SMMMO SEMNER Dnem Sonu lemleri 8 Aralk 2009

İSMMMO SEMİNERİ Dönem Sonu İşlemleri 8 Aralık 2009 İş Kuleleri Zeki GÜNDÜZ, YMM www. vergiportali. com Pw. C

İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE MÜNASEBETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 2

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØZarar beyanları ØYapısal değişiklikler (riski ve bazı fonksiyonları kaydırarak karlılığın önceki yılara göre düşmesi) ØBirleşme, bölünme vb önemli değişiklikler yaşanan firmalarda durumun izahı ØKarlılıkta dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle) ØFiyatlarda dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 3

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØMevcut anlaşmalar ve bu anlaşmalarda zaman içinde meydana gelen değişiklikler ØDaha önce olmayan anlaşmaların yürürlüğe girmesi ØSerbest bölgelere yapılan satış ve bu bölgelerden alışlar ØVergi cennetlerine satış ve bu bölgelerden alışlar ØTeknik yardım, lisans, royalty anlaşmaları çerçevesinde yapılan ödemeler (yıllar itibariyle) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 4

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØMasraf paylaşımı çerçevesinde yansıtılan tutarlar ØGelen borç veya alacaklandırma (debit/credit) notları(yıllar itibariyle) ØÜrün bazında karlılıkların durumu(yıllar itibariyle) Øİş bazında karlıkların durumu(yıllar itibariyle) ØYurt içi veya yurt dışı karlıkların durumu(yıllar itibariyle) ØYurt dışına farklı ülkelere satışta karlıkların durumu(yıllar itibariyle) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 5

GÜNCEL İNCELEME KONULARI VE YARGI KARARLARI Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 6

Güncel inceleme konuları ØSahte belge iddiaları (KV açısından tamam KDV yi cezalı isteriz) ØYurt dışı işlere Türkiye deki merkezi giderlerden de pay verme ØYurt dışından gelen hizmet faturaları (yarar analizleri/ belgeleme) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 7

Güncel inceleme konuları Hisse Devirleri Ø Konu: İştirak Hisselerinin Devir Zamanı ü ABC Şirketi, hisselerinin bir kısmını XYZ Şirketine devretmiştir. ü Satış sözleşmesi Kasım ayında imzalanmıştır. ü Ödeme, nama yazılı hisselerin devri ve pay defterine kayıt ise Ocak ayında yapılmıştır. Ø İddialar: ü İştirak satışı 2006 yılında gerçekleşmiştir. ü ABC Şirketi’nin “iştirak satış kazancı” istisnasından yaralanamayacağı, ü İştirak hisselerinin satın alınmasına ilişkin finansman giderlerinin (kur farkı – faiz) gider yazılamayacağı, ü Hisse senedi satışından doğan zararın, kurum kazancından indirilemeyeceği, ü Senede bağlanmış (geçici ilmuhaber) hisselerin satışında KDV olması gerektiği hususları ileri sürülmüştür. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 8

Güncel inceleme konuları Hisse Devirleri Ø Kurumlar Vergisi Tarhiyatı: ü Bağlı ortaklıklar arasındaki hisse değişim işlemlerinde, yönetim kontrolünün değişmemiş olduğu gerekçesiyle hisse değişim işlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 19 ve 20'inci maddelerine uygun olmadığı ve söz konusu işlemin hisse satış işlemi olduğu iddia edilmiştir. ü Bu çerçevede hisse devir işlemlerinin aktife kayıtlı değeri yerine "Vergi İnceleme Raporu" ile belirlenen "emsal değer"den yapılması gerektiği iddia edilmiş ve belirlenen "emsal bedel“ ile "defter değeri" arasındaki fark üzerinden Kurumlar Vergisi matrah farkı hesaplanarak cezalı Kurumlar Vergisi tarh edilmiştir. Ø Katma Değer Vergisi Tarhiyatı: ü Senede bağlanmış (geçici ilmuhaber) hisselerinin satışında KDV olmalıdır iddiası ile cezalı KDV tarhiyatı yapılmıştır. ü Hisse senedi yoksa en az iki yıl elde tutuyor olmak gerekir denilmiştir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 9

