deniz yolu ile şehirlerarası ya da uluslararası yolcu taşımacılığı yapanlar - Sinema, tiyatro, konser, spor müsabakası vb. etkinlikler için 1/1/2021 1/7/2020 bilet düzenleyenler √ e-Gider Pusulası √ e-Sigorta Komisyon Belgesi e-Sigorta Poliçesi √ e-Döviz Alım Satım Belgesi √ √

ORTAK HÜKÜMLER 65

66

ORTAK HÜKÜMLER (GİB PORTAL YÖNTEMİ) GİB Portal yönteminde, bilgi işlem sistemlerinin entegre edilmesi suretiyle e-Belge uygulamalarını kullanma konusunda yeterli alt yapıya sahip olmayan kullanıcıların, uygulamalardan yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla Başkanlık tarafından geliştirilen ve e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonları bünyesinde barındıran internet portalleri aracılığıyla söz konusu belgelerin oluşturulması imkanı bulunmaktadır. 67

ORTAK HÜKÜMLER (GİB PORTAL YÖNTEMİ) e-Belge Portalleri aracılığıyla uygulamayı kullanmak isteyen mükellefler, ebelge. gib. gov. tr adresinde yayımlanan “Başvuru Kılavuzları”nda açıklanan şartlara uygun olarak başvuru yapmalarını müteakip Başkanlık tarafından kullanıcı hesaplarının tanımlanması sonrasında başvuru yaptıkları e. Belgeleri gönderme ve/veya alma ile ilgili temel işlemleri, portal içerisinde sunulan ara yüzleri kullanarak yapabileceklerdir. 68

ORTAK HÜKÜMLER (ÖZEL ENTEGRATÖR YÖNTEMİ) Mükellefler e-Belge gönderme ve alma işlemlerini, teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan izin alan özel entegratör kuruluşların bilgi işlem sistemi vasıtasıyla da gerçekleştirebilirler. Başkanlıktan izin alan özel entegratörler, hizmet verdikleri mükelleflerin e-Belge uygulamaları kapsamında oluşturdukları e-Belgelerin Başkanlık sistemleri üzerinden erişilmesi, görüntülenmesi, sorgulanması ve doğrulanabilmesi için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. 69

ORTAK HÜKÜMLER (ÖZEL ENTEGRATÖR YÖNTEMİ) e-Belge uygulamalarına ilişkin, özel entegratör sistemi üzerinden hizmet alan mükellefler, uygulama kapsamında düzenlenebilecek e-Belgeler ve e-Belge raporlarında özel entegratörün mali mührünün ve zaman damgasının kullanılmasını talep edebilirler. Mükellefin, e-Belge gönderip alma işlemini özel entegrasyon izni alan mükelleflere ait bilgi işlem sistemi vasıtasıyla gerçekleştirmesi, muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmaz. e-Belge gönderip alma işleminde kullanılan bilgi işlem sistemi yazılım ve donanım alt yapısının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde bulunması zorunludur. 70

ORTAK HÜKÜMLER (DOĞRUDAN ENTEGRASYON YÖNTEMİ) Bilgi işlem sistemleri yeterli olan mükelleflerin, gerekli entegrasyonu sağlamaları koşuluyla e-Belge uygulamalarını doğrudan kendilerine ait bilgi işlem sistemleri aracılığıyla kullanmaları mümkündür. “Doğrudan Entegrasyon Yöntemi” ile dâhil olmak isteyenler, bilgi işlem sistemlerinde gerekli ön hazırlıkları tamamladıktan sonra, sistemlerini ve e. Belge ilgili süreçlerini açıklayan dokümanlarla birlikte ebelge. gib. gov. tr adresinde yer alan “Başvuru Kılavuzu”nda açıklanan şartlara uygun olarak Başkanlığa başvuruda bulunacaklardır. 71

BELGELERİN ELEKTRONİK OLARAK OLUŞTURULMASI e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına kayıtlı bulunan ve ÖKC kullanımından muafiyeti bulunan mükellefler tarafından, vergi dahil toplam satış tutarı 500 TL’ye kadar olan perakende mal ve hizmet satışlarına ait düzenlenen e-Arşiv Faturanın, “müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası” bilgileri yerine, müşterinin adı bölümünde “NİHAİ TÜKETİCİ” açıklamasına yer verilerek düzenlenmesi halinde, düzenlenen bu belge perakende satış fişi veya ÖKC fişi olarak kabul edilecektir. 72

