SNR FZYOLOJSNE GR Sinir Sistemi A Merkez Sinir

SİNİR FİZYOLOJİSİNE GİRİŞ

Sinir Sistemi A. Merkez Sinir Sistemi I. Beyin II. Omurilik B. Periferik Sinir Sistemi I. Somatik Sinir Sistemi a. Afferent (duyu) bölümü b. Efferent (motor) bölümü II. Visseral Sinir Sistemi a. Afferent (duyu) bölümü b. Efferent (motor) bölümü (Otonom Sinir Sistemi) 1. Sempatik Sinir Sistemi 2. Parasempatik Sinir Sistemi 3. Enterik Sinir Sistemi

Sinir sisteminin hücresel yapısı I. Nöron II. Glia

Glia İnsanlarda sinir hücrelerinden 12 -15 kat daha çok glia hücresi bulunur. Küçük hücrelerdir ve doğrudan sinir hücreleri arasındaki haberleşmede devreye girmezler. Hem yapısal hem de işlevsel bir destektirler. Glia hücreleri elektriksel uyarı oluşturmazlar. Diğer hücrelerle sinir hücreleri arasında olduğu gibi sinaps yapmazlar. İki tip glia hücresi vardır: 1. Makroglialar (astrositler, oligodendrositler, ependimal hücreler) 2. Mikroglialar

Astrositler Bu hücreler sinir hücrelerinin esas yapısal destekleridir. Beynin zarar görmesi sonrası nedbe oluştururlar. Ayrıca kapiller endoteli ile birlikte kan-beyin engelini oluşturur. Oligodendrositler Astrositlerden çok daha küçüktürler ve onların temel görevi aksonun çevresinde yalıtım sağlayan yağdan oluşan, miyelin kılıfı oluşturmaktır. Sadece beyin ve omurilikte ak maddede bulunurlar. Çevresel (periferik) sinir sisteminde aynı görevi Schwann olarak adlandırılan hücreler görür. Oligodendrositler yakın çevrede bulunan birden fazla aksonu sarıp çevreledikleri halde, Schwann hücreleri farklı olarak sadece tek bir aksonun çevresini sararlar. Bu çevre sarma işi miyelinizasyon olarak adlandırılır ve aksonun ileti hızını arttırır.

Ependimal hücreler Beyin içi boşluğun (ventrikül) iç yüzeyini ve omurilik ortasında yer alan merkezi kanal içini kaplar. Bu hücreler aynı zamanda, beynin beslenmesini sağlayan hacmi yaklaşık 150 ml olan beyin omurilik sıvısı oluşumunu sağlarlar. Mikroglialar Hem ak hem de gri maddede bulunurlar. Hücre gövdeleri, adından anlaşılacağı gibi küçüktür. Kandaki savunma hücrelerinden köken aldıkları düşünülür. Sinir hücrelerinin aksine, çoğalma yetenekleri vardır. Beyin hücrelerinin %10’unu oluştururlar. Fagositoz yapabilen savunma hücreleridir.

ANA SİNİR HÜCRESİ: NÖRON Duysal nöronlar Motor nöronlar Ara nöronlar (Bağlantı nöronları, Konnektör nöronlar)

Nöron uzantılarına göre - Unipolar (Tek kutuplu) Omurgasız hayvanlarda bulunur - Psödounipolar (Yalancı tek kutuplu) Spinal gangliyon (Kraniyal sinirlerin üzerinde çok az sayıda bulunan duyu gangliyonları) - Bipolar (İki kutuplu) Retinadaki iç nükleer tabakada, koku alma mukozasındaki olfaktör nöronlar ve iç kulaktaki kohleanın spiral gangliyonları - Multipolar (Çok Kutuplu Nöronlar) Omuriliğin ön boynuz motor nöronları, piramidal nöronlar ve beyincikteki Purkinje hücreleri

Nöron 1 - Soma (Hücre gövdesi) 2 - Dendritler 3 - Akson Soma çekirdek ve onu çevreleyen sitoplazmadan meydana gelir. Perikaryon olarak da isimlendirilir. Dendritler sinir hücresine bilgi getiren kısımlardır Aksonlar ise sinir hücresinden bilgi götüren kısımlardır

NÖRONLARIN GÖREVLERİ: Periferden gelen uyarıları duysal afferent liflerle SSS’ne iletmek SSS’nin emirlerini motor efferent liflerle effektör organlara (kas veya salgı bezleri vb. ) iletmek

Merkez sinir sisteminin içindeki akson demetleri fonksiyonel yolları yaparlar. Bu yolların başlangıcı hücre gövdelerinin bulunduğu nukleus denen bölgelerdir. Merkezi sinir sisteminde akson demetleri traktus olarak isimlendirilir. Periferik sinirlerin kaynağını teşkil eden hücre gövdelerinin bulunduğu yapılara da genel olarak gangliyon denir. Gangliyonlar omuriliğin dışında bulunurlar. Periferik sinir sisteminde akson demetleri sinir olararak isimlendirilir

- Endonöryum => Tek bir sinir lifini çevreler - Perinöryum => Bir grup lifi çevreler - Epinöryum => Dıştan tüm siniri çevreler

İstirahat durumundaki sinir hücresi

Memeli Sinir Hücresinde İyon Dağılımı İyon Na İç (m. M) Dış (m. M) 18 145 K 135 Cl 7 120 Ca 100 n. M 1. 2 3

Aksiyon Potansiyelinin özellikleri Aksiyon Potansiyeli 1. Eşik uyaran (eşik nöronun farklı bölgelerinde farklıdır) 2. Depolarizasyon 3. Repolarizasyon 4. Refrakter (duyarsız) dönem (RD): (0, 5 – 1 ms): İkiye ayrılır. Mutlak RD: (AP başlangıcından Repolarizasyonun 1/3’üne kadar) rölatif-nispi RD: (Bu noktadan sonraki depolarizasyona kadar) 5. ‘Hep veya hiç’ özelliği Miyelinli Aksonda Sıçrayıcı İleti Görülür Miyelinsiz liflerde hız 0, 7 - 2, 3 m/sn Miyelinli liflerde 120 m/sn olabilir Akson çapı ileti hızı da

Aksiyon potansiyelinin yapısı, özellikleri ve teşekkülü

Na ve K İletkenliği

TEŞEKKÜRLER