Güncel inceleme konuları Grupta Alınan Hizmetler Konusunda Yapılan Vergi İncelemeleri (1) ü Yurt dışından aynı gruba dahil Türkiye’deki şirkete verilen hizmetler, hizmetin gerçekten verildiğine, ederinin piyasa şartlarına uygun olduğuna dönük dokümanlar olsa dahi, bu ödemelerin gerçek mahiyetinin gayri maddi hak ödemesi (marka kullanım karşılığı) niteliğinde olduğu iddia edilmekte ve bu iddiaya dayanılarak ek tarhiyatlar yapılmaktadır. ü Hali hazırda, bu konu ile ilgili eleştiride ilk vergi mahkemesi kararı olumlu sonuçlanmıştır. Kesin sonuç için Danıştay’ın kararı beklenmektedir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 10

Güncel inceleme konuları Transfer Fiyatlandırması Konusundaki Diğer İncelemeler (2) ü Genel olarak karlılıklardaki dalgalanmalar, ü Diğer şirketlerden bilgi alarak karşılaştırma yapma, ü Yurtiçi karlılık-ihracat karlılıklarının analizi Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 11

Güncel inceleme konuları Kısmi Bölünme İşlemini Yok Sayan İnceleme ü A Şirketi, pazarlamaya yönelik hizmet faaliyetine yönelik tüm malvarlığını kısmi bölünme kapsamında B şirketine devretmekte, yapılan işlem yasal düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. (2006 döneminde, 1 Seri No. lu KVK tebliğinden önce) ü Ancak, incelemede, A Şirketi’nin kısmi bölünme kapsamında devrettiği kısmın aslen kısmi bölünme kapsamına girmeyeceği ve devir işleminin aslen bir satış işlemi olması gerektiğini iddia edilmiş ve belirlenen emsal bedel üzerinden satışın olması gerektiği ileri sürülerek (ÖKD iddiası) A şirketi adına vergi tarhiyatı yapılmıştır. ü Ayrıca, inceleme elemanı, kısmi bölünme işlemini aslen satış işlemi olarak nitelendirdiği için, A ve B Şirketleri’nin “Kısmi Bölünme Sözleşmesi”’ni de “Satış Sözleşmesi” olarak değerlendirmiş ve tüm sözleşme nüshaları üzerinden damga vergisi tarhiyatı yapmıştır. ü Bu konu hali hazırda vergi mahkemesine intikal ettirilmiştir. Ancak vergi mahkemesi tarafından henüz bir karar verilmemiştir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 12

Güncel inceleme konuları Serbest Bölge İncelemeleri Ø İlişkili Serbest Bölge Şirketi/Şubesi’ni Yok Sayan İncelemeler I ü Seri vergi incelemelerinden olan serbest bölge incelemelerinde, Türkiye’deki şirketin, Serbest Bölgeler Kanununa göre ruhsat alıp, Serbest Bölgeler Kanunu, Gümrük Kanunu, İthalat Rejim Kararı, Kambiyo Mevzuatı ve Maliye Bakanlığı’nın düzenlemeleri çerçevesinde faaliyette bulunan ilişkili şirketi/şubesi ile ticari faaliyetleri yok sayılmıştır. ü Bundan hareketle, arada sanki ilişkili serbest bölge şirketi/şubesi yokmuş ve tüm işlemler yurtdışındaki firma ile Türkiye’deki firma arasında yapılıyormuş gibi incelemeler ve ek tarhiyatlar yapılmıştır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 13

Güncel inceleme konuları Serbest Bölge İncelemeleri Ø İlişkili Serbest Bölge Şirketi/Şubesi’ni Yok Sayan İncelemeler II Bu konu ile ilgili, şu ana kadar elimizde olan bilgiler uyarınca, verilmiş kararlar şu şekildedir. ü İstanbul’da Açılan Davalarla İlgili Danıştay 4. Dairesi: Ağırlıklı olarak lehe kararlar vermiştir. (7 olumlu karar – 1 olumsuz karar) ü İstanbul Dışındaki Şehirlerde Açılan Davalarla İlgili Danıştay 3. Dairesi: İncelemelerle ilgili ilk kararlar olumlu iken, son dönemlerdeki kararlar olumsuzdur. (4 olumsuz karar) Bu konu ile ilgili Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun almış olduğu 2 karar bulunmaktadır: ü İlk Karar: Dava konusu olaya özgü olarak, Serbest Bölge’deki şirketin paravan şirket olduğu ve yapılan tarhiyatın doğru olduğuna karar verilmiştir. ü İkinci Karar: Somut olarak tespit yapıldıktan sonra karar verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. (Bu karara bir makalede atıfta bulunulmuştur). Pricewaterhouse. Coopers 14 Aralık 2009 www. vergiportali. com