BELGE NUMARASI e-Belge izni kapsamında düzenlenen belgelerde, seri-sıra numarası yerine 3 haneli birim kodu ve 13 haneli sıra numarasından oluşan (e-Dekont uygulaması kapsamında 4 haneli birim kodu ve en az 14 haneli sıra numarasından oluşan numara, hava yolu firmalarınca düzenlenen e. Biletlerde ise bu numara yerine IATA nezdindeki kod numarası ile başlayan toplam on üç haneli bilet numarası da belge numarası yerine kullanılabilecektir) belge numarası kullanılır. Birim kodu serbestçe belirlenebilir. Belge numarası içerisinde yer alan sıra numarası, 4 karakter yıl ve 9 karakter müteselsil numaradan oluşmaktadır. Her birim koduna ait sıra numarası kendi içinde oluşturulur ve takip edilir. Sıra numarası içerisinde yer alan 9 karakterlik müteselsil numara, her yılın ilk günü itibarıyla "1" rakamından başlatılarak kullanılır. Mükellef bünyesinde 73 aynı belge numarası birden fazla kullanılamaz.

E-BELGELERİN K ĞIT OLARAK DÜZENLENMESİ VEYA HİÇ DÜZENLENMEMESİ • e-Belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi veya hiç düzenlenmemesi halinde Vergi Usul Kanununda öngörülen hükümler çerçevesinde ceza uygulanır. (vuk-353/1 ve 2 ) • e-Belge olarak düzenlenmesi zorunlu olan belgeler, bazı koşulların varlığı ve ispatı halinde kağıt olarak düzenlenebilir. Söz konusu koşulların neler olduğu Genel Tebliğde tahdidi olarak sayılmıştır. Bu koşulların varlığı halinde dahi, kağıt faturanın fatura düzenleme süresi içerisinde düzenlenmesi gerekir. 74

MALİ MÜHÜR e-Belge uygulamalarından yararlanan mükelleflerin e-Belgelerini kendi mali mühür sertifikaları ile onaylamaları veya nitelikli elektronik sertifikaları ile imzalamaları esastır. Ancak e-Belge uygulamalarını özel entegratörler vasıtasıyla kullananlar, düzenlenecek e-Belgelerin özel entegratörün mali mühür sertifikası ile onaylanmasına Başkanlıkça teknik kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslarla izin verebilirler. 75

76

RAPORLAMA e-Fatura ve e-İrsaliye gibi iletimini Başkanlığın yaptığı e. Belgeler dışındaki belgeleri düzenlemek üzere Başkanlıktan izin alan mükellefler ve özel entegratörler, e. Belge uygulamaları kapsamında elektronik ortamda oluşturdukları belgelere ilişkin olarak, söz konusu e. Belgenin elektronik ortamda Başkanlığa iletilmesi zorunluluğunun getirildiği durum haricinde, Başkanlığın ebelge. gib. gov. tr adresinde yayımlanan veri formatı ve standardına uygun e-Belge (e-Arşiv Fatura, e-Bilet, e. Serbest Meslek Makbuzu, vb. ) Raporunu elektronik sertifika ile zaman damgalı olarak imzalayarak e-Belge Teknik Kılavuzlarında açıklanan yöntem veya yöntemlerle Başkanlık sistemine aktarmak zorundadır. 77

MUHAFAZA VE İBRAZ YÜKÜMLÜLÜĞÜ • Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerine göre muhafaza yükümlülüğü olanlar, gerek düzenledikleri gerekse adlarına düzenlenen e-Belgeleri kendilerine iletim/teslim şekline uygun olarak yasal süreler dâhilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler. • Mükellefler, düzenledikleri e-Belgeleri, üzerindeki Mali Mühür veya elektronik imzayı da içerecek şekilde kanuni süreler dâhilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla ibraz edeceklerdir. 78

MUHAFAZA VE İBRAZ YÜKÜMLÜLÜĞÜ • e-Belgelerin alıcıları ise kendilerine iletim şekline uygun olarak, elektronik ortamda iletilmiş olması halinde üzerindeki Mali Mühür veya elektronik imzayı da içerecek şekilde kanuni süreler dâhilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik ortamlarda, kâğıt ortamda teslim edilmiş ise kağıt ortamda muhafaza ve ibraz edeceklerdir. • Başka mükelleflerden (Başkanlıktan izin alan saklamacı kuruluşlar dâhil) elektronik saklama hizmetinin alınması mükelleflerin e- Belgelerinin muhafaza ve ibraza ilişkin asli sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. • e-Belgelerin muhafazasının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde yapılması zorunludur. Bu zorunluluk yurt dışında ikincil bir arşivleme yapılmasına engel teşkil etmez. 79

