SOCZEWICA JADALNA Lens culinaris EKONOMIA Grupa 2 20132014

SOCZEWICA JADALNA (Lens culinaris) EKONOMIA Grupa 2 2013/2014

SOCZEWICA JADALNA � Gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej. � Rodzime obszary występowania soczewicy to: Grecja, Azja Zachodnia i Środkowa, Kaukaz, Pakistan. � Obecnie uprawiana w USA, Indiach, Turcji, Hiszpanii i Egipcie. � W Polsce soczewica jadalna jest uprawiana rzadko, ponieważ niesprzyjająca pogoda wpływa na wielkość plonu, dlatego nie jest popularna. � Konsumenci, zwłaszcza wegetarianie, doceniają jej walory smakowe i bogactwo białka (w zastępstwie mięsa).

SYSTEMATYKA �Rząd: bobowce �Rodzina: bobowate �Rodzaj: soczewica �Gatunek: soczewica jadalna

MORFOLOGIA � Łodyga: wzniesiona lub podnosząca się, czworokątna z podłużną bruzdą, rozgałęziająca się. Dorasta do wysokości 0, 4 m, jest omszona. � Liście: pierzasto-złożone, składające się z 3 -7 par wąskoeliptycznych i omszonych listków. Górne liście zakończone są wąsem, za pomocą którego roślina chwyta się podpór. � Kwiaty: wyrastają po 2 -3 na długich szypułkach. Są drobne, niebieskiego koloru. � Owoc: zwisający strąk o długości 8 -15 mm. Zawiera 1 -3 dość duże, płaskie nasiona o ostrych brzegach.

FORMY SPOŻYWANIA �Na co dzień soczewicę wykorzystuje się do gotowania zup, sałatek lub gulaszy i pasuje do takich przypraw jak curry czy mięta.

FORMY SPOŻYWANIA � Z mielonej soczewicy również produkuje się mąkę, a w krajach azjatyckich przygotowuje się z niej chleb. � Soczewica jest również popularna w żywieniu ekologicznym, ponieważ jest zdrowa i bogata w białko. � Bardzo często są wykorzystywane kiełki soczewicy, w których jest zawarty kwas foliowy.

WARTOŚCI ODŻYWCZE na 100 g produktu

WYMAGANIA � Jest rośliną klimatu kontynentalnego i dobrze udaje się we wschodniej części Polski. � Ma niewielkie wymagania glebowe, może być uprawiana na glebach lżejszych i przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych, o p. H 6 -6, 5 (kompleks żytni dobry i bardzo dobry). � Należy wystrzegać się gleb ciężkich i podmokłych. � Soczewicę najlepiej siać w 3. roku po oborniku. � Źle znosi uprawę rok po roku na tym samym stanowisku (co najwyżej co 4 lata), a także po roślinach wieloletnich, które gromadzą azot w glebie. � Wskazane jest nawożenie fosforem, potasem wiosną oraz

UPRAWA �Glebę przygotowuje się jak do siewu zbóż jarych, jesienią po zbiorze przedplonu wskazana jest podorywka, bronowanie i orka, a wiosną – kultywatorowanie.

SIEW � Soczewica jest rośliną długiego dnia. � Sieje się ją w podobnym terminie co groch, owies i warto pamiętać, że opóźnienie wpływa na wysokość plonu. � Kiełkuje w temperaturze 4 -5 st. C po 6 -12 dniach od siewu. � Siejemy na głębokość 4 -6 cm, a gdy jest sucho nawet - 8 cm w rzędach co 15 -30 cm. � Wydatek ziaren na hektar waha się w zależności o ich wielkości i wynosi 30 -120 kg/ha. � Wskazany jest siew współrzędny z roślinami podporowymi, np. łubinem czy gryką.

WEGETACJA � Dobrze znosi krótkotrwałe przymrozki na początku wegetacji, nawet do -6 st. C, ale ma znaczne wymagania cieplne w czasie wykształcania strąków i dojrzewania nasion (19 -20 st. C). � Początkowo sztywne łodygi w miarę wydłużania się, stają się wiotkie i wylegają, co stanowi problem w uprawie (rośliny podporowe). � Pędy osiągają do 75 cm długości. � Soczewica kwitnie długo, ponad połowę okresu wegetacji, a pełnia kwitnienia wypada po około 55 dniach od siewu. � Kwiaty są niebieskie, zebrane w grona. W strąku znajduje się od 1 do 3 nasion, których wielkość i wygląd zależą od odmiany. � Wegetacja trwa do około 110 dni. � Początkowo soczewica rośnie słabo, dlatego ważne jest odchwaszczanie.

CHOROBY � Najgroźniejszą chorobą, zwłaszcza podczas suchej i ciepłej pogody, jest zgorzel siewek powodowana przez grzyby z rodzaju Fusarium sp. (żółkniecie liści, zasychanie całych roślin). � W tym wypadku ważny jest wybór zdrowego materiału siewnego i odmiany. � Rdzawe plamy, opadanie liści można uniknąć, stosując zmianowanie z udziałem roślin motylkowych, używając zdrowego materiału i wcześnie siejąc.

SZKODNIKI �Występują grochowa. głównie oprzędzik i mszyca

ZBIÓR � Soczewicę zbieramy, gdy dolne strąki są brązowe, a nasiona twarde (40 -60% strąków jest dojrzała), co ma miejsce zazwyczaj na przełomie lipca i sierpnia. � Plonowanie przekracza 2 t/ha. � Zbiór utrudnia wyleganie i osypywanie się nasion. Konieczne jest ich dosuszanie. � Soczewicę można polecić do uprawy ekologicznej.

BIBLIOGRAFIA �Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. �http: //www. eko-uprawy. pl/