Güncel inceleme konuları Yurt Dışından Alınan Hizmetlerde 183 Gün Kuralı ü Eleştiriye konu olan olay, ABD’den alınan ve fiili olarak ABD’de verilen IT danışmanlık hizmetidir. ü Hizmetin ifa süresi 183 günü geçtiği için yurt dışına yapılan ödemenin stopaja tabi olması gerektiği iddia edilmiştir. ü Yapılan vergisel eleştiride, hizmetin Türkiye’de verilme süresine değil, toplam süresine bakılmıştır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 15

Güncel inceleme konuları İlaç Şirketi İncelemeleri – Örtülü Kazanç Dağıtımı İncelemeleri ü Seri vergi incelemelerinden olan ilaç şirketlerine yönelik incelemelerde, ilaç şirketlerinin ilişkili şirketlerinden aldıkları hammaddelerle ilgili, bu hammaddelerin yüksek bedeller üzerinden satın alındığı ve yurtdışındaki ilişkili şirketlere örtülü kazanç dağıtıldığı iddia edilmiştir. ü Bu konu ile ilgili olarak ilk derece mahkemeleri, olumlu ve olumsuz yönde kararlar vermiştir. (farklı mahkemeler) ü Yargılamalar halen Danıştay nezdinde devam etmektedir Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 16

Güncel inceleme konuları TTK 324 Çerçevesinde Getirilen Sermaye Avansları – Örtülü Kazanç Dağıtımı İncelemeleri ü İnceleme konusu olayda, A Şirketi’ne, ortağın gönderdiği zarar itfa fonu, aslında şirketin örtülü kazanç dağıtımı nedeniyle zarar ettiği, dolayısıyla söz konusu tutarın gelir olarak dikkate alınması gerektiği ve KDV’ye tabi olduğu iddia edilmiştir. ü Bu iddia ile karşıya kalan şirket uzlaşma talep etmiş ve Kurumlar Vergisi aslında %40, cezada ise %95 oranında indirim yapılmış, KDV tarhiyatları ise tamamen kaldırılmıştır. ü Mahkemeye giden aynı mahiyetteki tarhiyatlarla ilgili ise, vergi mahkemesi olumsuz karar vermiştir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 17

Güncel inceleme konuları Damga Vergisi Konusundaki İncelemeler Ø Mevcut Olaylar: ü Sözleşmeler yurtdışında imzalanmış ve Türkiye’ye getirilmemiştir, ü Aynı kağıt üzerinde 2 bağımsız sözleşme bulunmaktadır, ü Kağıt üzerinde nüsha sayısına ait bilgi bulunmamaktadır, ü Sözleşmeler zaman aşımına uğramıştır. Ø İnceleme Raporundaki İddialar: ü Sözleşmeler Türkiye’ye getirilmese dahi, sözleşme hükmünden Türkiye’de yararlanılmıştır ve bu nedenle sözleşme damga vergisine tabidir, ü Sözleşmedeki taraf sayısı kadar nüsha olması gerekmektedir, ü Türkiye’deki taraf, ilgili ve tarafı olmadığı sözleşmenin damga vergisi ödemesinden DVK 24. Md. uyarınca müteselsil sorumludur ve sözleşmeler zaman aşımına tabi değildir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 18

Güncel inceleme konuları KDV İncelemeleri I ü Değeri düşen malları ile miadı dolduğu için imha edilmek zorunda kalınan mallar, zayi mal olarak değerlendirilmiştir. Yüklenilen KDV’lerin ise indirim konusu yapılamayacağı iddia edilmiştir. Bu konu tebliğ ile de ne yazık ki aynı şekilde yanlış düzenlenmiştir. ü Düşük oranlı KDV’ler nedeniyle iade edilecek KDV hesabında farklı iddialar başlamıştır. ü Yurtdışından gönderilen Credit Note’ların KDV’ ye tabi olması gerektiği iddia edilmiştir. (Söz konusu iddiaya ilişkin ilk vergi mahkemesi kararı olumlu sonuçlanmıştır) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 19

Güncel inceleme konuları KDV İncelemeleri II Doğrudan serbest bölge nezdinde verilen hizmetler: ü Türkiye’de mukim A Şirketi’nin çalışanları, Serbest Bölgede faaliyette bulunan B Şirketi nezdinde fason üretim hizmeti vermektedir. Hizmeti veren şirketin merkezinin Türkiye olması dolayısıyla, KDVK Md. 17/4 -i’den yararlanılamayacağı ileri sürülerek, vergi incelemesi yapılmıştır. ü Sahte belge kullananlardan yapılan mal alışları ile ilgili, yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılamayacağı ileri sürülmektedir. (Mal alışı gerçek olsa bile, KDV indiriminin mümkün olmayacağı ileri sürülmüştür) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 20