MUHAFAZA VE İBRAZ YÜKÜMLÜLÜĞÜ Başka mükelleflere ait e-Belgeleri saklama hizmeti verecek mükelleflerin Başkanlığa "Elektronik Belge Saklama Hizmeti Başvuru Formu ve Taahhütnamesi" ile başvuru yaparak saklama izni almaları zorunludur. Başkanlık, gerekli görülen durumlarda e-Belge saklama hizmeti verenlerden e-Belge bilgilerine ilişkin olarak belirlenecek standartlara uygun üretilecek raporların Başkanlığa ibrazını veya elektronik ortamda iletimini, e. Belge saklama hizmeti verenlere ait bilgi işlem sistem veya sistemlerine uzaktan ve sürekli erişimin sağlanmasını yazılı olarak ya da ebelge. gib. gov. tr adresinden yapacağı bilgilendirme ile talep edebilir. 80

E- BELGELERE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR e-Belge uygulamalarına dahil olanlar, e-Belgelere ilişkin elektronik kayıtların bozulması, silinmesi, zarar görmesi, işlem görememesi halleri ile olağanüstü durumların meydana gelmesi halinde, durumu Başkanlığa üç iş günü içinde bildirerek bu kayıtları nasıl tamamlayacağına ilişkin ayrıntılı bir plan sunmak zorundadır. Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi üzerinden kullananlar, bilgi işlem sistemlerini oluşturan donanımların bir kısmının veya tamamının haczedilmesi veya yetkili mercilerce el konulması halinde, durumu en geç üç iş günü içerisinde Başkanlığa bildirmek ve kayıtlarını nasıl tamamlayacağına ilişkin ayrıntılı bir plan sunmak zorundadır. 81

E- BELGELERE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR e-Belge uygulamalarına dâhil olan mükellefler, uygulamaya dâhil oldukları tarihin içinde bulunduğu ayın (e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamaları için 7 nci günün) sonuna kadar, söz konusu belgeleri kâğıt ortamda da düzenleyebilirler. Ancak aynı işlem için e-Belge veya kâğıt ortamdaki belgelerinden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir. e-Belge uygulamalarına dahil olunan tarihin ait olduğu ayın sonundan (e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamaları için 7 nci günden) itibaren, belgelerin e. Belge olarak düzenlenmesi zorunlu olup, kağıt ortamda belge düzenlenmesi halinde Kanunda yazılı cezalar tatbik 45 edilir. 82

E- BELGELERE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR Tebliğde belirtilen e-Belgeleri düzenleme yetkisi bulunan mükelleflerin, sistemlerinde arıza veya kesinti meydana gelmesi veya diğer mücbir sebep durumlarında düzenlenmek üzere yeterli miktarda matbu belgeleri bulundurmaları zorunludur. e-Belge uygulamalarına dahil olan mükelleflerin, milli savunma, istihbarat ve güvenlik amaçlı mal veya hizmet alımlarına ilişkin olarak Başkanlıktan özel izin alan kurumlara matbu belge düzenlenmek üzere yeteri kadar basılı kağıt belge bulundurmaları zorunludur. 83

E- BELGELERE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR Başkanlık, e-Belge uygulamaları kapsamında e. Belgenin düzenlenip muhataplarına iletimi sırasında, belge içeriğinin kontrolüne yönelik analizleri; mükellefin faaliyet alanı, kapasitesi, alım-satıma konu mal ve hizmetlerin türü, niteliği veya Başkanlık sistemlerinde var olan her türlü bilgileri kullanarak yapmaya, bu analizler sonucunda riskli olduğu değerlendirilen belgeleri (belge içeriğinin sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olduğu hususunda tereddüt edilen durumların varlığı halinde ilgili belgeler riskli olarak değerlendirilir. ) muhataplarına iletilmesini durdurmaya yetkilidir. 84

E- DEFTER 85

E- DEFTER NEDİR? e-Defter, şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünü olup, bu uygulama yoluyla defter dosyalarının elektronik dosya biçiminde hazırlanması, kağıda bastırılmaksızın oluşturulması, kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun elektronik imza/mali mühür araçları ile garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesi sağlanmaktadır. 86

ELEKTRONİK ORTAMDA TUTULACAK DEFTERLER Yevmiye Defteri Defter-i Kebir

E- DEFTERE DAHİL OLAN MÜKELLEFLER? Aşağıda sayılan mükelleflerin e-Defter uygulamasına dâhil olmaları zorunludur. e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler Başkanlık, yapılan analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefleri veya mükellef gruplarını faaliyet, sektör ve ciro tutarına bağlı olmaksızın, yazılı bildirim yapmak ve geçiş hazırlıkları için en az 3 ay süre vermek suretiyle e-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirmeye yetkilidir. 88

