SOCIJALNA PATOLOGIJA PROF DR VELIMIR RAKOEVI Predavanje 25

SOCIJALNA PATOLOGIJA PROF. DR VELIMIR RAKOČEVIĆ Predavanje 25. 03. 2020.

UZROCI SOCIJALNIH DEVIJACIJA • Uzrok ( lat. causa) –realna promjena koja neposredno dovodi do posledice i sljedeće promjene; • Svaka objektivan promjena u uzročnom nizu uzrok je nekoj posledici i svaka posledica uzrok sljedećoj objektivnoj promjeni; • Uzročni lanac- niz permanentnog djelovanja u kojem neki uzroci djeluju postepeno a drugi trenutno;

UZROCI SOCIJALNIH DEVIJACIJA • Faktori socijalnih devijacija: oblikuju način i intenzitet njihovog ispoljavanja • Dvije velike grupe faktora socijalnih devijacija; • 1. ENDOGENI FAKTORI; • (odraz svojstava ličnosti čovjeka) • 2. EGZOGENI FAKTORI; • (spoljašnji uticaj na devijantno ponašanje);

ENDGOENI FAKTORI • Biološki faktori: uticaj tjelesne i genetske strukture na devijantno ponašanje; • Organski uticaji - dispozicija a ne faktor socijalnih devijacija; • Uloga urođenih dispozicija u kauzalnoj vezi sa eksternim faktorima; • Biološki faktori – ne mogu biti dominantni uzroci socijalnih devijacija;

Endogeni faktori • Psihološki faktori: veza između psiholoških obilježja i devijantnog ponašanja; • Ličnost –jedinstvena organizacija osobina koje predstavljaju relativno trajan i za individuu karakterističan način ponašanja; • Određena psihička svojstva i psihička struktura ličnosti pogoduju devijantnom ponašanju zbog toga što: • Otežavaju prilagođavanje takvih osoba normama, vrijednosnim sistemima i zahtjevima

Endogeni faktori • Psihopatološki faktori: antisocijalna ličnostosobe koje su nedruštvene i čije ponašanje dovodi do konflikta sa društvom, nijesu odani pojedincu, grupi ili društvenim vrijednostima, • Psihopatološki strukturisana osobaimpulsivna, egocentrična, neodgovorna, niske frustracione tolerancije; • Sociopati nijesu u stanju modifikovat ponašanje u skaldu sa iskustvom, nesposobni su formulisati ciljeve za budućnost, izgraditi

Egzogeni faktori • Eksplikacija devijantnog ponašanja djelovanjem društvenih činilaca; • Društvena sredina kao osnovno polje djelovanja sociopatoloških faktora i uticaja; • Devijantno ponašanje proizvod socijalne sredine; • Makrosocijalni faktori; • Mikrosocijalni faktori;

Društvene okolnosti • Socijalni uzroci koji direktno generišu nastanak i razvoj društvenih devijacija; • Manifestuju se u svjesnim ponašanjima individue koja prouzrokuju negativne posledice; • Društvene deviajcije-socijalni problem na koji oficijelne strukture reaguju djelovanjem na uzroke , uslove i pojavne oblike u cilju njihovog suzbijanja i prevencije;

Socio ekonomske kontekst • Jedan od ključnih izvora socijalne patologije je nazaposlenost i siromaštvo; • To dovodi do socijalne isključenosti pojedinca i porodice; • Izlaz iz socijalne isključenosti se traži u socijalno patološkim ispoljavanjima;

Disfunkcionalna porodica • • Konfliktost u uzajamnim odnosima; Nefleksibilnost; Zamrznutost pravila i uloga; Poricanje problema; Redukcija emocionalne razmjene; Nediferenciranost; Polarizacija osjećanja; H ermetizacija; Apsolutizam;

Interakcija faktora devijantog ponašanja • Na osnovu proučavanja društvenih devjacija i uzroka devijantnog ponašanja zaključuje se da su ta ponašanja u svojoj ukupnosti društvena pojava i istovremeno niz pojedinačnih događaja koji se operacionalizuju u određenoj društvenoj zajednici; • Povezanost i jedinistvenost socijalne i individualne dimenzije konstituiše kauzalni niz devijacija; • Smatram da čovjek i njegovo ponašanje nije samo rezultat djelovanja složene međuzavosnosti endogenih i egzogenih faktora, odnosno ličnih svojstava i karakteristika sredine u kojoj egzistira, već i da sam pojedinac, u većoj ili manjoj mjeri, svojom

Bibliografija • Bošković Milo, Socijalna patologija. Novi Sad, 2002; • Špadijer-Džinić Jelena, Socijalna patologija – sociologija devijantnosti. Beograd, 1998; • Rakočević Velimir, Etiologija društvenih devijacija, Podgorica, 2011;