Güncel inceleme konuları İnşaat Şirketleri Nezdinde Yapılan İncelemeler ü 150 m 2’nin tespiti konusunda incelemeler yapılmıştır. Projede net faydalı alanın 150 m 2’nin altında olduğu ancak yapılan incelemede konutun net kullanım alanının fiiliyatta 150 m 2’nin üzerinde olduğu ileri sürülerek satışların %18 KDV oranı ile yapılması gerektiği iddia edilmiştir. ü Belediye ruhsatında ofis/yapı kullanım belgesinde ofis-daire olarak tescil edilmiş ancak fiiliyatta mesken olarak kullanılmak üzere satış yapılmıştır. (VUK 3. Md. ’den hareketle davalar açılmıştır) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 21

Güncel inceleme konuları Denizcilik Sektörü İncelemeleri ü İhracatçılara Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 23. ve 28. Md. ’lerinden yola çıkılarak yazılan ve yabancıların “Freight Tax” adını verdikleri, denizcilik için % 4, 8 oranındaki Kurumlar Vergisi ve stopaja ilişkin incelemeler bulunmaktadır. ü İncelemelerde, ihracatçılar, “TTK Kapsamındaki Acente”/ “Dar Mükellef Kurumların Temsilcisi” olmadığı halde, acenteymiş gibi sorumlu tutulmaktadır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 22

Güncel inceleme konuları PE İncelemeleri ü Yurtdışında mukim bir şirket (Türkiye’de daimi temsilcisi ve şubesi bulunmamaktadır) Türkiye’deki başka bir şirketle ticari işlem yapmaktadır. ü Bu şirketin Türkiye’de faaliyette bulunan ilişkili şirketinin, yurtdışındaki şirketin kazanç elde etmesinde aracı olduğu ileri sürülerek, elde edilen kazancın vergilendirmesinde Türkiye’deki şirketin sorumlu olduğu ileri sürülerek Türkiye’deki şirket adına inceleme ve tarhiyatlar yapılmıştır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 23

Güncel inceleme konuları Yatırım İndirimi Konusu ü Anayasa Mahkemesi, Gelir Vergisi Kanunu Geçici 69. maddesindeki “Sadece 2006 -2007 -2008 Yılları” ibaresini iptal etmiş ve söz konusu karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (Karar tarihi: 15 Ekim 2009) ü Konu ile ilgili olarak mahkemenin resmi web sitesinde açıklama yapılmıştır. ü Karar çıkmazsa geçici vergi uygulaması nasıl olacak? Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 24

Güncel inceleme konuları 14. Gelir Vergisi Üst Sınır Tarifesi ü %35 Oranının uygulaması, ü Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 25

Güncel inceleme konuları Tevkifatlı Faturalarda Dönemsellik İncelemeleri ü Alıcı ve satıcı tarafların beyanlarının karşılaştırılması, ü Beyanlarda farklılıkların tespit edilmesi durumunda vergi ziyaı cezası kesilmesi. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 26

Güncel inceleme konuları BA/BS Formları Tutarsızlıkları ü Vergi dairesi incelemeleri ve vergi dairelerinden gelen yazılar, ü Düzeltme talepleri. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 27

Güncel inceleme konuları Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmış Mükelleflerden Gelen Faturalara İlişkin İncelemeler ü Vergi dairesi incelemeleri ve vergi dairelerinden gelen yazılar, ü Düzeltme talepleri. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 28

İNŞAAT İŞLERİ Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 29

Yıllara sari inşaat işleri (1) Ø Birden fazla projede kullanılan sabit kıymetlere (tesisat, makine, ulaştırma vasıtaları) ilişkin amortisman giderleri, bu sabit kıymetlerin her bir projede kullanıldığı gün sayısı esas alınarak dağıtılır. Bu şekilde kesin olarak gün tespiti yapılamaması durumunda, amortisman giderleri diğer genel giderler ile ayni esaslarda dağıtıma tabi tutulur, Ø Yıl içinde birden fazla yıllara sari inşaat projesi ve/veya diğer islerden elde edilen kazançlar var ise, müşterek giderlerin dağıtımı GVK'nun 43. maddesine göre yapılır. Buna göre, 2008 yılı içinde oluşan müşterek giderler, yıllara sari inşaat ve onarım işlerinin maliyetleri ile, diğer islere ilişkin satış ve hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde dağıtılır, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 30