E- DEFTERE GEÇİŞ SÜRELERİ? e-Defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerden; e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler, e-Fatura uygulamasına geçiş süresi içinde (e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükellefler bakımından izleyen yılın başından itibaren), Bu Tebliğ yayım tarihi itibarıyla Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler 1/1/2020 tarihinden itibaren, 2020 ve müteakip yıllarda bağımsız denetime tabi olma şartlarını sağlayan mükellefler ise şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren defterleri e-Defter olarak tutmak zorundadırlar. 89

E- DEFTERE GEÇİŞ SÜRELERİ? e-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu olduğu belirtilen mükellefler; tam bölünme, birleşme (devralma şeklinde birleşme ve yeni kuruluş şeklinde birleşme) veya tür (nev’i) değişikliğine gitmeleri halinde devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam bölünme veya tür (nev’i) değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi mükellefler elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadır. Uygulamalara geçme süresi hiçbir koşulda işlemin ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı geçemez. 90

E- DEFTERE GEÇİŞ SÜRELERİ? Belirlenen zorunluluk kapsamına girmeyenler istemeleri halinde e-Defter uygulamasına dâhil olması mümkündür. e-Defter uygulamasına isteğe bağlı olarak dâhil olanlar, başvurularını izleyen ayın başından itibaren defterlerini e-Defter olarak tutabilirler. Hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde de e-Defter tutmaya başlanabilir. Ancak hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde e-Defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklardır. 91

92

45 93

E-DEFTER DOSYALARININ OLUŞTURULMASI VE YÜKLENMESİ Tebliğ kapsamında e-Defter uygulamasına dâhil olanlar, edefter. gov. tr adresinde duyurulan format ve standartlara uygun olarak aylık dönemler itibarıyla e-Defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır. e-Defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayına ait beratın alınması açılış onayı, son ayına ait beratın alınması kapanış onayı, diğer aylara ait beratların alınması ise ilgili aylara ait defterlerin noter onayı yerine geçer. Uygulamadan yararlananlar aylık dönemler halinde oluşturacakları e-Defter ve berat dosyalarını, belirtilen sürelerde oluşturmak, NES veya Mali Mühürle zaman damgalı imzalamak/onaylamak ve berat dosyaları e-Defter uygulamasına yüklemek suretiyle Başkanlıkça onaylı halini almak zorundadırlar: 94

E-DEFTER DOSYALARININ OLUŞTURULMASI YÜKLENMESİ E defter ve berat dosyaları; Defter ve berat dosyalarının ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar, Hesap dönemlerinin son ayına ait defter ve berat dosyaları, gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verildiği ayın son gününe kadar, Dileyen mükellefler, her hesap dönemine ilişkin ilk ayda tercihlerini e-Defter uygulaması aracılığıyla elektronik ortamda bildirmeleri şartıyla, her bir geçici vergi döneminin aylarına ait e-Defter ve berat dosyalarını her ay için ayrı olmak üzere, ilgili olduğu geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannamesinin verileceği ayın sonuna kadar, 95

E-DEFTER DOSYALARININ OLUŞTURULMASI VE YÜKLENMESİ Son dönem geçici vergi dönemine ilişkin ayların defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerinde gelir vergisi beyannamesinin verileceği ayın sonuna kadar, kurumlar vergisi mükelleflerinde ise kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayın sonuna kadar oluşturma, NES veya Mali Mühürle imzalama/onaylama ve berat dosyalarını e-Defter uygulamasına yükleyerek Başkanlıkça onaylı halini almak zorundadır. Tercihlerini belirtilen süre içinde bildirmeyen mükellefler hakkında bu fıkranın 1 ve 2 numaralı bentlerinde belirtilen tarihler esas alınır. , Ayrıca yapılan tercih, tercih bildirim süresi içinde yapılan değişiklikler hariç olmak üzere, müteakip hesap dönemlerine ait tüm aylar için geçerlidir. 96

97

E-DEFTER DOSYALARININ OLUŞTURULMASI YÜKLENMESİ e-Defter ve berat dosyalarının mükelleflerin kendilerine ait NES veya Mali Mühür ile imzalanması esastır. Noterde tanzim olunan özel vekaletnamede veya Başkanlık tarafından belirlenen usullere göre oluşturulan elektronik imzalı muvafakatnamede belirtilmesi kaydıyla; Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin veya yazılım uyumluluk onayı verilen yazılım firmalarının veya Defter tutma hususunda 3568 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yetki verilen meslek mensuplarının Mali Mührü de kullanılabilir. 98