Yıllara sari inşaat işleri (2) 2008 yılı içinde tamamlanan yıllara sari inşaat ve onarım işleriyle ilgili hasılat ve maliyetler bilanço hesaplarından ilgili gelir tablosu hesaplarına aktarılır. Ancak söz konusu islerden elde edilen kazanç veya zararlar son geçici vergi döneminde de dikkate alınmayıp sadece dönem kurumlar vergisi beyannamesinde dikkate alınır, Ø Ø 2008 sonu itibariyle devam eden projelerin hasılat ve maliyetlerinin ilgili bilanço hesaplarına aktarımı yapılır, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 31

Yıllara sari inşaat işleri (3) Yıl içinde tamamlanan projelere ilişkin geçici kabul tutanağı ve ilgili yazışmaların takibi yapılıp, kurumlar vergisi beyanında esas alınmak üzere muhafaza edilir, Ø Ø Cari dönemde kazancı beyan edilen yıllara sari inşaat ve onarım islerinde hakedişlerden ilgili işverenlerce yapılan tevkifatlara ilişkin dökümler talep edilir, yasal kayıtlarla mutabakatı yapılarak kurumlar vergisi beyanında (Yılın son geçici vergi dönemi için yapılacak beyanda dikkate alınmaz!) esas alınmak üzere muhafaza edilir, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 32

Yıllara sari inşaat işleri (4) Yurt dışı inşaat ve onarım projeleri var ise, söz konusu kazançlarla ilgili hesaplar kesinleştirilir ve Türkiye'de sonuç hesaplarına intikal ettirilir, Ø Ø Başlangıçta yıllara sari olmayacağı planlandığı halde, yıl sonu itibariyle henüz tamamlanamayan isler ve/veya taşeronlara devredilen islerin değerlendirmesi yapılır ve takip eden dönemden itibaren Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 15 ve 30. maddelerine göre %3 oranında tevkifat yapılmaya başlanır, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 33

Yıllara sari inşaat işleri (5) Adi ortaklık seklinde yürütülen projelerde, adi ortaklık kayıtlarında varsa dönem kar/zararı olarak beyan etmesi gereken tutarlar ile kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirim ve istisnalar kesinleştirilir ve ayrıntılı bir şekilde ortaklara dekont edilerek, ayni dönemin kar/zararı olarak ortaklarca beyanına imkan verecek şekilde takip edilir, Ø Ø Son olarak, şantiyelerle merkez arasındaki veri akışının hızlı ve sağlıklı bir şekilde olması için gereken önlemler alınır ve yılın son günlerinde düzenlenen ve/veya gelen belgelerin eksiksiz sağlanması için azami özen gösterilir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 34

Yurt dışı inşaat işleri (1) ØKurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ile yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. ØYurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilcileri aracılığıyla yapılan ve yurt dışında vergilendirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin önüne geçilmesi amacıyla bu kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 35

Yurt dışı inşaat işleri (2) ØTeknik hizmetlerden elde edilen kazançların da anılan istisnadan yararlanabilmesi için bu işlerin yurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilciler aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Ayrıca, teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma şartı bulunmamaktadır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 36

Yurt dışı inşaat işleri (3) ØDolayısıyla, kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler ister Türkiye’de isterse yurtdışında yapılsın, elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecektir. Kurumların yurt dışında yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecekler. ØBu istisnanın uygulanması açısından, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanması için yeterlidir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 37

Yurt dışı inşaat işleri (4) ØÖte yandan, yurt dışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, faaliyette bulunulan yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih itibariyle ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu, Türkiye’de de aynı tarih itibariyle genel sonuç hesaplarına kaydedilecektir. Bu hususun Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir etkisi olmayacaktır. Faaliyette bulunulan yabancı ülkede kazanca tasarruf edilebilmesi yeterlidir. ØTasarruf edebilmesi ne demektir? (Hukuken veya fiilen elde edilmiş olması) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 38

Yurt dışı inşaat işleri (5) ØTürkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazanç, hesaplara intikal ettirilmesi gereken tarihte T. C. Merkez Bankasının o gün için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurlarıyla değerlendirilecektir. T. C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise Maliye Bakanlığının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurlar dikkate alınacaktır. ØYurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibariyle, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespitinde de dikkate alınacaktır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 39

Yurt dışı inşaat işleri (6) ØYurt dışında yapılan inşaat işlerinde kullanılmak üzere alınmış krediler için, inşaat işlerinin sona erdirilmesinden sonra ödenmesi gereken faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletmenin kalmaması ve bu işe ilişkin olarak elde edilen hasılatın yurt dışındaki inşaata harcanan kredi tutarı kadar kısmının Türkiye’ye getirilmesi halinde, söz konusu kredi Türkiye’deki merkezin bir borcu haline gelmekte ve merkez tarafından ödenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu kredilere ilişkin olarak yurt dışındaki inşaat işlerinin sona ermesinden sonra doğan kur farkı ve faizler, merkezdeki kurum için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılmış bir gider niteliğinde olduğundan, genel esaslar çerçevesinde kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 40

Yurt dışı inşaat işleri (7) ØTam mükellef kurumların aktiflerinde yer alan makine ve teçhizatları, yurt dışında yapılan inşaat işleri ile ilgili olarak yurt dışına geçici olarak ihraç etmeleri halinde, geçici olarak ihraç edilen ve işin bitiminde Türkiye’ye getirilen makine ve teçhizat ile ilgili olarak Türkiye’de amortisman ayrılmasına son verilecek; işin bitiminde söz konusu makine ve teçhizatların Türkiye’ye ithalinde ise amortisman uygulaması kaldığı yerden devam edecektir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 41

FİNANSAL KİRALAMA Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 42

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (1) Ø 3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu uyarınca finansal kiralama kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir anlaşmadır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 43

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (2) ØVergi Usul Kanunu Mükerrer 290. madde ile 319 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğinde ise finansal kiralama, kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli bir dönemde bedel karşılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 44

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (3) ØFinansal kiralamanın avantajları finansman kolaylığı sağlaması, teminat verme yükünden kurtarması, teknolojik gelişmelere kolay uyum sağlanması, kiralayan için teşviklerden yararlanmayı sağlaması ve finansal kiralama sözleşmelerinin her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olmasıdır. Öte yandan geçtiğimiz yıllarda %1 olarak uygulanan finansal kiralama işlemlerindeki KDV oranı 31. 12. 2007’de yapılan değişiklikle beraber kiralama konusu malın tabi olduğu oran olarak değiştirilerek sektöre sağlanan avantaj ortadan kaldırılmıştır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 45

Finansal kiralamayı belirleyen özellikler (VUK Mükerrer 290): ØAşağıdakilerden herhangi birinin varlığı durumunda, kiralama işlemi 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılmamış olsa dahi işlem finansal kiralama kabul edilir (Dolayısıyla sözleşme finansal kiralama şirketi ile yapılmış olsun olmasın, aşağıdaki şartlardan en az birinin mevcudiyeti halinde VUK’a göre finansal kiralama sayılacağından dikkatle irdelenmelidir) : Øİktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi, ØKiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması, ØKiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80’inden daha büyük bölümünü kapsaması, ØSözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90’ından daha büyük bir değeri oluşturması. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 46

VUK Mükerrer 290 uyarınca yapılacak işlemler: ØFinansal kiralama konusu iktisadi kıymeti kiraya veren, kiralamaya konu iktisadi kıymetin maliki olmaya devam edecek, ØKiralayan kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanını ayıramayacak, kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanı, kiralamaya konu iktisadi kıymeti hak olarak aktifleştirecek olan kiracı tarafından ayrılacak, ØKiracı, finansal kiralama sözleşmesine göre borçlandığı kira bedelinin net bugünkü değerini (rayiç bedel net bugünkü değerden daha düşükse rayiç bedeli) hak olarak aktifleştirecek, hak olarak aktifleştirilen kısım ile toplam ödenecek tutar arasındaki farkı finansman gideri olarak, dönemsellik ilkesi esas alınarak kayıtlarına intikal ettirecek, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 47

Finansal kiralama sözleşmesinin konusu ØFinansal Kiralama Kanunu uyarınca sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir (Örneğin İnşaat makineleri, vinçler, iş makineleri, tekstil makineleri, fabrikalar, enerji sistemleri, vs. ) Patent gibi fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 48

Finansal kiralama işlemlerinde amortisman uygulaması Øİktisadi kıymet kiracı tarafından aktifleştirilir. ØAmortisman ayırma uygulamasından kiracı yararlanıyor, ØKiralanan iktisadi kıymet, kira süresinde değil, VUK’ta belirtilen genel esaslara göre itfa edilecektir, Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 49