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI Defterlerini elektronik ortamında tutanlar, e-Defter dosyaları, elektronik ortamda oluşturulan muhasebe fişleri ve ilgili berat dosyalarını vergi kanunları, Türk Ticaret Kanunu ve diğer düzenlemelerde yer alan süreler dâhilinde elektronik, manyetik veya optik ortamlarda (kağıt ortamda tutulması tercih edilen muhasebe fişleri kağıt ortamda) muhafaza ve istenildiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla eksiksiz ve okunabilir şekilde ibraz etmekle yükümlüdür. e-Defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi mecburidir. 99

100

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI Üçüncü kişiler nezdinde ya da yurt dışında muhafaza işlemi, muhafaza ve ibraz sorumluluğunu ortadan kaldırmamakta ve Başkanlık ve Genel Müdürlük açısından herhangi bir hüküm ifade etmemektedir. Muhafaza yükümlülüğünün Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde yerine getirilmesi zorunludur. e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-Defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. 101

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI e-Defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının muhafaza işleminin Başkanlıktan izin alan özel entegratörlerin ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi, mükellefin asıl e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmaz. İlgili mükellef tarafından e-Defter dosyaları ile beratlarının yazılı talebe rağmen yetkili makamlara ibraz edilmediğinin veya edilemediğinin tevsikini müteakip, saklama hizmetini veren özel entegratörden Başkanlık aracılığı ile ya da muhafaza işleminin Başkanlık sistemlerinde yapılması halinde ise Başkanlıktan, resmi yazılı talepte bulunularak ilgili e-Defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının ibrazı istenebilecektir. 102

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI e-Defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. 103

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, mükelleflerin zayi olan e-Defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-Defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için Başkanlık tarafından yazılı izin verilir. 104

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI Teknik veya yazılımsal kaynaklı eksik veya hatalı veri girişleri olması ve söz konusu hatanın Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde belirtilen şekilde yapılacak kayıtlarla izleyen ay veya aylarda düzeltilebilmesinin mümkün olmadığı durumlar ile e-Defter ve beratlarının siber saldırı, virüs vb. nedenlerle veya 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri dolayısıyla zayi olması halinde; konunun detaylı olarak anlatıldığı bir dilekçe ve duruma göre aşağıda belirtilen belgeler ile GİB ebaşvurulması halinde, konu değerlendirilecek olup, başvurusu uygun bulunanlara; söz konusu e-Defterlere ilişkin e-Defter veri tabanına kayıtlı beratları silme ve yeni oluşturulacak beratları sisteme yükleme olanağı sağlanacaktır. 105

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI Teknik veya yazılımsal kaynaklı eksik veya hatalı veri girişleri olması halinde; - Özel Amaçlı YMM Raporu, - Uyumlu yazılım firması tarafından hazırlanan teknik rapor, e-Defter ve beratlarının siber saldırı, virüs vb. nedenlerle zayi olması halinde; - Özel Amaçlı YMM Raporu, - Veri kurtarma merkezi tarafından hazırlanacak durum tespit tutanağı, - Muhasebe programındaki muhasebe fişlerinin de zarar görmüş olması halinde ayrıca Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğuna ilişkin belge, 106

E-DEFTER VE BERAT DOSYALARININ MUHAFAZA VE İBRAZI e-Defter ve beratlarının, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri dolayısıyla zayi olması halinde ise; - Özel Amaçlı YMM Raporu, - Ayrıca, mücbir sebep halini tevsik edici diğer belgeler (polis tutanağı, yangın raporu, teknik rapor vb. ) 107

CEZAİ MÜEYYİDELER e-Defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin, verilen sürelerde e-Defter ve berat dosyalarını, oluşturmaması, imzalamaması/onaylamaması veya oluşturulan e-Defter dosyaları ve/veya bunlara ait berat dosyalarının Başkanlığın onayına sunulmak üzere Başkanlık sistemlerine yüklememesi ya da süresinden sonra yüklenmesi halinde, diğer vergisel yükümlülükler ile birlikte Vergi Usul Kanununda öngörülen cezai hükümler uygulanır. Tebliğde yer alan usul ve esaslara aykırı biçimde e-Defter oluşturan veya oluşturdukları e-Defterleri ve bunlarla ilişkili berat dosyaları ile muhasebe fişlerini yetkili makamların isteği üzerine ibraz etmeyenler hakkında, işledikleri fiile göre Vergi Usul Kanununun ve Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. 108

ARTIK HERKES İÇİN E- DÖNÜŞÜM ZAMANI TEŞEKKÜRLER… 109