Yurtdışında mukim bir şirketten yapılan kiralamalarda stopaj Ø 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun dar mükellefiyette vergi kesintisinin düzenlendiği 30’uncu maddenin 1 -i bölümü uyarınca, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1, diğer kiralamalardan (operasyonel) %20 oranında vergi tevkifatı hesaplanacaktır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 50

Döviz cinsinden yapılan finansal kiralama anlaşmalarına ilişkin oluşacak kur farkları Konuya ilişkin açıklamalar 319 seri numaralı VUK Tebliğinde yapılmıştır. ØKiralayan açısından: Tebliğin II/A-5 numaralı bölümünde yazıldığı gibi kiralanan kıymet kredi kullanılarak alınmışsa ilk yıl için ödenen kur farkı ve faiz giderlerinin sözleşme yapılmasından önce kıymetin maliyetine ilave edilebilecek olması halinde maliyete ilave ettirilmesi, aksi halde ve izleyen yıllarda ise doğrudan gider yazılması uygulaması devam etmektedir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 51

ØKiracı açısından: Kiracı açısından ise söz konusu tebliğde bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak verilen özelgelerde "finansal kiralama yoluyla edinilen kıymete ilişkin olarak kiralama süresi içinde sözleşmeye istinaden yabancı para üzerinden yapılan kira ödemelerinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farkının, finansal kiralama konusu kıymetin maliyetine intikal ettirilmesi ve maliyete eklenen bu farkların ilgili kıymetin amortisman süresi içinde itfa edilmesi gerekmektedir” görüşü ifade edilmiştir. Bu konudaki görüşümüz bu işlemin de kredilendirme işleminden farklı olmadığı, dolayısıyla VUK 163 seri numaralı genel tebliğ çerçevesinde ilk yıl için faiz ve kur farklarının aktifleştirilmesinin, izleyen yıllarda ise seçiminin ihtiyari olmasının doğru olacağı yönündedir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 52

Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerde KDV ØFinansal kiralama yoluyla kiralanan binek otomobillere ilişkin kiralardan hesaplanan KDV’nin indirilemeyeceği ifade eden Danıştay Kararları ve özelgeler bulunmaktadır. Özelgelerde indirilemeyen KDV’nin maliyet ya da gider olarak dikkate almanın seçimlik olduğunu belirtilmiştir. Binek otomobiller amortismana tabi bir iktisadi kıymet olduğundan genel ve risksiz uygulama maliyete intikal ettirmektir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 53

ÖZEL EMEKLİLİK Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 54

Bireysel Emeklilik ve Şahıs Sigortaları Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamaları 2008 Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 55

Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının indirilmesi/giderleştirilmesi İndirim/gider unsuru Sınırlama Ø İşveren tarafından ödenen BE Katkı Payı Ø Ödendiği ayda elde edilen ücretin %10’u ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarı Ø Çalışan tarafından ödenen BE Katkı payı Ø İşveren tarafından ödenen şahıs sigorta Ø Ödendiği ayda elde edilen ücretin primi %5’i ve asgari ücretin yıllık tutarı Ø Çalışan tarafından ödenen şahıs sigorta primi Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 56

Bireysel emeklilik katkı paylarının kurumlar vergisi mükelleflerince gider kabul edilmesi GVK Madde 40/9’a göre, işverence çalışanlar adına bireysel emeklilik katkı payı ödenmesi halinde bu tutar Kanun’da yer alan sınır dahilinde doğrudan gider yazılabilmektedir. Sağlık, hayat, ferdi kaza şahıs sigortaları ise ücretleştirilmek suretiyle gider yazılabilmektedir. (yasal limitler kapsamında ücrete ilişkin gelir vergisi matrahına ulaşırken indirimler yapılabilir) Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 57

Bireysel emeklilik katkı paylarının gelir vergisi mükelleflerince yıllık beyannamede indirimi GVK Madde 89’a göre, Beyan edilen gelirin % 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5'ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir). Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 58

2008’de gelen değişiklik-sosyal güvenlik kesintisi Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamasında 2008 yılında diğer yıllara göre bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak; 1 Ekim 2008’de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle SGK uygulaması değişti. 5510 Sayılı Kanun’un 80. maddesi gereğince işverenlerce çalışanlar adına ödenen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı paylarının aylık toplamının asgari ücretin %30’unu geçen kısmının prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir. Eski uygulamada, SSK’nın yazılı görüşü doğrultusunda tüm şahıs sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarı prime esas kazanca dahil edilmekteydi. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 59

BAĞIŞ VE YARDIMLAR Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 60

2008 Yılında kazanç varsa indirilebilecek bağış ve yardımlar 57 -Sponsorluk Harcamaları (md 10/1 -b), 58 -Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -ç), 59 -Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşasına İlişkin Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -ç), 60 -Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -d) 61 -Bakanlar Kurulu Kararı Uyarınca Başbakanlık Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -e) Bu tutarlar sonraki yıla devredilemeyecektir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 61

İndirimler ØSponsorluk Harcamaları ØBağış ve Yardımlar ØBu indirimler beyannamede yapılır ØKurum kazancı bulunması halinde indirilir. Øİndirim Kalemlerinin kanunda yer alan düzenleniş sırasıyla indirilmesi gerekmektedir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 62

Sponsorluk harcamaları Ø 3289 ve 3813 Sayılı Kanunlar kapsamında yapılan sponsorluk harcamaların amatör spor dalları için tamamını ØProfesyonel spor dalları için ise %50 sinin indirim konusu yapılır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 63

Sponsorluk harcamaları (Md: 10/1 -b): Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla, Ø Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri, Ø Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri, Ø Spor malzemesi bedeli, Ø Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar, Ø Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri, Ø Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler sponsor harcamasıdır. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 64

Bağış yardımlar ØBağış ve yardım kanunda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır. ØBağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır. ØBağış ve yardımın karşılıksız yapılması gerekmektedir. (yemek/balo) ØKazanç yetersizliği nedeniyle indirilemeyen kısım sonraki yıla devredilemez. ØBağış ve yardım, nakden veya aynen olabilir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 65

Bağış yardımlar Kurum Kazancının %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar ØMakbuzla yapılmalı ØGenel ve özel bütçeli kamu idareleri, Øİl özel idareleri, ØBelediyeler, ØKöyler, ØBakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, ØKamu yararına çalışan dernekler ØBilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 66

Bağış yardımlar Ø%5’lik Üst Sınırın Hesaplanması Ø[Ticari bilanço karı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutarı ifade etmektedir. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 67

%5’lik üst sınırın hesaplanması Hasılat 1. 400 Giderler 150 2007 yılı zararı 400 İştirak Kazancı 450 İştirak satış kazancı 50 %100’lük bağış %5’lik Bağış yardım 50 20 sınırı 1. 400 -(150+400+450)*%5 Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 68

Tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar-Md. 10 ØEğitim, Sağlık ve Bakım Hizmetlerini Geliştirmek Amacıyla Yapılan Harcamalar ØKültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar ØDoğal Afetlere İlişkin Bağış ve Yardımlar ØÖzel kanunlara göre ØYukarıdakiler zarar varsa indirilemez- Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 69

Özel kanunlar ØAtatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ØSosyal Y. ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ØÜniversiteler ve ileri teknoloji enstitüleri ØTÜBİTAK ØSilahlı Kuvvetler Güçlendirme vakfı ØÇocuk esirgeme kurumu ØAfetler mahalli yardım komiteleri Øİlk öğretim kurumları ØMilli ağaçlandırma ve erozyon kanuna göre yapılanlar ØSekiz yıllık kesintisiz eğitim kurumlarına ØEmekli sandığı kanunu hükümlerince ØGülhane Tıp Akademisi Pricewaterhouse. Coopers Aralık 2009 www. vergiportali. com 70

Ayni bağış yapılması Ø 2008 yılında 5. 000 ytl maliyet 900 kdv li alınan emtia kamu menfaatine yararlı derneğe bağışlamıştır. 770 Genel Yön Gideri 5. 900 153 Tic. Mal 391 Hesaplanan 5. 000 KDV 900 KDV 17/2 -b uyarınca kamuya yararlı derneğe bedelsiz teslim KDV den istisna olduğu için 30/a uyarınca indiremiyor. Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 71

%05 GÖTÜRÜ GİDER Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 72

VARLIK BARIŞI Aralık 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 73

Mutlu ve Huzurlu Bir Yıl Diliyorum www. vergiportali. com © 2008 Pricewaterhouse. Coopers. All rights reserved. “Pricewaterhouse. Coopers” refers to the network of member firms of Pricewaterhouse. Coopers International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of Pricewaterhouse. Coopers LLP (US). Pw. C